نیشابوری، محمود بن ابوالحسن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۲:۲۹

محمود بن ابى‌الحسن بن حسین نیشابورى (متوفای521ق)، ملقب به ابوالقاسم و بیان الحق، دانشمندى مفسر، فقیه و لغوى، از دانشمندان قرن ششم هجرى نیشابور

نیشابوری، محمود بن ابوالحسن

نام	نیشابوری، محمود بن ابوالحسن
نام‌های دیگر	محمود بن ابى الحسن بن حسین نیشابورى نیشابوری، ابوالقاسم محمود بیان الحق نیشابوری نیسابوری، محمود بن حسین
نام پدر	ابوالحسن
متولد
محل تولد
رحلت	521 ق
اساتید
برخی آثار	إیجاز البیان عن معاني القرآن وضح البرهان في مشکلات القرآن
کد مؤلف	AUTHORCODE02791AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، نیشابوری (ابهام زدایی) را ببینید.

ولادت

از محل و تاریخ تولد وى اطلاعى در دست نیست.

تحصیلات

از استادان، شاگردان و چگونگى نشو و نماى علمى و سفرهاى او اخبار زیادى به دست نیامده است. داراى دو فرزند به نامهاى قاسم و محمد بود، محمد بعد از وى مسند تدریس در مدرسۀ معینیه دمشق را که پدرش، اواخر عمر در آن تدریس مى‌نمود، بعهده گرفت.در نیشابور مدتى مسند قضاوت را به عهده داشت.از نیشابور به خنجه و از آنجا به دمشق مهاجرت کرده است.

او علاوه بر تفسیر، در ادب و شعر نیز دستی داشته و آثاری ادبی تدوین نموده بوده و همچنین علاوه بر آن در فقه نیز آثاری تألیف کرده بوده است.

وفات

تاریخ مرگ بیان الحقّ به گواهی فرزندش در تفسیر بصائر یمینی در ۵۲۱ق در دمشق بوده است؛ مطلبی که مورد غفلت تمامی محققان عربی قرار گرفته که تاکنون درباره او و تفاسیرش پژوهشهایی را منتشر کرده‌اند. توضیح اینکه اطلاع بغدادی در هدیة العارفین (2/ 403) مبنی بر اینکه بیان الحقّ، کتاب خود إیجاز البیان عن معانی القرآن را در سال 553 ق در خجند به پایان برده نادرست است و محتملاً تنها اشاره به تاریخ کتابت نسخه‌ای از کتاب دارد.^[۱]

آثار

ایجاز البیان عن معانى القرآن(اثر مورد بحث)
وضع البرهان فى مشکلات القرآن(به سال 1410 ه‍ 1990‌م در بیروت به چاپ رسیده است).
جمل الغرائب (در غریب حدیث و مشکل آن در 14 باب)
خلق الانسان(دربارۀ خلقیات انسان)
التذکرة و التبصرة (در مشتقات فقهى و شامل 1000 نکته)
الأسؤلة الرائعة والأجوبة الصاعدة (در تفسیر)
غرر الأقاویل فى معانى التنزیل
شوارد الشواهد و قلائد القصائد(شامل مباحث تفسیرى، امهات آداب، اشعار و علوم دیگر)
باهر البرهان فى معانى مشکلات القرآن
قطع الریاض فى بدع الاعتراض
شرح الابیات الوارده فى کتاب وضع البرهان
ملتقى الطرق الى مجامع نکاتها و منابع کلماتها (در مختلف فقه)
کتاب در اصول فقه
الغلالة فى مسألة الیمین...
الموجز فى الناسخ و المنسوخ.
المقلدات فی علم العربیة
المقرطات^[۲]

پانویس

وابسته‌ها

إیجاز البیان عن معاني القرآن

وضح البرهان في مشکلات القرآن

باهر البرهان في معاني مشكلات القرآن

[1] تازه‌هایی درباره نویسنده تفسیر بصائر یمینی و پدرش بیان الحقّ/ حسن انصاری، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی 1391/10/21

[2] همان

[۱]

[۲]

