دو رساله در اخلاق: مکارم اخلاق، گشایشنامه: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ش نامه' به 'شنامه') |
||
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر =NUR104868J1.jpg | | تصویر =NUR104868J1.jpg | ||
| عنوان = دو رساله در اخلاق: ۱- مکارم اخلاق، ۲- گشایش نامه | | عنوان = دو رساله در اخلاق: ۱- مکارم اخلاق، ۲- گشایش نامه | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = گشایشنامه ** کتاب انتخاب مکارم اخلاق | ||
| پدیدآورندگان | | پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[رضیالدین نیشابوری، محمد]] (نويسنده) | [[رضیالدین نیشابوری، محمد]] (نويسنده) | ||
[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نويسنده) | [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نويسنده) | ||
[[دانشپژوه، محمدتقی]] ( مصحح) | [[دانشپژوه، محمدتقی]] (مصحح) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''دو رساله در اخلاق''' مجموعهای است از دو رساله به نام «مکارم اخلاق» از رضیالدین ابوجعفر محمد نیشابوری (متوفی 598ق) و | '''دو رساله در اخلاق''' مجموعهای است از دو رساله به نام «مکارم اخلاق» از [[رضیالدین نیشابوری، محمد|رضیالدین ابوجعفر محمد نیشابوری]] (متوفی 598ق) و «گشایشنامه» منسوب به [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]] که به کوشش [[دانشپژوه، محمدتقی|محمدتقی دانشپژوه]]، منتشر شده است. | ||
کتاب حاضر، دربردارنده دو رساله به شرح زیر است: | کتاب حاضر، دربردارنده دو رساله به شرح زیر است: | ||
یکی «مکارم اخلاق» رضیالدین نیشابوری که به روش | یکی «مکارم اخلاق» [[رضیالدین نیشابوری، محمد|رضیالدین نیشابوری]] که به روش «[[التبر المسبوك في نصيحة الملوك|نصیحة الملوک]]» [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] به نگارش درآمده و آمیخته است با داستانها و حکایات و آثار مذهبی و متکی است به تجارب و ملاحظات اجتماعی و آراسته سخنان بزرگان آموخته و سردوگرمچشیده و نزدیک به فهم توده مردم که نتایج نیک و بدرفتار و کردار آدمی را به تمثل به حکایات مشهود میسازد. | ||
گویا کاشفی هم این رساله را در دست داشته و مطالبی از آن در اخلاق محسنی، گنجانده است <ref>ر.ک:دیباچه، صفحه الف- ب</ref>. | گویا کاشفی هم این رساله را در دست داشته و مطالبی از آن در اخلاق محسنی، گنجانده است <ref>ر.ک:دیباچه، صفحه الف- ب</ref>. | ||
این رساله بر چهل باب از مباحث اخلاقی بنا نهاده شده است. از قبیل: فضیلت کرم و خلقُ، اقسام خلق و ماهیت آن، تطهیر نفس از اخلاق ذمیمه و کسب خصال حمیده، سخاوت و بخل، عزت و ذلت، تواضع و تکبر، جدوجهد، حیا و شرم...هدایت و یقین ref | این رساله بر چهل باب از مباحث اخلاقی بنا نهاده شده است. از قبیل: فضیلت کرم و خلقُ، اقسام خلق و ماهیت آن، تطهیر نفس از اخلاق ذمیمه و کسب خصال حمیده، سخاوت و بخل، عزت و ذلت، تواضع و تکبر، جدوجهد، حیا و شرم...هدایت و یقین <ref>ر.ک:دیباچه، صفحه د-ح-ط</ref>. | ||
دوم «گشایشنامه» که رسالهای است به روش نظری و فلسفی و آمیخته با داستان و افسانه. این رساله، به خواجه طوسی نسبت داده شده، ولی در فهرستها، چنین تألیفی از او نشان ندادهاند. در این رساله، از لذت عقلی و حسی بحث شده و نخستین از دومی، برتر و بهتر دانسته شده است. در جایی از این رساله، بیتی از خواجه | دوم «گشایشنامه» که رسالهای است به روش نظری و فلسفی و آمیخته با داستان و افسانه. این رساله، به [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسی]] نسبت داده شده، ولی در فهرستها، چنین تألیفی از او نشان ندادهاند. در این رساله، از لذت عقلی و حسی بحث شده و نخستین از دومی، برتر و بهتر دانسته شده است. در جایی از این رساله، بیتی از [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|خواجه افضلالدین]] آمده است که در مصنفات [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|افضلالدین کاشانی]] (متوفی نزدیک 610ق) آن را میبینیم، پس میتوان گفت که این رساله، پس از این تاریخ و پیش از 23 ذیحجه 730 که تاریخ نوشته شدن یکی از نسخ آن است، باید نوشته شده باشد. مؤلف این رساله، تا اندازهای روش باطنیان دارد و از «اهل ظاهر و راستگویان و دانایان یقینجوی و ظاهر و اندرون و مغز و معنیجویان و حقیقت» یاد کرده است. این رساله، اگر از [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسی]] نباشد، از دانشمندی عارف و حکیم خواهد بود و از شاهکارهای زبان فارسی است<ref>ر.ک:همان، صفحه د- ه</ref>. | ||
