تفسير المعين: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ملا محسن فيض كاشانى' به 'ملا محسن فيض كاشانى ') |
|||
| (۴۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01940J1.jpg | |||
| عنوان =تفسير المعين | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[مرعشی، محمود]] (اشراف) | |||
| | |||
| | |||
[[کاشانی، محمد بن مرتضی]] ( | [[کاشانی، محمد بن مرتضی]] (نویسنده) | ||
[[درگاهی، حسین]] (محقق) | [[درگاهی، حسین]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 97/3 /ک2ت7 | ||
| موضوع = | |||
تفاسیر شیعه - قرن 12ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01940AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =3 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01940 | |||
| کتابخوان همراه نور =01940 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''تفسير المعين''' تألیف [[کاشانی، محمد بن مرتضی|نورالدين محمد بن مرتضى كاشانى]] معروف به نورالدين اخبارى (متوفاى پس از 1115ق) از شاگردان [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|ملا محسن فيض كاشانى]] مشتمل بر تفسير تمام قرآن است. | |||
مفسر در رساله «منتخب التصانيف» خود، انگيزه نگارش كتاب را چنين ذكر كرده است:«چون تفسير صافى مبسوط بود و بر خواننده‌ى قرآن سخت مى‌نمود كه در اثناء قرائت به آن مراجعه كند، به ذهنم آمد كه تفسيرى از آن بيرون آورم كه به قارى قرآن هنگام تلاوت، در فهم لغات و كلمات قرآنى كمك كند.» لذا دست به نگارش اين تفسير زده است. | مفسر در رساله «منتخب التصانيف» خود، انگيزه نگارش كتاب را چنين ذكر كرده است: «چون تفسير صافى مبسوط بود و بر خواننده‌ى قرآن سخت مى‌نمود كه در اثناء قرائت به آن مراجعه كند، به ذهنم آمد كه تفسيرى از آن بيرون آورم كه به قارى قرآن هنگام تلاوت، در فهم لغات و كلمات قرآنى كمك كند.» لذا دست به نگارش اين تفسير زده است. | ||
==ساختار | ==ساختار== | ||
تفسيرى است مختصر به شيوه تفسير [[شبر، سید عبدالله|سيد عبدالله شبر]] با استناد به روايات و احاديث ائمه اطهار(ع) با اين تفاوت كه وى متأثر از فرهنگ و گرايش عمومى قرن يازدهم و دوازدهم هجرى برخى از علماى شيعه، در توجه فوق‌العاده به حديث در برابر روش تفسير اجتهادى و عقل‌گرايى برخى ديگر از علماى آن دوران است. اين تفسير مزجى و همانند صافى فيض كاشانى است. | |||
تفسيرى است مختصر به شيوه تفسير سيد عبدالله شبر با استناد به روايات و احاديث ائمه اطهار(ع) با اين تفاوت كه وى متأثر از فرهنگ و گرايش عمومى قرن يازدهم و دوازدهم هجرى برخى از علماى شيعه، در توجه فوق‌العاده به حديث در برابر روش تفسير اجتهادى و عقل‌گرايى برخى ديگر از علماى آن دوران است. اين تفسير مزجى و همانند صافى فيض كاشانى است. | |||
روش ايشان در بيان مطالب به اين شكل بوده كه ابتداى هر سوره پس از ذكر نام به بيان تعداد آيات و مكى و مدنى بودن آن مى‌پردازد. سپس فرازهايى از آيات را بطور جداگانه تفسير مى‌كند. در اين بين بطور طبيعى برخى آيات بدون توضيح مى‌باشند. | روش ايشان در بيان مطالب به اين شكل بوده كه ابتداى هر سوره پس از ذكر نام به بيان تعداد آيات و مكى و مدنى بودن آن مى‌پردازد. سپس فرازهايى از آيات را بطور جداگانه تفسير مى‌كند. در اين بين بطور طبيعى برخى آيات بدون توضيح مى‌باشند. | ||
