الفهرست الموضوعي لآیات القرآن: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'هها' به 'هها') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* [[محمدیان، محمد | محمد محمدیان]] چند نکته را یادآوری کرده است: | * [[محمدیان، محمد | محمد محمدیان]] چند نکته را یادآوری کرده است: | ||
# هدف اصلی از تدوین این مجموعه، فراهمآوری یک فهرست جامع و منظم برای آیات قرآن کریم است تا دسترسی محققان و پژوهشگران به معارف حقیقی قرآنی تسهیل شود. هرچند تلاشهای بزرگی پیشتر صورت گرفته مانند [[الجامع لمواضيع آيات القرآن الكريم]] نوشته محمد فارس برکات و [[فرهنگ موضوعی قران مجید]] نوشته کامران فانی و بهاءالدین | # هدف اصلی از تدوین این مجموعه، فراهمآوری یک فهرست جامع و منظم برای آیات قرآن کریم است تا دسترسی محققان و پژوهشگران به معارف حقیقی قرآنی تسهیل شود. هرچند تلاشهای بزرگی پیشتر صورت گرفته مانند [[الجامع لمواضيع آيات القرآن الكريم]] نوشته [[محمد فارس برکات]] و [[فرهنگ موضوعی قران مجید|فرهنگ موضوعی قرآن مجید]] نوشته [[کامران فانی]] و [[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاءالدین خرمشاهی]]، ولی اشکالات و نواقصی دارد و جای خالی فهرست موضوعی جامع و نظاممند احساس میشود. | ||
# تدوین این فهرست در چندین مرحله دقیق صورت گرفته است: | # تدوین این فهرست در چندین مرحله دقیق صورت گرفته است: | ||
## استقصای تمامی آیات قرآن کریم و دستهبندی کلی آنها بر اساس سه موضوع اصلی: توحید، نبوت، و معاد. این مرحله حدود چهار سال به طول انجامیده است. | ## استقصای تمامی آیات قرآن کریم و دستهبندی کلی آنها بر اساس سه موضوع اصلی: توحید، نبوت، و معاد. این مرحله حدود چهار سال به طول انجامیده است. | ||
## توزیع مطالب بر اساس عناوین اصلی و سپس انشعاب به موضوعات و عناوین فرعی. | ## توزیع مطالب بر اساس عناوین اصلی و سپس انشعاب به موضوعات و عناوین فرعی. | ||
## مرحله نهایی: استقصای مجدد و کامل تمامی آیات برای اطمینان از عدم غفلت از هیچ آیهای، همراه با مراجعه به لغتنامهها و تفاسیر، بهویژه آرای [[علامه طباطبائی]] در [[تفسیر المیزان]]، در موضوعاتی که اختلاف آراء وجود داشته است. | ## مرحله نهایی: استقصای مجدد و کامل تمامی آیات برای اطمینان از عدم غفلت از هیچ آیهای، همراه با مراجعه به لغتنامهها و تفاسیر، بهویژه آرای [[طباطبایی، سید محمدحسین|علامه طباطبائی]] در [[الميزان في تفسير القرآن|تفسیر المیزان]]، در موضوعاتی که اختلاف آراء وجود داشته است. | ||
# این اثر به دلیل استفاده از عناوین قرآنی واضح و صریح، نیازی به تفسیر یا توضیح اضافی ندارد. | # این اثر به دلیل استفاده از عناوین قرآنی واضح و صریح، نیازی به تفسیر یا توضیح اضافی ندارد. | ||
# همچنین، برای کوتاهتر شدن حجم کتاب، از روش ارجاع و شبکهسازی از کلمه «انظر» (دقیق نگاه کن) در پایان برخی موضوعات، استفاده شده است که همین روش توانسته است حجم کتاب را تا حدود یک سوم کاهش دهد. | # همچنین، برای کوتاهتر شدن حجم کتاب، از روش ارجاع و شبکهسازی از کلمه «انظر» (دقیق نگاه کن) در پایان برخی موضوعات، استفاده شده است که همین روش توانسته است حجم کتاب را تا حدود یک سوم کاهش دهد. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
[[رده:درباره قرآن]] | [[رده:درباره قرآن]] | ||
[[رده:فهرستهای مختلف]] | [[رده:فهرستهای مختلف]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1404]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ آذر 1404 توسط محمد خردمند]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ آذر 1404 توسط محمد خردمند]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۴۲
| الفهرست الموضوعي لآیات القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمدیان، محمد (نويسنده) |
| ناشر | مشکوة |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1380ش - 1383ش - 1422ق - 1424ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | توحید - جنبههای قرآنی - قرآن - فهرست مطالب - قرآن - کشف الآیات - معاد - جنبههای قرآنی - نبوت - جنبههای قرآنی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | /م3ف9 1380 66/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الفهرست الموضوعي لآیات القرآن، از آثار نویسنده معاصر ایرانی و امامتپژوه و کارشناس سیره اهلبیت(ع) و رئیس پیشین نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها؛ محمد محمدیان (متولد تبریز ۱۳۳۶ش)، راهنمای پژوهش در آیات اعتقادی به زبان عربی است و به دستهبندی آیههای قرآنی در مسائل اصول دین (توحید، نبوت و معاد) میپردازد و هیچ توضیح و تفسیری بر آن نمیافزاید. در مجموع تعداد 1000 موضوع مهمّ اعتقادی و قرآنی همراه با آیات مرتبط در این کتاب معرفی شده است.