عقل و کمال آن، نسبت لذت عقل با لذت حسی، لذت دریافتن نفس خود، قوت عقل و قوتهای دیگر، بهشت معنا و سیزده مثل از دانایان در حق دنیا از مطالب این رساله است. <ref>ر.ک:دیباچه، صفحه ح-ط</ref>. | عقل و کمال آن، نسبت لذت عقل با لذت حسی، لذت دریافتن نفس خود، قوت عقل و قوتهای دیگر، بهشت معنا و سیزده مثل از دانایان در حق دنیا از مطالب این رساله است. <ref>ر.ک:دیباچه، صفحه ح-ط</ref>. | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده:اخلاق اسلامی]] | |||
[[رده:آثار کلی اخلاق قرن 1 – 14]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1402]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1402 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ اردیبهشت 1402 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1402 توسط فریدون سبحانی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ اردیبهشت 1402 توسط فریدون سبحانی]] |
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۲۸
دو رساله در اخلاق: ۱- مکارم اخلاق، ۲- گشایش نامه | |
---|---|
پدیدآوران | رضیالدین نیشابوری، محمد (نويسنده)
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (نويسنده) دانشپژوه، محمدتقی (مصحح) |
عنوانهای دیگر | گشایشنامه ** کتاب انتخاب مکارم اخلاق |
ناشر | نشر فردا |
مکان نشر | ایران - تهران |
سال نشر | 1341ش |
چاپ | 1 |
موضوع | اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 - اخلاق - متون قدیمی تا قرن 14 - داستانهای اخلاقی - نثر فارسی - قرن 6ق. - نثر فارسی - قرن 7ق. |
زبان | فارسی |
تعداد جلد | 1 |
نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دو رساله در اخلاق مجموعهای است از دو رساله به نام «مکارم اخلاق» از رضیالدین ابوجعفر محمد نیشابوری (متوفی 598ق) و «گشایشنامه» منسوب به خواجه نصیرالدین طوسی که به کوشش محمدتقی دانشپژوه، منتشر شده است.
کتاب حاضر، دربردارنده دو رساله به شرح زیر است:
یکی «مکارم اخلاق» رضیالدین نیشابوری که به روش «نصیحة الملوک» غزالی به نگارش درآمده و آمیخته است با داستانها و حکایات و آثار مذهبی و متکی است به تجارب و ملاحظات اجتماعی و آراسته سخنان بزرگان آموخته و سردوگرمچشیده و نزدیک به فهم توده مردم که نتایج نیک و بدرفتار و کردار آدمی را به تمثل به حکایات مشهود میسازد.
گویا کاشفی هم این رساله را در دست داشته و مطالبی از آن در اخلاق محسنی، گنجانده است [۱].
این رساله بر چهل باب از مباحث اخلاقی بنا نهاده شده است. از قبیل: فضیلت کرم و خلقُ، اقسام خلق و ماهیت آن، تطهیر نفس از اخلاق ذمیمه و کسب خصال حمیده، سخاوت و بخل، عزت و ذلت، تواضع و تکبر، جدوجهد، حیا و شرم...هدایت و یقین [۲].
دوم «گشایشنامه» که رسالهای است به روش نظری و فلسفی و آمیخته با داستان و افسانه. این رساله، به خواجه طوسی نسبت داده شده، ولی در فهرستها، چنین تألیفی از او نشان ندادهاند. در این رساله، از لذت عقلی و حسی بحث شده و نخستین از دومی، برتر و بهتر دانسته شده است. در جایی از این رساله، بیتی از خواجه افضلالدین آمده است که در مصنفات افضلالدین کاشانی (متوفی نزدیک 610ق) آن را میبینیم، پس میتوان گفت که این رساله، پس از این تاریخ و پیش از 23 ذیحجه 730 که تاریخ نوشته شدن یکی از نسخ آن است، باید نوشته شده باشد. مؤلف این رساله، تا اندازهای روش باطنیان دارد و از «اهل ظاهر و راستگویان و دانایان یقینجوی و ظاهر و اندرون و مغز و معنیجویان و حقیقت» یاد کرده است. این رساله، اگر از خواجه طوسی نباشد، از دانشمندی عارف و حکیم خواهد بود و از شاهکارهای زبان فارسی است[۳].
عقل و کمال آن، نسبت لذت عقل با لذت حسی، لذت دریافتن نفس خود، قوت عقل و قوتهای دیگر، بهشت معنا و سیزده مثل از دانایان در حق دنیا از مطالب این رساله است. [۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.