اسماعيليان در تاريخ: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' .' به '. ')
    جز (جایگزینی متن - 'اسماعیلیان (ابهام زدایی)' به 'اسماعیلیان (ابهام‌زدایی)')
     
    (۷۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR19088J1.jpg|بندانگشتی|اسماعیلیان در تاریخ]]
    | تصویر =NUR19088J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =‏
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|اسماعیلیان در تاریخ
    [[لوئیس، برنارد]] (نويسنده)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[ماسینیون، لویی]] (نويسنده)


    [[هاجسن، مارشال گودوین سیمز]] (نويسنده)
    [[آژند، یعقوب]] (مترجم)


    [[فیضی، آصف]] (نويسنده)
    [[فیضی، آصف]] (نويسنده)


    [[لوئیس، برنارد]] (نويسنده)
    [[ایوانوف، ولادیمیر آلکسی یویچ]] (نويسنده)


    [[حمدانی، عباس]] (نويسنده)
    [[هاجسن، مارشال گودوين سيمز]] (نويسنده)


    [[ایوانوف‌، ولادیمیر آلکسی‌ یویچ]] (نويسنده)
    [[ماسینیون، لویی]] (نويسنده)


    [[آژند، یعقوب]] (مترجم)
    [[حمداني، عباس]] (نويسنده)
    |-
    | زبان =فارسی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏‏DSR‎‏ ‎‏855‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏ ‎‏1363
    |data-type='language'|فارسی
    | موضوع =اسماعيليه
    |-
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏DSR‎‏ ‎‏855‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏ ‎‏1363
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|اسماعیلیه


    ایران - تاریخ - اسماعیلیان، 483 - 654ق.
    ايران - تاريخ - اسماعيليان، 483 - 654ق.


    فاطمیان - تاریخ - 297 - 567ق.
    فاطميان - تاريخ - 297 - 567ق.


    ناصر خسرو، 394 - 481ق. - نقد و تفسیر
    ناصر خسرو، 394 - 481ق. - نقد و تفسير
    |-
    | ناشر =مولی  
    |ناشر  
    | مکان نشر =ايران - تهران
    |data-type='publisher'|مولی
    | سال نشر =مجلد1: 1363ش,
    |-
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE19088AUTOMATIONCODE
    |مکان نشر  
    | چاپ =
    |data-type='publishPlace'|تهران - ایران
    | شابک =
    |-
    | تعداد جلد =1
    |سال نشر
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =19088
    |data-type='publishYear'| 1363 هـ.ش
    | کتابخوان همراه نور =19088
    |-class='articleCode'
    | کد پدیدآور =11528
    |کد اتوماسیون
    | پس از =
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE19088AUTOMATIONCODE
    | پیش از =
    |}
    }}
    </div>
    {{کاربردهای دیگر|اسماعیلیان (ابهام‌زدایی)}}


    '''اسماعيليان در تاريخ'''، ترجمه مقالات و آثار گروهى از محققین شرق و غرب پيرامون فرقه اسماعيليه است كه به قلم «[[آژند، یعقوب|يعقوب آژند]]» به فارسی برگردان شده است.


    == معرفى اجمالى ==
    ==ساختار==
    کتاب، مشتمل بر مقدمه مترجم و هفت بخش است كه گاه در ضمن فصل‌هایى نگارش شده و گاه مانند بخش پنجم فاقد هرگونه عنوان فرعى است.


    مباحث این کتاب از منابع مختلف جمع‌آورى شده و به‌صورت سال‌شمارى تاريخ اسماعيليان تنظيم گرديده است.<ref>مقدمه مترجم، ص15</ref>


    «اسماعيليان در تاريخ»، ترجمه مقالات و آثار گروهى از محققين شرق و غرب پيرامون فرقه اسماعيليه است كه به قلم «يعقوب آژند» به فارسى برگردان شده است.
    ==گزارش محتوا==
    کتاب با نمودارى درباره نهضت اسماعيليان در جهان اسلام آغاز شده است. این نهضت كه از حدود سال 148ق، پس از فوت اسماعيل پسر [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] به وقوع پيوست، در مناطق مختلف جهان اسلام با استفاده از فرهنگ بومى هر منطقه، صبغه محلى خاصى به خود گرفت. حركت‌هاى سياسى و نظامى آنان در پى دعوت گسترده‌اى انجام شد كه باعث توسعه و نفوذ آن در مناطق مختلف دنياى اسلام گرديد. آنان از عراق، خوزستان، سوريه، مصر و يمن گرفته تا خراسان، ماوراءالنهر، آسياى میانه و هند را زير پوشش تبليغى خود گرفتند و در هر ناحيه، دولتى تشكيل دادند كه بنا به دلايل فرهنگى، جغرافيايى و سياسى و غيره متمايز از یکديگر بود.<ref>مقدمه مترجم، ص12</ref>