هدف و روش
- محمد محمدیان چند نکته را یادآوری کرده است:
- هدف اصلی از تدوین این مجموعه، فراهمآوری یک فهرست جامع و منظم برای آیات قرآن کریم است تا دسترسی محققان و پژوهشگران به معارف حقیقی قرآنی تسهیل شود. هرچند تلاشهای بزرگی پیشتر صورت گرفته مانند الجامع لمواضيع آيات القرآن الكريم نوشته محمد فارس برکات و فرهنگ موضوعی قرآن مجید نوشته کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، ولی اشکالات و نواقصی دارد و جای خالی فهرست موضوعی جامع و نظاممند احساس میشود.
- تدوین این فهرست در چندین مرحله دقیق صورت گرفته است:
- استقصای تمامی آیات قرآن کریم و دستهبندی کلی آنها بر اساس سه موضوع اصلی: توحید، نبوت، و معاد. این مرحله حدود چهار سال به طول انجامیده است.
- توزیع مطالب بر اساس عناوین اصلی و سپس انشعاب به موضوعات و عناوین فرعی.
- مرحله نهایی: استقصای مجدد و کامل تمامی آیات برای اطمینان از عدم غفلت از هیچ آیهای، همراه با مراجعه به لغتنامهها و تفاسیر، بهویژه آرای علامه طباطبائی در تفسیر المیزان، در موضوعاتی که اختلاف آراء وجود داشته است.
- این اثر به دلیل استفاده از عناوین قرآنی واضح و صریح، نیازی به تفسیر یا توضیح اضافی ندارد.
- همچنین، برای کوتاهتر شدن حجم کتاب، از روش ارجاع و شبکهسازی از کلمه «انظر» (دقیق نگاه کن) در پایان برخی موضوعات، استفاده شده است که همین روش توانسته است حجم کتاب را تا حدود یک سوم کاهش دهد.
- در موضوعاتی که آیات فراوانی دارد و با مراجعه به معجم مفهرس قابل دستیابی است، فقط به تعداد آیات اشاره شده است.
- به خاطر گستردگی بحث «خدا و مؤمنان» و «خدا و کافران»، این دو موضوع از آیات توحید حذف شد و در جلد چهارم با عنوان آیات کفر و ایمان خواهد آمد و البته در جلد دوم (آیات نبوت) مبحث خدا و پیامبران به صورت مبسوط آمده است. [۱]
ساختار و محتوا
- در کتاب 3 جلدی حاضر، موضوعات ذیل به ترتیب مطرح شده است:
- جلد اول آیات توحيد: این بخش بر آیات مربوط به اسماء، افعال و صفات خداوند متعال و مسائل مرتبط، تمرکز دارد. این جلد شامل ۲۵ عنوان اساسی و ۷۲ فصل و 1493 عنوان فرعی است که در مجموع 1590موضوع را دربرمیگیرد. ابواب این بخش شامل: اسامی، علم، قدرت، خالقيت و ربوبيت خدای متعال و توحید در مالکیت، حکمرانی و رزق و ... است.
- جلد دوم آیات نبوت: این بخش به ذکر آیات مرتبط با نبوت و رسالت، اهداف و تعالیم انبیاء، دعوت انبیاء، وحی و کتب آسمانی، تاریخ انبیاء (همراه با ذکر تفصیلی پیامبران مانند آدم، نوح، موسی، عیسی و...) و همچنین مباحث مربوط به اهل ایمان، کفر و واکنش کافران میپردازد. این بخش، ۱۲ عنوان اصلی و ۷۹ فصل و ۷۳۰ عنوان فرعی دارد و در مجموع شامل 821 عنوان است.
- جلد سوم آیات معاد: این بخش شامل موضوعات جهان آخرت، حقیقت معاد، اثبات آن، احوال مردگان، برزخ، قیامت، احوال مؤمنان و کافران، بهشت و جهنم است. این قسمت شامل ۱۲ عنوان اصلی و ۵۱ فصل و ۳۲۹ عنوان فرعی است و در مجموع 392 عنوان دارد. [۲]
- در آغاز هر 3 جلد اثر حاضر، فهرست اجمالی و در پایان هر جلد، فهرست تفصیلی مطالب آمده است و افزون بر آن در جلد سوم، فهرست الفبایی برای هر سه جلد با عنوان «الفهرست المعجمي» تنظیم شده است که شامل یک هزار موضوع مهمّ میشود و کلید راهنمای تمامی این کتاب است. [۳]
نمونه مباحث
- «أسماء الله»:
- الأحد «قل هو الله احد.» الإخلاص (112): 1.
- الآخر «هو الاول و الآخر...» الحدید (57): 3.
- الإله 82 بار تکرار شده است. ⬅ با دقت نگاه کن به توحید در الوهیت ص219. [۴]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.