نجوم به روایت بیرونی: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '( ' به '(') |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[قیطرانی، ولی]] (نويسنده) | [[قیطرانی، ولی]] (نويسنده) | ||
[[ابو ریحان بیرونی، محمد بن احمد ]] (نويسنده) | [[ابو ریحان بیرونی، محمد بن احمد]] (نويسنده) | ||
[[ایرانی، اکبر ]] ( سایر) | [[ایرانی، اکبر]] (سایر) | ||
[[مختارپور قهرودی، علیرضا]] ( سایر) | [[مختارپور قهرودی، علیرضا]] (سایر) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''نجوم به روایت بیرونی'''، تلخیص و بازنویسی ولی قیطرانی از کتاب | '''نجوم به روایت بیرونی'''، تلخیص و بازنویسی [[قیطرانی، ولی|ولی قیطرانی]] از کتاب «[[التفهیم لأوائل صناعة التنجیم|التفهيم لأوائل صناعة التنجيم]]» اثر [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوریحان محمد بن احمد بیرونی]]، مشهور به [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوریحان بیرونی]] (362-440ق) است. | ||
کتاب با پیشگفتاری در شرح حال بیرونی، اساتید، آثار و معرفی کتاب حاضر آغاز شده است. مباحث کتاب نیز توسط قیطرانی از پانصد صفحه، در یکصد صفحه خلاصه و پس از بازنویسی، در 342 شماره ارائه شده است. | کتاب با پیشگفتاری در شرح حال [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بیرونی]]، اساتید، آثار و معرفی کتاب حاضر آغاز شده است. مباحث کتاب نیز توسط [[قیطرانی، ولی|قیطرانی]] از پانصد صفحه، در یکصد صفحه خلاصه و پس از بازنویسی، در 342 شماره ارائه شده است. | ||
کتاب حاضر گزیدهای از | کتاب حاضر گزیدهای از «[[التفهیم لأوائل صناعة التنجیم|التفهيم]]» فارسی است که به زبان فارسی معاصر و با رسمالخط امروزی بازنویسی شده است. باید گفت «[[التفهیم لأوائل صناعة التنجیم|التفهيم]]» به فارسی و هم عربی به قلم [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|ابوریحان بیرونی]] تألیف شده و همواره از مآخذ دست اول جهت آموختن نجوم و قواعد آن بوده؛ بهطوریکه میتوان از آن بهعنوان یک کتاب بالینی یاد کرد. متن عربی در اروپا به انگلیسی ترجمه شده، اما متن فارسی نخستین بار به همت استاد همایی تصحیح و با تعلیقات مفصل و مقدمهای مبسوط طی سالهای 1317-1316ش، به طبع رسیده و از آن زمان تا امروز بارها تجدید چاپ شده است<ref>ر.ک: پیشگفتار، ص10</ref>. | ||
آنگونه که قیطرانی در پیشگفتار کتاب نوشته، «از ویژگیهای نثر نسخه فارسی اینکه، بیرونی کوشیده تا توانمندی زبان فارسی را بهخصوص در بیان اصطلاحات ریاضی و هم فن نجوم نشان دهد. او بهلحاظ همان «روش تعلیمی»، گنجینهای از لغات و اصطلاحات فن مزبور را به زبان فارسی سره در قالب جملات فصیح و بلیغ و شیرین متداول زمان خویش از برای آیندگان به یادگار گذارده است. افزون بر این در کتاب | آنگونه که [[قیطرانی، ولی|قیطرانی]] در پیشگفتار کتاب نوشته، «از ویژگیهای نثر نسخه فارسی اینکه، بیرونی کوشیده تا توانمندی زبان فارسی را بهخصوص در بیان اصطلاحات ریاضی و هم فن نجوم نشان دهد. او بهلحاظ همان «روش تعلیمی»، گنجینهای از لغات و اصطلاحات فن مزبور را به زبان فارسی سره در قالب جملات فصیح و بلیغ و شیرین متداول زمان خویش از برای آیندگان به یادگار گذارده است. افزون بر این در کتاب «[[التفهیم لأوائل صناعة التنجیم|التفهيم]]» لغات یونانی، عبری، عربی، سریانی، سانسکریت و هم پهلوی بهکار رفته است»<ref>ر.ک: همان، ص10-11</ref>؛ لذا تصیم به تحریر کتاب به زبان امروزین گرفته است که نیاز به آن با مقایسه عبارتی از ابتدای کتاب: «و این یادگاه همچنین کردم مر ریحانه بنت الحسین الخوارزمی را که خواهنده او بود بر طریق پرسیدن و جواب دادن بر رویی که خوبتر بود و صورت بستن آن آسانتر»، با بازنویسی آن: «باری این اثر بهیادماندنی را به درخواست ریحانه دختر حسین خوارزمی به شیوه پرسش و پاسخ، که سهل و آسان هم است، تألیف کردم»، آشکار خواهد شد<ref>ر.ک: بیرونی ابوریحان، ص2؛ متن کتاب، ص13</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:علوم]] | ||
[[رده:نجوم]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1402]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مهر 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ مهر 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مهر 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ مهر 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۷
نجوم به روایت بیرونی، تلخیص و بازنویسی ولی قیطرانی از کتاب «التفهيم لأوائل صناعة التنجيم» اثر ابوریحان محمد بن احمد بیرونی، مشهور به ابوریحان بیرونی (362-440ق) است.
