قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۶

قطب‌‌الدین رازی، محمد بن محمد

نام	قطب‌‌الدین رازی، محمد بن محمد
نام‌های دیگر	رازی‌، ق‍طب‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د س‍ل‍طان‌‌ال‍م‍ح‍ق‍ق‍ی‍ن‌ ق‍طب‌ال‍م‍ح‍ق‍ق‍ی‍ن‌ ع‍لام‍ه‌ رازی‌ قطب تحتانی
نام پدر	محمد
متولد
محل تولد	ورامين
رحلت	776.ق - صالحیه دمشق
اساتید	حلی، حسن بن یوسف
برخی آثار	الإلهيات من المحاكمات بين شرحي الإشارات تحرير القواعد المنطقية، شرح الرساله الشمسيه لنجم‌الدين عمر بن علي القزويني المعروف بالکاتبي (رحلي)
کد مؤلف	AUTHORCODE00692AUTHORCODE

قطب‌الدّين ابوجعفر محمد بن محمد رازى بويهى (متوفای۷۶۶ق)، از فقها و اندیشمندان بزرگ شیعه در قرن هشتم ق، حکیم، منطقی، کلامی، فیلسوف و از اساتید برجسته او علامه حلی، و از شاگردانش شهید اول را می‌توان نام برد.

زندگی‌نامه

(نسب او به آل بويه و به قولى به ابوجعفر بن بابويه قمى فقيه معروف شيعه مى‌رسد)، در يكى از قراى رى به نام ورامين به دنيا آمد و در 12 ذى‌قعده سال 776، در شهر دمشق درگذشت و در صالحيه به خاک سپرده شد.

او از پيشوايان منطق و فلسفه و دانش‌هاى ديگر، همچنين از مشهورترين علمايى بود كه در قرن هشتم مى‌زيستند. شرح او بر «شمسيه» و كتاب «مطالع» در منطق مايه شهرت او شده است؛ همچنان‌كه كتاب او در فلسفه به نام «المحاكمات» كه در آن به بررسى و محاكمه دو شارح معروف كتاب «اشارات»، خواجه نصيرالدّين طوسى و فخر رازى پرداخته است، بر شهرت او افزوده است.

تاج سبکی در كتاب خود «طبقات الشافعية» او را چنين ستوده است: «پيشوايى مبرز در علوم معقول بود كه صيت شهرت او به سرزمين‌هاى دوردست رسيد. به سال 763 به دمشق آمد، پس او را پيشوايى در منطق و حكمت يافتيم كه در تفسير و معانى و بيان به‌خوبى وارد بود و در نحو دست داشت و اشعه ذكاوت او آشكار بود».

سيوطى در «طبقات النحاة» گفته است: «او يكى از پيشوايان علم معقول بود كه از عضدى و غيره دانش فراگرفت».

او از متفكران و علماى مبرز شيعه بود. شهيد اول بدين مطلب تصريح دارد و با او در دمشق، در اواخر ماه شعبان 776، ملاقات كرده است و چنين مى‌گويد: «دريايى بود خشك‌نشدنى... و بى‌شك امامى‌مذهب بود و من خود از او شنيدم كه به امامى بودن خود تصريح مى‌كرد و وابستگى او به پيروى از اهل‌بيت رسالت معلوم است» و باز شهيد اول گفته است: «او شاگرد مخصوص شيخ امام جمال‌الدّين علامه حلى بود».

محقق ثانى شيخ على بن عبدالعالى كركى عاملى درباره‌اش مى‌گويد: «از بزرگان شاگردان علامه و از اعيان اصحاب ما از اماميه بود». هريك از مؤلفان «رياض» و «الأمل» و «مجالس المؤمنين» و أعيان الشيعة» و «الذريعة» و ديگران به تشيع او تصريح نموده‌اند. يكى از اساتيد او جمال‌الدّين علامه حلى متوفى به سال 726 و ديگرى عضدالدّين ايجى صاحب كتاب «المواقف» در علم كلام و متوفى به سال 1355/756م است.

وفات

او سالهای آخر عمرش به شهر دمشق، پایتخت شام رفت و در مدرسه‌ی ظاهریه، ساکن بود و به گفته‌ی «شهید اول» در اوایل ماه ذیقعده سال ۷۶۶ق و به نقلی ۷۷۶، در همان جا وفات یافت بر او نماز گزاردند و بسیاری از بزرگان شام در نمازش شرکت کردند و در «صالحیه» دمشق مدفن شد. ظاهرا او را بعدا به جای دیگری منتقل کردند.

