مصارع المصارع: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'آيت الله ' به 'آیت‌الله ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن‌س' به 'ابن س') |
||
| (۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01793J1.jpg | |||
| عنوان =مصارع المصارع | |||
| عنوان‌های دیگر =مصارعة الفلاسفة | |||
| پدیدآوران = | |||
[[مرعشی، محمود]] (اهتمام) | |||
| | |||
| | |||
[[معزی، حسن]] (محقق) | [[معزی، حسن]] (محقق) | ||
[[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]] ( | [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]] (نویسنده) | ||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] ( | [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BBR 774 /م6038 | ||
| موضوع = | |||
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، ۴۷۹؟ - ۵۴8؟ق. مصارعه الفلاسفه - نقد و تفسیر | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
ابن سینا، حسین بن | ابن سینا، حسین بن عبدالله، 370 - 428ق. | ||
فلسفه اسلامی - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها | فلسفه اسلامی - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1405 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01793AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01793 | |||
| کتابخوان همراه نور =01793 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''''مصارع المصارع''' اثر [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] است.'' | |||
''این کتاب بیان آراء برخی از بزرگان فلاسفه و متکلمین اسلامی می‌باشد. که عبارتند از:'' | |||
#[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلی بن الحسین بن عبدالله بن سینا]]: که شیخ فلاسفه اسلام و حکیم الهی و فیلسوف مشائی قرار دارد. او در علوم عقلیه کتاب‌ها و رسائل مختلفی نگاشته که مورد استفاده علمای متاخر قرار گرفت. | |||
#[[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|ابوالفتح محمد بن عبدالکریم شهرستانی]] نویسنده کتاب ملل و نحل در بیان آراء و مذاهب و کتاب مصارعه الفلاسفه به زبان عربى در رد بر فلاسفه نوشته است. | |||
#:وى اين كتاب را، بنا به درخواست نقيب ترمذ در هفت مسئله بر ضد ابن سينا نوشته است. | |||
#:انگيزه اصلى و سبب اساسى در تأليف كتاب، ردّ بر [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى]] در بعضى از مسائل فلسفى است. | |||
#[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصیرالدین محمد بن محمد بن حسن طوسی]] از بزرگان و اعاظم فلاسفه اسلام و متکلمین | |||
== ساختار == | |||
پس از مقدمه‌اى از مؤلف، در 5 فصل تحت عنوان 5 مسئله به مطالبى چون حصر اقسام وجود، وجود واجب‌الوجود، توحيد و علم واجب‌الوجود و بالاخره در حدوث عالم سخن مى‌گويد. | |||
== ساختار | |||
پس از مقدمه‌اى از | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
[[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|عبدالكريم شهرستانى]] موقعيت كلام اشعرى را فلسفى نمى‌داند، بلكه حتى ورود آراى فرعى فيلسوفان به علم كلام را هم مطلبى قابل نقد مى‌خواند: اين متكلم معاصر غزالى وقتى كه به معرفى آراى معتزليان نخستين؛ مانند ابوالهذيل علّاف، و نظّام و ديگر معتزليان مى‌پردازد با يك لحن انتقاد كلى آن‌ها را مطالعه كننده آثار فيلسوفان مى‌خواند. با وجود اين، خود او كتاب‌هاى شفا، نجات و اشارات ابن سينا را خوانده و در مصارعة الفلاسفة (يعنى بر زمين زدن فلاسفه) در چند مسأله به نقادى آن‌ها پرداخته است كه مهم‌ترين آن‌ها عبارتند از: وجود مطلق، وجود خداوند، توحيد، علم خدا و حدوث عالم. | |||
