الدرر في شرح الإیجاز: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]')
    جز (جایگزینی متن - 'ابن حاجب (ابهام زدایی)' به 'ابن حاجب (ابهام‌زدایی)')
     
    (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱۰: خط ۱۰:
    |زبان
    |زبان
    | زبان = عربی
    | زبان = عربی
    | کد کنگره =   ‎‏/‎‏ط‎‏2‎‏ ‎‏الف‎‏9‎‏022 6141 ‏PJ‎‏  
    | کد کنگره =/‎‏ط‎‏2‎‏ ‎‏الف‎‏9‎‏022 6141 ‏PJ‎‏  
    | موضوع =زبان عربی - صرف و نحو - طبرسی، فضل بن الحسن، 468؟ - 548ق. الایجاز - نقد و تفسیر
    | موضوع =زبان عربی - صرف و نحو - طبرسی، فضل بن الحسن، 468؟ - 548ق. الایجاز - نقد و تفسیر
    |ناشر  
    |ناشر  
    | ناشر = سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت). مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی
    | ناشر = سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی
    | مکان نشر = ایران - مشهد مقدس
    | مکان نشر = ایران - مشهد مقدس
    | سال نشر = 1387ش - 1429ق
    | سال نشر = 1387ش - 1429ق
    خط ۳۴: خط ۳۴:
    موضوع کتاب، همچنان‌که در اول مقدمه اشاره شد، علم نحو است ولی تحلیل‌های صرفی نیز ضمیمه شده‌اند وشاید به‌خاطر این باشد که بعضی از علما، صرف و نحو را یک علم می‌دانند و ازآن به علم نحو تعبیر می‌کنند؛ باتوجه به این‌که علم صرف از قدیم جزء علم نحو بوده و «نحو» این‌گونه تعریف می‌شد: علمی که به‌وسیله آن، احوال کلمات عربی در حالت مفرد و در حالت ترکیب، شناخته می‌شود.  
    موضوع کتاب، همچنان‌که در اول مقدمه اشاره شد، علم نحو است ولی تحلیل‌های صرفی نیز ضمیمه شده‌اند وشاید به‌خاطر این باشد که بعضی از علما، صرف و نحو را یک علم می‌دانند و ازآن به علم نحو تعبیر می‌کنند؛ باتوجه به این‌که علم صرف از قدیم جزء علم نحو بوده و «نحو» این‌گونه تعریف می‌شد: علمی که به‌وسیله آن، احوال کلمات عربی در حالت مفرد و در حالت ترکیب، شناخته می‌شود.  


    این کتاب، از تألیفات قرن ششم هجری است وآرای صرفی و نحوی که در آن، عرضه‌شده، باارزش است به‌مانند ارزش نسخه آن و نیز فضیلت پیش‌کسوتی مؤلف بر علمای قرن هفتم و هشتم از قبیل: [[ابن حاجب (ابهام زدایی)|ابن حاجب]] و [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] و [[ابن عقیل، عبدالله بن عبدالرحمن|ابن عقیل]] و مانند آنان. <ref>ر.ک: مقدمه تحقیق؛ ص11</ref>
    این کتاب، از تألیفات قرن ششم هجری است وآرای صرفی و نحوی که در آن، عرضه‌شده، باارزش است به‌مانند ارزش نسخه آن و نیز فضیلت پیش‌کسوتی مؤلف بر علمای قرن هفتم و هشتم از قبیل: [[ابن حاجب (ابهام‌زدایی)|ابن حاجب]] و [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] و [[ابن عقیل، عبدالله بن عبدالرحمن|ابن عقیل]] و مانند آنان. <ref>ر.ک: مقدمه تحقیق؛ ص11</ref>


    مزایای نسخه:
    مزایای نسخه:


    #این تنها نسخه موجود از کتاب است.
    #این تنها نسخه موجود از کتاب است.
    #مصنف، بر مهم‌ترین مصادر نحوی که امثال خلیل، [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]، [[اخفش، سعید بن مسعده|اخفش]]، [[کسایی، علی بن حمزه|کسائی]]، فراء، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی]]، [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]، [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]]، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] و ....تألیف کرده‌اند، اعتماد کرده‌است.
    #مصنف، بر مهم‌ترین مصادر نحوی که امثال خلیل، [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]، [[اخفش، سعید بن مسعده|اخفش]]، [[کسایی، علی بن حمزه|کسائی]]، فراء، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی]]، [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]، [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]]، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] و....تألیف کرده‌اند، اعتماد کرده‌است.
    #بیشترین استفاده مؤلف از کتاب «[[المفصل في صنعة الإعراب|مفصل]]» [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] و «[[ایضاح]]» [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی]] و «[[المقتصد في شرح الايضاح|مقتصد]]» [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]] بوده‌است.
    #بیشترین استفاده مؤلف از کتاب «[[المفصل في صنعة الإعراب|مفصل]]» [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] و «[[ایضاح]]» [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی]] و «[[المقتصد في شرح الايضاح|مقتصد]]» [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانی]] بوده‌است.
    #حواشی و تعلیقات بسیار مصنف برمتن کتاب.
    #حواشی و تعلیقات بسیار مصنف برمتن کتاب.

