رسول آفتاب (مولوی از شریعت تا شوریدگی)

رسول آفتاب (مولوی از شريعت تا شوريدگي)
پدیدآوران	درگاهي، محمود (نویسنده)
ناشر	امير کبير
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1379ش.
چاپ	يکم
شابک	‎964-00-0675-0
موضوع	مولوی، جلال‌الدين محمد بن محمد، 604 - 672ق. - نقد و تفسير
زبان	فارسی
کد کنگره	‏‎‏/‎‏د‎‏4‎‏ر‎‏5 / 5305 PIR

رسول آفتاب (مولوی از شریعت تا شوریدگی) تألیف محمود درگاهی، این کتاب، شامل دو بخش نثر و نظم می‌شود؛ بخش نثر دربارۀ زندگی و اندیشۀ مولاناست و بخش دوم گزیدۀ غزلیات او را دربر می‌گیرد.

در بخش نخست، با عنوان مولوی از شریعت تا شوریدگی به بررسی ماجرای دیدار و دلدادگی مولانا و شمس و تبعات آن پرداخته و در ادامه، برخی از اندیشه‌های عرفانی، دینی و اجتماعی مولانا را مورد نقد و بررسی قرار داده است.

نگارنده که چندان همسویی با فضای فکری و سیرۀ مولانا و مطلف صوفیان ندارد، بیشتر دربارۀ نقد و رد اندیشۀ او و دیگر صوفیان سخن گفته است و در توجیه و شیوۀ نقد خود می‌گوید در این کتاب اگر در کنار اقرار به عظمت‌های مولوی به کاستی‌هایی در آیین او انگشت می‌گذارد، ناشی از این حقیقت است که مانند بسیاری از مردم زمانۀ خود در چنین روزگاری (روزگار بمب اتم، فقر و بی‌عدالتی) نمی‌تواند خود را به سیل خروشان اندیشه‌های صوفیانه بسپارد، زیرا در این روزگار چنین کاری را دور از شأن انسانی و اجتماعی خود تلقی می‌کند و نقد و نکته‌گیری از آن را یک فریضۀ فرهنگی، اعتقادی و انسانی برای خویش! می‌داند، اما برای آنکه انتقاد از آیین مولوی مستحکم و متکی بر معیار دینی بوده باشد، آن را بر اندیشه و آرای دو متفکر برجستۀ دین و عرفان؛ یعنی اقبال لاهوری و علی شریعتی عرضه کرده است! مهم‌ترین مطالب و عناوینی که در بخش مورد بحث مورد بعضا مورد نقد قرار گرفته عبارت است از: دیدار مولوی و شمس؛ مولوی پیش از دیدار و بعد از دیدار؛ تولد دوبارۀ مولوی؛ عشق آیین نو مولوی؛ خودشکنی و نفی خویش؛ سماع، سرود و دست افشانی، هستی شناسی مولوی؛ زندگی؛ مرگ و رستاخیز از نگاه مولوی؛ شادی و غم، معیشت و نان از نظر مولوی؛ جبر و اختیار و برخی اندیشه‌های خیام وار, انسان در شعر مولوی؛ وحی، دین، پیامبران، ادیان، مذاهب و اندیشه‌ها در تعبیر مولوی؛ مولوی و ابلاغ؛ انتقادهای اجتماعی مولوی؛ مولوی و قدرت‌ها؛ حماسه مولوی؛ هنر و شاعری؛ شیوۀ نقادی مولوی.

در بخش دوم، 200 غزل مولانا را گزینش نموده و می‌گوید در گزینش غزل‌ها کوشیده است که محتوای آن‌ها با مباحث بخش نخست کتاب همسو و هم جهت باشد. در پایان کتاب، برخی از واژه‌ها، تعبیرها و بیت‌های دشوار غزل‌ها را به ترتیب، شرح و توضیح داده و فهرست منابع را در پایان بخش اول درج کرده است.

منابع مقاله

عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.