خاطرات سرهار فورد جونز: روزنامه سفر خاطرات هیئت اعزامی انگلستان به ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

هنگامى كه انگليسيان از نقشه ناپلئون، امپراتور فرانسه و پل اول، امپراتور روسيه براى حمله به هند از راه ايران آگاه شدند، بى‌درنگ سر جان ملكم را براى عقد قراردادى دفاعى به ايران فرستادند، اما فرانسويان پيش‌دستى كردند و ژنرال گاردان را همراه با شمارى از صاحب منصبان فرانسوى براى آموزش سپاهيان (قشون) ايران به اين كشور گسيل كردند. ملكم نيز به شتاب از هند به راه افتاد و در پاييز 1800 به بوشهر رفت. او با اعتبار مالى فراوان پا به ايران گذارد، اما به دليل استفاده از زبان تهديد، نتوانست در كار خود توفيق يابد و سرانجام با دستى تهى به كشورش بازگشت. او تهديد كرده بود كه با نيروى دريايى انگليس براى تصرف خارك و بوشهر باز مى‌گردد. بنا بر اين، پادشاه انگليس، سر هارفورد جونز را به هند و پس از چندى به ايران فرستاد. او در 27 اكتبر 1807 با «كشتى نيروى دريايى سلطنتى به نام سافير (ياقوت كبود) با 24 عراده توپ به ناخدايى كاپيتان جورج ديويس از بندر پورتسموث لنگر كشيد». مأموريت اين كشتى، رساندن جونز به بمبئى و سپس ايران (بندر بوشهر) بود و سرانجام در چهاردهم اكتبر 1808 در بوشهر لنگر انداخت و شيخ عبدالرسول حاكم بوشهر و هيئت همراه او براى استقبال از جونز به عرشه كشتى آمدند و با شليك توپ به ساحل «نزول اجلال فرمودند».  

رجال و ديپلمات‌هاى سياسى خارجى كه به ايران مى‌آمدند، نخست با بررسى وضع راه‌ها، روان‌شناسى مردم اين كشور، چگونگى اداره جامعه و شيوه حكومت‌دارى ايرانيان، اخلاق و خصلت‌هاى حاكمان و مردم و مسائلى از اين دست، به عرضه اطلاعات مهمى در اين باره مى‌پرداختند. خاطرات هارفورد، بى‌پيشينه نيست و براى نمونه، حاجى باباى اصفهانى، نوشته جيمز موريه و خاطرات ژنرال گاردان، صاحب منصب فرانسوى يا كتاب‌هاى پروفسور براون در اين زمينه، تبار فرهنگى آن به شمار مى‌روند. بارى، ايرانيانى كه به «فرنگ» مى‌رفتند، تنها به زيبايى‌هاى ظاهرى، كاخ‌هاى باشكوه و مسائل پيش پا افتاده آن‌جا مى‌پرداختند و درباره آنها قلم مى‌فرسودند. خاطرات ميرزا ابوالحسن خان شيرازى يا كتاب ناصرالدين شاه، نمونه‌هايى از همتاهاى ايرانى خاطرات هارفورد جونز به شمار مى‌آيند كه به رغم تيزبينى انگليسيان درباره آيين‌ها و آداب اخلاقى، اجتماعى، حكومت‌دارى و پيوند دولت با ملت ايران، نوشته شده‌اند.