بدين صورت، موقعيت [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانى]] در كلام اشعرى به جز يك مورخ آراى متكلمان، امتياز ديگرى ندارد. | |||
خواجه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصيرالدين طوسى]] در قرن هفتم به پا مى‌خيزد. در ساحت «مصارعة الفلاسفة» به ردّ [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانى]] مى‌پردازد و او را ضربه فنّى مى‌سازد. | |||
بديهى است كه آراء فلسفى [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانى]]، نمى‌تواند مبانى مشّايى يا صبغه ارسطويى داشته باشد، زيرا در غير اين صورت كتاب مصارعة الفلاسفة را در ردّ بر «ابن سينا»، راجع به هفت مسأله الاهيات (در وجود و واجب و حدوث) نمى‌نوشت. | |||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصيرالدّين طوسى]] در مصارعه خويش ضمن مسأله پنجم (حدوث عالم) كه [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانى]] قائل به قدم كلمات و حروف شده، آشكارا گفته است: «اين معتقد باطنيّه باشد كه مصنّف [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانى]] به ايشان گرايش دارد.» | |||
اگر چه در ابتداى مصارعة، [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانى]] عهد كرده است كه بر طريق حكمت حكما طى طريق كند و طبق مشى آنان جواب [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى]] را بدهد؛ ولى از چند جمله مصارعة و از چند تصريح [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير]] در مصارع المصارع، مى‌توان تمايل او را به اسماعيليان دريافت. با اين همه، اين را كه تمام اين كتاب با كلام سنتى اسماعيليه منطبق است، در مصارعة الفلاسفة نمى‌توان يافت. | |||
[[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|شهرستانى]] در مصارعه مى‌نويسد: | |||
بعضى از حكما قائل‌اند، غناى اكبر براى كسى است كه خلق و امر دست اوست. خداوند بالاتر از آن است كه توصيف به تمام شود، چه برسد به نقص. او متمم هر تامى است و مكمل هر ناقصى است...؛ ولى اين حرف بايد در هر صفتى حتى وجود هم طرد شود. او موجود است؛ يعنى موجد هر موجودى است و واجب‌الوجود است؛ يعنى موجِب هر وجودى است، عالِم است؛ يعنى معلم هر عالمى است و قادر است به معناى اين كه مقدر هر قادرى است، كه اين مطلب منهاج آن مرد [ابن سينا] نيست و اگر اين مذهب [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى]] بود، نبايد حكم به عموم وجود و شمول آن كند. | |||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير]] در مصارع المصارع جواب مى‌دهد: | |||
خواجه نصير در مصارع المصارع جواب مى‌دهد: | |||
آنچه او مى‌گويد، مذهب تعليميان است. آنان قائل‌اند كه خداى متعال نه موجود است نه معدوم، بلكه او مبدأ وجود و عدم است و همچنين در هر متقابلى و مترتبى خداوند بلند مرتبه‌تر از آنهاست، بلكه حاكم بر متقابلان و مترتبان است. | آنچه او مى‌گويد، مذهب تعليميان است. آنان قائل‌اند كه خداى متعال نه موجود است نه معدوم، بلكه او مبدأ وجود و عدم است و همچنين در هر متقابلى و مترتبى خداوند بلند مرتبه‌تر از آنهاست، بلكه حاكم بر متقابلان و مترتبان است. | ||
| خط ۸۶: | خط ۷۱: | ||
اولين بار در مصر در سال 1976 به دست سهير مختار بر اساس تنها نسخه كتابخانه بغداد چاپ شد. همين تصحيح به همراه مصارع المصارع، اثر خواجه نصيرالدين | اولين بار در مصر در سال 1976 به دست سهير مختار بر اساس تنها نسخه كتابخانه بغداد چاپ شد. همين تصحيح به همراه مصارع المصارع، اثر خواجه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصيرالدين طوسى]]، را كتابخانه آيت‌اللّه مرعشى چاپ كرد و اخيرا در سال 1997، موفق فوزى الجبر از روى همان نسخه بغداد آن را مجددا تصحيح و منتشر كرده است. | ||
