أخبار نيل مصر: تفاوت میان نسخه‌ها

أخبار نیل مصر
أخبار نیل مصر
پدیدآوران	مصطفی، لبیبه ابراهیم (محقق) محمد، نعمات عباس (محقق) اقفهسی، احمد بن عماد‌الدین (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	کتاب اخبار نیل مصر
ناشر	دار الکتب و الوثائق القومیة، الإدارة المرکزیة للمراکز العلمیة، مرکز تحقیق التراث
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	1427 ق
چاپ	1
شابک	‎977-18-0444-8
موضوع	اهرام رود نیل رود نیل، دره مصر - آثار تاریخی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏DT‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏7‎‏الف‎‏3‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۲۹

اخبار نیل مصر تألیف شهاب‌الدین بن عماد اقفهسى متوفى 808ق، به زبان عربى است. نویسنده در این کتاب به بیان فضیلت "نیل" و مطالب پیرامون آن؛ مانند سرچشمه، منابع و محل‌هاى جریان آن پرداخته است. کتاب از نوع جغرافیاى اقلیمى است واهمیت آن بدین جهت است که مؤلف آن اکثر نوشته‌هاى جغرافى‌دانان و مورخین و فقهاى گذشته درباره نیل را از مصادر مختلف گردآورى و بعضى را با بعض دیگر مقایسه و مطالب مختلف درباره این رود را در کتاب واحدى جمع نموده است.

ساختار

در مطلع اثر اهمیت موضوع "نیل" و سابقه آن در فرهنگ مصر و پس از آن مقدمه محقق و مؤلف آمده است. متن کتاب در دو بخش تنظیم شده است که بخش اول مختصر و بخش بعد به شیوه "فصل فصل"، در 10 فصل ارائه شده است. ملحقات کتاب، مشتمل بر هفت نقشه تاریخی و فهرست‌ها نیز در پایان کتاب آمده است. تحقیقاتی خوبی که از سوی محققین انجام شده است، به صورت پاورقی آمده که علاوه بر ذکر منابع، ابهامات کتاب را نیز بر طرف کرده است.

گزارش محتوا

دکتر ابراهیم مصطفى، در مقدمه کتاب تاریخچه‌اى از پیشینه نگارش جغرافیاى نیل را ذکر کرده است^[۱] که چکیده آن به این شرح است: از آنجا که رود نیل سبب مواریث و عمران و آبادى مصر بوده است، همواره مورد اهتمام مصریان قرار داشته است. از جمله مشهورترین دانشمندان مصری یونانی که به تحقیق درباره نیل و منابع آن پرداخته است، "بطلمیوس" جغرافى‌دان است. نوشته‌های جغرافیایی او تمام نقاط عالم را شامل می‌شود. وی نقشه‌های فراوانی نیز از نیل ترسیم کرده است. نوشته‌ها و نقشه‌های او تا اواسط قرن شانزدهم یا عصر نهضت جدید، بزرگترین مرجع مطالعات جغرافیای عمومی بود. وی از مجرای نیل وصف دقیقی نمود و عرب نیز کتاب او را ترجمه کرد و مطالب فراوانی به آن افزود؛ اما آنها درباره عظمت‌های نیل کمتر نوشتند و مطالبی را هم که به نوشته‌های بطلمیوس افزودند، صحیح نبوده و مشتمل بر اساطیر و خرافات است.

در فصل اول، ابتدا آیاتی که به رود نیل تفسیر شده و روایاتی که در فضیلت رود نیل صادر شده، به تفصیل آمده است. مسعودی در مروج‌الذهب و منابع دیگر به مقدار جریان آب در رود نیل که به 16 ذرع مى‌رسیده و خراج سلطان را تأمین مى‌کرده است، اشاره کرده‌اند^[۲]. در سرزمین مصر انبیای عظیم الشأنی مدفون هستند که نویسنده به آن افتخار کرده است. این فصل، با ذکر موجودات عجیب این سرزمین به اتمام مى‌رسد.

فصل دوم با بحثی درباره سرمنشأ رود نیل و مکان‌هایی که در آن جاری می‌شود و علت سبزی این رود آغاز شده است^[۳]. نکته‌ای که اشاره به آن لازم است، این است که نویسنده بنا داشته است که در کنار مطالب مربوط به نیل، به جاذبه‌ها و عجایب مصر اشاره کند. از جمله این شگفتى‌ها، اهرام مصر است که ویژگى‌های آنها و چگونگی ساخت این آثار و... آمده است.

