الفهرست (منتجب‌الدين): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'علامه حلى' به 'علامه حلى')
    جز (جایگزینی متن - 'الفهرست (ابهام زدایی)' به 'الفهرست (ابهام‌زدایی)')
     
    (۶۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR01520J1.jpg|بندانگشتی|الفهرست]]
    | تصویر =NUR01520J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =الفهرست
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|الفهرست
    [[مرعشی، محمود]] (زير نظر)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[مرعشی، محمود]] (زير نظر)


    [[منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله]] (نويسنده)
    [[منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله]] (نویسنده)


    [[محدث، جلال‎الدین]] (محقق)
    [[محدث، سید جلال‌الدین]] (محقق)


    [[سمامی حائری، محمد]] (به کوشش)
    [[سمامی حائری، محمد]] (به کوشش)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ف‎‏9
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    شیعه - سرگذشت‌نامه
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ف‎‏9
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|شیعه - سرگذشت نامه


    محدثان شیعه - سرگذشت نامه و کتاب شناسی
    محدثان شیعه - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    کتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره)
    |data-type='publisher'|کتابخانه عمومی حضرت آيت الله العظمی مرعشی نجفی (ره)
    | مکان نشر =قم - ایران
    |-
    | سال نشر = 1366 ش  
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|قم - ایران
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1366 هـ.ش  
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE1520AUTOMATIONCODE
    |}
    </div>


    {{کاربردهای دیگر|الفهرست(ابهام زدایی)}}
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01520AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =01520
    | کتابخوان همراه نور =01520
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پیش از =
    }}
    {{کاربردهای دیگر|الفهرست (ابهام‌زدایی)}}
    '''فهرست أسماء علماء الشیعة و مصنفیهم''' یا «فهرست» اثر شیخ [[منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله|منتجب‌الدین، على بن عبیدالله بن حسن بن بابویه قمى]]، از بزرگان شیعه در قرن ششم هجرى (ولادت، 504 - وفات، بعد از 600 هجرى) در موضوع رجال و حاوى فهرست اسامى علماى شیعه و کتاب‌هاى آنان مى‌باشد.


    == معرفى اجمالى ==
    == انگیزه نگارش ==
    '''فهرست أسماء علماء الشيعة و مصنفيهم''' يا «فهرست» اثر شيخ منتجب الدين، على بن عبيد الله بن حسن بن بابويه قمى، از بزرگان شيعه در قرن ششم هجرى (ولادت، 504 - وفات، بعد از 600 هجرى) در موضوع رجال و حاوى فهرست اسامى علماى شيعه و كتابهاى آنان مى‌باشد.


    == انگيزه نگارش ==
    [[منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله|شیخ منتجب‌الدین]] كتاب حاضر را به امر «عز‌الدین یحیى بن ابى الفضل»، نقیب قم نوشته است.(عز‌الدین در سال 592 هجرى به دست سلطان علاء‌الدین خوارزمشاه به شهادت رسید.)


    شیخ انگیزه خود را چنین بیان مى‌كند كه: چون [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] علیه الرحمة كتابى در اسماء علماء و كتب آنان نگاشته بود و پس از او كسى این كار را دنبال نكرده بود، من اسامى معاصرین [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] و متأخرین از او تا زمان خودم را جمع نمودم و در كتابى گرد آوردم.


    شيخ منتجب الدين كتاب حاضر را به امر «عز الدين يحيى بن ابى الفضل»، نقيب قم نوشته است.(عز الدين در سال 592 هجرى به دست سلطان علاء الدين خوارزمشاه به شهادت رسيد.)
    بنابراین، كتاب حاضر شامل اسامى مؤلفین و علماى شیعه از عصر [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] است تا عصر مؤلف كه شامل بیش از یك قرن مى‌شود ([[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] متوفاى 460 هجرى است و [[منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله|منتجب‌الدین]] متوفاى بعد از 600 هجرى)


    شيخ انگيزه خود را چنين بيان مى‌كند كه: چون [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] عليه الرحمة كتابى در اسماء علماء و كتب آنان نگاشته بود و پس از او كسى اين كار را دنبال نكرده بود، من اسامى معاصرين [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و متأخرين از او تا زمان خودم را جمع نمودم و در كتابى گرد آوردم.
    == روایت كتاب ==


    بنابراين، كتاب حاضر شامل اسامى مؤلفين و علماى شيعه از عصر [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است تا عصر مؤلف كه شامل بيش از يك قرن مى‌شود ([[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] متوفاى 460 هجرى است و منتجب الدين متوفاى بعد از 600 هجرى)
    كتاب شریف الفهرست توسط شاگرد او، برهان‌الدین محمد بن محمد حمدانى قزوینى، مؤلف كتاب حصص البراهین روایت گردیده.


