كتاب الأمثال المنسوب لزيد بن رفاعة الهاشمي: تفاوت میان نسخه‌ها
(←ساختار) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'کردي، علي ابراهيم' به 'کردی، علی ابراهیم') |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
== | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
'''كتاب الأمثال المنسوب لزيد بن رفاعة الهاشمي'''، تألیف زید بن رفاعه هاشمی (متوفی 373ق)، از جمله آثاری است که تعداد زیادی از ضرب‌المثل‌های عربی را از نوشته‌های پیشینیان و امالی‌های آنها گرد آورده است. علی ابراهیم کردی تحقیق و تصحیح کتاب را به انجام رسانیده است. | | عنوان = الأمثال | ||
| عنوان‌های دیگر = کتاب الامثال | |||
الأمثال المنسوب لزيد بن رفاعة الهاشمي | |||
| تصویر = NUR02507J1.jpg | |||
| پدیدآوران = [[هاشمی، زید بن رفاعه]] (نویسنده) | |||
[[کردی، علی ابراهیم]] (محقق) | |||
| ناشر = دار سعدالدين | |||
| مکان نشر = سوريه - دمشق | |||
| سال نشر = 2003م , 1423ق | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02507AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ = 1 | |||
| شابک = | |||
| موضوع = 1.اندرز نامه‌ها | |||
2.زبان عربی - اصطلاح‌ها و تعبيرها | |||
3.ضرب المثلهای عربی | |||
| زبان = عربی | |||
| تعداد جلد = 1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =02507 | |||
| کتابخوان همراه نور =02507 | |||
| کد کنگره = 8الف9ز/ 6519 PN | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''كتاب الأمثال المنسوب لزيد بن رفاعة الهاشمي'''، تألیف [[هاشمی، زید بن رفاعه|زید بن رفاعه هاشمی]] (متوفی 373ق)، از جمله آثاری است که تعداد زیادی از ضرب‌المثل‌های عربی را از نوشته‌های پیشینیان و امالی‌های آنها گرد آورده است. [[کردی، علی ابراهیم|علی ابراهیم کردی]] تحقیق و تصحیح کتاب را به انجام رسانیده است. | |||
==ساختار == | ==ساختار == | ||
کتاب مشتمل بر مقدمه محقق، خطبه و متن اثر است. نویسنده، مباحث کتاب را در 39 باب تنظیم کرده که 29 باب آن به تعداد و ترتیب حروف هجا به اضافه حرف لام و الف است و بقیه | کتاب مشتمل بر مقدمه محقق، خطبه و متن اثر است. نویسنده، مباحث کتاب را در 39 باب تنظیم کرده که 29 باب آن به تعداد و ترتیب حروف هجا به اضافه حرف لام و الف است و بقیه ابوابی‌است که در باب الف افزوده است؛ ابوابی‌همچون: مثلهایی که بر وزن أفعل آمده؛ مثلهایی که به لفظ امر آمده؛ مثلهایی که به لفظ استفهام آمده و... البته ترتیب امثال دقیق نیست؛ چراکه برخی مثل‌ها در جای خود وارد نشده و مؤلف امثال را در ضمن باب واحدی مرتب نکرده، بلکه به شکل تصادفی و بی‌حساب و کتاب با تکیه بر یکی بودن حرف اول وارد کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، صفحه ج</ref> | ||
مثلهایی که بر وزن أفعل آمده؛ مثلهایی که به لفظ امر آمده؛ مثلهایی که به لفظ استفهام آمده و... البته ترتیب امثال دقیق نیست؛ چراکه برخی مثل‌ها در جای خود وارد نشده و مؤلف امثال را در ضمن باب واحدی مرتب نکرده، بلکه به شکل تصادفی و بی‌حساب و کتاب با تکیه بر یکی بودن حرف اول وارد کرده است <ref> ر.ک: مقدمه محقق، صفحه ج <ref | |||
==گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا == | ||
با تعمق در ضرب‌المثل‌های عرب مى‌توان دریافت که برخى ریشه در حکایات کهن دارند که در قالب استعاره و کنایه یا کلامى موزون و دلنشین جلوه‌گر شده‌اند. اینان اغلب حامل پند و پیام یا انتقادی شدید و طنزآمیزند. برخى دیگر برپایه حکایاتى از زندگى روزمره انسان‌ها استوارند که گاه سرچشمه آنها رفتار یا واقعه‌ای به‌یادماندنى بوده است. پیش از اسلام اصطلاح مثل در میان تازیان متداول بود و در دوره اسلامى نیز به‌‌ویژه در قرآن کریم، به همان معنى به کار رفته است <ref> ملاابراهیمی، عزت، ص195 <ref | با تعمق در ضرب‌المثل‌های عرب مى‌توان دریافت که برخى ریشه در حکایات کهن دارند که در قالب استعاره و کنایه یا کلامى موزون و دلنشین جلوه‌گر شده‌اند. اینان اغلب حامل پند و پیام یا انتقادی شدید و طنزآمیزند. برخى دیگر برپایه حکایاتى از زندگى روزمره انسان‌ها استوارند که گاه سرچشمه آنها رفتار یا واقعه‌ای به‌یادماندنى بوده است. پیش از اسلام اصطلاح مثل در میان تازیان متداول بود و در دوره اسلامى نیز به‌‌ویژه در قرآن کریم، به همان معنى به کار رفته است<ref>ملاابراهیمی، عزت، ص195</ref> | ||
کتاب زید بن رفاعه در موضوع خود از آثار مهم است؛ چراکه تعداد زیادی از ضرب‌المثل‌ها را در بر دارد که از نوشته‌های پیشینیان و امالی‌های آنها گرد آورده است <ref> ر.ک: مقدمه محقق، صفحه الف و ج <ref | |||
این ضرب‌المثل‌ها بر اساس حرف اول تدوین شده‌اند و نویسنده همراه با شرح مختصری، نکات لغوی آنها را برمى‌شمارد که گاه با بیان داستان‌هایى همراه است. گاه نیز هیچ‌گونه توضیحی را لازم نمی‌داند و حتی از معنای لغات نیز خودداری کرده است<ref> ر.ک: متن کتاب، شماره 927 و 928، ص192 <ref | کتاب زید بن رفاعه در موضوع خود از آثار مهم است؛ چراکه تعداد زیادی از ضرب‌المثل‌ها را در بر دارد که از نوشته‌های پیشینیان و امالی‌های آنها گرد آورده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، صفحه الف و ج</ref> | ||
این ضرب‌المثل‌ها بر اساس حرف اول تدوین شده‌اند و نویسنده همراه با شرح مختصری، نکات لغوی آنها را برمى‌شمارد که گاه با بیان داستان‌هایى همراه است. گاه نیز هیچ‌گونه توضیحی را لازم نمی‌داند و حتی از معنای لغات نیز خودداری کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، شماره 927 و 928، ص192</ref>البته محقق در پاورقی این توضیحات را ذکر کرده است. | |||
==وضعیت کتاب == | ==وضعیت کتاب == | ||
محقق اثر، موارد تصحیف، تحریف و وهم را با استفاده از کتب امثال و منابع تصحیح کرده و تعلیقات لازم را ذکر و ضبط امثال را از کتب امثال و لغت استخراج کرده است. همچنین اگر داستان مثل موجود نبوده آن را ذکر کرده و اختلاف قصه را ثبت کرده است<ref> ر.ک: مقدمه محقق، صفحه الف و ب <ref | محقق اثر، موارد تصحیف، تحریف و وهم را با استفاده از کتب امثال و منابع تصحیح کرده و تعلیقات لازم را ذکر و ضبط امثال را از کتب امثال و لغت استخراج کرده است. همچنین اگر داستان مثل موجود نبوده آن را ذکر کرده و اختلاف قصه را ثبت کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، صفحه الف و ب</ref> | ||
فهارس آیات قرآنی، حدیث شریف، اشعار، ارجاز، قبائل و جماعات، اماکن، اعلام، امثال، مصادر و مراجع و فهرست مطالب در انتهای جلد اول ذکر شده است. | فهارس آیات قرآنی، حدیث شریف، اشعار، ارجاز، قبائل و جماعات، اماکن، اعلام، امثال، مصادر و مراجع و فهرست مطالب در انتهای جلد اول ذکر شده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| خط ۲۱: | خط ۵۱: | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# ملاابراهیمی، عزت، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج10، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1380. | # ملاابراهیمی، عزت، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج10، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1380. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[الأمثال]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | |||
[[رده:ادبیات (کلیات)]] | |||
[[رده:مجموعه‌های ادبی عمومی]] | |||
[[رده:ضرب المثل]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۱۰
| الأمثال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هاشمی، زید بن رفاعه (نویسنده) کردی، علی ابراهیم (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الامثال الأمثال المنسوب لزيد بن رفاعة الهاشمي |
| ناشر | دار سعدالدين |
| مکان نشر | سوريه - دمشق |
| سال نشر | 2003م , 1423ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | 1.اندرز نامه‌ها
2.زبان عربی - اصطلاح‌ها و تعبيرها 3.ضرب المثلهای عربی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 8الف9ز/ 6519 PN |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب الأمثال المنسوب لزيد بن رفاعة الهاشمي، تألیف زید بن رفاعه هاشمی (متوفی 373ق)، از جمله آثاری است که تعداد زیادی از ضرب‌المثل‌های عربی را از نوشته‌های پیشینیان و امالی‌های آنها گرد آورده است. علی ابراهیم کردی تحقیق و تصحیح کتاب را به انجام رسانیده است.