نویسنده در سطور اولیه فصل اول کتاب، روایتی از پیامبر اکرم(ص) به نقل از ابوهریره ذکر کرده بود که در آن چهار رود سیحون، جیحون و فرات و نیل، نهرهاى بهشتی نامیده شده بود^[۴]. با توجه به اینکه از رود نیل بحث شد، نویسنده فصلی را نیز به این سه رود اختصاص مى‌دهد.

مطالب دیگری نیز در ضمن فصولی آورده شده است که اگر چه ارتباط کاملی با عنوان کتاب ندارند؛ به عنوان مثال در آخر فصل دوم، بحثی فقهی درباره کراهت و یا عدم کراهت طهارت با برخی آب‌ها^[۵]؛ مانند زمزم آمده است که بهتر بود، در این نوشتار طرح نمى‌شد.

وضعیت کتاب

تحقیقاتی خوبی از سوی محققین - لبیبة ابراهیم مصطفی و نعمات عباس محمد - به صورت پاورقی آمده که علاوه بر ذکر منابع، ابهامات کتاب را نیز بر طرف کرده است. دو نسخه خطی اثر نیز توسط محققین مقابله شده است و اختلافات ذکر شده است.

فهرست‌های کتاب

اعلام^[۶].
امم و شعوب و قبائل و فرق و جماعات^[۷].
اماکن و شهرها^[۸].
-الفاظ اصطلاحی^[۹].
اسامى کتب^[۱۰].
آیات قرآنی^[۱۱].
احادیث^[۱۲].
مصادر و مراجع تحقیق^[۱۳].
موضوعات^[۱۴].

