حج در دورهی پهلوی: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURحج در دوره ی پهلویJ1.jpg | عنوان =حج در دوره ی پهلوی | عنوانهای دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = زوار، علیاکبر (نویسنده) |زبان | زبان = | کد کنگره = | موضوع = |ناشر | ناشر =نشر امیرکبیر | مکان نشر =تهران | سال نشر =۱۳۹۷ش...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' می ب' به ' میب') |
||
(۲۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NURحج در | | تصویر =NURحج در دورهی پهلویJ1.jpg | ||
| عنوان =حج در | | عنوان =حج در دورهی پهلوی | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
خط ۸: | خط ۸: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =BP۱۸۸/۸/ز۲ح۳ | ||
| موضوع = | | موضوع =حاجیان -- ایران,حج -- خدمات,ایران -- تاریخ -- پهلوی، ۱۳۰۴ - ۱۳۵۷,ایران -- تاریخ -- قاجاریان، ۱۱۹۳ - ۱۳۴۴ق | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =نشر امیرکبیر | | ناشر =نشر امیرکبیر | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''حج در | '''حج در دورهی پهلوی''' تألیف [[زوار، علیاکبر|علیاکبر زوار]]؛ حکومت پهلوی در ابتدا شناخت و آگاهی لازم را در خصوص جایگاه حج و میزان تأثیر و تأثر آن در روابط سیاسی-منطقهای نداشت، ولی بعد از واقعهی اعدام ابوطالب یزدی در حج 1322 ش، و بحران سیاسی و قطع پنج سالهی روابط دیپلماتیک ایران-عربستان، پی به اهمیت موضوع برد و درصدد ساماندهی آن برآمد و اقداماتی در این خصوص انجام داد. با صدور فرمان شاه و متعاقب آن ابلاغ مصوبه هیئت وزیران از مورخ 1351/2/2ش، کلیهی امور حج و زیارت در سازمان اوقاف متمرکز شد، و منوچهر آزمون که تکنوکراتی تحصیل کرده در اروپای شرقی از نیروهای بریده حزب توده محسوب میگردید، با عنوان معاون نخست وزیر و سرپرست سازمان اوقاف مأمور به انجام این مهم گردید. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
مطالب در سه بخش ارائه گردیده است: | مطالب در سه بخش ارائه گردیده است: | ||
بخش اول: حج در | بخش اول: حج در دورهی پهلوی اول (1320-1304ش) | ||
بخش دوم: حج در | بخش دوم: حج در دورهی پهلوی دوم(1357-1320ش) | ||
بخش سوم: آلبوم تصاویر | بخش سوم: آلبوم تصاویر | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
حج در لغت به معنای قصد آمده است، حچ بیت الله الحرام یعنی قصد | حج در لغت به معنای قصد آمده است، حچ بیت الله الحرام یعنی قصد خانهی خدا را داشتن برای انجام مناسک، و حاج به معنای کسی است که مقصد و مقصودش زیارت خانهی خدا باشد. از آیات قرآن بر میآید که این خانه، خانهی پربرکتی است و بناست که منشأ خیرات و برکاتی برای اهل توحید و عدل یعنی مسلمین باشد. حج ضمن اینکه عملی است عبادی، عملی است اجتماعی - اسلامی زیرا مسلمانان، با ملیتها و رنگها و زبانهای مختلف از سراسر این کرهی خاکی در یک جا جمع شده و همگی یک شعار سرداده و یک هدف را دنبال میکنند. بنابراین میتوان حج را رستاخیز اسلامی نام نهاد؛ و یا به عبارتی دیگر یک کنگره بینالمللی اسلامی و یا یک سمینار طبیعی بینالمللی اسلامی نیز دانست. | ||
این | این فریضهی واجب از مهمترین ارکان دین اسلام تلقی میگردد، و در احادیث و روایات بر لزوم و وجوب آن بسیار تأکید شده است. حج حاوی اعمال و مناسکی است که عقل آدمی حکمت آنها را درک نمیکند. خداوند حج را نشانه قرار داد تا بندگان در برابر عظمت او فروتنی نموده، به عزت و بزرگواری پروردگار اعتراف کنند. حج علاوه بر دارا بودن جنبههای عالی عبادی و فلسفی، دارای ماهیتهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی نیز میباشد. از انجا که محل انجام مناسک حج در طول تاریخ ایران اسلامی همواره خارج از قلمرو سرزمینی ایرانیان بوده و اتباع ایرانی برای انجام این فریضهی واجب لزوما میبایست وارد قلمرو دولتی دیگر شوند، لذا این موضوع ویژگیهای متفاوتی از سایر احکام دینی - که فاقد این محدودیت میباشند- به حج میبخشد. زیرا این مکان همواره وجود داشته است که حاکمان سرزمین حجاز این موضوع را امتیازی برای خود دانسته و فریضهی واجب وشرعی حج را تبدیل به اهرمی در جریان مناسبات سیاسی و رقابتهای منطقهای نموده و از ظرفیتهای آن در جهات منافع خود بهره برداری کنند. | ||
