نیشابوری، محمود بن ابوالحسن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۱:۰۶

نیشابوری، محمود بن ابوالحسن

نام	نیشابوری، محمود بن ابوالحسن
نام‌های دیگر	محمود بن ابى الحسن بن حسین نیشابورى نیشابوری، ابوالقاسم محمود بیان الحق نیشابوری نیسابوری، محمود بن حسین
نام پدر	ابوالحسن
متولد
محل تولد
رحلت	521 ق
اساتید
برخی آثار	إیجاز البیان عن معاني القرآن وضح البرهان في مشکلات القرآن
کد مؤلف	AUTHORCODE02791AUTHORCODE

برای دیگر کاربردها، نیشابوری (ابهام‌زدایی) را ببینید.

محمود بن ابى‌الحسن بن حسین نیشابورى (متوفای521ق)، ملقب به ابوالقاسم و بیان الحق، دانشمندى مفسر، فقیه و لغوى، از دانشمندان قرن ششم هجرى نیشابور

ولادت

از محل و تاریخ تولد وى اطلاعى در دست نیست.

تحصیلات

از استادان، شاگردان و چگونگى نشو و نماى علمى و سفرهاى او اخبار زیادى به دست نیامده است. داراى دو فرزند به نامهاى قاسم و محمد بود، محمد بعد از وى مسند تدریس در مدرسۀ معینیه دمشق را که پدرش، اواخر عمر در آن تدریس مى‌نمود، بعهده گرفت.در نیشابور مدتى مسند قضاوت را به عهده داشت.از نیشابور به خنجه و از آنجا به دمشق مهاجرت کرده است.

او علاوه بر تفسیر، در ادب و شعر نیز دستی داشته و آثاری ادبی تدوین نموده بوده و همچنین علاوه بر آن در فقه نیز آثاری تألیف کرده بوده است.

وفات

تاریخ مرگ بیان الحقّ به گواهی فرزندش در تفسیر بصائر یمینی در ۵۲۱ق در دمشق بوده است؛ مطلبی که مورد غفلت تمامی محققان عربی قرار گرفته که تاکنون درباره او و تفاسیرش پژوهشهایی را منتشر کرده‌اند. توضیح اینکه اطلاع بغدادی در هدیة العارفین (2/ 403) مبنی بر اینکه بیان الحقّ، کتاب خود إیجاز البیان عن معانی القرآن را در سال 553 ق در خجند به پایان برده نادرست است و محتملاً تنها اشاره به تاریخ کتابت نسخه‌ای از کتاب دارد.^[۱]

آثار

ایجاز البیان عن معانى القرآن(اثر مورد بحث)
وضع البرهان فى مشکلات القرآن(به سال 1410 ه‍ 1990‌م در بیروت به چاپ رسیده است).
جمل الغرائب (در غریب حدیث و مشکل آن در 14 باب)
خلق الانسان(دربارۀ خلقیات انسان)
التذکرة و التبصرة (در مشتقات فقهى و شامل 1000 نکته)
الأسؤلة الرائعة والأجوبة الصاعدة (در تفسیر)
غرر الأقاویل فى معانى التنزیل
شوارد الشواهد و قلائد القصائد(شامل مباحث تفسیرى، امهات آداب، اشعار و علوم دیگر)
باهر البرهان فى معانى مشکلات القرآن
قطع الریاض فى بدع الاعتراض
شرح الابیات الوارده فى کتاب وضع البرهان
ملتقى الطرق الى مجامع نکاتها و منابع کلماتها (در مختلف فقه)
کتاب در اصول فقه
الغلالة فى مسألة الیمین...
الموجز فى الناسخ و المنسوخ.
المقلدات فی علم العربیة
المقرطات^[۲]

پانویس

وابسته‌ها

إیجاز البیان عن معاني القرآن

وضح البرهان في مشکلات القرآن

باهر البرهان في معاني مشكلات القرآن

[1] تازه‌هایی درباره نویسنده تفسیر بصائر یمینی و پدرش بیان الحقّ/ حسن انصاری، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی 1391/10/21

[2] همان

[۱]

