تاریخ سیاسی شیعیان اثنی عشری در ایران (از ورود مسلمانان به ایران تا تشکیل حکومت صفویه): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'فعاليت‌هاى' به 'فعالیت‌های') |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
# دوران تقيه مجدد شيعيان و گذر از فراز و نشيب‌هاى سياسى - مذهبى (دوره غزنويان، سلجوقيان و خوارزمشاهيان)؛ | # دوران تقيه مجدد شيعيان و گذر از فراز و نشيب‌هاى سياسى - مذهبى (دوره غزنويان، سلجوقيان و خوارزمشاهيان)؛ | ||
# تساهل و تسامح مذهبى و رشد مجدد شيعيان در عرصه سياسى (دوره ايلخانان و حكومت‌هاى محلى)؛ | # تساهل و تسامح مذهبى و رشد مجدد شيعيان در عرصه سياسى (دوره ايلخانان و حكومت‌هاى محلى)؛ | ||
# گسترش | # گسترش فعالیت‌های سياسى شيعيان و نزدیک شدن به مقصود (دوره تيموريان و تركمانان). | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
#:ح)- شيعيان اثناعشرى با هدف رسيدن به حكومت ايدئال اسلامى، در مسير تاريخ پيش رفتند و انتظار ظهور مهدى(ع) و آماده نمودن مقدمات ظهور ايشان، انگيزه تمام حركت‌ها، قيام‌ها و تلاش‌ها بود.<ref>ر. ك.: متن كتاب، ص7 - 9</ref> | #:ح)- شيعيان اثناعشرى با هدف رسيدن به حكومت ايدئال اسلامى، در مسير تاريخ پيش رفتند و انتظار ظهور مهدى(ع) و آماده نمودن مقدمات ظهور ايشان، انگيزه تمام حركت‌ها، قيام‌ها و تلاش‌ها بود.<ref>ر. ك.: متن كتاب، ص7 - 9</ref> | ||
#نويسنده، در مورد كتابش توضيح داده است كه: | #نويسنده، در مورد كتابش توضيح داده است كه: | ||
#:الف)- هدف از پژوهش حاضر، يافتن عوامل متعدد پيشرفت معنوى و فيزيكى شيعيان اثناعشرى در ايران و نشان دادن | #:الف)- هدف از پژوهش حاضر، يافتن عوامل متعدد پيشرفت معنوى و فيزيكى شيعيان اثناعشرى در ايران و نشان دادن فعالیت‌های آن‌ها در ابعاد مختلف فرهنگى و سياسى و چگونگى عبور از فراز و نشيب‌هاى سياسى و لايه‌هاى به‌هم‌تنيده استبداد فكرى و ديكتاتورى سياسى حاكم بر جامعه ايران است؛ | ||
#:ب)- پژوهش بر مبناى منابع تاريخى معتبر و دست اول هر دوره تاريخى صورت گرفته و هدف اصلى، تحليل | #:ب)- پژوهش بر مبناى منابع تاريخى معتبر و دست اول هر دوره تاريخى صورت گرفته و هدف اصلى، تحليل فعالیت‌های سياسى شيعيان اثناعشرى بوده است...؛ | ||
#:ج)- در مورد قلمرو جغرافيايى تحقيق، اشاره به اين نكته ضرورى است كه شيعيان، قبل از دوره صفويه، مراكز مقاومت پراكنده‌اى داشتند كه تعيين محل جغرافيايى دقيق آن مشكل است. در اين پژوهش، تلاش شده است مراكز مقاومت و فعاليت شيعيان اثناعشرى در محدوده قلمروى كه «ايران» ناميده شود، بررسى گردد. البته قابل ذكر است كه در دو قرن اول هجرى، اين محدوده جغرافيايى قدرى گسترش يافته و ارتباط خلافت و شيعيان را در بعد وسيع‌ترى شامل شده است كه در دوره بنى اميه و بنى عباس تا زمان مأمون مورد نظر قرار گرفته است.<ref>ر. ك.: همان، ص9 - 10</ref> | #:ج)- در مورد قلمرو جغرافيايى تحقيق، اشاره به اين نكته ضرورى است كه شيعيان، قبل از دوره صفويه، مراكز مقاومت پراكنده‌اى داشتند كه تعيين محل جغرافيايى دقيق آن مشكل است. در اين پژوهش، تلاش شده است مراكز مقاومت و فعاليت شيعيان اثناعشرى در محدوده قلمروى كه «ايران» ناميده شود، بررسى گردد. البته قابل ذكر است كه در دو قرن اول هجرى، اين محدوده جغرافيايى قدرى گسترش يافته و ارتباط خلافت و شيعيان را در بعد وسيع‌ترى شامل شده است كه در دوره بنى اميه و بنى عباس تا زمان مأمون مورد نظر قرار گرفته است.<ref>ر. ك.: همان، ص9 - 10</ref> | ||