==گزارش محتوا | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده قبل از شروع به تفسير مقدمه‌اى را در پانزده صفحه در ضوابط و مطالب مهم مربوط به تفسير آورده است كه اهميت تمسك به قرآن، تلاوت، تدبر و تفسير آن، با ذكر آيات و احاديثى از پيامبر(ص) و ائمه(ع)، و احاديثى در زمينه‌ى نزول قرآن از جمله مطالب آن است. | |||
او ضمن بيان شيوه تفسيرى خود، رمز حروف كلمه‌ى معين را كه در جاهاى مختلف تفسير بكار برده توضيح مى‌دهد و مى‌گويد: «پس از نقل نص عبارت ائمه(ع) رمز «م» و پس از بيان مطلبى كه مستفاد از كلام ائمه(ع) است، رمز «ع» و پس از نقل عين عبارت [[تفسير القمي|تفسير قمى]] كه به امام(ع) نسبت نداده است، و يا توهم تنافى به حسب ظاهر بين روايت و آنچه كه من نقل كرده‌ام رمز «ى» و بعد از بيان كلام معصوم(ع) و يا بيان آيه رمز «ن» را مورد استفاده قرار دادم و بقيه‌ى موارد را كه داراى اين رموز چهارگانه نباشند قول مفسرين بوده كه با تصرف در عبارت از آنها نقل شده است.» | |||
او ضمن بيان شيوه تفسيرى خود، رمز حروف كلمه‌ى معين را كه در جاهاى مختلف تفسير بكار برده توضيح مى‌دهد و مى‌گويد: «پس از نقل نص عبارت ائمه(ع) رمز «م» و پس از بيان مطلبى كه مستفاد از كلام ائمه(ع) | |||
ايشان مصادر اقوال و متون اخبار را به تفسير صافى ملا محسن فيض ارجاع داده است. | ايشان مصادر اقوال و متون اخبار را به تفسير صافى ملا محسن فيض ارجاع داده است. | ||
مفسر سعى نموده از تكرار مطالب مشابه جلوگيرى نمايد، بر اين اساس گاهى تفسير آيات را به موارد مشابه قبل ارجاع مى‌دهد؛ مانند ج 1، | مفسر سعى نموده از تكرار مطالب مشابه جلوگيرى نمايد، بر اين اساس گاهى تفسير آيات را به موارد مشابه قبل ارجاع مى‌دهد؛ مانند ج 1، ص168، آيه 88-89، آل عمران. | ||
مصنف به‌طور معمول به قرائات و اختلاف آنها توجه نموده و شكل‌هاى متفاوت اختلاف قرائت از قبيل قرائت‌هاى تفسيرى، قرائت‌هايى كه نشان از حذف كلمه دارد و نيز قرائت‌هايى كه دلالت بر حذف و تفسير ندارد كه موارد اصلى اختلاف قرائت مى‌باشد را مورد مداقّه قرار داده است؛ مانند ج 1، | مصنف به‌طور معمول به قرائات و اختلاف آنها توجه نموده و شكل‌هاى متفاوت اختلاف قرائت از قبيل قرائت‌هاى تفسيرى، قرائت‌هايى كه نشان از حذف كلمه دارد و نيز قرائت‌هايى كه دلالت بر حذف و تفسير ندارد كه موارد اصلى اختلاف قرائت مى‌باشد را مورد مداقّه قرار داده است؛ مانند ج 1، ص19 و ص20، و ص144، قرائت «القيّوم». | ||
توجه مصنف به شأن نزول نيز در حد اشاره به موارد اندكى از آن مى‌باشد؛ مانند: ج 1، | توجه مصنف به شأن نزول نيز در حد اشاره به موارد اندكى از آن مى‌باشد؛ مانند: ج 1، ص241، آيه 88 سوره نساء. | ||
مفسر بر اين تفسير خاتمه‌اى نيز در باب دعاهاى تلاوت قرآن و | مفسر بر اين تفسير خاتمه‌اى نيز در باب دعاهاى تلاوت قرآن و کیفیت استخاره به قرآن دارد و اتمام تفسير به سال 1090ق بوده است. | ||
==وضعيت كتاب | ==وضعيت كتاب== | ||
