حقائق التفسیر (دار الکتب العلمية): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR40415J1.jpg | | تصویر =NUR40415J1.jpg | ||
| عنوان = حقائق | | عنوان = حقائق التفسیر: تفسیر القرآن العزیز | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[سلمی، محمد بن حسین]] (نویسنده) | [[سلمی، محمد بن حسین]] (نویسنده) | ||
[[ عمران، سيد]] (محقق) | [[عمران، سيد]] (محقق) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = س8ح7 / 94 BP | | کد کنگره = س8ح7 / 94 BP | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =دار الکتب العلمية | | ناشر =دار الکتب العلمية | ||
| مکان نشر =لبنان - بيروت | | مکان نشر =لبنان - بيروت | ||
| سال نشر = 1421ق. | | سال نشر = 1421ق. = 2001م. | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE40415AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE40415AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = | | چاپ = چاپ يکم | ||
| شابک =2-7451-3164-8 | | شابک =2-7451-3164-8 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =40415 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
}} | }} | ||
'''حقائق | '''حقائق التفسير،''' تألیف [[سلمی، محمد بن حسین|ابوعبدالرحمن محمد بن حسین بن موسى ازدى سلمى]] (متوفای 412ق)، یکی از قدیمی‌ترین تفاسیر عرفانی قرآن به زبان عربی است. | ||
سلمی مجموعه‌ای از روایات و اقوالی را که در تفسیر عرفانی آیات قرآن، از قول امامان و اولیاء و مشایخ، | سلمی مجموعه‌ای از روایات و اقوالی را که در تفسیر عرفانی آیات قرآن، از قول امامان و اولیاء و مشایخ، به‌صورت پراکنده در اینجا و آنجا آورده بودند، فراهم آورد و آرای خود را در این‌باره در اثنای آن ذکر کرد. | ||
او در مقدمه حقائق التفسیر نوشته است که چون صاحبان دانش‌های ظاهری در رشته‌های مرتبط با قرآن به نگارش پرداخته‌اند و جز آنچه در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق | او در مقدمه حقائق التفسیر نوشته است که چون صاحبان دانش‌های ظاهری در رشته‌های مرتبط با قرآن به نگارش پرداخته‌اند و جز آنچه در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و ابن عطاء در توضیح پاره‌ای از آیات متفرقه آمده، کسی برای فهم خطابات قرآنی به زبان اهل حقیقت اقدامی نکرده، بر آن شده آنچه را در این باب در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و ابن عطاء یافته است، گردآوری کند و سخنان مشایخ اهل حقیقت را در این باب به آن منضم نماید و آن را به‌ترتیب سوره‌های قرآن تنظیم کند.<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص19-20</ref> | ||
مهمترین کسانی که اقوالشان را سلمی در این تفسیر آورده است، عبارتند از: [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، ابن عطاء آدمی، [[حلاج، حسین بن منصور|حسین بن منصور حلاج]]، [[ابوالحسین نوری]]. | |||
تفسیر ابوالحسین نوری، از میان این مجموعه، کوتاه‌ترین است که تنها 29 آیه از آیات قرآنی در | تفسیر ابوالحسین نوری، از میان این مجموعه، کوتاه‌ترین است که تنها 29 آیه از آیات قرآنی در آن، مورد تفسیر قرار گرفته است.<ref>ر.ک: قاسم‌پور، محسن؛ ص55</ref> | ||
در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است: | در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است: | ||
«وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [ | «وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آنچه] در آيات پراكنده‌اى به ابوالعباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|جعفر بن محمد(ع)]] نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين‌باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقاله آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به‌قدر طاقتم آن را به‌ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...».<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص10</ref> | ||
نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: | نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: در مورد آیه كریمه «'''وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ'''» (نساء،: 60)، آورده است: | ||
محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از | محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دلهايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستينند».<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص154</ref> | ||
پانویس<references /> | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#مقدمه و متن کتاب | #مقدمه و متن کتاب. | ||
#[[:noormags:944031| | #[[:noormags:944031|قاسم‌پور، محسن، «جستاری در حقائق التفسیر و رویکرد تأویلی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله پژوهش دینی بهار و تابستان 1388 - شماره 18 رتبه علمی - پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (32 صفحه -از 51 تا 82)]] | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[زیادات حقائق التفسیر]] | |||
[[حقایق التفسیر: تفسیر عرفانی قرآن]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده: تصوف و عرفان]] | |||
[[رده:طرائق صوفیه]] | |||
[[رده:مقالات خرداد 01 باقی زاده]] | [[رده:مقالات خرداد 01 باقی زاده]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده تیر 01]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد1401]] | ||
[[رده:مقالات تکمیلی کوتاه (خرداد-باقی‌زاده)]] | [[رده:مقالات تکمیلی کوتاه (خرداد-باقی‌زاده)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۰۴
| حقائق التفسیر: تفسیر القرآن العزیز | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سلمی، محمد بن حسین (نویسنده) عمران، سيد (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 1421ق. = 2001م. |
| چاپ | چاپ يکم |
| شابک | 2-7451-3164-8 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | س8ح7 / 94 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
حقائق التفسير، تألیف ابوعبدالرحمن محمد بن حسین بن موسى ازدى سلمى (متوفای 412ق)، یکی از قدیمی‌ترین تفاسیر عرفانی قرآن به زبان عربی است.
سلمی مجموعه‌ای از روایات و اقوالی را که در تفسیر عرفانی آیات قرآن، از قول امامان و اولیاء و مشایخ، به‌صورت پراکنده در اینجا و آنجا آورده بودند، فراهم آورد و آرای خود را در این‌باره در اثنای آن ذکر کرد.
او در مقدمه حقائق التفسیر نوشته است که چون صاحبان دانش‌های ظاهری در رشته‌های مرتبط با قرآن به نگارش پرداخته‌اند و جز آنچه در کلام امام صادق(ع) و ابن عطاء در توضیح پاره‌ای از آیات متفرقه آمده، کسی برای فهم خطابات قرآنی به زبان اهل حقیقت اقدامی نکرده، بر آن شده آنچه را در این باب در کلام امام صادق(ع) و ابن عطاء یافته است، گردآوری کند و سخنان مشایخ اهل حقیقت را در این باب به آن منضم نماید و آن را به‌ترتیب سوره‌های قرآن تنظیم کند.[۱]
مهمترین کسانی که اقوالشان را سلمی در این تفسیر آورده است، عبارتند از: امام صادق(ع)، ابن عطاء آدمی، حسین بن منصور حلاج، ابوالحسین نوری.
تفسیر ابوالحسین نوری، از میان این مجموعه، کوتاه‌ترین است که تنها 29 آیه از آیات قرآنی در آن، مورد تفسیر قرار گرفته است.[۲]
در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است:
«وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آنچه] در آيات پراكنده‌اى به ابوالعباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از جعفر بن محمد(ع) نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين‌باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقاله آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به‌قدر طاقتم آن را به‌ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...».[۳]
نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: در مورد آیه كریمه «وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ» (نساء،: 60)، آورده است:
محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دلهايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستينند».[۴]
پانویس