| نجوم به روایت بیرونی (تلخیص و بازنویسی کتاب التفهیم لاوائل صناعة التنجیم اثر ابوریحان محمد بن احمد بیرونی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قیطرانی، ولی (نويسنده)
ابو ریحان بیرونی، محمد بن احمد (نويسنده) ایرانی، اکبر (سایر) مختارپور قهرودی، علیرضا (سایر) |
| عنوانهای دیگر | التفهیم لاوائل صناعة التنجیم. برگزیده |
| ناشر | اهل قلم |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1384ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نجوم اسلامی - ریاضیات - اختر گویی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ق9ن3 32 QB |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب با پیشگفتاری در شرح حال بیرونی، اساتید، آثار و معرفی کتاب حاضر آغاز شده است. مباحث کتاب نیز توسط قیطرانی از پانصد صفحه، در یکصد صفحه خلاصه و پس از بازنویسی، در 342 شماره ارائه شده است.
کتاب حاضر گزیدهای از «التفهيم» فارسی است که به زبان فارسی معاصر و با رسمالخط امروزی بازنویسی شده است. باید گفت «التفهيم» به فارسی و هم عربی به قلم ابوریحان بیرونی تألیف شده و همواره از مآخذ دست اول جهت آموختن نجوم و قواعد آن بوده؛ بهطوریکه میتوان از آن بهعنوان یک کتاب بالینی یاد کرد. متن عربی در اروپا به انگلیسی ترجمه شده، اما متن فارسی نخستین بار به همت استاد همایی تصحیح و با تعلیقات مفصل و مقدمهای مبسوط طی سالهای 1317-1316ش، به طبع رسیده و از آن زمان تا امروز بارها تجدید چاپ شده است[۱].
آنگونه که قیطرانی در پیشگفتار کتاب نوشته، «از ویژگیهای نثر نسخه فارسی اینکه، بیرونی کوشیده تا توانمندی زبان فارسی را بهخصوص در بیان اصطلاحات ریاضی و هم فن نجوم نشان دهد. او بهلحاظ همان «روش تعلیمی»، گنجینهای از لغات و اصطلاحات فن مزبور را به زبان فارسی سره در قالب جملات فصیح و بلیغ و شیرین متداول زمان خویش از برای آیندگان به یادگار گذارده است. افزون بر این در کتاب «التفهيم» لغات یونانی، عبری، عربی، سریانی، سانسکریت و هم پهلوی بهکار رفته است»[۲]؛ لذا تصیم به تحریر کتاب به زبان امروزین گرفته است که نیاز به آن با مقایسه عبارتی از ابتدای کتاب: «و این یادگاه همچنین کردم مر ریحانه بنت الحسین الخوارزمی را که خواهنده او بود بر طریق پرسیدن و جواب دادن بر رویی که خوبتر بود و صورت بستن آن آسانتر»، با بازنویسی آن: «باری این اثر بهیادماندنی را به درخواست ریحانه دختر حسین خوارزمی به شیوه پرسش و پاسخ، که سهل و آسان هم است، تألیف کردم»، آشکار خواهد شد[۳].
پانویس
منابع مقاله
- پیشگفتار و متن کتاب.
- بیرونی، ابوریحان، «التفهيم لأوائل صناعة التنجيم»، با تجدید نظر و تعلیقات و مقدمه استاد جلالالدین همایی، تهران، انتشارات بابک، 1362.