۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ها' به 'ها'
جز (جایگزینی متن - 'ی‌د' به 'ی‌د') |
جز (جایگزینی متن - 'ها' به 'ها') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''ترجمه و شرح برهان شفاء'''، مجموعه درسگفتارهای کتاب فلسفی برهان شفای [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلی سینا]] توسط [[مصباح یزدی، محمدتقی|محمدتقی مصباح یزدی]] در سالهای 1363 تا 1365ش است که نوارهای آن پیادهسازی شده و در سال 1367ش برای تحقیق و تطبیق به هدف چاپ در قالب کتاب به [[غرویان، محسن|محسن غرویان]] سپرده شده است. محقق، | '''ترجمه و شرح برهان شفاء'''، مجموعه درسگفتارهای کتاب فلسفی برهان شفای [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلی سینا]] توسط [[مصباح یزدی، محمدتقی|محمدتقی مصباح یزدی]] در سالهای 1363 تا 1365ش است که نوارهای آن پیادهسازی شده و در سال 1367ش برای تحقیق و تطبیق به هدف چاپ در قالب کتاب به [[غرویان، محسن|محسن غرویان]] سپرده شده است. محقق، ترجمه‌ای کوتاه و روان از متن هر قسمت که قصد شرح آن بوده را ارائه کرده و سعی کرده به دیگر کتابهای منطقی و احیاناً فلسفی هم مراجعه کند. اثر حاضر، شامل متن عربی و ترجمه و شرح فارسی مقاله اول از برهان ابنسینا است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
کتاب «برهان» بخش پنجم از منطق [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخالرئیس]] و جزء چهارم از منطق ارسطو و مهمترین جزء علم منطق به شمار میرود، چه اینکه اگر عقل بشر بر پلههای برهان صعود نماید و در مناهج برهانی سیر کند، رفیعترین درجات معرفت و بالاترین نوع دانش یعنی علم یقینی و دائمی را احراز خواهد کرد و جنبه دیگر اهمیت برهان، ربط وثیق آن با مباحث انتولوژیک (هستیشناسانه) و اپیستمولوژیک (معرفتشناسانه) است که هم ارسطو و هم [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] به آن توجه اکید | کتاب «برهان» بخش پنجم از منطق [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخالرئیس]] و جزء چهارم از منطق ارسطو و مهمترین جزء علم منطق به شمار میرود، چه اینکه اگر عقل بشر بر پلههای برهان صعود نماید و در مناهج برهانی سیر کند، رفیعترین درجات معرفت و بالاترین نوع دانش یعنی علم یقینی و دائمی را احراز خواهد کرد و جنبه دیگر اهمیت برهان، ربط وثیق آن با مباحث انتولوژیک (هستیشناسانه) و اپیستمولوژیک (معرفتشناسانه) است که هم ارسطو و هم [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] به آن توجه اکید داشته‌اند. | ||
کتاب برهان از پیچیدهترین کتب منطق است و فهم مباحث آنچه در منطق ارسطو و چه در منطق شفای ابنسینا نسبت به فهم مباحث دیگر، از صعوبت و دشواری بیشتری برخوردار است. | کتاب برهان از پیچیدهترین کتب منطق است و فهم مباحث آنچه در منطق ارسطو و چه در منطق شفای ابنسینا نسبت به فهم مباحث دیگر، از صعوبت و دشواری بیشتری برخوردار است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
برهان ابنسینا مشتمل بر چهار مقاله است که میتوان مقاله سوم و چهارم را به ترتیب تلخیصی از مقالات اول و دوم برهان ارسطو دانست و مواردی از اقتباس مستقیم شیخ از مطالب ارسطو را بهوضوح در این دو مقاله دید و اما مقاله اول و دوم برهان شیخ گرچه از حیث مواد و مطالب شباهتهایی با منطق ارسطو دارد، اما از حیث تنظیم و تدوین فصول، تفاوت چشمگیری با کتاب وی دارد. | برهان ابنسینا مشتمل بر چهار مقاله است که میتوان مقاله سوم و چهارم را به ترتیب تلخیصی از مقالات اول و دوم برهان ارسطو دانست و مواردی از اقتباس مستقیم شیخ از مطالب ارسطو را بهوضوح در این دو مقاله دید و اما مقاله اول و دوم برهان شیخ گرچه از حیث مواد و مطالب شباهتهایی با منطق ارسطو دارد، اما از حیث تنظیم و تدوین فصول، تفاوت چشمگیری با کتاب وی دارد. | ||