    == روايت كتاب ==
    حمدانى كتاب استاد را در تاریخ 613 هجرى از نسخه‌اى كه به خط مؤلف بوده استنساخ كرده است.


    پس از او، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر‌الدین طوسى]] و سدید‌الدین حلى، پدر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، كتاب را از برهان‌الدین حمدانى روایت كرده‌اند.


    كتاب شريف الفهرست توسط شاگرد او، برهان الدين محمد بن محمد حمدانى قزوينى، مؤلف كتاب حصص البراهين روايت گرديده.
    همچنین [[شهيد اول|شهید اول]] نیز نسخه‌اى از نسخۀ حمدانى نوشته است.
     
    حمدانى كتاب استاد را در تاريخ 613 هجرى از نسخه‌اى كه به خط مؤلف بوده استنساخ كرده است.
     
    پس از او، خواجه نصير الدين طوسى و سديد الدين حلى، پدر [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، كتاب را از برهان الدين حمدانى روايت كرده‌اند.
     
    همچنين شهيد اول نيز نسخه‌اى از نسخۀ حمدانى نوشته است.


    == نقل ==
    == نقل ==




    كتاب «الفهرست» از جمله كتابهايى است كه با حجم كم و خلاصه بودن، در بيشتر كتب بزرگان تراجم منعكس شده است.
    كتاب «الفهرست» از جمله کتاب‌هایى است كه با حجم كم و خلاصه بودن، در بیشتر كتب بزرگان تراجم منعكس شده است.


    بعضى از متأخرين كتاب را به صورت كامل در تأليفات خود آورده‌اند، مانند شيخ حرّ عاملى، كه در امل الآمل بصورت پراكنده تمام كتاب را آورده است.
    بعضى از متأخرین كتاب را به صورت كامل در تألیفات خود آورده‌اند، مانند [[حر عاملی، محمد بن حسن|شیخ حرّ عاملى]]، كه در امل الآمل بصورت پراكنده تمام كتاب را آورده است.


    [[علامه مجلسى]] نيز در جلد 25 بحار (جلد 105 از چاپ جديد) تمام كتاب را از ابتدا تا انتها نقل كرده و هيچ تصرفى در عبارات آن نكرده است.
    [[علامه مجلسى]] نیز در جلد 25 بحار (جلد 105 از چاپ جدید) تمام كتاب را از ابتدا تا انتها نقل كرده و هیچ تصرفى در عبارات آن نكرده است.


    == اعتبار ==
    == اعتبار ==




    در مورد اعتبار اين كتاب نياز به هيچ سخنى نيست چرا كه بزرگان وقتى پيرامون شخصيتى سرگردان شوند همين كه در «الفهرست» توثيقى پيرامون او بيابند براى آنان بهترين حجت در اعتبار آن شخص است و تا كنون هيچكس در اعتبار اين كتاب شبهه‌اى نكرده است.
    در مورد اعتبار این كتاب نیاز به هیچ سخنى نیست چرا كه بزرگان وقتى پیرامون شخصیتى سرگردان شوند همین كه در «الفهرست» توثیقى پیرامون او بیابند براى آنان بهترین حجت در اعتبار آن شخص است و تا كنون هیچكس در اعتبار این كتاب شبهه‌اى نكرده است.


    == ترتيب كتاب ==
    == ترتیب كتاب ==




    مؤلف كتاب خود را بر طبق بر طبق حروف الفبا ترتيب داده كه دسترسى به افراد نيز آسان‌تر باشد و اين همان ترتيب فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] است ؛ چرا كه اين كتاب تتمه‌اى براى كتاب [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] به حساب مى‌آيد.
    مؤلف كتاب خود را بر طبق بر طبق حروف الفبا ترتیب داده كه دسترسى به افراد نیز آسان‌تر باشد و این همان ترتیب فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] است؛ چرا كه این كتاب تتمه‌اى براى كتاب [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]] به حساب مى‌آید.


    == چاپ ==
    == چاپ ==
    #فهرست شیخ منتجب‌الدین اولین بار در پایان جلد 25 بحار چاپ شد.
    #در سال 1404 هجرى نیز با تحقیق سید‌ ‎[[طباطبایی، سید عبدالعزیز|عبدالعزیز طباطبایى]] چاپ گردید.
    #چاپ حاضر با مقدمه و تحقیق دكتر سید‌ ‎جلال‌الدین [[محدث، سید جلال‌الدین|محدث ارموى]] است.


