نسیمی، سید عمادالدین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ نسیمی، عمادالدين را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به نسیمی، عمادالدین منتقل کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR17609.jpg|بندانگشتی|نسیمی، | [[پرونده:NUR17609.jpg|بندانگشتی|نسیمی، سید عمادالدین]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type="authorName" |نسیمی، | ! نام!! data-type="authorName" |نسیمی، سید عمادالدین | ||
|- | |- | ||
|نام‌های دیگر | |نام‌های دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" |عمادالدین نسیمی | | data-type="authorOtherNames" |عمادالدین نسیمی | ||
ن‍س‍ي‍م‍ي | ن‍س‍ي‍م‍ي شیرازی، عمادالدين | ||
ن‍س‍ي‍م‍ي ش‍ي‍روان‍ي، عمادالدين | ن‍س‍ي‍م‍ي ش‍ي‍روان‍ي، عمادالدين | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
</div> | </div> | ||
'''سید علی عمادالدین نسیمی''' (748-837ق)، | '''سید علی عمادالدین نسیمی''' (748-837ق)، متخلص به نسیمی'''،''' عارف و شاعر متعهد شیعی و متفکّر مکتب حروفیه در قرن هشتم | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
عمادالدین نسیمی به سال ٧٤٨ق، در شهر تبریز، در خانواده‌ای مذهبی از سادات چشم به جهان گشود<ref>ر.ک: فدوی، طیبه؛ باوان‌پوری، مسعود؛ لرستانی، نرگس، ص56</ref>. | |||
[[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] از وی | [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] از وی به‌عنوان نسیمی شیرازی یاد نموده و اعلام کرده که در زرقان - از توابع شیراز - بر سر قبر او رفته است | ||
[[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] و [[ابن عماد، عبدالحی بن احمد|ابن عماد حنبلی]] لقب | [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] و [[ابن عماد، عبدالحی بن احمد|ابن عماد حنبلی]] لقب «نسیم‌الدین» را که هر دو از [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] گرفته‌اند، به‌عنوان نام نسیمی متذکر شده‌اند. قدیمی‌ترین مأخذی که از لقب عمادالدین سخن گفته است، کتاب «مجالس العشاق» کمال‌الدین حسین گازرگاهی (تألیف ٩٠٨ق) است. لطیفی در تذکرة الشعرای خود، نسیمی را اهل ناحیه نسیم در نزدیکی بغداد می‌داند. گروهی آرامگاه او را در زرقان فارس و گروهی دیگر در حلب می‌دانند<ref>ر.ک: همان، ص56 و 57</ref>. | ||
نام نسیمی «علی» است. چنان که خود و یا یکی از مریدانش به صراحت گوید: | نام نسیمی «علی» است. چنان که خود و یا یکی از مریدانش به صراحت گوید: | ||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|''علی'' محبوب ذات حق از آن آمد که چون نقطه|همیشه بود تا باشد ز جود فضل حق با بیست | {{ب|''علی'' محبوب ذات حق از آن آمد که چون نقطه|همیشه بود تا باشد ز جود فضل حق با بیست<ref>پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
نام پدر نسیمی در وصیت‌نامه‌ی فضل‌الله نعیمی چنين آمده است: | نام پدر نسیمی در وصیت‌نامه‌ی فضل‌الله نعیمی چنين آمده است: | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
==جایگاه اجتماعی و ادبی== | ==جایگاه اجتماعی و ادبی== | ||
