فضولی بغدادی، محمد بن سلیمان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
</div> | </div> | ||
'''مولانا محمد بن سلیمان فضولی بغدادی''' (910-990ق)، شاعر و اندیشمند شیعه، صاحب [[دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملامحمد فضولی بیاتلی|دیوان اشعار]] به زبان‌های فارسی، ترکی و عربی. | |||
وی در تاریخ ادبیات اسلامی، شخصیتی مستثنی دارد. او متفکر و شاعر سه‌زبانه‌ای است که تأثیر عمیقی در تاریخ ادبیات ترکی، عربی و فارسی برجای نهاده است. | |||
== ولادت == | |||
نام او محمد و نام پدرش سلیمان بوده است. گفته شده که در سال 910ق در خانواده شیعی‌مذهب و آذربایجانی، در کربلا به دنیا آمده است. در جوانی لقب «ملا» گرفته و مشهور به «ملا فضولی» بوده است<ref>محمدزاده صدیق، حسین، ص26</ref>. | |||
== تحصیلات == | |||
علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمت‌الله و علوم ادبی را نزد «حبیبی» شاعر معروف آذربایجان آموخته و نیز با دختر رحمت‌الله ازدواج کرده و پسری عالم و شاعر، با تخلص «فضلی» داشته است<ref>همان</ref>. | علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمت‌الله و علوم ادبی را نزد «حبیبی» شاعر معروف آذربایجان آموخته و نیز با دختر رحمت‌الله ازدواج کرده و پسری عالم و شاعر، با تخلص «فضلی» داشته است<ref>همان</ref>. | ||
لقب «ملا» نشانه کلامی بودن وی و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، وی مانند [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلی سینا]] و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را | لقب «ملا» نشانه کلامی بودن وی و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، وی مانند [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلی سینا]] و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را به‌گونه‌ای آشتی دهد و راه سومی در حکمت اسلامی بگشاید که بعدها از سوی حکیم [[زنوزی، عبدالله بن بیرمقلی باباخان|ملا عبدالله زنوزی]] دنبال شد<ref>همان</ref>. | ||
استعداد سرشار و بی‌نظیر او، نقش عظیمی در دگرگون‌سازی ادبیات ترکی دوره اسلامی داشته است و می‌توان گفت که نقشی را که نظامی در شعر فارسی ایفا کرده است، او در تاریخ شعر ترکی دارد<ref>همان، ص26- 27</ref>. | استعداد سرشار و بی‌نظیر او، نقش عظیمی در دگرگون‌سازی ادبیات ترکی دوره اسلامی داشته است و می‌توان گفت که نقشی را که نظامی در شعر فارسی ایفا کرده است، او در تاریخ شعر ترکی دارد<ref>همان، ص26-27</ref>. | ||
آثار باقی‌مانده از او را می‌توان | == آثار == | ||
آثار باقی‌مانده از او را می‌توان به‌ترتیب زیر برشمرد: | |||
الف) آثار عربی: | الف)- آثار عربی: | ||
# دیوان عربی مولانا فضولی؛ | # دیوان عربی مولانا فضولی؛ | ||
# مطلع الاعتقاد فی معرفة | # مطلع الاعتقاد فی معرفة المبدأ و المعاد. | ||
ب) آثار ترکی: | ب)- آثار ترکی: | ||
# دیوان ترکی؛ | # دیوان ترکی؛ | ||
# لیلی و مجنون؛ | # لیلی و مجنون؛ | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۹: | ||
# صحبة الأثمار؛ | # صحبة الأثمار؛ | ||
# حدیقة السعدا؛ | # حدیقة السعدا؛ | ||
# مکتوبات و | # مکتوبات و منشآت. | ||
ج) آثار فارسی: | ج)- آثار فارسی: | ||