خواجه نصيرالدين طوسى اين كتاب را در اثرى به نام مصارع المصارع نقد كرده است. وى در مقدمه كتاب خود مى‌نويسد: «من اين نقد را نه به خاطر دفاع از ابن سينا، بلكه به دليل آن كه مغالطه‌هاى آن را متذكر شوم، نوشتم؛ اين كتاب را اثرى بسيار ضعيف با مقدماتى واهى يافتم كه به سفاهت آميخته است.» | خواجه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|نصيرالدين طوسى]] اين كتاب را در اثرى به نام مصارع المصارع نقد كرده است. وى در مقدمه كتاب خود مى‌نويسد: «من اين نقد را نه به خاطر دفاع از ابن سينا، بلكه به دليل آن كه مغالطه‌هاى آن را متذكر شوم، نوشتم؛ اين كتاب را اثرى بسيار ضعيف با مقدماتى واهى يافتم كه به سفاهت آميخته است.» | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
#متن و مقدمه كتاب | |||
#[[:noormags:110208|مجله هفت آسمان، پاييز 1379 شماره 7، عنوان مقاله: شهرستانى، سنى اشعرى يا شيعى باطنى، نویسنده: مهدى فرمانيان]]. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[مصارع المصارع (ترجمه میری)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:فلسفه، مذهب و روان‌شناسی]] | [[رده:فلسفه، مذهب و روان‌شناسی]] | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۹۲: | ||
[[رده:عصر صاحب‌نظران فلسفه اسلامی]] | [[رده:عصر صاحب‌نظران فلسفه اسلامی]] | ||
[[رده:فلاسفه قرن ششم]] | [[رده:فلاسفه قرن ششم]] | ||
[[رده: | [[رده:آثار فلسفی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۴
| مصارع المصارع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرعشی، محمود (اهتمام)
معزی، حسن (محقق) شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (نویسنده) نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مصارعة الفلاسفة |
| ناشر | کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1405 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، ۴۷۹؟ - ۵۴8؟ق. مصارعه الفلاسفه - نقد و تفسیر
ابن سینا، حسین بن عبدالله، 370 - 428ق. فلسفه اسلامی - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BBR 774 /م6038 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مصارع المصارع اثر خواجه نصيرالدين طوسى است.
این کتاب بیان آراء برخی از بزرگان فلاسفه و متکلمین اسلامی می‌باشد. که عبارتند از:
- ابوعلی بن الحسین بن عبدالله بن سینا: که شیخ فلاسفه اسلام و حکیم الهی و فیلسوف مشائی قرار دارد. او در علوم عقلیه کتاب‌ها و رسائل مختلفی نگاشته که مورد استفاده علمای متاخر قرار گرفت.
- ابوالفتح محمد بن عبدالکریم شهرستانی نویسنده کتاب ملل و نحل در بیان آراء و مذاهب و کتاب مصارعه الفلاسفه به زبان عربى در رد بر فلاسفه نوشته است.
- وى اين كتاب را، بنا به درخواست نقيب ترمذ در هفت مسئله بر ضد ابن سينا نوشته است.
- انگيزه اصلى و سبب اساسى در تأليف كتاب، ردّ بر بوعلى در بعضى از مسائل فلسفى است.
- نصیرالدین محمد بن محمد بن حسن طوسی از بزرگان و اعاظم فلاسفه اسلام و متکلمین
ساختار
پس از مقدمه‌اى از مؤلف، در 5 فصل تحت عنوان 5 مسئله به مطالبى چون حصر اقسام وجود، وجود واجب‌الوجود، توحيد و علم واجب‌الوجود و بالاخره در حدوث عالم سخن مى‌گويد.
گزارش محتوا
عبدالكريم شهرستانى موقعيت كلام اشعرى را فلسفى نمى‌داند، بلكه حتى ورود آراى فرعى فيلسوفان به علم كلام را هم مطلبى قابل نقد مى‌خواند: اين متكلم معاصر غزالى وقتى كه به معرفى آراى معتزليان نخستين؛ مانند ابوالهذيل علّاف، و نظّام و ديگر معتزليان مى‌پردازد با يك لحن انتقاد كلى آن‌ها را مطالعه كننده آثار فيلسوفان مى‌خواند. با وجود اين، خود او كتاب‌هاى شفا، نجات و اشارات ابن سينا را خوانده و در مصارعة الفلاسفة (يعنى بر زمين زدن فلاسفه) در چند مسأله به نقادى آن‌ها پرداخته است كه مهم‌ترين آن‌ها عبارتند از: وجود مطلق، وجود خداوند، توحيد، علم خدا و حدوث عالم.
