رباعیات باباطاهر عریان: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR32818J1.jpg | عنوان =‏رباعیات باباطاهر عریان | عنوان‌...» ایجاد کرد)
     
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۳۴: خط ۳۴:
    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از بابا طاهر:
    ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از بابا طاهر:
    '''الهی آتش عشقم به جان زن  شرر زان شعله‎ام بر استخوان زن'''
    {{شعر}}
    '''چو شمعم برفروز از آتش عشق  بر آن آتش دلم پروانه‎سان زن'''
    {{ب|''الهی آتش عشقم به جان زن  شرر زان شعله‎ام بر استخوان زن''}}
    {{ب|''چو شمعم برفروز از آتش عشق  بر آن آتش دلم پروانه‎سان زن''}}
    {{پایان شعر}}
     
    این‎گونه آغاز کرده است:
    این‎گونه آغاز کرده است:
    شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر دوبیتی‎های باباطاهر عریان، بتوان یافت. در میان این ترانه‎های کوتاه و شورانگیز، آموزنده‎ترین پندهای عمیق و جان‎سوزترین زمزمه‎های دل عارفی عاشق، به یکدیگر درآمیخته و به مؤثرترین کلام بیان می‎شود:
    شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر دوبیتی‎های باباطاهر عریان، بتوان یافت. در میان این ترانه‎های کوتاه و شورانگیز، آموزنده‎ترین پندهای عمیق و جان‎سوزترین زمزمه‎های دل عارفی عاشق، به یکدیگر درآمیخته و به مؤثرترین کلام بیان می‎شود:
    '''مکن کاری که بر پا سنگت آید  جهان با این فراخی تنگت آید'''
     
    '''چو فردا نامه‎‎خوانان نامه خوانند  تو خود از نامه خود ننگت آید'''<ref>مقدمه ناشر، ص4</ref>.
    {{شعر}}
    {{ب|''مکن کاری که بر پا سنگت آید  جهان با این فراخی تنگت آید''}}
    {{ب|''چو فردا نامه‎‎خوانان نامه خوانند  تو خود از نامه خود ننگت آید''}}
    {{پایان شعر}}
    <ref>مقدمه ناشر، ص4</ref>.


    اشعار باباطاهر در اکثریت قریب به اتفاق تذکره‎ها موجود و از روزگاران گذشته در سینه صاحبان ذوق و حال محفوظ است. آیا این بدان سبب نیست که این عشق و شیفتگی به محبوب و معبود حقیقی، عمقی در جان و ریشه‎ای در فطرت انسان دارد؟  
    اشعار باباطاهر در اکثریت قریب به اتفاق تذکره‎ها موجود و از روزگاران گذشته در سینه صاحبان ذوق و حال محفوظ است. آیا این بدان سبب نیست که این عشق و شیفتگی به محبوب و معبود حقیقی، عمقی در جان و ریشه‎ای در فطرت انسان دارد؟  
    '''دلی دیرم خریدار محبت  کزو گرم است بازار محبت'''
     
    '''لباسی بافتم بر قامت دل    ز پود محنت و تار محبت'''
    {{شعر}}
    {{ب|''دلی دیرم خریدار محبت  کزو گرم است بازار محبت''}}
    {{ب|''لباسی بافتم بر قامت دل    ز پود محنت و تار محبت''}}
    {{پایان شعر}}
     
    کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در دوبیتی‎های باباطاهر به‎حدی است که بسیاری از آنها را به‎صورت ضرب‎المثل‎های مشهور زبان پارسی درآورده؛ نظیر:
    کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در دوبیتی‎های باباطاهر به‎حدی است که بسیاری از آنها را به‎صورت ضرب‎المثل‎های مشهور زبان پارسی درآورده؛ نظیر:
    «چه خوش‎تر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم نه‎ای نیشم چرایی»، «اگر دردم یکی بودی چه بودی»، «یکی درد و یکی درمان پسندد»، «بیا سوته‎دلان گرد هم آییم»، «متاع کفر و دین بی‎مشتری نیست»...<ref>ر.ک: همان، ص4-5</ref>.
    «چه خوش‎تر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم نه‎ای نیشم چرایی»، «اگر دردم یکی بودی چه بودی»، «یکی درد و یکی درمان پسندد»، «بیا سوته‎دلان گرد هم آییم»، «متاع کفر و دین بی‎مشتری نیست»...<ref>ر.ک: همان، ص4-5</ref>.


