ديوان اسعد گرگانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'فارسي ' به 'فارسی') |
|||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
[[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)]] (سایر) | [[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)]] (سایر) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
نسخهٔ ۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۱
| ديوان اسعد گرگانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | گرگانی، فخرالدین اسعد (نویسنده) مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) (سایر) |
| ناشر | مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) |
| مکان نشر | ايران - قم |
| چاپ | چاپ يکم |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
ديوان اسعد گرگانی، عنوان مجموعه اشعار فخرالدین اسعد گرگانی شاعر و داستان‌سرای ایرانی نیمه نخست سده پنجم هجری است. این اثر همان مثنوی «ویس و رامین»، به‌علاوه ابیات پراکنده اوست که در یک جلد به زبان فارسی چاپ شده است.
فخرالدین اسعد گرگانی در اوایل قرن پنجم هجری در عهد سلطان طغرل بیگ سلجوقی (432-455) در گرگان چشم به جهان گشود. ظاهرا در شعر فخری تـخلص مـی‌کرد و درفرهنگ‌ها و هرجا اشاره‌ای به شعر او داشتند از او با عنوان فخری گرگانی نام برده‌اند.[۱]
«فخرالدین گرگانی» نام گرگان را 49 بار در منظومه عـاشقانه ویـس و رامین آورده است او این سرزمین شرق «ناحیه استان گلستان فعلی» را در همان قرن پنجم به خاطر طبعیت زیبا و گـلها و ریـاحین ونـسیم خنک و باطراوتش گلستان نامید و توصیف کرد.[۲] دلیل ایـن اشـاره متقن آن است که وقایع داستان ویس و رامین در همین ناحیه منحصرا در ایران شمالی جریان می‌یابد. میدان وقوع حـوادث از خـراسان شـرقی تا ماد که البته بیشتر صحنه‌ها مربوط به مرو است و نخجیرگاه پادشاه ازشـمال بـاختری مـرو در ناحیه خزر «گرگان» است و گاه درلشکرکشی‌ها به ساری و آمل در سرزمین طبرستان اشاره دارد.[۳]
فخر الدین از اکـثر عـلوم زمـان خود بهره‌مند بود و اطلاع کافی داشت. سروده‌هایش همه روان و شیرین و شیوا و پر نغز و مغز و بامعنی است و می‌توان بـا خـواندن منظومه ویس و رامین مطالب متنوع و گوناگون(پند و حکمت و مثل...)از آن استنتاج و استخراج نمود. فخرالدین اگـر حکمران و پادشاهی را ستود‌ه از واقـعیت بـود‌ه و صـفات نیکویشان را به عـنوان شـکر و سپاس برشمرده است.[۴]
از آغاز داستان ویس و رامین برمی‌آید فخر الدین خط و زبان پهلوی را خوانده و می‌دانسته و داستان ویس و رامین را ازیک اصل پهلوی ترجمه نموده و از اشتقاق کلمات، دم از پهلوی‌دانی خود زده است. گرچه متن اصلی داستان ویس و رامین، پهلوی بوده وفـخرالدیـن آن را به فارسی دری به نظم درآورده است، ولی برخی کلمات پهـلوی را هـنگام نقل به شعر خود راه داده و آورده اسـت مـثل(دژخیم) بمعنی "بدخو" (دژپسند) بمعنی "بدخواه"و دژمان بمعنی "بداندیش" و... .[۵]
پدید آمدن این منظومه
فخرالدین اسعد گرگانی این منظومه را به درخواست عمید ابوا لفتح مـظفر حاکم اصفهان سرود. او، ترجمه‌ای از داستان در دست داشت نامفهوم و دارای الفاظ عجیب و غـریب بـود کـه آن را به زبانی ساده و گویا، شیرین و روان بـه نـظم درآورد.[۶] از این شاعر به جز “ویس و رامین” و چند بیت پراکنده اثر دیگری در دست نیست.
پانویس
منبع مقاله
نیکزاد، مرتضی، سیری در دیوان فخرالدین اسعد گرگانی - بازیگران و قهرمانان اصلی داستان ویس و رامین به روایت ابیات، حافظ » شهریور 1390 - شماره 85.