آیا انتقال جنازه‌ی او از صالحیه به جای دیگری که نامعلوم مانده است دلیل دیگری بر تشیع نیست؟

آثار

تأليفات قطب‌الدّين رازى بسيار و بيشتر آنها در منطق و حكمت است، از جمله:

شرح شمسيه؛
شرح المطالع؛
شرح الحاوي (در حكمت)؛
شرح اشارات ابن سينا؛
بحر الأصداف (حاشيه بر كشاف زمخشرى)؛
تحفة الأشراف (حاشيه بر كشاف)؛
المحاكمات بين شرحي الإشارات؛
شرح قواعد الأحكام؛
رساله‌اى در تحقيق تصور و تصديق؛
رسالة في تحقيق الكليات؛
شرح المفتاح (نعمه، عبدالله، ص433).

منابع مقاله

نعمه، عبدالله، «فلاسفه شيعه»، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، چاپ اول، 1367ش.

وابسته‌ها

لوامع الأسرار في شرح مطالع الأنوار (قطب‌‌الدین رازی)

الإلهيات من المحاكمات بين شرحي الإشارات

الاشارات و التنبیهات (مع المحاکمات)

تحریر القواعد المنطقیة

شرح مطالع الانوار فی المنطق

شرح الرسالة المعمولة في التصور و التصديق و تعليقاته

الحاشية علی شروح الإشارات (الإشارات و شرح الإشارات و شرح الشرح و حاشية الباغنوي)

تحرير القواعد المنطقية، شرح الرساله الشمسيه لنجم‌الدين عمر بن علي القزويني المعروف بالکاتبي (رحلي)