    == ساختار ==
    در این کتاب سعى شده حركت‌هاى سياسى، نظامى، فكرى و اجتماعى اسماعيليان در سرتاسر جهان اسلام، از ديدگاه اسماعيلى‌شناسان معروف، مورد بحث و بررسى قرار گیرد كه به ترتيب بخش‌هاى کتاب به‌اختصار گزارش مى‌شود:


    #«پيدايش اسماعيليه، بررسى زمینه تاريخى خلافت فاطمى»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان msiliamsI fo snigirO ehT است.<ref>همان، ص12 - 13</ref>
    #:در این بخش از کتاب در ضمن چهار فصل، چگونگى ايجاد فرقه اسماعيليه، قرامطه بحرين و اهمیت اجتماعى بحرين مورد بررسى قرار گرفته است.
    #«دولت قرامطه»: نوشته لوئى ماسينيون است كه در زمینه عرفان و تفكر اسلامى مطالعات عمیقى دارد. در خصوص قرامطه و کتاب‌شناسى آن چندين مقاله نوشته كه چكيده آن به‌صورت مقاله منسجمى در «دائرةالمعارف اسلام» چاپ شده است.<ref>همان، ص13</ref>
    #:اصطلاح قرامطه در مفهوم عام خود، نهضت عظيم اصلاحات اجتماعى و عدالت را بر اساس برابرى دنبال مى‌كرد كه جهان اسلام را از قرن نهم تا قرن دوازدهم میلادى در بر گرفت. این نهضت تحت نظارت خاندان سلسله اسماعيلى كه در سال 297ق / 910م، خلافت فاطمى ضد عباسى را تشكيل دادند، درآمد و توسط همین سلسله هم، قبل از شروع جنگهاى صليبى، عقيم شد و از هم پاشيد.<ref>متن کتاب، ص133</ref>نویسنده، معتقد است كه تأثير نويسندگان قرمطى مخصوصاًً دانشنامه‌نويسان رسائل اخوان الصفا در متفكرين اسلامى از سنى گرفته تا شيعه قابل توجه است.<ref>همان، ص149</ref>
    #«دولت فاطمیان»: ترجمه کتاب عباس حمدانى درباره فاطمیان با عنوان sdimitaF ehT است.<ref>مقدمه مترجم، ص13</ref>
    #:در ابتداى این بخش از کتاب مى‌خوانيم: «سلسله فاطمى كه در سال 909م، در شمال آفريقا پا گرفت، در اثر یک نهضت بسيار پيشرفته فكرى و اجتماعى به نام نهضت اسماعيليه بود كه در جاى خود بخشى از نهضت عمومى مذهب تشيع بشمار مى‌رفت. خلفاى فاطمى از اعقاب ائمه متقدم شيعه بودند و آئين‌ها و مسلك‌هاى آنها نيز قسمتى از اصول تشيع محسوب مى‌شد».<ref>متن کتاب، ص157</ref>
    #:نویسنده در ضمن فصول بعد، به معرفى خلفاى فاطمى پرداخته است. وى در نهایت به بررسى عوامل سقوط فاطمیان پرداخته و قطع حمايت مذهب اسماعيليه از این خلافت را مهم‌ترين عامل آن دانسته است.<ref>همان، 247</ref>
    #«دولت اسماعيليه (نزاريان ایران)»: ترجمه کتاب آقاى م. گ. س. هاجسن، درباره دولت نزاريان و چكيده مطالعات و بررسى‌هاى وى درباره این فرقه است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref>
    #:اين بخش از کتاب به بررسى فرقه «نزاريه» كه پرجمعيت‌ترين فرقه اسماعيليه هستند اختصاص دارد.
    #: «نهضت نزارى» يا «دعوت جديد»، پس از جدايى از فاطمیان مصر و مستقر شدن حسن صباح در الموت در سال 483ق، تا سقوط الموت در سال 654ق، به دست هلاكو خان مغول، پنج دوره را گذراند؛ دوره اول، دوره‌ى داعيان؛ این دوره شامل رهبرى حسن صباح، كيابزرگ امید و محمد فرزند كيابزرگ است.
    #:دوره دوم، دوره‌ى امامان؛ در این دوره، اعلام قيامت توسط حسن دوم انجام مى‌شود و شامل دوره‌ى حكومت حسن دوم معروف به «على ذكره السلام» و نورالدين محمد دوم است.
    #:دوره سوم، دوره‌ى بازگشت به اسلام؛ این بازگشت توسط جلال‌الدين حسن، معروف به نومسلمان روى داد.<ref>همان، ص382</ref>
    #:دوره چهارم، دوره‌ى علاءالدين محمد سوم؛ در این دوره شاهد ردّ سياست‌هاى حسن سوم و دوره‌ى ستر روحانى و كم‌توجهى به شريعت هستيم.
    #:دوره پنجم: این دوره بسيار كوتاه‌مدت بود و با به قدرت رسيدن ركن‌الدين خورشاه و سقوط الموت به پایان رسيد. در واقع، این دوره پایانى بر دوره‌ى دعوت جديد اسماعيليان محسوب مى‌شود.<ref>پهنادايان، شاهين، ص37</ref>
    #«اسماعيليان سوريه»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان malsI ni tceS lacidaR A:snissassA ehT است.<ref>مقدمه مترجم، ص13</ref>
    #:در آغاز قرن دوازدهم میلادى بود كه حشاشين ایران فعالیت‌های خود را تا سوريه توسعه دادند. منطقه برای اينكار بسيار مطلوب و مناسب بود. سلجوقيان بين سال‌هاى 1070م و 1079م، سوريه را فتح كردند و همراه خود مشكلاتى به وجود آوردند كه ایران را زمینه خوبى برای دعوه اسماعيليان ساخت. توسعه خلافت فاطمى از آفريقاى شمالى به‌سوى شرق، سوريه را در اواخر دهم و قرن يازدهم میلادى تحت سلطه اسماعيليان درآورد و دروازه‌هاى آن را به روى دعوت اسماعيليان گشود.<ref>متن کتاب، ص357</ref>نویسنده در این بخش، با استناد به منابع معتبر، به بررسى این موضوع پرداخته است.
    #«اسماعيليان هند»: مشتمل بر دو فصل است: فصل اول با عنوان «فرقه بهره» نوشته آصف فيضى و فصل دوم با عنوان «فرقه خوجه» نوشته آ. يوسفعلى است. هر دو مقاله از «دائرةالمعارف اسلام» انتخاب و ترجمه گرديده است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref>
    #«ناصر خسرو و اسماعيليان»: ترجمه یک کتاب كم‌حجم از و. ايوانف روسى‌الاصل، است.<ref>مقدمه مترجم، ص14</ref>نویسنده، معتقد است: محور داستان ناصر خسرو به دليل پيوندش با آئين‌هاى اسماعيلى برای دانش‌پژوهان مفيد است.<ref>متن کتاب، ص406</ref>همچنين ناصر خسرو در اشعار خود تخلص حجت يا حجت خراسان دارد كه همگان بر آنند كه این اصطلاح، مشعر بر موقعيت او در سلسله مراتب آئين اسماعيلى است.<ref>همان، ص441</ref>