    از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی دوبیتی‎های باباطاهر می‎توان دریافت که وی مذهب شیعه اثنا‎عشری داشته است؛ چنان‎که در موارد ذیل به آن تصریح کرده:
    از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی دوبیتی‎های باباطاهر می‎توان دریافت که وی مذهب شیعه اثنا‎عشری داشته است؛ چنان‎که در موارد ذیل به آن تصریح کرده:
    '''شو تارت ببینم تار تارو    گرفته ظلمت هر برج و بارو'''
    {{شعر}}
    '''خدایا روشنایی بر دلم ده    که تا بینم جمال هشت و چارو'''
     
    '''مو آن مستم که پا از سر ندونم    سر و پایی به‎جز دلبر ندونم'''
    {{ب|''شو تارت ببینم تار تارو    گرفته ظلمت هر برج و بارو''}}
    '''دلارامی کزو گیرد دل آرام    به‎غیراز ساقی کوثر ندونم'''
    {{ب|''خدایا روشنایی بر دلم ده    که تا بینم جمال هشت و چارو''}}
    {{ب|''مو آن مستم که پا از سر ندونم    سر و پایی به‎جز دلبر ندونم''}}
    {{ب|''دلارامی کزو گیرد دل آرام    به‎غیراز ساقی کوثر ندونم''}}
    {{پایان شعر}}
     
    نویسنده، التزام بابا به عرفان مشروع و عرفان مکتب اهل‎بیت(ع) که مبرا از ناخالصی‎های غیر توحیدی و منزه از اجتهادها و تخیلات ناصواب است را هم دلیل بر گرایش او به مذهب اثناعشریه دانسته است<ref>ر.ک: همان، ص5-6</ref>.
    نویسنده، التزام بابا به عرفان مشروع و عرفان مکتب اهل‎بیت(ع) که مبرا از ناخالصی‎های غیر توحیدی و منزه از اجتهادها و تخیلات ناصواب است را هم دلیل بر گرایش او به مذهب اثناعشریه دانسته است<ref>ر.ک: همان، ص5-6</ref>.


    در یکی از دوبیتی‎های بابا، خوف و رجا با استمداد از سه آیه قرآن کریم بیان می‎گردد:
    در یکی از دوبیتی‎های بابا، خوف و رجا با استمداد از سه آیه قرآن کریم بیان می‎گردد:
    '''مو از «قالوا بلی» تشویش دیرم    گنه از برگ و باران بیش دیرم'''
    {{شعر}}
    '''اگر «لا تقنطوا» دستم نگیرد    من از «يا ويلنا» اندیش دیرم''' <ref>ر.ک: همان، ص7</ref>.
     
    {{ب|''مو از «قالوا بلی» تشویش دیرم    گنه از برگ و باران بیش دیرم''}}
    {{ب|''اگر «لا تقنطوا» دستم نگیرد    من از «يا ويلنا» اندیش دیرم''}} <ref>ر.ک: همان، ص7</ref>.
    {{پایان شعر}}


    از این پیر دل‎سوخته، به‎غیراز دوبیتی‎ها که در ا ین دفتر می‎بینید، جملات و عبارات کوتاهی به زبان عربی باقی مانده که به‎غیراز زیبایی لفظ، حکایت از مقامات علمی و مدارج او در معرفت و سلوک است با استمداد فراوان از آیات قرآن کریم و اخبار و احادیث پیغمبر اکرم و ائمه معصومین.
    از این پیر دل‎سوخته، به‎غیراز دوبیتی‎ها که در ا ین دفتر می‎بینید، جملات و عبارات کوتاهی به زبان عربی باقی مانده که به‎غیراز زیبایی لفظ، حکایت از مقامات علمی و مدارج او در معرفت و سلوک است با استمداد فراوان از آیات قرآن کریم و اخبار و احادیث پیغمبر اکرم و ائمه معصومین.
    خط ۷۶: خط ۹۴:
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
    [[رده:قربانی-باقی زاده]]
     
    [[رده: 25 شهریور الی 24 مهر]]
     
    [[رده:سال97-25شهریور الی24 مهر]]
    [[رده:سال97-25شهریور الی24 مهر]]

    نسخهٔ ‏۶ اکتبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۱:۵۲

    ‏رباعیات باباطاهر عریان
    رباعیات باباطاهر عریان
    پدیدآورانبابا طاهر (نويسنده)
    عنوان‌های دیگررباعيات بابا طاهر عريان
    ناشرکانون انتشارات محراب
    مکان نشرايران - تهران
    سال نشرمجلد1: 1364ش,
    موضوعرباعي - قرن 5ق. شعر فارسي - قرن 5ق.
    زبانفارسي
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‏PIR‎‏ ‎‏4600‎‏ ‎‏13‎‏64

    رباعیات باباطاهر عریان، مجموعه اشعار آن عارف دل‎سوخته به زبان پارسی است که در 1364ش، توسط کانون انتشارات محراب به چاپ رسیده است.

    ساختار

    کتاب، دارای مقدمه ناشر و محتوای مطالب در قالب اشعار به خط نستعلیق توسط «ثانی» است.