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] در تألیف کتاب برهان هم از ترجمه عربی برهان ارسطو استفاده کرده و هم از ترجمه شروح یونانی آن سود جسته است. | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] در تألیف کتاب برهان هم از ترجمه عربی برهان ارسطو استفاده کرده و هم از ترجمه شروح یونانی آن سود جسته است. نوشته‌اند که نخست اسحق بن حنین برهان ارسطو را تماماً به لغت سریانی ترجمه و سپس ابوبشر متی بن یونس ترجمه اسحق را تعریف کرد. برخی مدعی شده‌اند که ترجمه عربی دیگری را نیز از برهان ارسطو وجود داشته که ابن رشد و معاصر لاتینی وی به نام جرارد (متوفی 1187ق) به آن اشاره کرده‌اند ولی نام مترجم آن مجهول است. بنا به گفته محققان، اولین شارح عربی برهان ارسطو نیز ابوبشر متی بن یونس بوده است و البته کسانی دیگر همچون ثامسطیوس، اسکندر افرودیسی، یحیی نحوی و پدرش، فارابی و کندی نیز شروحی بر برهان ارسطو نگاشته‌اند. | ||
آنچه مسلم است این است که [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخالرئیس]] به ترجمه عربی برهان ارسطو و شروح عربی آن دست یافته و از آنها استفاده کرده است اما تعیین اینکه کدام ترجمه و کدام شرح در دسترس وی بوده چندان سهل نیست. | آنچه مسلم است این است که [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخالرئیس]] به ترجمه عربی برهان ارسطو و شروح عربی آن دست یافته و از آنها استفاده کرده است اما تعیین اینکه کدام ترجمه و کدام شرح در دسترس وی بوده چندان سهل نیست. | ||
شاید برخی چنین بپندارند که [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] را بیشتر باید شارح و مفسر برهان دانست تا مؤلف آن، اما چنین قضاوتی درباره وی منصفانه نیست؛ زیرا شیخ درعینحال که شارح است ناقد نیز میباشد و با اینکه مقتبِس است مقلد نمیباشد. [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] در کتابِ برهانِ خود از محدوده مباحث برهان ارسطو فراتر رفته، بحثهایی در مقولات علمالنفس، طبیعیات و متافیزیک نیز آورده است. [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] در این کتاب از هیچ کوششی در دقت در تعبیر، رعایت روانی و سادگی لغات، تبیین و توضیح آرا، ترتیب و تسلسل منطقی مباحث، پرهیز از تکرار مطالب، دریغ نکرده است؛ اما درعینحال سبک نگارش او خالی از گنگی و اندکی غموض و ابهام نیست و این | شاید برخی چنین بپندارند که [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] را بیشتر باید شارح و مفسر برهان دانست تا مؤلف آن، اما چنین قضاوتی درباره وی منصفانه نیست؛ زیرا شیخ درعینحال که شارح است ناقد نیز میباشد و با اینکه مقتبِس است مقلد نمیباشد. [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] در کتابِ برهانِ خود از محدوده مباحث برهان ارسطو فراتر رفته، بحثهایی در مقولات علمالنفس، طبیعیات و متافیزیک نیز آورده است. [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] در این کتاب از هیچ کوششی در دقت در تعبیر، رعایت روانی و سادگی لغات، تبیین و توضیح آرا، ترتیب و تسلسل منطقی مباحث، پرهیز از تکرار مطالب، دریغ نکرده است؛ اما درعینحال سبک نگارش او خالی از گنگی و اندکی غموض و ابهام نیست و این نکته‌ای است که در همه تألیفات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخالرئیس]]- بهجز اشارات و تنبیهات- مشاهده میشود. کتاب اشارات و تنبیهات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] بهویژه چهار نمط اخیر آن از سبک نگارش زیبا و ویژه‌ای برخوردار است که نظیر آن در کتب دیگر وی مشاهده نمیشود.<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، صفحات الف تا پ</ref> | ||