شروح الشمسية: مجموعة حواش و تعليقات

الإشارات و التنبیهات

مطالع الأنوار في الحکمة و المنطق

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR00692.jpg|بندانگشتی|قطب‌‌الدین رازی، محمد بن محمد]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|قطب‌‌الدین رازی، محمد بن محمد
+! نام!! data-type="authorName" |قطب‌‌الدین رازی، محمد بن محمد
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| رازی‌، ق‍طب‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د
+| data-type="authorOtherNames" | رازی‌، ق‍طب‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د
 س‍ل‍طان‌‌ال‍م‍ح‍ق‍ق‍ی‍ن‌
@@ خط ۱۳: / خط ۱۳: @@
 ع‍لام‍ه‌ رازی‌
+قطب تحتانی
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |محمد
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |ورامين
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|776 هـ.ق
+| data-type="authorDeathDate" |776.ق - صالحیه دمشق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |[[حلی، حسن بن یوسف]]
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[الالـهیات من المحاکمات بین شرحی الاشارات]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
+| data-type="authorWritings" |[[الإلهيات من المحاكمات بين شرحي الإشارات]]
-[[تحرير القواعد المنطقية، شرح الرساله الشمسيه لنجم‌الدين عمر بن علي القزويني المعروف بالکاتبي (رحلي)]] / نوع اثر: کتاب  / نقش: نويسنده
+[[تحرير القواعد المنطقية، شرح الرساله الشمسيه لنجم‌الدين عمر بن علي القزويني المعروف بالکاتبي (رحلي)]]
-|-class='articleCode'
+|- class="articleCode"
-|کد مولف
+|کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE692AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00692AUTHORCODE
 |}
 </div>
+'''قطب‌الدّين ابوجعفر محمد بن محمد رازى بويهى''' (<small>متوفای۷۶۶ق</small>)، از فقها و اندیشمندان بزرگ شیعه در قرن هشتم ق، حکیم، منطقی، کلامی، فیلسوف و از اساتید برجسته او [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]]، و از شاگردانش [[شهید اول، محمد بن مکی|شهید اول]] را می‌توان نام برد.
-«قطب‌الدّين ابوجعفر محمد بن محمد رازى بويهى» (نسب او به آل بويه و به قولى به ابوجعفر بن بابويه قمى فقيه معروف شيعه مى‌رسد)، در يكى از قراى رى به نام ورامين به دنيا آمد و در ماه ذى‌قعده سال 776، در شهر دمشق درگذشت و در صالحيه به خاك سپرده شد.
+== زندگی‌نامه ==
+(نسب او به آل بويه و به قولى به ابوجعفر بن بابويه قمى فقيه معروف شيعه مى‌رسد)، در يكى از قراى رى به نام ورامين به دنيا آمد و در 12 ذى‌قعده سال 776، در شهر دمشق درگذشت و در صالحيه به خاک سپرده شد.
-او از پيشوايان منطق و فلسفه و دانش‌هاى ديگر، همچنين از مشهورترين علمايى بود كه در قرن هشتم مى‌زيستند. شرح او بر «شمسيه» و كتاب «مطالع» در منطق مايه شهرت او شده است؛ همچنان‌كه كتاب او در فلسفه به نام «المحاكمات» كه در آن به بررسى و محاكمه دو شارح معروف كتاب «اشارات»، خواجه نصيرالدّين طوسى و فخر رازى پرداخته است، بر شهرت او افزوده است.
+او از پيشوايان منطق و فلسفه و دانش‌هاى ديگر، همچنين از مشهورترين علمايى بود كه در قرن هشتم مى‌زيستند. شرح او بر «شمسيه» و كتاب «مطالع» در منطق مايه شهرت او شده است؛ همچنان‌كه كتاب او در فلسفه به نام «المحاكمات» كه در آن به بررسى و محاكمه دو شارح معروف كتاب «اشارات»، [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدّين طوسى]] و [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] پرداخته است، بر شهرت او افزوده است.
-تاج سبكى در كتاب خود «طبقات الشافعية» او را چنين ستوده است: «پيشوايى مبرز در علوم معقول بود كه صيت شهرت او به سرزمين‌هاى دوردست رسيد. به سال 763 به دمشق آمد، پس او را پيشوايى در منطق و حكمت يافتيم كه در تفسير و معانى و بيان به‌خوبى وارد بود و در نحو دست داشت و اشعه ذكاوت او آشكار بود».
+تاج سبکی در كتاب خود «طبقات الشافعية» او را چنين ستوده است: «پيشوايى مبرز در علوم معقول بود كه صيت شهرت او به سرزمين‌هاى دوردست رسيد. به سال 763 به دمشق آمد، پس او را پيشوايى در منطق و حكمت يافتيم كه در تفسير و معانى و بيان به‌خوبى وارد بود و در نحو دست داشت و اشعه ذكاوت او آشكار بود».
 [[سيوطى]] در «طبقات النحاة» گفته است: «او يكى از پيشوايان علم معقول بود كه از عضدى و غيره دانش فراگرفت».
-او از متفكران و علماى مبرز شيعه بود. شهيد اول بدين مطلب تصريح دارد و با او در دمشق، در اواخر ماه شعبان 776، ملاقات كرده است و چنين مى‌گويد: «دريايى بود خشك‌نشدنى... و بى‌شك امامى‌مذهب بود و من خود از او شنيدم كه به امامى بودن خود تصريح مى‌كرد و وابستگى او به پيروى از اهل بيت رسالت معلوم است» و باز شهيد اول گفته است: «او شاگرد مخصوص شيخ امام جمال‌الدّين علامه حلى بود».
+او از متفكران و علماى مبرز شيعه بود. [[شهيد اول]] بدين مطلب تصريح دارد و با او در دمشق، در اواخر ماه شعبان 776، ملاقات كرده است و چنين مى‌گويد: «دريايى بود خشك‌نشدنى... و بى‌شك امامى‌مذهب بود و من خود از او شنيدم كه به امامى بودن خود تصريح مى‌كرد و وابستگى او به پيروى از اهل‌بيت رسالت معلوم است» و باز [[شهيد اول]] گفته است: «او شاگرد مخصوص شيخ امام جمال‌الدّين [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] بود».
+[[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق ثانى]] شيخ على بن عبدالعالى كركى عاملى درباره‌اش مى‌گويد: «از بزرگان شاگردان [[حلی، حسن بن یوسف|علامه]] و از اعيان اصحاب ما از اماميه بود». هريك از مؤلفان «رياض» و «الأمل» و «مجالس المؤمنين» و [[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]» و «[[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]» و ديگران به تشيع او تصريح نموده‌اند. يكى از اساتيد او جمال‌الدّين [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] متوفى به سال 726 و ديگرى عضدالدّين ايجى صاحب كتاب «المواقف» در علم كلام و متوفى به سال 1355/756م است.
+== وفات ==
+او سالهای آخر عمرش به شهر دمشق، پایتخت شام رفت و در مدرسه‌ی ظاهریه، ساکن بود و به گفته‌ی «شهید اول» در اوایل ماه ذیقعده سال ۷۶۶ق و به نقلی ۷۷۶، در همان جا وفات یافت بر او نماز گزاردند و بسیاری از بزرگان شام در نمازش شرکت کردند و در «صالحیه» دمشق مدفن شد. ظاهرا او را بعدا به جای دیگری منتقل کردند.
-محقق ثانى شيخ على بن عبدالعالى كركى عاملى درباره‌اش مى‌گويد: «از بزرگان شاگردان علامه و از اعيان اصحاب ما از اماميه بود». هريك از مؤلفان «رياض» و «الأمل» و «مجالس المؤمنين» و أعيان الشيعة» و «الذريعة» و ديگران به تشيع او تصريح نموده‌اند. يكى از اساتيد او جمال‌الدّين علامه حلى متوفى به سال 726 و ديگرى عضدالدّين ايجى صاحب كتاب «المواقف» در علم كلام و متوفى به سال 1355/756م است.
+آیا انتقال جنازه‌ی او از صالحیه به جای دیگری که نامعلوم مانده است دلیل دیگری بر تشیع نیست؟
 == آثار ==
@@ خط ۵۷: / خط ۶۶: @@
 تأليفات قطب‌الدّين رازى بسيار و بيشتر آنها در منطق و حكمت است، از جمله:
-. شرح شمسيه؛
+# شرح شمسيه؛
+# شرح المطالع؛
-. شرح المطالع؛
+# شرح الحاوي (در حكمت)؛
+# شرح اشارات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]؛
-. شرح الحاوي (در حكمت)؛
+# بحر الأصداف (حاشيه بر كشاف [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]])؛
+# تحفة الأشراف (حاشيه بر كشاف)؛
-. شرح اشارات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]؛
+# المحاكمات بين شرحي الإشارات؛
+# شرح قواعد الأحكام؛
-. بحر الأصداف (حاشيه بر كشاف زمخشرى)؛
+# رساله‌اى در تحقيق تصور و تصديق؛
+# رسالة في تحقيق الكليات؛
-. تحفة الأشراف (حاشيه بر كشاف)؛
+# شرح المفتاح (نعمه، عبدالله، ص433).
-. المحاكمات بين شرحي الإشارات؛
-. شرح قواعد الأحكام؛
-. رساله‌اى در تحقيق تصور و تصديق؛
-. رسالة في تحقيق الكليات؛
-. شرح المفتاح (نعمه، عبدالله، ص433).
 == منابع مقاله ==
@@ خط ۸۵: / خط ۸۴: @@
-== وابسته‌ها ==
+==وابسته‌ها==
 {{وابسته‌ها}}
-[[الالـهیات من المحاکمات بین شرحی الاشارات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
-[[الاشارات و التنبیهات (مع المحاکمات)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[لوامع الأسرار في شرح مطالع الأنوار (قطب‌‌الدین رازی)]]
+[[الإلهيات من المحاكمات بين شرحي الإشارات]]
+[[الاشارات و التنبیهات (مع المحاکمات)]]
-[[تحریر القواعد المنطقیة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[تحریر القواعد المنطقیة]]
-[[شرح مطالع الانوار فی المنطق]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[شرح مطالع الانوار فی المنطق]]
-[[شرح الرسالة المعمولة في التصور و التصدیق و تعلیقاته]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[شرح الرسالة المعمولة في التصور و التصديق و تعليقاته]]
-[[الحاشیة علی شروح الإشارات (الإشارات و شرح الإشارات -خواجه نصیرالدین طوسی- و شرح الشرح (قطب الدین رازی) و حاشیة الباغنوي)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[الحاشية علی شروح الإشارات (الإشارات و شرح الإشارات و شرح الشرح و حاشية الباغنوي)]]
-[[تحرير القواعد المنطقية، شرح الرساله الشمسيه لنجم الدين عمر بن علي القزويني المعروف بالکاتبي (رحلي)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[تحرير القواعد المنطقية، شرح الرساله الشمسيه لنجم‌الدين عمر بن علي القزويني المعروف بالکاتبي (رحلي)]]
-[[شروح الشمسیة: مجموعة حواش و تعلیقات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[شروح الشمسية: مجموعة حواش و تعليقات]]
-[[الإشارات و التنبیهات]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[الإشارات و التنبیهات]]
-[[مطالع الأنوار في الحکمة و المنطق]] / نوع اثر: کتاب / نقش: شارح
+[[مطالع الأنوار في الحکمة و المنطق]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]