پانويس

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب

وابسته‌ها

فضائل مصر المحروسة

الروضة المأنوسة في أخبار مصر المحروسة

[1] ر.ک: مقدمه، ص35

[2] ر.ک: همان، ص47

[3] ر.ک: همان، ص 57

[4] ر.ک: همان، ص37

[5] ر.ک: همان، ص 86

[6] ر.ک: همان، ص109

[7] ر.ک: همان، ص113

[8] ر.ک: همان، ص115

[9] ر.ک: همان، ص119

[10] ر.ک: همان، ص125

[11] ر.ک: همان، ص127

[12] ر.ک: همان، ص129

[13] ر.ک: همان، ص131

[14] ر.ک: همان، ص143

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR10122J1.jpg|بندانگشتی|أخبار نیل مصر]]
+| تصویر =NUR10122J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =أخبار نیل مصر
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =کتاب اخبار نیل مصر
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|أخبار نیل مصر
+[[مصطفی، لبیبه ابراهیم]] (محقق)
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|کتاب اخبار نیل مصر
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[مصطفی، لبیبه ابراهیم]] (محقق)
 [[محمد، نعمات عباس]] (محقق)
+[[اقفهسی، احمد بن عماد‌الدین]] (نویسنده)
-[[اقفهسی‌، احمد بن‌ عماد الدین]] (نويسنده)
+| زبان =عربی
-|-
+| کد کنگره =‏DT‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏7‎‏الف‎‏3‎‏
-|زبان
+| موضوع =
-|data-type='language'|عربی
+اهرام
-|-
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏DT‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏7‎‏الف‎‏3‎‏
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|اهرام
 رود نیل
 رود نیل، دره
 مصر - آثار تاریخی
-|-
+| ناشر =
-|ناشر
+دار الکتب و الوثائق القومیة، الإدارة المرکزیة للمراکز العلمیة، مرکز تحقیق التراث
-|data-type='publisher'|دار الکتب و الوثائق القومیة، الإدارة المرکزیة للمراکز العلمیة، مرکز تحقیق التراث
+| مکان نشر =قاهره - مصر
-|-
+| سال نشر =1427 ق
-|مکان نشر
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10122AUTOMATIONCODE
-|data-type='publishPlace'|قاهره - مصر
+| چاپ =1
-|-
+| شابک =977-18-0444-8
-|سال نشر
+| تعداد جلد =1
-|data-type='publishYear'| 1427 هـ.ق
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =10122
-|-class='articleCode'
+| کتابخوان همراه نور =10122
-|کد اتوماسیون
+| کد پدیدآور =
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE10122AUTOMATIONCODE
+| پس از =
-|}
+| پیش از =
-</div>
+}}
+'''اخبار نیل مصر''' تألیف [[اقفهسی، احمد بن عماد‌الدین|شهاب‌الدین بن عماد اقفهسى]] متوفى 808ق، به زبان عربى است. نویسنده در این کتاب به بیان فضیلت "نیل" و مطالب پیرامون آن؛ مانند سرچشمه، منابع و محل‌هاى جریان آن پرداخته است. کتاب از نوع جغرافیاى اقلیمى است واهمیت آن بدین جهت است که مؤلف آن اکثر نوشته‌هاى جغرافى‌دانان و مورخین و فقهاى گذشته درباره نیل را از مصادر مختلف گردآورى و بعضى را با بعض دیگر مقایسه و مطالب مختلف درباره این رود را در کتاب واحدى جمع نموده است.
-== معرفى اجمالى ==
-'''اخبار نيل مصر''' تأليف [[شهاب‌الدين بن عماد اقفهسى]] متوفى 808ق، به زبان عربى است. نويسنده در اين كتاب به بيان فضيلت "نيل" و مطالب پيرامون آن؛ مانند سرچشمه، منابع و محل‌هاى جريان آن پرداخته است. كتاب از نوع جغرافياى اقليمى است واهميت آن بدين جهت است كه مؤلف آن اكثر نوشته‌هاى جغرافى‌دانان و مورخين و فقهاى گذشته درباره نيل را از مصادر مختلف گردآورى و بعضى را با بعض ديگر مقايسه و مطالب مختلف درباره اين رود را در كتاب واحدى جمع نموده است.
-== ساختار: ==
-در مطلع اثر اهميت موضوع "نيل" و سابقه آن در فرهنگ مصر و پس از آن مقدمه محقق و مؤلف آمده است. متن كتاب در دو بخش تنظيم شده است كه بخش اول مختصر و بخش بعد به شيوه "فصل فصل"، در 10 فصل ارائه شده است. ملحقات كتاب، مشتمل بر هفت نقشه تاريخي و فهرست‌ها نيز در پايان كتاب آمده است. تحقيقاتي خوبي كه از سوي محققين انجام شده است، به صورت پاورقي آمده كه علاوه بر ذكر منابع، ابهامات كتاب را نيز بر طرف كرده است.