[۲]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 |-
 |نام‌های دیگر
-| data-type="authorOtherNames" | محمود بن ابى الحسن بن حسين نيشابورى
+| data-type="authorOtherNames" | محمود بن ابى الحسن بن حسین نیشابورى
 نیشابوری، ابوالقاسم محمود
-بيان الحق
+بیان الحق نیشابوری
 نیسابوری، محمود بن حسین
@@ خط ۲۴: / خط ۲۴: @@
 |-
 |رحلت
-| data-type="authorDeathDate" |553 ق
+| data-type="authorDeathDate" |521 ق
 |-
 |اساتید
@@ خط ۳۰: / خط ۳۰: @@
 |-
 |برخی آثار
-| data-type="authorWritings" |
+| data-type="authorWritings" |[[إیجاز البیان عن معاني القرآن]]
+[[وضح البرهان في مشکلات القرآن]]
 |- class="articleCode"
 |کد مؤلف
@@ خط ۳۶: / خط ۳۸: @@
 |}
 </div>
+{{کاربردهای دیگر|نیشابوری (ابهام‌زدایی)}}
-'''محمود بن ابى الحسن بن حسين نيشابورى''' ملقب به ابوالقاسم و بيان الحق'''،''' دانشمندى مفسر، فقيه و لغوى، از دانشمندان قرن ششم هجرى نيشابور
+'''محمود بن ابى‌الحسن بن حسین نیشابورى''' (متوفای521ق)، ملقب به ابوالقاسم و بیان الحق'''،''' دانشمندى مفسر، فقیه و لغوى، از دانشمندان قرن ششم هجرى نیشابور
 == ولادت ==
-از محل و تاريخ تولد وى اطلاعى در دست نيست.
+از محل و تاریخ تولد وى اطلاعى در دست نیست.
 == تحصیلات ==
-از استادان، شاگردان و چگونگى نشو و نماى علمى و سفرهاى او اخبار زيادى به دست نيامده است.داراى دو فرزند به نامهاى قاسم و محمد بود، محمد بعد از وى مسند تدريس در مدرسۀ معينيه دمشق را كه پدرش، اواخر عمر در آن تدريس مى‌نمود، بعهده گرفت.در نيشابور مدتى مسند قضاوت را به عهده داشت.از نيشابور به خنجه و از آنجا به دمشق مهاجرت كرده است.
+از استادان، شاگردان و چگونگى نشو و نماى علمى و سفرهاى او اخبار زیادى به دست نیامده است. داراى دو فرزند به نامهاى قاسم و محمد بود، محمد بعد از وى مسند تدریس در مدرسۀ معینیه دمشق را که پدرش، اواخر عمر در آن تدریس مى‌نمود، بعهده گرفت.در نیشابور مدتى مسند قضاوت را به عهده داشت.از نیشابور به خنجه و از آنجا به دمشق مهاجرت کرده است.
-با توجه به اينكه در سال 553ق در شهر خنجد كتاب «ايجاز البيان» را به اتمام رسانده است،
+او علاوه بر تفسیر، در ادب و شعر نیز دستی داشته و آثاری ادبی تدوین نموده بوده و همچنین علاوه بر آن در فقه نیز آثاری تألیف کرده بوده است.
 == وفات ==
-وفات وى بعد از 553ق در دمشق، بوده است.
+تاریخ مرگ بیان الحقّ به گواهی فرزندش در تفسیر بصائر یمینی در ۵۲۱ق  در دمشق بوده است؛ مطلبی که مورد غفلت تمامی محققان عربی قرار گرفته که تاکنون درباره او و تفاسیرش پژوهشهایی را منتشر کرده‌اند. توضیح اینکه اطلاع بغدادی در هدیة العارفین (2/ 403) مبنی بر اینکه بیان الحقّ، کتاب خود إیجاز البیان عن معانی القرآن را در سال 553 ق در خجند به پایان برده نادرست است و محتملاً تنها اشاره به تاریخ کتابت نسخه‌ای از کتاب دارد.<ref>[https://www.ical.ir/ical/fa/Content/_/%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D8%B5%D8%A7%D8%A6%D8%B1-%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%D8%AF%D8%B1%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%82-%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C121 تازه‌هایی درباره نویسنده تفسیر بصائر یمینی و پدرش بیان الحقّ/ حسن انصاری، کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی 1391/10/21]</ref>
 ==آثار==
-بيان الحق نيشابورى از دانشمندان پر تأليف به حساب مى‌آمده است.تأليفاتى كه وى به آنها تصريح داشته يا به وى نسبت داده‌اند عبارتند از:1-ايجاز البيان عن معانى القرآن(اثر مورد بحث) 2-وضع البرهان فى مشكلات القرآن(به سال 1410 ه‍ 1990‌م در بيروت به چاپ رسيده است).3-جمل الغرائب (در غريب حديث و مشكل آن در 14 باب)4-خلق الانسان(دربارۀ خلقيات انسان)5-التذكرة و التبصرة (در مشتقات فقهى و شامل 1000 نكته)6-الاسئله الرائعه و الأجوبة الصادعة(در تفسير)7-غرر الأقاويل فى معانى التنزيل 8-شوارد الشواهد و قلائد القصائد(شامل مباحث تفسيرى، امهات آداب، اشعار و علوم ديگر) 9-باهر البرهان فى معانى مشكلات القرآن 10-قطع الرياض فى بدع الاعتراض 11-شرح الابيات الوارده فى كتاب وضع البرهان 12-ملتقى الطرق الى مجامع نكاتها و منابع كلماتها (در مختلف فقه)13-كتاب در اصول فقه 14-الغلالة فى مسألة اليمين...15-الموجز فى الناسخ و المنسوخ.
+# ایجاز البیان عن معانى القرآن(اثر مورد بحث)
+# وضع البرهان فى مشکلات القرآن(به سال 1410 ه‍ 1990‌م در بیروت به چاپ رسیده است).
+# جمل الغرائب (در غریب حدیث و مشکل آن در 14 باب)
+# خلق الانسان(دربارۀ خلقیات انسان)
+# التذکرة و التبصرة (در مشتقات فقهى و شامل 1000 نکته)
+# الأسؤلة الرائعة والأجوبة الصاعدة (در تفسیر)
+# غرر الأقاویل فى معانى التنزیل
+# شوارد الشواهد و قلائد القصائد(شامل مباحث تفسیرى، امهات آداب، اشعار و علوم دیگر)
+# باهر البرهان فى معانى مشکلات القرآن
+# قطع الریاض فى بدع الاعتراض
+# شرح الابیات الوارده فى کتاب وضع البرهان
+# ملتقى الطرق الى مجامع نکاتها و منابع کلماتها (در مختلف فقه)
+# کتاب در اصول فقه
+# الغلالة فى مسألة الیمین...
+# الموجز فى الناسخ و المنسوخ.
+#  المقلدات فی علم العربیة
+# المقرطات<ref>همان</ref>
+==پانویس ==
+<references />
@@ خط ۶۰: / خط ۸۱: @@
 [[وضح البرهان في مشکلات القرآن]]
+[[باهر البرهان في معاني مشكلات القرآن]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:آذر(1400)]]