    در این چاپ تحقیقات بسیار ارزنده‌اى كه چندین برابر حجم كتاب است به كتاب اضافه گردیده، از جمله: شرح حال شیخ منتجب‌الدین، استخراج آیات، استخراج نام افراد از كتب دیگر نظیر امل الآمل و جامع الروات و شرح حال [[محدث، سید جلال‌الدین|محدث ارموى]] رحمةالله‌علیه.


    1 - فهرست شيخ منتجب الدين اولين بار در پايان جلد 25 بحار چاپ شد.
    پس از اتمام متن كتاب نیز به عنوان تعلیقات، شرح حال مفصل بسیارى از مذكورین در متن آمده و در پایان كتاب نیز فهرستهاى متنوعى آمده از جمله:


    2 - در سال 1404 هجرى نيز با تحقيق سيد عبد العزيز طباطبايى چاپ گرديد.
    فهرست آیات، احادیث، امثال عربى و فارسی اشعار عربى و فارسی، اقوال، اعلام به تفكیك و فهرست اوصاف مترجمین مانند ثقه، عدل، فقیه و...


    3 - چاپ حاضر با مقدمه و تحقيق دكتر سيد جلال الدين محدث ارموى است.
    ==وابسته‌ها==
     
    {{وابسته‌ها}}
    در اين چاپ تحقيقات بسيار ارزنده‌اى كه چندين برابر حجم كتاب است به كتاب اضافه گرديده، از جمله: شرح حال شيخ منتجب الدين، استخراج آيات، استخراج نام افراد از كتب ديگر نظير امل الآمل و جامع الروات و شرح حال محدث ارموى رحمة الله عليه.
     
    پس از اتمام متن كتاب نيز به عنوان تعليقات، شرح حال مفصل بسيارى از مذكورين در متن آمده و در پايان كتاب نيز فهرستهاى متنوعى آمده از جمله:


    فهرست آيات، احاديث، امثال عربى و فارسى اشعار عربى و فارسى، اقوال، اعلام به تفكيك و فهرست اوصاف مترجمين مانند ثقه، عدل، فقيه و...


    == وابسته‌ها ==
    {{وابسته‌ها}}


    *[[الفهرست (ابن ندیم)]] اثر [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق]]
    *[[الفهرست (ابن ندیم)]] اثر [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق]]
    خط ۱۰۹: خط ۹۱:
    *[[الفهرست (طوسي)]] اثر [[شیخ طوسی]]
    *[[الفهرست (طوسي)]] اثر [[شیخ طوسی]]


    *[[معالم العلماء في فهرست کتب الشیعة و أسماء المصنفین منهم قدیما و حدیثا (تتمة کتاب الفهرست للشیخ أبي جعفر الطوسي)]] اثر ابو جعفر محمد بن على بن شهرآشوب مازندرانى  
    *[[معالم العلماء في فهرست كتب الشيعة و أسماء المصنفين منهم قديماً و حديثاً (تتمة كتاب الفهرست للشيخ أبي‌جعفر الطوسي)]] اثر [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابوجعفر محمد بن على بن شهرآشوب مازندرانى]]
     
    *[[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]] اثر [[نجاشی، احمد بن علی|احمد بن علی نجاشی]]


    *[[فهرست اسماء مصنفی الشیعه]] اثر احمد بن علی نجاشی


    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/11368 مطالعه کتاب الفهرست در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:حدیث]]
    [[رده:حدیث]]
    [[رده:طبقات و تراجم محدثین و حفاظ (جمعی)]]
    [[رده:طبقات و تراجم محدثین و حفاظ (جمعی)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۲

    الفهرست
    الفهرست (منتجب‌الدين)
    پدیدآورانمرعشی، محمود (زير نظر)

    منتجب‌الدین، علی بن عبیدالله (نویسنده)

    محدث، سید جلال‌الدین (محقق)

    سمامی حائری، محمد (به کوشش)
    ناشرکتابخانه عمومی آیت‌الله‌مرعشی نجفی(ره)
    مکان نشرقم - ایران
    سال نشر1366 ش
    چاپ1
    موضوعشیعه - سرگذشت‌نامه محدثان شیعه - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ف‎‏9
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    فهرست أسماء علماء الشیعة و مصنفیهم یا «فهرست» اثر شیخ منتجب‌الدین، على بن عبیدالله بن حسن بن بابویه قمى، از بزرگان شیعه در قرن ششم هجرى (ولادت، 504 - وفات، بعد از 600 هجرى) در موضوع رجال و حاوى فهرست اسامى علماى شیعه و کتاب‌هاى آنان مى‌باشد.