او یکی از بزرگترین مردان مبارز و یکی از | او یکی از بزرگترین مردان مبارز و یکی از برجسته‌ترین شخصیتهای ادبی و فرهنگی و یکی از مشهورترین و جسورترین شاعران مشرقزمین است که تمام عمر خویش را صرف مبارزه در راه نجات مردم و رهایی ستم‌کشان از جور و ستم اربابان زور و زر نموده است<ref>ر.ک: همان، فدوی، طیبه؛ باوان‌پوری، مسعود؛ لرستانی، نرگس، ص56</ref>. | ||
شعر وی، شعری است با | شعر وی، شعری است با درون‌مایه‌ای عرفانی، با مضامینی زیبا و باریک‌‌بینی‌های خاص. نسیمی از شاعران سبک عراقی است و بیشتر از [[سعدی، مصلح بن عبدالله|سعدی]] و [[حافظ، شمس‌الدین محمد|حافظ]] متأثر است. ظاهرا تخلص «نسیمی» مربوط به دوران پختگی شعری شاعر است؛ چراکه او «هاشمی» و «حسینی» نیز تخلص می‌کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==شهادت== | ==شهادت== | ||
در مورد مرگ وی کوتاه | در مورد مرگ وی کوتاه می‌توان گفت که «علما، شیوخ و قضات حلب، نسیمی را به گمراه کردن برخی اشخاص نادان و انداختن آنها به راه کفر و زندقه متهم ساخته، سلطان مؤید، حاکم حلب را به کشتن او ترغیب کردند. سلطان دستور داد تا پوست نسیمی را زنده‌زنده بکنند». در مورد مرگ وی آمده است: «در محل پوست کندن، خون بسیار از او رفته، رنگش زرد شد. گفتند که چون است که رنگ زرد کرده‌ای؟ گفت: من آفتاب سپهر عاشقی‌ام از مطلع عشق طالع شده؛ آفتاب در محل غروب زرد می‌شود و گویند نسیمی فی‌البداهه سرود: | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|''آن دم که اهل [اجل] موکل مرد شود''|2=''آهم چو دم سحرگهی سرد شود''}} | {{ب|''آن دم که اهل [اجل] موکل مرد شود''|2=''آهم چو دم سحرگهی سرد شود''}} | ||
{{ب|''خورشید که | {{ب|''خورشید که پردل‌تر از آن چیزی نیست''|2=''در وقت فروشدن رخش زرد شود''<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>}}.{{پایان شعر}} | ||
تاریخ شهادت او را عسقلانی 821 | تاریخ شهادت او را عسقلانی 821 ه، هدایت 837 ه و مجالس العشاق 837 ه ذکر کرده‌اند.<ref>پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)</ref>. [[عباسی داکانی، پرویز|پرویز عباسی داکانی]] در مقدمه کتاب دیوان شعر نسیمی هم همین تاریخ را صحیح پنداشته.<ref>دیوان شعر نسیمی، ص21</ref> در کتاب بشارت‌نامه که در سال 811 ه تألیف شده، تاریخ شهادت وی را 807 ه. نوشته است. از میان محققان زندگی نسیمی مرحومان [[محمد فؤاد کوپریلی]]، [[گولپینارلی، عبدالباقی|عبدالباقی گؤلپینارلی]] و دکتر [[حسین اعیان]] همین تاریخ را معتبر می‌دانند. [[مدرس، محمدعلی|مدرس تبریزی]] در [[ریحانة الأدب فی تراجم المعروفین بالکنیة أو اللقب|ریحانة الادب]] نیز همین تاریخ را قبول کرده است. در آن سال نسیمی 36 سال سن داشت. به هر حال نمی‌توان سال شهادت نسیمی را دورتر از 811 ه.، سال تألیف بشارت‌نامه دانست.<ref>پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#دیوان سید عمادالدین نسیمی، سیدعمادالدین نسیمی، پرویز عباسی داکانی(مصحح)، تهران انتشارات برگ، 1369ش | #دیوان سید عمادالدین نسیمی، سیدعمادالدین نسیمی، پرویز عباسی داکانی(مصحح)، تهران انتشارات برگ، 1369ش | ||
#[https://www.duzgun.ir/%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86/731-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)] | #[https://www.duzgun.ir/%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D8%B1-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86/731-%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%85%DB%8C پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)] | ||