    کتاب، مشتمل بر مقدمه مترجم و هفت بخش است كه گاه در ضمن فصل‌هايى نگارش شده و گاه مانند بخش پنجم فاقد هرگونه عنوان فرعى است.
    ==وضعيت کتاب==


    مباحث اين کتاب از منابع مختلف جمع‌آورى شده و به‌صورت سال‌شمارى تاريخ اسماعيليان تنظيم گرديده است <ref>مقدمه مترجم، ص 15</ref>.


    == گزارش محتوا ==
    فهرست مطالب در ابتداى کتاب و فهرست اعلام (اشخاص، اماكن، كتب) در انتهاى آن آمده است. اصطلاحاتى نظير «حضرت»، «ص» و «ع» در مقابل اسامى پيامبر و ائمه اطهار از مترجم است.<ref>مقدمه مترجم، ص15</ref>


    ترجمه پاورقى‌ها در ذيل صفحات ارائه شده است.


    کتاب با نمودارى در باره نهضت اسماعيليان در جهان اسلام آغاز شده است. اين نهضت كه از حدود سال 148ق، پس از فوت اسماعيل پسر [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] به وقوع پيوست، در مناطق مختلف جهان اسلام با استفاده از فرهنگ بومى هر منطقه، صبغه محلى خاصى به خود گرفت. حركت‌هاى سياسى و نظامى آنان در پى دعوت گسترده‌اى انجام شد كه باعث توسعه و نفوذ آن در مناطق مختلف دنياى اسلام گرديد. آنان از عراق، خوزستان، سوريه، مصر و يمن گرفته تا خراسان، ماوراءالنهر، آسياى ميانه و هند را زير پوشش تبليغى خود گرفتند و در هر ناحيه، دولتى تشكيل دادند كه بنا به دلايل فرهنگى، جغرافيايى و سياسى و غيره متمايز از يكديگر بود <ref>مقدمه مترجم، ص 12</ref>.
    ==پانويس==
    <references/>