-== گزارش محتوا: ==
-دكتر ابراهيم مصطفى، در مقدمه كتاب تاريخچه‌اى از پيشينه نگارش جغرافياى نيل را ذكر كرده است كه چكيده آن به اين شرح است: از آنجا كه رود نيل سبب مواريث و عمران و آبادى مصر بوده است، همواره مورد اهتمام مصريان قرار داشته است. از جمله مشهورترين دانشمندان مصري يوناني كه به تحقيق درباره نيل و منابع آن پرداخته است، "بطلميوس" جغرافى‌دان است. نوشته‌هاي جغرافيايي او تمام نقاط عالم را شامل مي‌شود. وي نقشه‌هاي فراواني نيز از نيل ترسيم كرده است. نوشته‌ها و نقشه‌هاي او تا اواسط قرن شانزدهم يا عصر نهضت جديد، بزرگترين مرجع مطالعات جغرافياي عمومي بود. وي از مجراي نيل وصف دقيقي نمود و عرب نيز كتاب او را ترجمه كرد و مطالب فراواني به آن افزود؛ اما آنها درباره عظمت‌هاي نيل كمتر نوشتند و مطالبي را هم كه به نوشته‌هاي بطلميوس افزودند، صحيح نبوده و مشتمل بر اساطير و خرافات است.
-در فصل اول، ابتدا آياتي كه به رود نيل تفسير شده و رواياتي كه در فضيلت رود نيل صادر شده، به تفصيل آمده است. مسعودي در مروج‌الذهب و منابع ديگر به مقدار جريان آب در رود نيل كه به 16 ذرع مى‌رسيده و خراج سلطان را تأمين مى‌كرده است، اشاره كرده‌اند. در سرزمين مصر انبياي عظيم الشأني مدفون هستند كه نويسنده به آن افتخار كرده است. اين فصل، با ذكر موجودات عجيب اين سرزمين به اتمام مى‌رسد.
-فصل دوم با بحثي درباره سرمنشأ رود نيل و مكان‌هايي كه در آن جاري مي‌شود و علت سبزي اين رود آغاز شده است. نكته‌اي كه اشاره به آن لازم است، اين است كه نويسنده بنا داشته است كه در كنار مطالب مربوط به نيل، به جاذبه‌ها و عجايب مصر اشاره كند. از جمله اين شگفتى‌ها، اهرام مصر است كه ويژگى‌هاي آنها و چگونگي ساخت اين آثار و... آمده است.
-نويسنده در سطور اوليه فصل اول كتاب، روايتي از پيامبر اكرم(ص) به نقل از ابوهريره ذكر كرده بود كه در آن چهار رود سيحون، جيحون و فرات و نيل، نهرهاى بهشتي ناميده شده بود. با توجه به اينكه از رود نيل بحث شد، نويسنده فصلي را نيز به اين سه رود اختصاص مى‌دهد.
-مطالب ديگري نيز در ضمن فصولي آورده شده است كه اگر چه ارتباط كاملي با عنوان كتاب ندارند؛ به عنوان مثال در آخر فصل دوم، بحثي فقهي درباره كراهت و يا عدم كراهت طهارت با برخي آب‌ها؛ مانند زمزم آمده است كه بهتر بود، در اين نوشتار طرح نمى‌شد.
-== وضعيت كتاب: ==
-تحقيقاتي خوبي از سوي محققين - لبيبة ابراهيم مصطفي و نعمات عباس محمد - به صورت پاورقي آمده كه علاوه بر ذكر منابع، ابهامات كتاب را نيز بر طرف كرده است. دو نسخه خطي اثر نيز توسط محققين مقابله شده است و اختلافات ذكر شده است.
-== فهرست‌هاي كتاب ==
--اعلام.
+==ساختار==
+در مطلع اثر اهمیت موضوع "نیل" و سابقه آن در فرهنگ مصر و پس از آن مقدمه محقق و مؤلف آمده است. متن کتاب در دو بخش تنظیم شده است که بخش اول مختصر و بخش بعد به شیوه "فصل فصل"، در 10 فصل ارائه شده است. ملحقات کتاب، مشتمل بر هفت نقشه تاریخی و فهرست‌ها نیز در پایان کتاب آمده است. تحقیقاتی خوبی که از سوی محققین انجام شده است، به صورت پاورقی آمده که علاوه بر ذکر منابع، ابهامات کتاب را نیز بر طرف کرده است.
--امم و شعوب و قبائل و فرق و جماعات.
+==گزارش محتوا==
+دکتر [[مصطفی، لبیبه ابراهیم|ابراهیم مصطفى]]، در مقدمه کتاب تاریخچه‌اى از پیشینه نگارش جغرافیاى نیل را ذکر کرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=35&viewType=html ر.ک: مقدمه، ص35]</ref> که چکیده آن به این شرح است: از آنجا که رود نیل سبب مواریث و عمران و آبادى مصر بوده است، همواره مورد اهتمام مصریان قرار داشته است. از جمله مشهورترین دانشمندان مصری یونانی که به تحقیق درباره نیل و منابع آن پرداخته است، "بطلمیوس" جغرافى‌دان است. نوشته‌های جغرافیایی او تمام نقاط عالم را شامل می‌شود. وی نقشه‌های فراوانی نیز از نیل ترسیم کرده است. نوشته‌ها و نقشه‌های او تا اواسط قرن شانزدهم یا عصر نهضت جدید، بزرگترین مرجع مطالعات جغرافیای عمومی بود. وی از مجرای نیل وصف دقیقی نمود و عرب نیز کتاب او را ترجمه کرد و مطالب فراوانی به آن افزود؛ اما آنها درباره عظمت‌های نیل کمتر نوشتند و مطالبی را هم که به نوشته‌های بطلمیوس افزودند، صحیح نبوده و مشتمل بر اساطیر و خرافات است.
--اماكن و شهرها.
+در فصل اول، ابتدا آیاتی که به رود نیل تفسیر شده و روایاتی که در فضیلت رود نیل صادر شده، به تفصیل آمده است. مسعودی در مروج‌الذهب و منابع دیگر به مقدار جریان آب در رود نیل که به 16 ذرع مى‌رسیده و خراج سلطان را تأمین مى‌کرده است، اشاره کرده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=47&viewType=html ر.ک: همان، ص47]</ref>. در سرزمین مصر انبیای عظیم الشأنی مدفون هستند که نویسنده به آن افتخار کرده است. این فصل، با ذکر موجودات عجیب این سرزمین به اتمام مى‌رسد.
--الفاظ اصطلاحي.
+فصل دوم با بحثی درباره سرمنشأ رود نیل و مکان‌هایی که در آن جاری می‌شود و علت سبزی این رود آغاز شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=57&viewType=html ر.ک: همان، ص 57]</ref>. نکته‌ای که اشاره به آن لازم است، این است که نویسنده بنا داشته است که در کنار مطالب مربوط به نیل، به جاذبه‌ها و عجایب مصر اشاره کند. از جمله این شگفتى‌ها، اهرام مصر است که ویژگى‌های آنها و چگونگی ساخت این آثار و... آمده است.
--اسامى كتب.
+نویسنده در سطور اولیه فصل اول کتاب، روایتی از پیامبر اکرم(ص) به نقل از ابوهریره ذکر کرده بود که در آن چهار رود سیحون، جیحون و فرات و نیل، نهرهاى بهشتی نامیده شده بود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=37&viewType=html ر.ک: همان، ص37]</ref>. با توجه به اینکه از رود نیل بحث شد، نویسنده فصلی را نیز به این سه رود اختصاص مى‌دهد.
--آيات قرآني.
+مطالب دیگری نیز در ضمن فصولی آورده شده است که اگر چه ارتباط کاملی با عنوان کتاب ندارند؛ به عنوان مثال در آخر فصل دوم، بحثی فقهی درباره کراهت و یا عدم کراهت طهارت با برخی آب‌ها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=86&viewType=html ر.ک: همان، ص 86]</ref>؛ مانند زمزم آمده است که بهتر بود، در این نوشتار طرح نمى‌شد.
--احاديث.
+==وضعیت کتاب==
+تحقیقاتی خوبی از سوی محققین - [[مصطفی، لبیبه ابراهیم|لبیبة ابراهیم مصطفی]] و [[محمد، نعمات عباس|نعمات عباس محمد]] - به صورت پاورقی آمده که علاوه بر ذکر منابع، ابهامات کتاب را نیز بر طرف کرده است. دو نسخه خطی اثر نیز توسط محققین مقابله شده است و اختلافات ذکر شده است.
--مصادر و مراجع تحقيق.
+==فهرست‌های کتاب==
+# اعلام<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=109&viewType=html ر.ک: همان، ص109]</ref>.
+# امم و شعوب و قبائل و فرق و جماعات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=113&viewType=html ر.ک: همان، ص113]</ref>.
+# اماکن و شهرها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=115&viewType=html ر.ک: همان، ص115]</ref>.
+# -الفاظ اصطلاحی<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=119&viewType=html ر.ک: همان، ص119]</ref>.
+# اسامى کتب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=125&viewType=html ر.ک: همان، ص125]</ref>.
+# آیات قرآنی<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=127&viewType=html ر.ک: همان، ص127]</ref>.
+# احادیث<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=129&viewType=html ر.ک: همان، ص129]</ref>.
+# مصادر و مراجع تحقیق<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=131&viewType=html ر.ک: همان، ص131]</ref>.
+# موضوعات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/10122?pageNumber=143&viewType=html ر.ک: همان، ص143]</ref>.
--موضوعات.
+==پانويس ==
+<references />
-== منابع ==
+==منابع مقاله==
+مقدمه و متن کتاب
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
-مقدمه و متن كتاب
+[[فضائل مصر المحروسة]]
+[[الروضة المأنوسة في أخبار مصر المحروسة]]
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/6203 مطالعه کتاب أخبار نیل مصر در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
+[[رده:تاریخ]]
+[[رده:تاریخ آفریقا]]
+[[رده:بهمن (1400)]]