بدين صورت، موقعيت شهرستانى در كلام اشعرى به جز يك مورخ آراى متكلمان، امتياز ديگرى ندارد.
خواجه نصيرالدين طوسى در قرن هفتم به پا مى‌خيزد. در ساحت «مصارعة الفلاسفة» به ردّ شهرستانى مى‌پردازد و او را ضربه فنّى مى‌سازد.
بديهى است كه آراء فلسفى شهرستانى، نمى‌تواند مبانى مشّايى يا صبغه ارسطويى داشته باشد، زيرا در غير اين صورت كتاب مصارعة الفلاسفة را در ردّ بر «ابن سينا»، راجع به هفت مسأله الاهيات (در وجود و واجب و حدوث) نمى‌نوشت.
نصيرالدّين طوسى در مصارعه خويش ضمن مسأله پنجم (حدوث عالم) كه شهرستانى قائل به قدم كلمات و حروف شده، آشكارا گفته است: «اين معتقد باطنيّه باشد كه مصنّف شهرستانى به ايشان گرايش دارد.»
اگر چه در ابتداى مصارعة، شهرستانى عهد كرده است كه بر طريق حكمت حكما طى طريق كند و طبق مشى آنان جواب بوعلى را بدهد؛ ولى از چند جمله مصارعة و از چند تصريح خواجه نصير در مصارع المصارع، مى‌توان تمايل او را به اسماعيليان دريافت. با اين همه، اين را كه تمام اين كتاب با كلام سنتى اسماعيليه منطبق است، در مصارعة الفلاسفة نمى‌توان يافت.
شهرستانى در مصارعه مى‌نويسد:
بعضى از حكما قائل‌اند، غناى اكبر براى كسى است كه خلق و امر دست اوست. خداوند بالاتر از آن است كه توصيف به تمام شود، چه برسد به نقص. او متمم هر تامى است و مكمل هر ناقصى است...؛ ولى اين حرف بايد در هر صفتى حتى وجود هم طرد شود. او موجود است؛ يعنى موجد هر موجودى است و واجب‌الوجود است؛ يعنى موجِب هر وجودى است، عالِم است؛ يعنى معلم هر عالمى است و قادر است به معناى اين كه مقدر هر قادرى است، كه اين مطلب منهاج آن مرد [ابن سينا] نيست و اگر اين مذهب بوعلى بود، نبايد حكم به عموم وجود و شمول آن كند.
خواجه نصير در مصارع المصارع جواب مى‌دهد:
آنچه او مى‌گويد، مذهب تعليميان است. آنان قائل‌اند كه خداى متعال نه موجود است نه معدوم، بلكه او مبدأ وجود و عدم است و همچنين در هر متقابلى و مترتبى خداوند بلند مرتبه‌تر از آنهاست، بلكه حاكم بر متقابلان و مترتبان است.
وضعيت كتاب
اولين بار در مصر در سال 1976 به دست سهير مختار بر اساس تنها نسخه كتابخانه بغداد چاپ شد. همين تصحيح به همراه مصارع المصارع، اثر خواجه نصيرالدين طوسى، را كتابخانه آيت‌اللّه مرعشى چاپ كرد و اخيرا در سال 1997، موفق فوزى الجبر از روى همان نسخه بغداد آن را مجددا تصحيح و منتشر كرده است.
خواجه نصيرالدين طوسى اين كتاب را در اثرى به نام مصارع المصارع نقد كرده است. وى در مقدمه كتاب خود مى‌نويسد: «من اين نقد را نه به خاطر دفاع از ابن سينا، بلكه به دليل آن كه مغالطه‌هاى آن را متذكر شوم، نوشتم؛ اين كتاب را اثرى بسيار ضعيف با مقدماتى واهى يافتم كه به سفاهت آميخته است.»
منابع مقاله
- متن و مقدمه كتاب
- مجله هفت آسمان، پاييز 1379 شماره 7، عنوان مقاله: شهرستانى، سنى اشعرى يا شيعى باطنى، نویسنده: مهدى فرمانيان.