اين تفسير در اصل يك مجلد بزرگ بوده كه ناشر با تحقيق آقاى حسین درگاهى آن را در سه جلد منتشر كرده است. حسین درگاهى محقق كتاب نسخه حاضر را با استفاده از شش نسخه مختلف مهيا كرده است. نسخه اول كه با رمز «م» مشخص شده، به عنوان محور تحقيق قرار داده شده و در پاورقى به تفاوت‌ها اشاره شده است. در اين نسخه نيمى از صفحه را فقط آيات قرآن و نيم ديگر را توضيح و تفسير مفسر به همراه آيات و فرازهاى آن تشكيل مى‌دهد. | |||
اين تفسير در اصل يك مجلد بزرگ بوده كه ناشر با تحقيق آقاى | |||
پاورقى‌هاى موجود اغلب برگرفته از تعليقات نسخ خطى متفاوت مى‌باشد. بيان فضل سور، اشاره به متن برخى احاديث، نسخه بدلها و اختلاف نسخ توسط محقق محترم ذكر شده است. | پاورقى‌هاى موجود اغلب برگرفته از تعليقات نسخ خطى متفاوت مى‌باشد. بيان فضل سور، اشاره به متن برخى احاديث، نسخه بدلها و اختلاف نسخ توسط محقق محترم ذكر شده است. | ||
==منابع مقاله | ==منابع مقاله== | ||
#دائرةالمعارف تشيع، ج 4، ص545 | |||
#كشاف الفهارس، بخش علوم قرآن، ج 4، ص203 | |||
#دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، ج 1، ص759، [[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاء‌الدين خرمشاهى]] | |||
#مقدمه محقق، ج 1، تفسير و مجلدات تفسير | |||
{{تفاسیر}} | {{تفاسیر}} | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[کتاب مبین: ترجمه و تفسیر قرآن کریم]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:تفسیر]] | [[رده: تفسیر]] | ||
[[رده:متون تفاسیر]] | [[رده: متون تفاسیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۵۶
| تفسير المعين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرعشی، محمود (اشراف)
کاشانی، محمد بن مرتضی (نویسنده) درگاهی، حسین (محقق) |
| ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تفاسیر شیعه - قرن 12ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP 97/3 /ک2ت7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تفسير المعين تألیف نورالدين محمد بن مرتضى كاشانى معروف به نورالدين اخبارى (متوفاى پس از 1115ق) از شاگردان ملا محسن فيض كاشانى مشتمل بر تفسير تمام قرآن است.
مفسر در رساله «منتخب التصانيف» خود، انگيزه نگارش كتاب را چنين ذكر كرده است: «چون تفسير صافى مبسوط بود و بر خواننده‌ى قرآن سخت مى‌نمود كه در اثناء قرائت به آن مراجعه كند، به ذهنم آمد كه تفسيرى از آن بيرون آورم كه به قارى قرآن هنگام تلاوت، در فهم لغات و كلمات قرآنى كمك كند.» لذا دست به نگارش اين تفسير زده است.
ساختار
تفسيرى است مختصر به شيوه تفسير سيد عبدالله شبر با استناد به روايات و احاديث ائمه اطهار(ع) با اين تفاوت كه وى متأثر از فرهنگ و گرايش عمومى قرن يازدهم و دوازدهم هجرى برخى از علماى شيعه، در توجه فوق‌العاده به حديث در برابر روش تفسير اجتهادى و عقل‌گرايى برخى ديگر از علماى آن دوران است. اين تفسير مزجى و همانند صافى فيض كاشانى است.
روش ايشان در بيان مطالب به اين شكل بوده كه ابتداى هر سوره پس از ذكر نام به بيان تعداد آيات و مكى و مدنى بودن آن مى‌پردازد. سپس فرازهايى از آيات را بطور جداگانه تفسير مى‌كند. در اين بين بطور طبيعى برخى آيات بدون توضيح مى‌باشند.