#نويسنده سرانجام چنين نتيجه گرفته است: | #نويسنده سرانجام چنين نتيجه گرفته است: | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
#:ب)- مردم با رهنمودهايى كه از طرف ائمه و علماى شيعه مطرح مى‌شد و با گرايشى كه نسبت به مذهب تشيع در مبارزه با طبقه حاكمه و حكام ظالم داشتند، به شيوه‌هاى مختلف، كه به وضع سياسى جامعه نيز بستگى داشت، گاه در سكوت و تقيه مى‌زيستند و گاه در مبارزاتى كه عليه حكومت‌ها از جانب يك فرد يا گروهى فكرى يا اجتماعى شكل مى‌گرفت، شركت مى‌كردند و تشيع خود را حفظ و جارى ساخته و در گذر تاريخ، آن را از فراز و نشيب‌هاى سياسى عبور مى‌دادند؛ | #:ب)- مردم با رهنمودهايى كه از طرف ائمه و علماى شيعه مطرح مى‌شد و با گرايشى كه نسبت به مذهب تشيع در مبارزه با طبقه حاكمه و حكام ظالم داشتند، به شيوه‌هاى مختلف، كه به وضع سياسى جامعه نيز بستگى داشت، گاه در سكوت و تقيه مى‌زيستند و گاه در مبارزاتى كه عليه حكومت‌ها از جانب يك فرد يا گروهى فكرى يا اجتماعى شكل مى‌گرفت، شركت مى‌كردند و تشيع خود را حفظ و جارى ساخته و در گذر تاريخ، آن را از فراز و نشيب‌هاى سياسى عبور مى‌دادند؛ | ||
#:ج)- علما نيز در دوره‌هايى از تاريخ، كه اختناق فكرى و سياسى حاكم بود، با تقيه به حمايت از پيروان شيعه مى‌پرداختند و زمانى كه فضايى باز براى ابراز عقيده يا فردى مستعد براى تبليغ مى‌يافتند، فعاليت خود را آشكار مى‌ساختند. علما نقش مؤثرى در جريان گسترش تشيع داشتند. آن‌ها هم به لحاظ فرهنگى و هم به لحاظ صدور فتواهاى سياسى مؤثر و منطبق با شرايط جامعه و گاه با نفوذ در ميان درباريان و حتى در صورت امكان نفوذ در شخص سلطان، به گسترش تشيع و حقانيت آن يارى مى‌رساندند...؛ | #:ج)- علما نيز در دوره‌هايى از تاريخ، كه اختناق فكرى و سياسى حاكم بود، با تقيه به حمايت از پيروان شيعه مى‌پرداختند و زمانى كه فضايى باز براى ابراز عقيده يا فردى مستعد براى تبليغ مى‌يافتند، فعاليت خود را آشكار مى‌ساختند. علما نقش مؤثرى در جريان گسترش تشيع داشتند. آن‌ها هم به لحاظ فرهنگى و هم به لحاظ صدور فتواهاى سياسى مؤثر و منطبق با شرايط جامعه و گاه با نفوذ در ميان درباريان و حتى در صورت امكان نفوذ در شخص سلطان، به گسترش تشيع و حقانيت آن يارى مى‌رساندند...؛ | ||
#:د)- عملكرد سه بخش ذكرشده، در طول تاريخ ايران با هم تداخل داشته و از يكديگر متأثر گشته است؛ به‌طورى كه حركت و فعاليت شيعيان با ورود خبرگان سياسى شيعه به دستگاه‌هاى طبقه حاكم، آن هم با فتواى علماى شيعه معنا مى‌يافته است. علماى شيعه براى كم كردن فشارهاى سياسى بر شيعيان، فتواى «عمل با سلطان» را صادر كردند و طبقه حاكم نيز با پيشرفت | #:د)- عملكرد سه بخش ذكرشده، در طول تاريخ ايران با هم تداخل داشته و از يكديگر متأثر گشته است؛ به‌طورى كه حركت و فعاليت شيعيان با ورود خبرگان سياسى شيعه به دستگاه‌هاى طبقه حاكم، آن هم با فتواى علماى شيعه معنا مى‌يافته است. علماى شيعه براى كم كردن فشارهاى سياسى بر شيعيان، فتواى «عمل با سلطان» را صادر كردند و طبقه حاكم نيز با پيشرفت فعالیت‌های سياسى شيعيان و افزايش تعداد آنان، رفتار خود با شيعيان را تعديل كردند و به اين ترتيب، زمينه‌هاى پيشرفت تشيع فراهم‌تر گرديد.<ref>ر. ك.: همان، ص349 - 359</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||