# هفت جام؛ | # هفت جام؛ | ||
# صحت و مرض؛ | # صحت و مرض؛ | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۷: | ||
# رساله معمائیه؛ | # رساله معمائیه؛ | ||
# فرهنگ ترکی به فارسی؛ | # فرهنگ ترکی به فارسی؛ | ||
# دیوان فارسی<ref>همان، ص27- 45</ref>. | # دیوان فارسی<ref>همان، ص27-45</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۶۹: | خط ۷۳: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
محمدزاده صدیق، حسین، مقدمه «دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملا محمد فضولی بیاتلی»، اثر حکیم ملا محمد فضولی بیاتلی، تصحیح حسین محمدزاده صدیق، تبریز، انتشارات یاران، 1387. | |||
| خط ۷۹: | خط ۸۳: | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مقالات اردیبهشت 01 مکرمی]] | [[رده:مقالات اردیبهشت 01 مکرمی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده خرداد 01]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد1401]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۷ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۴
| نام | مولانا محمد بن سلیمان فضولی بغدادی |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | سلیمان |
| متولد | 910ق |
| محل تولد | کربلا |
| رحلت | 990ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | دیوان اشعار |
| کد مؤلف | AUTHORCODE18546AUTHORCODE |
مولانا محمد بن سلیمان فضولی بغدادی (910-990ق)، شاعر و اندیشمند شیعه، صاحب دیوان اشعار به زبان‌های فارسی، ترکی و عربی.
وی در تاریخ ادبیات اسلامی، شخصیتی مستثنی دارد. او متفکر و شاعر سه‌زبانه‌ای است که تأثیر عمیقی در تاریخ ادبیات ترکی، عربی و فارسی برجای نهاده است.
ولادت
نام او محمد و نام پدرش سلیمان بوده است. گفته شده که در سال 910ق در خانواده شیعی‌مذهب و آذربایجانی، در کربلا به دنیا آمده است. در جوانی لقب «ملا» گرفته و مشهور به «ملا فضولی» بوده است[۱].
تحصیلات
علوم عربی را نزد عالمی به نام رحمت‌الله و علوم ادبی را نزد «حبیبی» شاعر معروف آذربایجان آموخته و نیز با دختر رحمت‌الله ازدواج کرده و پسری عالم و شاعر، با تخلص «فضلی» داشته است[۲].
لقب «ملا» نشانه کلامی بودن وی و لقب «حکیم» بیانگر رویکرد او به فلسفه و حکمت است. به دیگر سخن، وی مانند ابوعلی سینا و بیشتر از او، توانست کلام و فلسفه را به‌گونه‌ای آشتی دهد و راه سومی در حکمت اسلامی بگشاید که بعدها از سوی حکیم ملا عبدالله زنوزی دنبال شد[۳].
استعداد سرشار و بی‌نظیر او، نقش عظیمی در دگرگون‌سازی ادبیات ترکی دوره اسلامی داشته است و می‌توان گفت که نقشی را که نظامی در شعر فارسی ایفا کرده است، او در تاریخ شعر ترکی دارد[۴].
آثار
آثار باقی‌مانده از او را می‌توان به‌ترتیب زیر برشمرد:
الف)- آثار عربی:
- دیوان عربی مولانا فضولی؛
- مطلع الاعتقاد فی معرفة المبدأ و المعاد.
ب)- آثار ترکی:
- دیوان ترکی؛
- لیلی و مجنون؛
- بنگ و باده؛
- قیرخ حدیث؛
- صحبة الأثمار؛
- حدیقة السعدا؛
- مکتوبات و منشآت.
ج)- آثار فارسی:
- هفت جام؛
- صحت و مرض؛
- انیس القلب؛
- رند و زاهد؛
- رساله معمائیه؛
- فرهنگ ترکی به فارسی؛
- دیوان فارسی[۵].
پانویس
منابع مقاله
محمدزاده صدیق، حسین، مقدمه «دیوان اشعار فارسی مولانا حکیم ملا محمد فضولی بیاتلی»، اثر حکیم ملا محمد فضولی بیاتلی، تصحیح حسین محمدزاده صدیق، تبریز، انتشارات یاران، 1387.