ساختار
کتاب مشتمل بر مقدمه محقق، خطبه و متن اثر است. نویسنده، مباحث کتاب را در 39 باب تنظیم کرده که 29 باب آن به تعداد و ترتیب حروف هجا به اضافه حرف لام و الف است و بقیه ابوابی‌است که در باب الف افزوده است؛ ابوابی‌همچون: مثلهایی که بر وزن أفعل آمده؛ مثلهایی که به لفظ امر آمده؛ مثلهایی که به لفظ استفهام آمده و... البته ترتیب امثال دقیق نیست؛ چراکه برخی مثل‌ها در جای خود وارد نشده و مؤلف امثال را در ضمن باب واحدی مرتب نکرده، بلکه به شکل تصادفی و بی‌حساب و کتاب با تکیه بر یکی بودن حرف اول وارد کرده است[۱]
گزارش محتوا
با تعمق در ضرب‌المثل‌های عرب مى‌توان دریافت که برخى ریشه در حکایات کهن دارند که در قالب استعاره و کنایه یا کلامى موزون و دلنشین جلوه‌گر شده‌اند. اینان اغلب حامل پند و پیام یا انتقادی شدید و طنزآمیزند. برخى دیگر برپایه حکایاتى از زندگى روزمره انسان‌ها استوارند که گاه سرچشمه آنها رفتار یا واقعه‌ای به‌یادماندنى بوده است. پیش از اسلام اصطلاح مثل در میان تازیان متداول بود و در دوره اسلامى نیز به‌‌ویژه در قرآن کریم، به همان معنى به کار رفته است[۲]
کتاب زید بن رفاعه در موضوع خود از آثار مهم است؛ چراکه تعداد زیادی از ضرب‌المثل‌ها را در بر دارد که از نوشته‌های پیشینیان و امالی‌های آنها گرد آورده است[۳]
این ضرب‌المثل‌ها بر اساس حرف اول تدوین شده‌اند و نویسنده همراه با شرح مختصری، نکات لغوی آنها را برمى‌شمارد که گاه با بیان داستان‌هایى همراه است. گاه نیز هیچ‌گونه توضیحی را لازم نمی‌داند و حتی از معنای لغات نیز خودداری کرده است[۴]البته محقق در پاورقی این توضیحات را ذکر کرده است.
وضعیت کتاب
محقق اثر، موارد تصحیف، تحریف و وهم را با استفاده از کتب امثال و منابع تصحیح کرده و تعلیقات لازم را ذکر و ضبط امثال را از کتب امثال و لغت استخراج کرده است. همچنین اگر داستان مثل موجود نبوده آن را ذکر کرده و اختلاف قصه را ثبت کرده است[۵]
فهارس آیات قرآنی، حدیث شریف، اشعار، ارجاز، قبائل و جماعات، اماکن، اعلام، امثال، مصادر و مراجع و فهرست مطالب در انتهای جلد اول ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- ملاابراهیمی، عزت، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج10، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1380.