تفسیر القاضي عبدالجبار المعتزلي: تفاوت میان نسخه‌ها

تفسیر القاضي عبدالجبار المعتزلي (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۹ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۰۵:۳۴

۱٬۰۸۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۹ ژوئن ۲۰۲۲

بدون خلاصۀ ویرایش

Hbaghizadeh@noornet.net

۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش

@@ خط ۳۰: / خط ۳۰: @@
 }}
-'''تفسیر القاضي عبدالجبار المعتزلي'''، اثر [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار بن احمد اسدآبادی]] (متوفای 415ق) متکلم معتزلی، و فقیه شافعی، این تفسیر به تفسیر «کبیر» و یا «محیط» مشهور بوده است.  در بخش ملحقات کتاب چند صفحه باقی‌مانده از  تفسیر «فرائد القرآن و ادله آن» آورده شده است. این کتاب توسط [[نبها، خضر محمد|خضر محمد نبها]]، گردآوری و تحقیق شده است.
+'''تفسیر القاضي عبدالجبار المعتزلي'''، اثر [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار بن احمد اسدآبادی]] (متوفای 415ق) فقیه شافعی، متکلم معتزلی در تفسیر ترتیبی قرآن، این کتاب توسط [[نبها، خضر محمد|خضر محمد نبها]]، گردآوری و تحقیق شده است.
-[[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار]] در تفسیر و مباحث قرآنی چندین تألیف داشته است که از آن میان کتاب متشابه و [[تنزیه القرآن عن المطاعن]] و نیز  کتاب اعجاز قرآن به ما رسیده است.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص6</ref>
+[[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار]] در تفسیر و مباحث قرآنی چندین تألیف داشته است که از آن میان کتاب [[متشابه القرآن]] و [[تنزيه القرآن عن المطاعن|تنزیه القرآن عن المطاعن]] و نیز  کتاب [[اعجاز القرآن]] به ما رسیده است.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص6</ref> اما تفسیر کاملی از قرآن در صد جلد به نام «المحیط» و «کبیر» نیز نوشته است، که حاکم جشمی (متوفای 494ق)، و قاضی ابوبکر بن عربی به صراحت اعلام کرده‌اند که در صد جلد و با نام المحیط بوده است و این که ابن عربی آن را در خزانه مدرسه نظامیه شهر بغداد دیده و مطالعه کرده است. گرچه ابن عربی ادعا کرده، قاضی عبدالجبار تفسیرش را از روی تفسیر کبیر [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] (320ق) - که مختزن نام داشت و در 500 جلد نگاشته بود - گرفته است، و [[صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد|صاحب بن عباد]] به نیرنگ و حیله کتاب اشعری را در خزانه دارالخلیفه بغداد به آتش سوزانیده است.<ref>ر.ک: همان، ص7</ref>
-حاکم جشمی (متوفای 494ق)، و قاضی ابوبکر بن عربی به صراحت اعلام کرده‌اند که تفسیر قاضی عبدالجبار در صد جلد بوده است و نام آن المحیط بوده است و این که ابن عربی آن را در خزانه مدرسه نظامیه شهر بغداد دیده و مطالعه کرده است.
+گرچه این کتاب به دنبال بیان درستی و یا نادرستی این کلام و ادعا نیست، آنچه مهم است آن است که قاضی عبدالجبار کتابی در تفسیر قرآن داشته که در صد جلد نگاشته بود.
-دکتر عدنان زرزور دیدگاه ابن عربی را به چالش کشیده است به این که قاضی عبدالجبار تفسیرش محیط را از تفسیر ابوالحسن اشعری (320ق) که اخذ کرده، کتابی که در 500 جلد نوشته بود و آن را امختزن نامیده بود،
+همچنین عبدالجبار معتزلی کتاب دیگری در تفسیر قرآن دارد، که نام آن «فرائد القرآن و ادلته» بوده است. گرچه هیچ کدام از شاگردانی که از محضر او استفاده کرده‌اند و یا کتابهای او را شمارش کرده‌اند به این کتاب اشاره نکرده‌اند، اما این تفسیر تا قرن هفتم هجری موجود بوده، زیرا [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] (متوفاى 664ق) در کتابش [[سعد السعود|سعدالسود للنفوس]] از آن با ذکر مشخصات کامل نویسنده و جلد و صفحه کتاب یاد کرده است.
-در بخش ملحقات چند صفحه باقی مانده از کتاب فرائد القرآن [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار معتزلی]] به نقل از [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] (متوفاى 664ق) در کتابش [[سعد السعود|سعدالسود للنفوس]] و نیز المغنی [[ابن قدامه، عبدالله بن احمد|ابن قدامه]] آورده شده است.
+در هر صورت دکتر خضر محمد نبها، با کنار هم قرار دادن و مرتب نمودن بخشها و قطعاتی که از این دو کتاب تفسیری قاضی عبدالجبار در لابه لای کتابها باقی مانده و چینش آنها به‌ترتیب سوره‌های قرآنی، سعی در احیای آن نموده است.
 ==پانویس ==