    در اين کتاب سعى شده حركت‌هاى سياسى، نظامى، فكرى و اجتماعى اسماعيليان در سرتاسر جهان اسلام، از ديدگاه اسماعيلى‌شناسان معروف، مورد بحث و بررسى قرار گيرد كه به ترتيب بخش‌هاى کتاب به‌اختصار گزارش مى‌شود:
    ==منابع مقاله==


    1. «پيدايش اسماعيليه، بررسى زمينه تاريخى خلافت فاطمى»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان msiliamsI fo snigirO ehT است <ref>همان، ص 12 - 13</ref>.
    #مقدمه مترجم و متن کتاب.
    #[http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/forozesh/forozesh3/2864-nazarian-iran.html پهنادايان، شاهين، «نزاريان ایران»، فصل‌نامه فروزش، شماره سوم، تابستان 1388]


    در اين بخش از کتاب در ضمن چهار فصل، چگونگى ايجاد فرقه اسماعيليه، قرامطه بحرين و اهميت اجتماعى بحرين مورد بررسى قرار گرفته است.
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    2. «دولت قرامطه»: نوشته لوئى ماسينيون است كه در زمينه عرفان و تفكر اسلامى مطالعات عميقى دارد. در خصوص قرامطه و کتاب‌شناسى آن چندين مقاله نوشته كه چكيده آن به‌صورت مقاله منسجمى در «دائرةالمعارف اسلام» چاپ شده است <ref>همان، ص 13</ref>.
    [[اسماعیلیون و مغول و خواجه نصیرالدین طوسی]]


    اصطلاح قرامطه در مفهوم عام خود، نهضت عظيم اصلاحات اجتماعى و عدالت را بر اساس برابرى دنبال مى‌كرد كه جهان اسلام را از قرن نهم تا قرن دوازدهم ميلادى در بر گرفت. اين نهضت تحت نظارت خاندان سلسله اسماعيلى كه در سال 297ق / 910م، خلافت فاطمى ضد عباسى را تشكيل دادند، درآمد و توسط همين سلسله هم، قبل از شروع جنگهاى صليبى، عقيم شد و از هم پاشيد <ref>متن کتاب، ص 133</ref>. نويسنده، معتقد است كه تأثير نويسندگان قرمطى مخصوصاً دانشنامه‌نويسان رسائل اخوان الصفا در متفكرين اسلامى از سنى گرفته تا شيعه قابل توجه است <ref>همان، ص 149</ref>.
    [[اسماعیلیه از گذشته تا حال]]


    3. «دولت فاطميان»: ترجمه کتاب عباس حمدانى در باره فاطميان با عنوان sdimitaF ehT است <ref>مقدمه مترجم، ص 13</ref>.
    [[تاريخ الدعوة الإسماعيلية]]


    در ابتداى اين بخش از کتاب مى‌خوانيم: «سلسله فاطمى كه در سال 909م، در شمال آفريقا پا گرفت، در اثر يك نهضت بسيار پيشرفته فكرى و اجتماعى به نام نهضت اسماعيليه بود كه در جاى خود بخشى از نهضت عمومى مذهب تشيع بشمار مى‌رفت. خلفاى فاطمى از اعقاب ائمه متقدم شيعه بودند و آئين‌ها و مسلك‌هاى آنها نيز قسمتى از اصول تشيع محسوب مى‌شد» <ref>متن کتاب، ص 157</ref>.
    [[تاریخ اسماعیلیه]]


    نويسنده در ضمن فصول بعد، به معرفى خلفاى فاطمى پرداخته است. وى در نهايت به بررسى عوامل سقوط فاطميان پرداخته و قطع حمايت مذهب اسماعيليه از اين خلافت را مهم‌ترين عامل آن دانسته است <ref>همان، 247</ref>.
    [[تاریخ و اندیشه‌های اسماعیلی در سده‌های میانه]]


    4. «دولت اسماعيليه (نزاريان ايران)»: ترجمه کتاب آقاى م. گ. س. هاجسن، در باره دولت نزاريان و چكيده مطالعات و بررسى‌هاى وى در باره اين فرقه است <ref>مقدمه مترجم، ص 14</ref>.
    [[تاريخ الخلفاء الفاطميين بالغرب القسم الخاص من كتاب عيون الأخبار]]


    اين بخش از کتاب به بررسى فرقه «نزاريه» كه پرجمعيت‌ترين فرقه اسماعيليه هستند اختصاص دارد.
    [[اتعاظ الحنفا بأخبار الأئمة الفاطميين الخلفا]]