اثر حاضر، شامل متن، ترجمه و شرح مقاله اول از برهان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] است. کتاب برهان شفا در سالهای 1363 تا 1365ش توسط [[مصباح یزدی، محمدتقی|آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی]] در مؤسسه در راه حق قم تدریس میشده است. نوارهای ضبطشده آن دروس پیادهسازی شده و در سال 1367ش برای تحقیق و تنظیم به جهت چاپ در قالب کتاب به [[غرویان، محسن|محسن غرویان]] سپرده شده است. در ابتدا قرار بر این بوده که صرفاً آنچه از نوار پیاده شده، ویرایش و سپس به دست چاپ سپرده شود؛ اما پس از ویراستاری درس اول، بهتر آن دیده شده که پس از آوردن متن، | اثر حاضر، شامل متن، ترجمه و شرح مقاله اول از برهان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] است. کتاب برهان شفا در سالهای 1363 تا 1365ش توسط [[مصباح یزدی، محمدتقی|آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی]] در مؤسسه در راه حق قم تدریس میشده است. نوارهای ضبطشده آن دروس پیادهسازی شده و در سال 1367ش برای تحقیق و تنظیم به جهت چاپ در قالب کتاب به [[غرویان، محسن|محسن غرویان]] سپرده شده است. در ابتدا قرار بر این بوده که صرفاً آنچه از نوار پیاده شده، ویرایش و سپس به دست چاپ سپرده شود؛ اما پس از ویراستاری درس اول، بهتر آن دیده شده که پس از آوردن متن، ترجمه‌ای معادل متن، بهصورت روان نوشته شود و پسازآن مطالبی که محتاج شرح و توضیحاند با عناوین خاص و با شمارههای مسلسل در بندهای جداگانه تنظیم شوند تا دستیابی به مطالب و مراجعه به آنها برای خوانندگان آسان گردد. [[غرویان، محسن|محسن غرویان]]، علاوه بر این امر در هر بحثی از مطالب کتاب سعی کرده به کتب منطقی دیگر و احیاناً کتابهای فلسفی نیز مراجعه کند و در موارد لازم بحثها را بهصورتی تطبیقی، بررسی و نقد کند.<ref>ر.ک: همان، صفحه پ</ref> | ||
مقاله اول از برهان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] که ترجمه و شرح نام عنوان مقاله حاضر است مشتمل بر دوازده فصل به شرح زیر است: | مقاله اول از برهان [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابنسینا]] که ترجمه و شرح نام عنوان مقاله حاضر است مشتمل بر دوازده فصل به شرح زیر است: | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۴۷: | ||
اهم موضوعات این فصل عبارتند از: | اهم موضوعات این فصل عبارتند از: | ||
# | # قضیه‌ای که به لحاظ علم مطلق، مبدأ برهان خوانده میشود و قضیه‌ای که بهحسب علم خاصی مبدأ برهان است. به مقاله اول فصل دوم از برهان ارسطو مراجعه شود. | ||
# فرق حد (تعریف) با مقدمه مسلمه و با مطلق مقدمه. | # فرق حد (تعریف) با مقدمه مسلمه و با مطلق مقدمه. | ||
# اصل موضوع و اسامی مختلف آن. | # اصل موضوع و اسامی مختلف آن. | ||
# تفاوت علوم در بهکارگیری انواع مبادی. | # تفاوت علوم در بهکارگیری انواع مبادی. | ||
# فرق اصل موضوع با مصادره، | # فرق اصل موضوع با مصادره، نمونه‌ای از اقتباس مستقیم ابنسینا از کلام ارسطو و مناقشه آن. به فصل دهم مقاله اول از برهان ارسطو مراجعه شود. | ||
# مقدمات برهانی برای مطالب ضروری – مغالطات برهانی – مقدمات مغالطی جدلی. به فصل ششم مقاله اول از برهان ارسطو مراجعه شود.<ref>ر.ک: همان، صفحه ت-خ</ref> | # مقدمات برهانی برای مطالب ضروری – مغالطات برهانی – مقدمات مغالطی جدلی. به فصل ششم مقاله اول از برهان ارسطو مراجعه شود.<ref>ر.ک: همان، صفحه ت-خ</ref> | ||