#[[:noormags:1164155|فدوی، طیبه؛ | #[[:noormags:1164155|فدوی، طیبه؛ باوان‌پوری، مسعود؛ لرستانی، نرگس، «تجلی قرآن کریم در شعر نسیمی شیروانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: پژوهش‌های قرآنی در ادبیات، پاییز و زمستان 1393، شماره 2 (26 صفحه، از 53 تا 78)]]. | ||
{{شهیدان}} | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[دیوان سید عمادالدین نسیمی]] | [[دیوان سید عمادالدین نسیمی]] | ||
[[خورشید در بند]] | [[خورشید در بند]] | ||
[[دیوان فارسی فضل‌الله نعیمی تبریزی و عمادالدین نسیمی شیروانی]] | |||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده: | [[رده:شاعران]] | ||
[[رده: | [[رده:شهیدان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۱
سید علی عمادالدین نسیمی (748-837ق)، متخلص به نسیمی، عارف و شاعر متعهد شیعی و متفکّر مکتب حروفیه در قرن هشتم
| نام | نسیمی، سید عمادالدین |
|---|---|
| نام‌های دیگر | عمادالدین نسیمی
ن‍س‍ي‍م‍ي شیرازی، عمادالدين ن‍س‍ي‍م‍ي ش‍ي‍روان‍ي، عمادالدين |
| نام پدر | سید محمد |
| متولد | 748ق |
| محل تولد | به روایتی تبریز |
| رحلت | 837ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | دیوان سید عمادالدین نسیمی
خورشید در بند |
| کد مؤلف | AUTHORCODE17609AUTHORCODE |
ولادت
عمادالدین نسیمی به سال ٧٤٨ق، در شهر تبریز، در خانواده‌ای مذهبی از سادات چشم به جهان گشود[۱].
شیخ مفید از وی به‌عنوان نسیمی شیرازی یاد نموده و اعلام کرده که در زرقان - از توابع شیراز - بر سر قبر او رفته است
سخاوی و ابن عماد حنبلی لقب «نسیم‌الدین» را که هر دو از ابن حجر گرفته‌اند، به‌عنوان نام نسیمی متذکر شده‌اند. قدیمی‌ترین مأخذی که از لقب عمادالدین سخن گفته است، کتاب «مجالس العشاق» کمال‌الدین حسین گازرگاهی (تألیف ٩٠٨ق) است. لطیفی در تذکرة الشعرای خود، نسیمی را اهل ناحیه نسیم در نزدیکی بغداد می‌داند. گروهی آرامگاه او را در زرقان فارس و گروهی دیگر در حلب می‌دانند[۲].
نام نسیمی «علی» است. چنان که خود و یا یکی از مریدانش به صراحت گوید:
| علی محبوب ذات حق از آن آمد که چون نقطه | همیشه بود تا باشد ز جود فضل حق با بیست[۳] |
نام پدر نسیمی در وصیت‌نامه‌ی فضل‌الله نعیمی چنين آمده است:
«اگر مصلحت داند، فرزند کوچک را [به] سید علی بن سید محمد بدهد. علی محرم است. او را با خود ببرد. سید علی باید که در خدمت تقصیر نکند.»
تقریباً در همه‌ی اسناد و منابع اشاره شده که خاندان وی جزو سادات بوده‌اند. اغلب تذکره‌ها تأکید دارند که وی سیّدی صحیح النّسب و عالی درجه بوده است. در وصیت‌نامه‌ی فضل‌الله نعیمی هم به سیادت وی اشاره رفته است. در همه جا هم قبل از نامش لفظ سیّد ذکر شده است. کسی تا کنون جز این سخنی نگفته است.[۴]
دین و مذهب
دین نسیمی، اسلام و مذهبش شیعه‌ی جعفری اثنی عشری بوده است. در این، هیچ شکی نیست. در باب دین و مذهب او، در هیچ جا جز این ادعایی نشده است. مدایح وی در باب چهارده معصوم مشهور است. او، حروفیه را مسلکی می‌شناخته است و از شیعیان صافی ضمیر روزگار خود بوده است.[۵].