این نوشتار تلاش دارد که فرایند حج گزاری ایرانیان در این مقطع مهم از تارخی معاصر را با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با استفاده از اسناد، مکاتبات اداری، | این نوشتار تلاش دارد که فرایند حج گزاری ایرانیان در این مقطع مهم از تارخی معاصر را با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با استفاده از اسناد، مکاتبات اداری، بخشنامهها، آیین نامهها، منابع جغافیایی - سفرنامههای حجاج و معتمرین - روزنامهها، نشریات، فصل نامهها و تاریخ شفاهی - خاطرات ومشاهدات آن دسته از حجاج و کارگزاران حج که در این دورهی تاریخی حضور و فعالیت داشتهاند - به صورت بی طرفانه و بدون هرگونه داوری قبلی و جهت گیری خاص مورد بحث و بررسی قرار دهد، و تصویری روشن از فضای حاکم بر فرایند حج گزاری ایرانیان در این مقطع مهم از تاریخ معاصر را به خوانندگان ارائه نماید.<ref> [https://www.historylib.com/books/2369 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده: فقه و اصول]] | |||
[[رده:مباحث خاص فقه]] | |||
[[رده:عبادات]] | |||
[[رده:مقالات(فروردین) باقی زاده]] | [[رده:مقالات(فروردین) باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 فروردین 1403]] |
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۲۸
حج در دورهی پهلوی | |
---|---|
![]() | |
پدیدآوران | زوار، علیاکبر (نویسنده) |
ناشر | نشر امیرکبیر |
مکان نشر | تهران |
سال نشر | ۱۳۹۷ش |
شابک | 2-1970-00-964-978 |
موضوع | حاجیان -- ایران,حج -- خدمات,ایران -- تاریخ -- پهلوی، ۱۳۰۴ - ۱۳۵۷,ایران -- تاریخ -- قاجاریان، ۱۱۹۳ - ۱۳۴۴ق |
کد کنگره | BP۱۸۸/۸/ز۲ح۳ |
حج در دورهی پهلوی تألیف علیاکبر زوار؛ حکومت پهلوی در ابتدا شناخت و آگاهی لازم را در خصوص جایگاه حج و میزان تأثیر و تأثر آن در روابط سیاسی-منطقهای نداشت، ولی بعد از واقعهی اعدام ابوطالب یزدی در حج 1322 ش، و بحران سیاسی و قطع پنج سالهی روابط دیپلماتیک ایران-عربستان، پی به اهمیت موضوع برد و درصدد ساماندهی آن برآمد و اقداماتی در این خصوص انجام داد. با صدور فرمان شاه و متعاقب آن ابلاغ مصوبه هیئت وزیران از مورخ 1351/2/2ش، کلیهی امور حج و زیارت در سازمان اوقاف متمرکز شد، و منوچهر آزمون که تکنوکراتی تحصیل کرده در اروپای شرقی از نیروهای بریده حزب توده محسوب میگردید، با عنوان معاون نخست وزیر و سرپرست سازمان اوقاف مأمور به انجام این مهم گردید.
ساختار
مطالب در سه بخش ارائه گردیده است:
بخش اول: حج در دورهی پهلوی اول (1320-1304ش)
بخش دوم: حج در دورهی پهلوی دوم(1357-1320ش)
بخش سوم: آلبوم تصاویر
گزارش کتاب
حج در لغت به معنای قصد آمده است، حچ بیت الله الحرام یعنی قصد خانهی خدا را داشتن برای انجام مناسک، و حاج به معنای کسی است که مقصد و مقصودش زیارت خانهی خدا باشد. از آیات قرآن بر میآید که این خانه، خانهی پربرکتی است و بناست که منشأ خیرات و برکاتی برای اهل توحید و عدل یعنی مسلمین باشد. حج ضمن اینکه عملی است عبادی، عملی است اجتماعی - اسلامی زیرا مسلمانان، با ملیتها و رنگها و زبانهای مختلف از سراسر این کرهی خاکی در یک جا جمع شده و همگی یک شعار سرداده و یک هدف را دنبال میکنند. بنابراین میتوان حج را رستاخیز اسلامی نام نهاد؛ و یا به عبارتی دیگر یک کنگره بینالمللی اسلامی و یا یک سمینار طبیعی بینالمللی اسلامی نیز دانست.
این فریضهی واجب از مهمترین ارکان دین اسلام تلقی میگردد، و در احادیث و روایات بر لزوم و وجوب آن بسیار تأکید شده است. حج حاوی اعمال و مناسکی است که عقل آدمی حکمت آنها را درک نمیکند. خداوند حج را نشانه قرار داد تا بندگان در برابر عظمت او فروتنی نموده، به عزت و بزرگواری پروردگار اعتراف کنند. حج علاوه بر دارا بودن جنبههای عالی عبادی و فلسفی، دارای ماهیتهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی نیز میباشد. از انجا که محل انجام مناسک حج در طول تاریخ ایران اسلامی همواره خارج از قلمرو سرزمینی ایرانیان بوده و اتباع ایرانی برای انجام این فریضهی واجب لزوما میبایست وارد قلمرو دولتی دیگر شوند، لذا این موضوع ویژگیهای متفاوتی از سایر احکام دینی - که فاقد این محدودیت میباشند- به حج میبخشد. زیرا این مکان همواره وجود داشته است که حاکمان سرزمین حجاز این موضوع را امتیازی برای خود دانسته و فریضهی واجب وشرعی حج را تبدیل به اهرمی در جریان مناسبات سیاسی و رقابتهای منطقهای نموده و از ظرفیتهای آن در جهات منافع خود بهره برداری کنند.
این نوشتار تلاش دارد که فرایند حج گزاری ایرانیان در این مقطع مهم از تارخی معاصر را با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با استفاده از اسناد، مکاتبات اداری، بخشنامهها، آیین نامهها، منابع جغافیایی - سفرنامههای حجاج و معتمرین - روزنامهها، نشریات، فصل نامهها و تاریخ شفاهی - خاطرات ومشاهدات آن دسته از حجاج و کارگزاران حج که در این دورهی تاریخی حضور و فعالیت داشتهاند - به صورت بی طرفانه و بدون هرگونه داوری قبلی و جهت گیری خاص مورد بحث و بررسی قرار دهد، و تصویری روشن از فضای حاکم بر فرایند حج گزاری ایرانیان در این مقطع مهم از تاریخ معاصر را به خوانندگان ارائه نماید.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران