حقائق التفسیر (دار الکتب العلمية): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
     
    (۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    | تصویر =NUR40415J1.jpg
    | تصویر =NUR40415J1.jpg
    | عنوان = حقائق التفسير: تفسير القرآن العزيز
    | عنوان = حقائق التفسیر: تفسیر القرآن العزیز
    | عنوان‌های دیگر =
    | عنوان‌های دیگر =
    |پدیدآورندگان  
    |پدیدآورندگان  
    | پدیدآوران =  
    | پدیدآوران =  
    [[سلمی، محمد بن حسین]] (نویسنده)
    [[سلمی، محمد بن حسین]] (نویسنده)
    [[ عمران، سيد]] (محقق)
    [[عمران، سيد]] (محقق)
    |زبان  
    |زبان  
    | زبان =   عربي 
    | زبان = عربی
    | کد کنگره = س8ح7 / 94 BP  
    | کد کنگره = س8ح7 / 94 BP  
    | موضوع =  
    | موضوع =  


    |ناشر  
    |ناشر  
    | ناشر =دار الکتب العلمية
    | ناشر =دار الکتب العلمية
    | مکان نشر =لبنان - بيروت
    | مکان نشر =لبنان - بيروت
    | سال نشر = 1421ق.   = 2001م.  
    | سال نشر = 1421ق. = 2001م.  
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE40415AUTOMATIONCODE
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE40415AUTOMATIONCODE
    | چاپ = چاپ يکم  
    | چاپ = چاپ يکم  
    | شابک =2-7451-3164-8
    | شابک =2-7451-3164-8
    | تعداد جلد =2
    | تعداد جلد =2
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =40415
    | کتابخوان همراه نور =
    | کتابخوان همراه نور =
    | کد پدیدآور =
    | کد پدیدآور =
    خط ۲۷: خط ۲۷:
    }}
    }}


    '''حقائق التفسیر''' تألیف [[سلمی، محمد بن حسین|ابوعبدالرحمن محمد بن حسین بن موسى ازدى سلمى]] (متوفای 412ق)، یکی از قدیمی‌ترین تفاسیر عرفانی قرآن به زبان عربی
    '''حقائق التفسير،''' تألیف [[سلمی، محمد بن حسین|ابوعبدالرحمن محمد بن حسین بن موسى ازدى سلمى]] (متوفای 412ق)، یکی از قدیمی‌ترین تفاسیر عرفانی قرآن به زبان عربی است.


    سلمی مجموعه‌ای از روایات و اقوالی را که در تفسیر عرفانی آیات قرآن، از قول امامان و اولیاء و مشایخ، به صورت پراکنده در اینجا و آنجا آورده بودند، فراهم آورد و آرای خود را در این‌باره در اثنای آن ذکر کرد.
    سلمی مجموعه‌ای از روایات و اقوالی را که در تفسیر عرفانی آیات قرآن، از قول امامان و اولیاء و مشایخ، به‌صورت پراکنده در اینجا و آنجا آورده بودند، فراهم آورد و آرای خود را در این‌باره در اثنای آن ذکر کرد.


    او در مقدمه حقائق التفسیر نوشته است که چون صاحبان دانش‌های ظاهری در رشته‌های مرتبط با قرآن به نگارش پرداخته‌اند و جز آنچه در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق علیه‌السلام]] و ابن عطاء در توضیح پاره‌ای از آیات متفرقه آمده، کسی برای فهم خطابات قرآنی به زبان اهل حقیقت اقدامی نکرده، بر آن شده آنچه را در این باب در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق علیه‌السلام]] و ابن عطاء یافته است گردآوری کند و سخنان مشایخ اهل حقیقت را در این باب به آن منضم نماید و آن را به ترتیب سوره‌های قرآن تنظیم کند.<ref>ر.ک: مقدمه، ص19-20</ref>
    او در مقدمه حقائق التفسیر نوشته است که چون صاحبان دانش‌های ظاهری در رشته‌های مرتبط با قرآن به نگارش پرداخته‌اند و جز آنچه در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و ابن عطاء در توضیح پاره‌ای از آیات متفرقه آمده، کسی برای فهم خطابات قرآنی به زبان اهل حقیقت اقدامی نکرده، بر آن شده آنچه را در این باب در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و ابن عطاء یافته است، گردآوری کند و سخنان مشایخ اهل حقیقت را در این باب به آن منضم نماید و آن را به‌ترتیب سوره‌های قرآن تنظیم کند.<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص19-20</ref>


    مهمترین کسانی که اقوالشان را سلمی در این تفسیر آورده است عبارتند از: [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، ابن عطا آدمی، [[حلاج، حسین بن منصور|حسین بن منصور حلاج]]، ابوالحسین نوری.  
    مهم‌ترین کسانی که اقوالشان را سلمی در این تفسیر آورده است، عبارتند از: [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، ابن عطاء آدمی، [[حلاج، حسین بن منصور|حسین بن منصور حلاج]]، [[ابوالحسین نوری]].  


    تفسیر ابوالحسن نوری، از میان این مجموعه، کوتاه‌ترین است که تنها 29 آیه از آیات قرآنی در آن مورد تفسیر قرار گرفته است.<ref>ر.ک: قاسم پور، محسن؛ ص55</ref>
    تفسیر ابوالحسین نوری، از میان این مجموعه، کوتاه‌ترین است که تنها 29 آیه از آیات قرآنی در آن، مورد تفسیر قرار گرفته است.<ref>ر.ک: قاسم‌پور، محسن؛ ص55</ref>


    در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است:
    در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است:


    «وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آن چه] در آيات پراكنده‌اى به ابو العباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از جعفر بن محمد عليه السّلام نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقالۀ آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به قدر طاقتم آن را به ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...»
    «وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آنچه] در آيات پراكنده‌اى به ابوالعباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|جعفر بن محمد(ع)]] نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين‌باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقاله آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به‌قدر طاقتم آن را به‌ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...».<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص10</ref>


    نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: - در مورد آيۀ كريمه «وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ» آورده است:
    نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: در مورد آیه كریمه «'''وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ'''» (نساء،: 60)، آورده است:


    محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دلهايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستين‌اند».
    محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دل‌هايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستينند».<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص154</ref>




     
    پانویس<references />
    ==پانویس ==
    <references />
    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
     
    #مقدمه و متن کتاب.
    #[[:noormags:944031|قاسم‌پور، محسن، «جستاری در حقائق التفسیر و رویکرد تأویلی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله پژوهش دینی بهار و تابستان 1388 - شماره 18 رتبه علمی - پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (‎32 صفحه -از 51 تا 82)]]


    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
    {{وابسته‌ها}}
    [[زیادات حقائق التفسیر]]


    [[حقایق التفسیر: تفسیر عرفانی قرآن]]


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده: تصوف و عرفان]]
    [[رده:طرائق صوفیه]]
    [[رده:مقالات خرداد 01 باقی زاده]]
    [[رده:مقالات خرداد 01 باقی زاده]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده تیر 01]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد1401]]
    [[رده:مقالات تکمیلی کوتاه (خرداد-باقی‌زاده)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۰۴

    حقائق التفسیر: تفسیر القرآن العزیز
    حقائق التفسیر (دار الکتب العلمية)
    پدیدآورانسلمی، محمد بن حسین (نویسنده) عمران، سيد (محقق)
    ناشردار الکتب العلمية
    مکان نشرلبنان - بيروت
    سال نشر1421ق. = 2001م.
    چاپچاپ يکم
    شابک2-7451-3164-8
    زبانعربی
    تعداد جلد2
    کد کنگره
    س8ح7 / 94 BP
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    حقائق التفسير، تألیف ابوعبدالرحمن محمد بن حسین بن موسى ازدى سلمى (متوفای 412ق)، یکی از قدیمی‌ترین تفاسیر عرفانی قرآن به زبان عربی است.

    سلمی مجموعه‌ای از روایات و اقوالی را که در تفسیر عرفانی آیات قرآن، از قول امامان و اولیاء و مشایخ، به‌صورت پراکنده در اینجا و آنجا آورده بودند، فراهم آورد و آرای خود را در این‌باره در اثنای آن ذکر کرد.

    او در مقدمه حقائق التفسیر نوشته است که چون صاحبان دانش‌های ظاهری در رشته‌های مرتبط با قرآن به نگارش پرداخته‌اند و جز آنچه در کلام امام صادق(ع) و ابن عطاء در توضیح پاره‌ای از آیات متفرقه آمده، کسی برای فهم خطابات قرآنی به زبان اهل حقیقت اقدامی نکرده، بر آن شده آنچه را در این باب در کلام امام صادق(ع) و ابن عطاء یافته است، گردآوری کند و سخنان مشایخ اهل حقیقت را در این باب به آن منضم نماید و آن را به‌ترتیب سوره‌های قرآن تنظیم کند.[۱]

    مهم‌ترین کسانی که اقوالشان را سلمی در این تفسیر آورده است، عبارتند از: امام صادق(ع)، ابن عطاء آدمی، حسین بن منصور حلاج، ابوالحسین نوری.

    تفسیر ابوالحسین نوری، از میان این مجموعه، کوتاه‌ترین است که تنها 29 آیه از آیات قرآنی در آن، مورد تفسیر قرار گرفته است.[۲]

    در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است:

    «وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آنچه] در آيات پراكنده‌اى به ابوالعباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از جعفر بن محمد(ع) نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين‌باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقاله آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به‌قدر طاقتم آن را به‌ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...».[۳]

    نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: در مورد آیه كریمه «وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ» (نساء،: 60)، آورده است:

    محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دل‌هايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستينند».[۴]


    پانویس

    1. ر.ک: مقدمه، ج1، ص19-20
    2. ر.ک: قاسم‌پور، محسن؛ ص55
    3. ر.ک: مقدمه، ج1، ص10
    4. ر.ک: متن کتاب، ج1، ص154

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. قاسم‌پور، محسن، «جستاری در حقائق التفسیر و رویکرد تأویلی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله پژوهش دینی بهار و تابستان 1388 - شماره 18 رتبه علمی - پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (‎32 صفحه -از 51 تا 82)

    وابسته‌ها