گزارش محتوا
نویسنده قبل از شروع به تفسير مقدمه‌اى را در پانزده صفحه در ضوابط و مطالب مهم مربوط به تفسير آورده است كه اهميت تمسك به قرآن، تلاوت، تدبر و تفسير آن، با ذكر آيات و احاديثى از پيامبر(ص) و ائمه(ع)، و احاديثى در زمينه‌ى نزول قرآن از جمله مطالب آن است.
او ضمن بيان شيوه تفسيرى خود، رمز حروف كلمه‌ى معين را كه در جاهاى مختلف تفسير بكار برده توضيح مى‌دهد و مى‌گويد: «پس از نقل نص عبارت ائمه(ع) رمز «م» و پس از بيان مطلبى كه مستفاد از كلام ائمه(ع) است، رمز «ع» و پس از نقل عين عبارت تفسير قمى كه به امام(ع) نسبت نداده است، و يا توهم تنافى به حسب ظاهر بين روايت و آنچه كه من نقل كرده‌ام رمز «ى» و بعد از بيان كلام معصوم(ع) و يا بيان آيه رمز «ن» را مورد استفاده قرار دادم و بقيه‌ى موارد را كه داراى اين رموز چهارگانه نباشند قول مفسرين بوده كه با تصرف در عبارت از آنها نقل شده است.»
ايشان مصادر اقوال و متون اخبار را به تفسير صافى ملا محسن فيض ارجاع داده است.
مفسر سعى نموده از تكرار مطالب مشابه جلوگيرى نمايد، بر اين اساس گاهى تفسير آيات را به موارد مشابه قبل ارجاع مى‌دهد؛ مانند ج 1، ص168، آيه 88-89، آل عمران.
مصنف به‌طور معمول به قرائات و اختلاف آنها توجه نموده و شكل‌هاى متفاوت اختلاف قرائت از قبيل قرائت‌هاى تفسيرى، قرائت‌هايى كه نشان از حذف كلمه دارد و نيز قرائت‌هايى كه دلالت بر حذف و تفسير ندارد كه موارد اصلى اختلاف قرائت مى‌باشد را مورد مداقّه قرار داده است؛ مانند ج 1، ص19 و ص20، و ص144، قرائت «القيّوم».
توجه مصنف به شأن نزول نيز در حد اشاره به موارد اندكى از آن مى‌باشد؛ مانند: ج 1، ص241، آيه 88 سوره نساء.
مفسر بر اين تفسير خاتمه‌اى نيز در باب دعاهاى تلاوت قرآن و کیفیت استخاره به قرآن دارد و اتمام تفسير به سال 1090ق بوده است.
وضعيت كتاب
اين تفسير در اصل يك مجلد بزرگ بوده كه ناشر با تحقيق آقاى حسین درگاهى آن را در سه جلد منتشر كرده است. حسین درگاهى محقق كتاب نسخه حاضر را با استفاده از شش نسخه مختلف مهيا كرده است. نسخه اول كه با رمز «م» مشخص شده، به عنوان محور تحقيق قرار داده شده و در پاورقى به تفاوت‌ها اشاره شده است. در اين نسخه نيمى از صفحه را فقط آيات قرآن و نيم ديگر را توضيح و تفسير مفسر به همراه آيات و فرازهاى آن تشكيل مى‌دهد.
پاورقى‌هاى موجود اغلب برگرفته از تعليقات نسخ خطى متفاوت مى‌باشد. بيان فضل سور، اشاره به متن برخى احاديث، نسخه بدلها و اختلاف نسخ توسط محقق محترم ذكر شده است.
منابع مقاله
- دائرةالمعارف تشيع، ج 4، ص545
- كشاف الفهارس، بخش علوم قرآن، ج 4، ص203
- دانشنامه قرآن و قرآن پژوهى، ج 1، ص759، بهاء‌الدين خرمشاهى
- مقدمه محقق، ج 1، تفسير و مجلدات تفسير