جایگاه اجتماعی و ادبی
او یکی از بزرگترین مردان مبارز و یکی از برجسته‌ترین شخصیتهای ادبی و فرهنگی و یکی از مشهورترین و جسورترین شاعران مشرقزمین است که تمام عمر خویش را صرف مبارزه در راه نجات مردم و رهایی ستم‌کشان از جور و ستم اربابان زور و زر نموده است[۶].
شعر وی، شعری است با درون‌مایه‌ای عرفانی، با مضامینی زیبا و باریک‌‌بینی‌های خاص. نسیمی از شاعران سبک عراقی است و بیشتر از سعدی و حافظ متأثر است. ظاهرا تخلص «نسیمی» مربوط به دوران پختگی شعری شاعر است؛ چراکه او «هاشمی» و «حسینی» نیز تخلص می‌کرده است[۷].
شهادت
در مورد مرگ وی کوتاه می‌توان گفت که «علما، شیوخ و قضات حلب، نسیمی را به گمراه کردن برخی اشخاص نادان و انداختن آنها به راه کفر و زندقه متهم ساخته، سلطان مؤید، حاکم حلب را به کشتن او ترغیب کردند. سلطان دستور داد تا پوست نسیمی را زنده‌زنده بکنند». در مورد مرگ وی آمده است: «در محل پوست کندن، خون بسیار از او رفته، رنگش زرد شد. گفتند که چون است که رنگ زرد کرده‌ای؟ گفت: من آفتاب سپهر عاشقی‌ام از مطلع عشق طالع شده؛ آفتاب در محل غروب زرد می‌شود و گویند نسیمی فی‌البداهه سرود:
.| آن دم که اهل [اجل] موکل مرد شود | آهم چو دم سحرگهی سرد شود | |
| خورشید که پردل‌تر از آن چیزی نیست | در وقت فروشدن رخش زرد شود[۸] |
تاریخ شهادت او را عسقلانی 821 ه، هدایت 837 ه و مجالس العشاق 837 ه ذکر کرده‌اند.[۹]. پرویز عباسی داکانی در مقدمه کتاب دیوان شعر نسیمی هم همین تاریخ را صحیح پنداشته.[۱۰] در کتاب بشارت‌نامه که در سال 811 ه تألیف شده، تاریخ شهادت وی را 807 ه. نوشته است. از میان محققان زندگی نسیمی مرحومان محمد فؤاد کوپریلی، عبدالباقی گؤلپینارلی و دکتر حسین اعیان همین تاریخ را معتبر می‌دانند. مدرس تبریزی در ریحانة الادب نیز همین تاریخ را قبول کرده است. در آن سال نسیمی 36 سال سن داشت. به هر حال نمی‌توان سال شهادت نسیمی را دورتر از 811 ه.، سال تألیف بشارت‌نامه دانست.[۱۱]
پانویس
- ↑ ر.ک: فدوی، طیبه؛ باوان‌پوری، مسعود؛ لرستانی، نرگس، ص56
- ↑ ر.ک: همان، ص56 و 57
- ↑ پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)
- ↑ همان
- ↑ همان
- ↑ ر.ک: همان، فدوی، طیبه؛ باوان‌پوری، مسعود؛ لرستانی، نرگس، ص56
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: همان، ص57
- ↑ پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)
- ↑ دیوان شعر نسیمی، ص21
- ↑ پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)
منابع مقاله
- دیوان سید عمادالدین نسیمی، سیدعمادالدین نسیمی، پرویز عباسی داکانی(مصحح)، تهران انتشارات برگ، 1369ش
- پایگاه دوستداران دکتر حسین محمدزاده صدیق(دوزگون)
- فدوی، طیبه؛ باوان‌پوری، مسعود؛ لرستانی، نرگس، «تجلی قرآن کریم در شعر نسیمی شیروانی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: پژوهش‌های قرآنی در ادبیات، پاییز و زمستان 1393، شماره 2 (26 صفحه، از 53 تا 78).