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۰۱

    ‏الدرر في شرح الإیجاز
    الدرر في شرح الإیجاز
    پدیدآورانبیهقی نیشابوری کیدری، محمد بن حسین (نويسنده)

    اسدی، علی هاشم (محقق)

    طبرسی، فضل بن حسن (نويسنده)
    عنوان‌های دیگرالایجاز. شرح ** شرح الایجاز المتسم بسمه الاعجاز لابی علی الطبرسی
    ناشرسازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت). مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی
    مکان نشرایران - مشهد مقدس
    سال نشر1387ش - 1429ق
    چاپ1
    شابک978-964-971-125-3
    موضوعزبان عربی - صرف و نحو - طبرسی، فضل بن الحسن، 468؟ - 548ق. الایجاز - نقد و تفسیر
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    /‎‏ط‎‏2‎‏ ‎‏الف‎‏9‎‏022 6141 ‏PJ‎‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الدرر في شرح الإیجاز شرح محمد بن حسین بیهقی نیشابوری کیدری (زنده در 576ق)، فقیه، ادیب و شاعر ایرانی قرن ششم، بر کتاب «الإیجاز المتسم بسمةالإعجاز» در موضوع صرف و نحو، به زبان عربی، نوشته ابوعلى، فضل بن حسن بن فضل طبرسى (468 یا 469-532 یا 548ق) است که تحقیق و تصحیح آن را علی هاشم اسدی انجام داده‌است.

    این کتاب برای کمک به دانشجویان رشته زبان و ادبیات عربی در سطح کارشناسی ارشد در دو درس صرف و نحو تألیف شده‌است. [۱]

    اسدی(محقق) می‌نویسد:

    موضوع کتاب، همچنان‌که در اول مقدمه اشاره شد، علم نحو است ولی تحلیل‌های صرفی نیز ضمیمه شده‌اند وشاید به‌خاطر این باشد که بعضی از علما، صرف و نحو را یک علم می‌دانند و ازآن به علم نحو تعبیر می‌کنند؛ باتوجه به این‌که علم صرف از قدیم جزء علم نحو بوده و «نحو» این‌گونه تعریف می‌شد: علمی که به‌وسیله آن، احوال کلمات عربی در حالت مفرد و در حالت ترکیب، شناخته می‌شود.

    این کتاب، از تألیفات قرن ششم هجری است وآرای صرفی و نحوی که در آن، عرضه‌شده، باارزش است به‌مانند ارزش نسخه آن و نیز فضیلت پیش‌کسوتی مؤلف بر علمای قرن هفتم و هشتم از قبیل: ابن حاجب و ابن هشام و ابن عقیل و مانند آنان. [۲]

    مزایای نسخه:

    1. این تنها نسخه موجود از کتاب است.
    2. مصنف، بر مهم‌ترین مصادر نحوی که امثال خلیل، سیبویه، اخفش، کسائی، فراء، مبرد، ابوعلی فارسی، ابن جنی، عبدالقاهر جرجانی، زمخشری و....تألیف کرده‌اند، اعتماد کرده‌است.
    3. بیشترین استفاده مؤلف از کتاب «مفصل» زمخشری و «ایضاح» ابوعلی فارسی و «مقتصد» عبدالقاهر جرجانی بوده‌است.
    4. حواشی و تعلیقات بسیار مصنف برمتن کتاب.
    5. هیچ صفحه‌ای از صفحات کتاب نیست مگر کمی، که بالا یا پایین متن، تفسیر بعضی از کلمات مشکل و یا تبیین حالت اعرابی و ترکیب آن، نباشد. [۳]

    مصنف، رأی صاحب ایجاز را با کلمه «قوله» و اقوال زمخشری، ابو علی فارسی و عبدالقاهر جرجانی و برخی افراد که کمتر از آن‌ها در کتاب‌های نحوی یاد می‌شود مانند بصیر اصفهانی، بطیطی و ابن فرخان را نیز نقل می‌کند و سپس نظرات خود را با استشهاد از آیات و اشعار و امثال، در حاشیه بیان می‌کند. در این بین مصنف آراء جدید نحوی خود را نیز ابراز می‌کند.[۴]

    پانویس

    1. ر.ک: کلمه ناشرین؛ ص5
    2. ر.ک: مقدمه تحقیق؛ ص11
    3. ر.ک: همان؛ ص12-15
    4. ر.ک: همان؛ ص19-18

    منابع مقاله

    1. کلمه ناشرین
    2. مقدمه محقق

    وابسته‌ها