    «نهضت نزارى» يا «دعوت جديد»، پس از جدايى از فاطميان مصر و مستقر شدن حسن صباح در الموت در سال 483ق، تا سقوط الموت در سال 654ق، به دست هلاكو خان مغول، پنج دوره را گذراند؛ دوره اول، دوره‌ى داعيان؛ اين دوره شامل رهبرى حسن صباح، كيابزرگ اميد و محمد فرزند كيابزرگ است.
    [[فاطمیان در مصر]]


    دوره دوم، دوره‌ى امامان؛ در اين دوره، اعلام قيامت توسط حسن دوم انجام مى‌شود و شامل دوره‌ى حكومت حسن دوم معروف به «على ذكره السلام» و نورالدين محمد دوم است.
    [[تاریخ الدولة الفاطمیة]]


    دوره سوم، دوره‌ى بازگشت به اسلام؛ اين بازگشت توسط جلال‌الدين حسن، معروف به نومسلمان روى داد <ref>همان، ص 382</ref>.
    [[پژوهشی در یکی از امپراتوریهای اسلامی: تاریخ فاطمیان و منابع آن]]


    دوره چهارم، دوره‌ى علاءالدين محمد سوم؛ در اين دوره شاهد ردّ سياست‌هاى حسن سوم و دوره‌ى ستر روحانى و كم‌توجهى به شريعت هستيم.
    [[تاریخ اسماعیلیان قهستان]]


    دوره پنجم: اين دوره بسيار كوتاه‌مدت بود و با به قدرت رسيدن ركن‌الدين خورشاه و سقوط الموت به پايان رسيد. در واقع، اين دوره پايانى بر دوره‌ى دعوت جديد اسماعيليان محسوب مى‌شود <ref>پهنادايان، شاهين، ص 37</ref>.
    [[تاریخ و عقاید اسماعیلیه]]


    5. «اسماعيليان سوريه»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان malsI ni tceS lacidaR A:snissassA ehT است <ref>مقدمه مترجم، ص 13</ref>.
    [[تاریخ اسماعیلیان در ایران در سده‌های 5 - 7 هجری]]


    در آغاز قرن دوازدهم ميلادى بود كه حشاشين ايران فعاليت‌هاى خود را تا سوريه توسعه دادند. منطقه براى اينكار بسيار مطلوب و مناسب بود. سلجوقيان بين سال‌هاى 1070م و 1079م، سوريه را فتح كردند و همراه خود مشكلاتى به وجود آوردند كه ايران را زمينه خوبى براى دعوه اسماعيليان ساخت. توسعه خلافت فاطمى از آفريقاى شمالى به‌سوى شرق، سوريه را در اواخر دهم و قرن يازدهم ميلادى تحت سلطه اسماعيليان درآورد و دروازه‌هاى آن را به روى دعوت اسماعيليان گشود <ref>متن کتاب، ص 357</ref>. نويسنده در اين بخش، با استناد به منابع معتبر، به بررسى اين موضوع پرداخته است.
    [[زمینه‌های پیدایش خلافت فاطمیان]]


    6. «اسماعيليان هند»: مشتمل بر دو فصل است: فصل اول با عنوان «فرقه بهره» نوشته آصف فيضى و فصل دوم با عنوان «فرقه خوجه» نوشته آ. يوسفعلى است. هر دو مقاله از «دائرةالمعارف اسلام» انتخاب و ترجمه گرديده است <ref>مقدمه مترجم، ص 14</ref>.
    [[التشيع المصري الفاطمي: اشعاع حي و حضاري: مئتان و عشر سنوات من الإبداع الانساني]]


    7. «ناصر خسرو و اسماعيليان»: ترجمه يك کتاب كم‌حجم از و. ايوانف روسى‌الاصل، است <ref>مقدمه مترجم، ص 14</ref>. نويسنده، معتقد است: محور داستان ناصر خسرو به دليل پيوندش با آئين‌هاى اسماعيلى براى دانش‌پژوهان مفيد است <ref>متن کتاب، ص 406</ref>. همچنين ناصر خسرو در اشعار خود تخلص حجت يا حجت خراسان دارد كه همگان بر آنند كه اين اصطلاح، مشعر بر موقعيت او در سلسله مراتب آئين اسماعيلى است <ref>همان، ص 441</ref>.
    [[تاریخ فاطمیان]]


    == وضعيت کتاب ==
    [[فاطمیان و سنتهای تعلیمی و علمی آنان]]


    [[بنیادهای کیش اسماعیلیان]]


    فهرست مطالب در ابتداى کتاب و فهرست اعلام (اشخاص، اماكن، كتب) در انتهاى آن آمده است. اصطلاحاتى نظير «حضرت»، «ص» و «ع» در مقابل اسامى پيامبر و ائمه اطهار از مترجم است <ref>مقدمه مترجم، ص 15</ref>.
    [[أربعة كتب إسماعيلية]]


    ترجمه پاورقى‌ها در ذيل صفحات ارائه شده است.
    [[خوان الإخوان]]


    ==پانويس ==
    [[فضائح الباطنية]]
    <references />
    == منابع مقاله ==


    1. مقدمه مترجم و متن کتاب.
    [[عيد الغدير في عهد الفاطميين]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:فرق اسلامی]]
    [[رده:فرق شیعه]]
    [[رده:اسماعیلیه]]


    2. پهنادايان، شاهين، «نزاريان ايران»، فصل‌نامه فروزش، شماره سوم، تابستان 1388، آدرس اينترنتى: http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/forozesh/forozesh3/2864-nazarian-iran.html.
    [[تاریخ ایوبیان (ترجمه پرویز اتابکی)]]


    [[رده:کتاب‌شناسی]]


    == پیوندها ==


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:تاریخ]]
    [[رده: تاریخ]]
    [[رده:تاریخ ایران]]
    [[رده: تاریخ ایران]]
    [[رده:آثار خاورشناسان]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۰

    ‏
    اسماعيليان در تاريخ
    پدیدآورانلوئیس، برنارد (نويسنده)

    آژند، یعقوب (مترجم)

    فیضی، آصف (نويسنده)

    ایوانوف، ولادیمیر آلکسی یویچ (نويسنده)

    هاجسن، مارشال گودوين سيمز (نويسنده)

    ماسینیون، لویی (نويسنده)

    حمداني، عباس (نويسنده)
    ناشرمولی
    مکان نشرايران - تهران
    سال نشرمجلد1: 1363ش,
    موضوعاسماعيليه

    ايران - تاريخ - اسماعيليان، 483 - 654ق.

    فاطميان - تاريخ - 297 - 567ق.

    ناصر خسرو، 394 - 481ق. - نقد و تفسير
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‏DSR‎‏ ‎‏855‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏ ‎‏1363
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf
    برای دیگر کاربردها، اسماعیلیان (ابهام‌زدایی) را ببینید.

    اسماعيليان در تاريخ، ترجمه مقالات و آثار گروهى از محققین شرق و غرب پيرامون فرقه اسماعيليه است كه به قلم «يعقوب آژند» به فارسی برگردان شده است.

    ساختار

    کتاب، مشتمل بر مقدمه مترجم و هفت بخش است كه گاه در ضمن فصل‌هایى نگارش شده و گاه مانند بخش پنجم فاقد هرگونه عنوان فرعى است.

    مباحث این کتاب از منابع مختلف جمع‌آورى شده و به‌صورت سال‌شمارى تاريخ اسماعيليان تنظيم گرديده است.[۱]

    گزارش محتوا

    کتاب با نمودارى درباره نهضت اسماعيليان در جهان اسلام آغاز شده است. این نهضت كه از حدود سال 148ق، پس از فوت اسماعيل پسر امام صادق(ع) به وقوع پيوست، در مناطق مختلف جهان اسلام با استفاده از فرهنگ بومى هر منطقه، صبغه محلى خاصى به خود گرفت. حركت‌هاى سياسى و نظامى آنان در پى دعوت گسترده‌اى انجام شد كه باعث توسعه و نفوذ آن در مناطق مختلف دنياى اسلام گرديد. آنان از عراق، خوزستان، سوريه، مصر و يمن گرفته تا خراسان، ماوراءالنهر، آسياى میانه و هند را زير پوشش تبليغى خود گرفتند و در هر ناحيه، دولتى تشكيل دادند كه بنا به دلايل فرهنگى، جغرافيايى و سياسى و غيره متمايز از یکديگر بود.[۲]

    در این کتاب سعى شده حركت‌هاى سياسى، نظامى، فكرى و اجتماعى اسماعيليان در سرتاسر جهان اسلام، از ديدگاه اسماعيلى‌شناسان معروف، مورد بحث و بررسى قرار گیرد كه به ترتيب بخش‌هاى کتاب به‌اختصار گزارش مى‌شود:

    1. «پيدايش اسماعيليه، بررسى زمینه تاريخى خلافت فاطمى»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان msiliamsI fo snigirO ehT است.[۳]
      در این بخش از کتاب در ضمن چهار فصل، چگونگى ايجاد فرقه اسماعيليه، قرامطه بحرين و اهمیت اجتماعى بحرين مورد بررسى قرار گرفته است.
    2. «دولت قرامطه»: نوشته لوئى ماسينيون است كه در زمینه عرفان و تفكر اسلامى مطالعات عمیقى دارد. در خصوص قرامطه و کتاب‌شناسى آن چندين مقاله نوشته كه چكيده آن به‌صورت مقاله منسجمى در «دائرةالمعارف اسلام» چاپ شده است.[۴]
      اصطلاح قرامطه در مفهوم عام خود، نهضت عظيم اصلاحات اجتماعى و عدالت را بر اساس برابرى دنبال مى‌كرد كه جهان اسلام را از قرن نهم تا قرن دوازدهم میلادى در بر گرفت. این نهضت تحت نظارت خاندان سلسله اسماعيلى كه در سال 297ق / 910م، خلافت فاطمى ضد عباسى را تشكيل دادند، درآمد و توسط همین سلسله هم، قبل از شروع جنگهاى صليبى، عقيم شد و از هم پاشيد.[۵]نویسنده، معتقد است كه تأثير نويسندگان قرمطى مخصوصاًً دانشنامه‌نويسان رسائل اخوان الصفا در متفكرين اسلامى از سنى گرفته تا شيعه قابل توجه است.[۶]
    3. «دولت فاطمیان»: ترجمه کتاب عباس حمدانى درباره فاطمیان با عنوان sdimitaF ehT است.[۷]
      در ابتداى این بخش از کتاب مى‌خوانيم: «سلسله فاطمى كه در سال 909م، در شمال آفريقا پا گرفت، در اثر یک نهضت بسيار پيشرفته فكرى و اجتماعى به نام نهضت اسماعيليه بود كه در جاى خود بخشى از نهضت عمومى مذهب تشيع بشمار مى‌رفت. خلفاى فاطمى از اعقاب ائمه متقدم شيعه بودند و آئين‌ها و مسلك‌هاى آنها نيز قسمتى از اصول تشيع محسوب مى‌شد».[۸]
      نویسنده در ضمن فصول بعد، به معرفى خلفاى فاطمى پرداخته است. وى در نهایت به بررسى عوامل سقوط فاطمیان پرداخته و قطع حمايت مذهب اسماعيليه از این خلافت را مهم‌ترين عامل آن دانسته است.[۹]
    4. «دولت اسماعيليه (نزاريان ایران)»: ترجمه کتاب آقاى م. گ. س. هاجسن، درباره دولت نزاريان و چكيده مطالعات و بررسى‌هاى وى درباره این فرقه است.[۱۰]
      اين بخش از کتاب به بررسى فرقه «نزاريه» كه پرجمعيت‌ترين فرقه اسماعيليه هستند اختصاص دارد.
      «نهضت نزارى» يا «دعوت جديد»، پس از جدايى از فاطمیان مصر و مستقر شدن حسن صباح در الموت در سال 483ق، تا سقوط الموت در سال 654ق، به دست هلاكو خان مغول، پنج دوره را گذراند؛ دوره اول، دوره‌ى داعيان؛ این دوره شامل رهبرى حسن صباح، كيابزرگ امید و محمد فرزند كيابزرگ است.
      دوره دوم، دوره‌ى امامان؛ در این دوره، اعلام قيامت توسط حسن دوم انجام مى‌شود و شامل دوره‌ى حكومت حسن دوم معروف به «على ذكره السلام» و نورالدين محمد دوم است.
      دوره سوم، دوره‌ى بازگشت به اسلام؛ این بازگشت توسط جلال‌الدين حسن، معروف به نومسلمان روى داد.[۱۱]
      دوره چهارم، دوره‌ى علاءالدين محمد سوم؛ در این دوره شاهد ردّ سياست‌هاى حسن سوم و دوره‌ى ستر روحانى و كم‌توجهى به شريعت هستيم.
      دوره پنجم: این دوره بسيار كوتاه‌مدت بود و با به قدرت رسيدن ركن‌الدين خورشاه و سقوط الموت به پایان رسيد. در واقع، این دوره پایانى بر دوره‌ى دعوت جديد اسماعيليان محسوب مى‌شود.[۱۲]
    5. «اسماعيليان سوريه»: ترجمه کتاب برنارد لويس، با عنوان malsI ni tceS lacidaR A:snissassA ehT است.[۱۳]
      در آغاز قرن دوازدهم میلادى بود كه حشاشين ایران فعالیت‌های خود را تا سوريه توسعه دادند. منطقه برای اينكار بسيار مطلوب و مناسب بود. سلجوقيان بين سال‌هاى 1070م و 1079م، سوريه را فتح كردند و همراه خود مشكلاتى به وجود آوردند كه ایران را زمینه خوبى برای دعوه اسماعيليان ساخت. توسعه خلافت فاطمى از آفريقاى شمالى به‌سوى شرق، سوريه را در اواخر دهم و قرن يازدهم میلادى تحت سلطه اسماعيليان درآورد و دروازه‌هاى آن را به روى دعوت اسماعيليان گشود.[۱۴]نویسنده در این بخش، با استناد به منابع معتبر، به بررسى این موضوع پرداخته است.
    6. «اسماعيليان هند»: مشتمل بر دو فصل است: فصل اول با عنوان «فرقه بهره» نوشته آصف فيضى و فصل دوم با عنوان «فرقه خوجه» نوشته آ. يوسفعلى است. هر دو مقاله از «دائرةالمعارف اسلام» انتخاب و ترجمه گرديده است.[۱۵]
    7. «ناصر خسرو و اسماعيليان»: ترجمه یک کتاب كم‌حجم از و. ايوانف روسى‌الاصل، است.[۱۶]نویسنده، معتقد است: محور داستان ناصر خسرو به دليل پيوندش با آئين‌هاى اسماعيلى برای دانش‌پژوهان مفيد است.[۱۷]همچنين ناصر خسرو در اشعار خود تخلص حجت يا حجت خراسان دارد كه همگان بر آنند كه این اصطلاح، مشعر بر موقعيت او در سلسله مراتب آئين اسماعيلى است.[۱۸]