    انگیزه نگارش

    شیخ منتجب‌الدین كتاب حاضر را به امر «عز‌الدین یحیى بن ابى الفضل»، نقیب قم نوشته است.(عز‌الدین در سال 592 هجرى به دست سلطان علاء‌الدین خوارزمشاه به شهادت رسید.)

    شیخ انگیزه خود را چنین بیان مى‌كند كه: چون شیخ طوسى علیه الرحمة كتابى در اسماء علماء و كتب آنان نگاشته بود و پس از او كسى این كار را دنبال نكرده بود، من اسامى معاصرین شیخ طوسى و متأخرین از او تا زمان خودم را جمع نمودم و در كتابى گرد آوردم.

    بنابراین، كتاب حاضر شامل اسامى مؤلفین و علماى شیعه از عصر شیخ طوسى است تا عصر مؤلف كه شامل بیش از یك قرن مى‌شود (شیخ طوسى متوفاى 460 هجرى است و منتجب‌الدین متوفاى بعد از 600 هجرى)

    روایت كتاب

    كتاب شریف الفهرست توسط شاگرد او، برهان‌الدین محمد بن محمد حمدانى قزوینى، مؤلف كتاب حصص البراهین روایت گردیده.

    حمدانى كتاب استاد را در تاریخ 613 هجرى از نسخه‌اى كه به خط مؤلف بوده استنساخ كرده است.

    پس از او، خواجه نصیر‌الدین طوسى و سدید‌الدین حلى، پدر علامه حلى، كتاب را از برهان‌الدین حمدانى روایت كرده‌اند.

    همچنین شهید اول نیز نسخه‌اى از نسخۀ حمدانى نوشته است.

    نقل

    كتاب «الفهرست» از جمله کتاب‌هایى است كه با حجم كم و خلاصه بودن، در بیشتر كتب بزرگان تراجم منعكس شده است.

    بعضى از متأخرین كتاب را به صورت كامل در تألیفات خود آورده‌اند، مانند شیخ حرّ عاملى، كه در امل الآمل بصورت پراكنده تمام كتاب را آورده است.

    علامه مجلسى نیز در جلد 25 بحار (جلد 105 از چاپ جدید) تمام كتاب را از ابتدا تا انتها نقل كرده و هیچ تصرفى در عبارات آن نكرده است.

    اعتبار

    در مورد اعتبار این كتاب نیاز به هیچ سخنى نیست چرا كه بزرگان وقتى پیرامون شخصیتى سرگردان شوند همین كه در «الفهرست» توثیقى پیرامون او بیابند براى آنان بهترین حجت در اعتبار آن شخص است و تا كنون هیچكس در اعتبار این كتاب شبهه‌اى نكرده است.

    ترتیب كتاب

    مؤلف كتاب خود را بر طبق بر طبق حروف الفبا ترتیب داده كه دسترسى به افراد نیز آسان‌تر باشد و این همان ترتیب فهرست شیخ طوسى است؛ چرا كه این كتاب تتمه‌اى براى كتاب شیخ طوسى به حساب مى‌آید.

    چاپ

    1. فهرست شیخ منتجب‌الدین اولین بار در پایان جلد 25 بحار چاپ شد.
    2. در سال 1404 هجرى نیز با تحقیق سید‌ ‎عبدالعزیز طباطبایى چاپ گردید.
    3. چاپ حاضر با مقدمه و تحقیق دكتر سید‌ ‎جلال‌الدین محدث ارموى است.

    در این چاپ تحقیقات بسیار ارزنده‌اى كه چندین برابر حجم كتاب است به كتاب اضافه گردیده، از جمله: شرح حال شیخ منتجب‌الدین، استخراج آیات، استخراج نام افراد از كتب دیگر نظیر امل الآمل و جامع الروات و شرح حال محدث ارموى رحمةالله‌علیه.

    پس از اتمام متن كتاب نیز به عنوان تعلیقات، شرح حال مفصل بسیارى از مذكورین در متن آمده و در پایان كتاب نیز فهرستهاى متنوعى آمده از جمله:

    فهرست آیات، احادیث، امثال عربى و فارسی اشعار عربى و فارسی، اقوال، اعلام به تفكیك و فهرست اوصاف مترجمین مانند ثقه، عدل، فقیه و...

    وابسته‌ها