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 نیشابوری، ابوالقاسم محمود
-بیان الحق
+بیان الحق نیشابوری
 نیسابوری، محمود بن حسین
@@ خط ۲۴: / خط ۲۴: @@
 |-
 |رحلت
-| data-type="authorDeathDate" |553 ق
+| data-type="authorDeathDate" |521 ق
 |-
 |اساتید
@@ خط ۳۰: / خط ۳۰: @@
 |-
 |برخی آثار
-| data-type="authorWritings" |
+| data-type="authorWritings" |[[إیجاز البیان عن معاني القرآن]]
+[[وضح البرهان في مشکلات القرآن]]
 |- class="articleCode"
 |کد مؤلف
@@ خط ۳۶: / خط ۳۸: @@
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|نیشابوری (ابهام زدایی)}}
-'''محمود بن ابى‌الحسن بن حسین نیشابورى''' (متوفای حدود 553ق)، ملقب به ابوالقاسم و بیان الحق'''،''' دانشمندى مفسر، فقیه و لغوى، از دانشمندان قرن ششم هجرى نیشابور
+'''محمود بن ابى‌الحسن بن حسین نیشابورى''' (متوفای521ق)، ملقب به ابوالقاسم و بیان الحق'''،''' دانشمندى مفسر، فقیه و لغوى، از دانشمندان قرن ششم هجرى نیشابور
 == ولادت ==
@@ خط ۴۳: / خط ۴۵: @@
 == تحصیلات ==
-از استادان، شاگردان و چگونگى نشو و نماى علمى و سفرهاى او اخبار زیادى به دست نیامده است.داراى دو فرزند به نامهاى قاسم و محمد بود، محمد بعد از وى مسند تدریس در مدرسۀ معینیه دمشق را که پدرش، اواخر عمر در آن تدریس مى‌نمود، بعهده گرفت.در نیشابور مدتى مسند قضاوت را به عهده داشت.از نیشابور به خنجه و از آنجا به دمشق مهاجرت کرده است.
+از استادان، شاگردان و چگونگى نشو و نماى علمى و سفرهاى او اخبار زیادى به دست نیامده است. داراى دو فرزند به نامهاى قاسم و محمد بود، محمد بعد از وى مسند تدریس در مدرسۀ معینیه دمشق را که پدرش، اواخر عمر در آن تدریس مى‌نمود، بعهده گرفت.در نیشابور مدتى مسند قضاوت را به عهده داشت.از نیشابور به خنجه و از آنجا به دمشق مهاجرت کرده است.
-با توجه به اینکه در سال 553ق در شهر خنجد کتاب «ایجاز البیان» را به اتمام رسانده است،
+او علاوه بر تفسیر، در ادب و شعر نیز دستی داشته و آثاری ادبی تدوین نموده بوده و همچنین علاوه بر آن در فقه نیز آثاری تألیف کرده بوده است.
 == وفات ==
-وفات وى بعد از 553ق در دمشق، بوده است.
+تاریخ مرگ بیان الحقّ به گواهی فرزندش در تفسیر بصائر یمینی در ۵۲۱ق  در دمشق بوده است؛ مطلبی که مورد غفلت تمامی محققان عربی قرار گرفته که تاکنون درباره او و تفاسیرش پژوهشهایی را منتشر کرده‌اند. توضیح اینکه اطلاع بغدادی در هدیة العارفین (2/ 403) مبنی بر اینکه بیان الحقّ، کتاب خود إیجاز البیان عن معانی القرآن را در سال 553 ق در خجند به پایان برده نادرست است و محتملاً تنها اشاره به تاریخ کتابت نسخه‌ای از کتاب دارد.<ref>[https://www.ical.ir/ical/fa/Content/_/%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D8%B5%D8%A7%D8%A6%D8%B1-%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%D8%AF%D8%B1%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C121 تازه‌هایی درباره نویسنده تفسیر بصائر یمینی و پدرش بیان الحقّ/ حسن انصاری، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی 1391/10/21]</ref>
 ==آثار==
-بیان الحق نیشابورى از دانشمندان پر تألیف به حساب مى‌آمده است.تألیفاتى که وى به آنها تصریح داشته یا به وى نسبت داده‌اند عبارتند از:1-ایجاز البیان عن معانى القرآن(اثر مورد بحث) 2-وضع البرهان فى مشکلات القرآن(به سال 1410 ه‍ 1990‌م در بیروت به چاپ رسیده است).3-جمل الغرائب (در غریب حدیث و مشکل آن در 14 باب)4-خلق الانسان(دربارۀ خلقیات انسان)5-التذکرة و التبصرة (در مشتقات فقهى و شامل 1000 نکته)6-الاسئله الرائعه و الأجوبة الصادعة(در تفسیر)7-غرر الأقاویل فى معانى التنزیل 8-شوارد الشواهد و قلائد القصائد(شامل مباحث تفسیرى، امهات آداب، اشعار و علوم دیگر) 9-باهر البرهان فى معانى مشکلات القرآن 10-قطع الریاض فى بدع الاعتراض 11-شرح الابیات الوارده فى کتاب وضع البرهان 12-ملتقى الطرق الى مجامع نکاتها و منابع کلماتها (در مختلف فقه)13-کتاب در اصول فقه 14-الغلالة فى مسألة الیمین...15-الموجز فى الناسخ و المنسوخ.
+# ایجاز البیان عن معانى القرآن(اثر مورد بحث)
+# وضع البرهان فى مشکلات القرآن(به سال 1410 ه‍ 1990‌م در بیروت به چاپ رسیده است).
+# جمل الغرائب (در غریب حدیث و مشکل آن در 14 باب)
+# خلق الانسان(دربارۀ خلقیات انسان)
+# التذکرة و التبصرة (در مشتقات فقهى و شامل 1000 نکته)
+# الأسؤلة الرائعة والأجوبة الصاعدة (در تفسیر)
+# غرر الأقاویل فى معانى التنزیل
+# شوارد الشواهد و قلائد القصائد(شامل مباحث تفسیرى، امهات آداب، اشعار و علوم دیگر)
+# باهر البرهان فى معانى مشکلات القرآن
+# قطع الریاض فى بدع الاعتراض
+# شرح الابیات الوارده فى کتاب وضع البرهان
+# ملتقى الطرق الى مجامع نکاتها و منابع کلماتها (در مختلف فقه)
+# کتاب در اصول فقه
+# الغلالة فى مسألة الیمین...
+# الموجز فى الناسخ و المنسوخ.
+#  المقلدات فی علم العربیة
+# المقرطات<ref>همان</ref>
+==پانویس ==
+<references />
@@ خط ۶۰: / خط ۸۱: @@
 [[وضح البرهان في مشکلات القرآن]]
+[[باهر البرهان في معاني مشكلات القرآن]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:آذر(1400)]]