    وضعيت کتاب

    فهرست مطالب در ابتداى کتاب و فهرست اعلام (اشخاص، اماكن، كتب) در انتهاى آن آمده است. اصطلاحاتى نظير «حضرت»، «ص» و «ع» در مقابل اسامى پيامبر و ائمه اطهار از مترجم است.[۱۹]

    ترجمه پاورقى‌ها در ذيل صفحات ارائه شده است.

    پانويس

    1. ↑ مقدمه مترجم، ص15
    2. ↑ مقدمه مترجم، ص12
    3. ↑ همان، ص12 - 13
    4. ↑ همان، ص13
    5. ↑ متن کتاب، ص133
    6. ↑ همان، ص149
    7. ↑ مقدمه مترجم، ص13
    8. ↑ متن کتاب، ص157
    9. ↑ همان، 247
    10. ↑ مقدمه مترجم، ص14
    11. ↑ همان، ص382
    12. ↑ پهنادايان، شاهين، ص37
    13. ↑ مقدمه مترجم، ص13
    14. ↑ متن کتاب، ص357
    15. ↑ مقدمه مترجم، ص14
    16. ↑ مقدمه مترجم، ص14
    17. ↑ متن کتاب، ص406
    18. ↑ همان، ص441
    19. ↑ مقدمه مترجم، ص15

    منابع مقاله

    1. مقدمه مترجم و متن کتاب.
    2. پهنادايان، شاهين، «نزاريان ایران»، فصل‌نامه فروزش، شماره سوم، تابستان 1388

    وابسته‌ها

    اسماعیلیون و مغول و خواجه نصیرالدین طوسی

    اسماعیلیه از گذشته تا حال

    تاريخ الدعوة الإسماعيلية

    تاریخ اسماعیلیه

    تاریخ و اندیشه‌های اسماعیلی در سده‌های میانه

    تاريخ الخلفاء الفاطميين بالغرب القسم الخاص من كتاب عيون الأخبار

    اتعاظ الحنفا بأخبار الأئمة الفاطميين الخلفا

    فاطمیان در مصر

    تاریخ الدولة الفاطمیة

    پژوهشی در یکی از امپراتوریهای اسلامی: تاریخ فاطمیان و منابع آن

    تاریخ اسماعیلیان قهستان

    تاریخ و عقاید اسماعیلیه

    تاریخ اسماعیلیان در ایران در سده‌های 5 - 7 هجری

    زمینه‌های پیدایش خلافت فاطمیان

    التشيع المصري الفاطمي: اشعاع حي و حضاري: مئتان و عشر سنوات من الإبداع الانساني

    تاریخ فاطمیان

    فاطمیان و سنتهای تعلیمی و علمی آنان

    بنیادهای کیش اسماعیلیان

    أربعة كتب إسماعيلية

    خوان الإخوان

    فضائح الباطنية

    عيد الغدير في عهد الفاطميين

    تاریخ ایوبیان (ترجمه پرویز اتابکی)

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=اسماعيليان_در_تاريخ&oldid=747705»