    گزارش محتوا

    ناشر، مقدمه خویش بر دیوان را پس از ذکر این دوبیتی از بابا طاهر:

    الهی آتش عشقم به جان زن شرر زان شعله‎ام بر استخوان زن{{{2}}}
    چو شمعم برفروز از آتش عشق بر آن آتش دلم پروانه‎سان زن{{{2}}}

    این‎گونه آغاز کرده است: شاید در میان گنجینه عظیم معارف منظوم پارسی، کمتر یادگاری به دلنشینی و سادگی و نفوذ تأثیر دوبیتی‎های باباطاهر عریان، بتوان یافت. در میان این ترانه‎های کوتاه و شورانگیز، آموزنده‎ترین پندهای عمیق و جان‎سوزترین زمزمه‎های دل عارفی عاشق، به یکدیگر درآمیخته و به مؤثرترین کلام بیان می‎شود:

    مکن کاری که بر پا سنگت آید جهان با این فراخی تنگت آید{{{2}}}
    چو فردا نامه‎‎خوانان نامه خوانند تو خود از نامه خود ننگت آید{{{2}}}

    [۱].

    اشعار باباطاهر در اکثریت قریب به اتفاق تذکره‎ها موجود و از روزگاران گذشته در سینه صاحبان ذوق و حال محفوظ است. آیا این بدان سبب نیست که این عشق و شیفتگی به محبوب و معبود حقیقی، عمقی در جان و ریشه‎ای در فطرت انسان دارد؟

    دلی دیرم خریدار محبت کزو گرم است بازار محبت{{{2}}}
    لباسی بافتم بر قامت دل ز پود محنت و تار محبت{{{2}}}

    کثرت تکرار و شیوایی و سادگی بیان در دوبیتی‎های باباطاهر به‎حدی است که بسیاری از آنها را به‎صورت ضرب‎المثل‎های مشهور زبان پارسی درآورده؛ نظیر: «چه خوش‎تر مهربونی هر دو سر بی»، «تو که نوشم نه‎ای نیشم چرایی»، «اگر دردم یکی بودی چه بودی»، «یکی درد و یکی درمان پسندد»، «بیا سوته‎دلان گرد هم آییم»، «متاع کفر و دین بی‎مشتری نیست»...[۲].

    از نگاه نویسنده مقدمه، از برخی دوبیتی‎های باباطاهر می‎توان دریافت که وی مذهب شیعه اثنا‎عشری داشته است؛ چنان‎که در موارد ذیل به آن تصریح کرده:

    شو تارت ببینم تار تارو گرفته ظلمت هر برج و بارو{{{2}}}
    خدایا روشنایی بر دلم ده که تا بینم جمال هشت و چارو{{{2}}}
    مو آن مستم که پا از سر ندونم سر و پایی به‎جز دلبر ندونم{{{2}}}
    دلارامی کزو گیرد دل آرام به‎غیراز ساقی کوثر ندونم{{{2}}}

    نویسنده، التزام بابا به عرفان مشروع و عرفان مکتب اهل‎بیت(ع) که مبرا از ناخالصی‎های غیر توحیدی و منزه از اجتهادها و تخیلات ناصواب است را هم دلیل بر گرایش او به مذهب اثناعشریه دانسته است[۳].

    در یکی از دوبیتی‎های بابا، خوف و رجا با استمداد از سه آیه قرآن کریم بیان می‎گردد:

    [۴].
    مو از «قالوا بلی» تشویش دیرم گنه از برگ و باران بیش دیرم{{{2}}}
    اگر «لا تقنطوا» دستم نگیرد من از «يا ويلنا» اندیش دیرم{{{2}}}

    از این پیر دل‎سوخته، به‎غیراز دوبیتی‎ها که در ا ین دفتر می‎بینید، جملات و عبارات کوتاهی به زبان عربی باقی مانده که به‎غیراز زیبایی لفظ، حکایت از مقامات علمی و مدارج او در معرفت و سلوک است با استمداد فراوان از آیات قرآن کریم و اخبار و احادیث پیغمبر اکرم و ائمه معصومین. دوبیتی‎های باباطاهر در نسخه‎های متعددی که تاکنون تصحیح و چاپ شده، با وجود وحدت مضمون، با اختلاف عبارات زیادی همراه است. در اینجا ما از نسخه منتشرشده به‎وسیله انجمن آثار ملی که در سال 1354 چاپ شده استفاده کرده‎ایم...[۵].

    وضعیت کتاب

    کتاب، فهرست و پاورقی ندارد. در آخر دیوان چند غزل نیز از باباطاهر ذکر شده است.

    پانویس

    1. ↑ مقدمه ناشر، ص4
    2. ↑ ر.ک: همان، ص4-5
    3. ↑ ر.ک: همان، ص5-6
    4. ↑ ر.ک: همان، ص7
    5. ↑ ر.ک: همان

    منابع مقاله

    مقدمه ناشر.


    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=رباعیات_باباطاهر_عریان&oldid=388399»