الدلائل في شرح منتخب المسائل: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الدلائل (ابهام زدایی)' به 'الدلائل (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =5 | | تعداد جلد =5 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =00558 | ||
| کتابخوان همراه نور =00558 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|الدلائل (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''الدلائل في شرح منتخب المسائل''' كتابى است پنج جلدى و در موضوع فقه استدلالى كه به زبان عربى و توسط [[طباطبایی قمی، تقی|آیت‌الله سيد تقى طباطبايى قمى]] تأليف گرديده است اين كتاب در واقع شرحى است بر كتاب منتخب المسائل ابوى مؤلف؛ يعنى آيت‌اللّه سيد حسين طباطبايى قمى. | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
جلد اول: در اين جلد مؤلف بعد از مقدمه كوتاهى كه نوشته وارد احكام تقليد شده است. | جلد اول: در اين جلد مؤلف بعد از مقدمه كوتاهى كه نوشته وارد احكام تقليد شده است. اولین مسئله‌اى كه صاحب كتاب منتخب المسائل آورده، عبارت است از وجوب تقليد بر كسى كه بالغ شده ولى به حد اجتهاد نرسيده است حال اين شخص عامى محض باشد يا از اهل علم و فضل. | ||
مؤلف در ذيل اين مسئله وجوب آن را فطرى و از باب دفع ضرر محتمل قلمداد نموده است. در اين مسئله نيز فرقى بين انسان و حيوان وجود ندارد. اين شخص هم براى دفع چنين ضررى دو راه در پيش رو دارد كه يكى تقليد است و ديگرى احتياط. | مؤلف در ذيل اين مسئله وجوب آن را فطرى و از باب دفع ضرر محتمل قلمداد نموده است. در اين مسئله نيز فرقى بين انسان و حيوان وجود ندارد. اين شخص هم براى دفع چنين ضررى دو راه در پيش رو دارد كه يكى تقليد است و ديگرى احتياط. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۹: | ||
ديگر مطلبى كه در جلد اول كتاب، مورد بحث و بررسى است طهارت مى‌باشد. احكام آب‌ها، احكام نجاسات، مطهرات، احكام تخلّى، وضو، غسل و تيمم مطالبى هستند كه در كتاب طهارت مورد بررسى واقع شده‌اند. | ديگر مطلبى كه در جلد اول كتاب، مورد بحث و بررسى است طهارت مى‌باشد. احكام آب‌ها، احكام نجاسات، مطهرات، احكام تخلّى، وضو، غسل و تيمم مطالبى هستند كه در كتاب طهارت مورد بررسى واقع شده‌اند. | ||
اولین مطلب مطرح شده در احكام آب‌ها کیفیت پاک كردن با آب مى‌باشد. ماتن گفته براى تطهير چيزى كه با بول نجس شده لازم است دو بار با آب قليل آب كشيده شود اين كلام مطابق نظر مشهور بوده و روايات معتبرى بر آن دلالت دارند؛ از جمله روايت محمد از يكى از صادقين (عليهما‌السلام) به اين مضمون كه: «چيزى كه با بول نجس شود دو بار شسته مى‌شود». | |||
در باب نجاسات هم ده چيز به عنوان اعيان نجسه مورد بررسى مى‌باشند كه عبارتند از: بول و غائط، منى حيوانى كه جان دارد. مردار حيوان ذى نفس و اجزاى آن كه داراى حيات بوده‌اند. خون هر حيوانى كه خون جهنده دارد، سگ و خوك خشكى، شراب، آبجو و گاز. پانزده چيز هم به عنوان مطهرات مطرح مى‌باشند كه عبارتند از: آب مطلق، زمين، خورشيد، استحاله، ذهاب دو سوم عصير با جوشيدن به وسيله آتش، اسلام، تبعيت، زوال عين نجاست از بواطن انسان، غيبت، سنگ و كلوخ براى استنجا، استبرا از بول، جدا شدن غساله از مغسول، خروج مقدار متعارف از خون به هنگام ذبح حيوانات يا نحر آنها و استبراء حيوان نجاست‌خوار. | در باب نجاسات هم ده چيز به عنوان اعيان نجسه مورد بررسى مى‌باشند كه عبارتند از: بول و غائط، منى حيوانى كه جان دارد. مردار حيوان ذى نفس و اجزاى آن كه داراى حيات بوده‌اند. خون هر حيوانى كه خون جهنده دارد، سگ و خوك خشكى، شراب، آبجو و گاز. پانزده چيز هم به عنوان مطهرات مطرح مى‌باشند كه عبارتند از: آب مطلق، زمين، خورشيد، استحاله، ذهاب دو سوم عصير با جوشيدن به وسيله آتش، اسلام، تبعيت، زوال عين نجاست از بواطن انسان، غيبت، سنگ و كلوخ براى استنجا، استبرا از بول، جدا شدن غساله از مغسول، خروج مقدار متعارف از خون به هنگام ذبح حيوانات يا نحر آنها و استبراء حيوان نجاست‌خوار. | ||
جلد دوم: در دومين جلد كتاب مبحث طلاق مطرح شده است كه تتمه آن نيز در جلد بعدى آمده است. | جلد دوم: در دومين جلد كتاب مبحث طلاق مطرح شده است كه تتمه آن نيز در جلد بعدى آمده است. اولین مبحث در صلاة مربوط به اقسام آن مى‌باشد. ماتن نماز را به دو قسم واجب و مستحب تقسيم كرده كه قسم واجب آن عبارت است از: نمازهاى يوميّه، نماز آيات، نماز طواف، نماز استيجارى، نماز نذرى و امثاله و نماز ميّت. در مورد نماز جمعه، عده‌اى گفته‌اند وجوبش مربوط به زمان حضور امام است اما طبق آنچه شارح بيان كرده به وجوبش در زمان غيبت نيز عده‌اى مانند [[کلینی، محمد بن یعقوب|كلينى]] و چند نفر از مشاهير قائل شده‌اند. در مقابل اينها عده ديگرى هستند كه آن را در زمان غيبت نامشروع مى‌دانند كه از اين عده به [[ابن ادریس، محمد بن احمد| ابن ادريس]]، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و... اشاره شده است. اقوال ديگرى نيز در مسئله هست كه مؤلف به آنها اشاره كرده است. | ||
فصل بعدى در اوقات نماز مى‌باشد كه به چهار بحث وقت اختصاصى، وقت فضيلت، وقت اشتراك و وقت اجزاء پرداخته شده است. از ديگر مسائلى كه در مورد وقت نمازها مطرح شده، عدم امكان جلو انداختن نماز از وقت اختصاصى و عدم صحت اعتماد به ظن و گمان درباره دخول وقت مى‌باشد. قبله، مكان نمازگزار، ستر عورت، اذان و اقامه، مقارنات نماز، قنوت و تعقيبات نماز ديگرى مباحثى هستند كه در جلد دوم و در مبحث صلاة مطرح شده‌اند. | فصل بعدى در اوقات نماز مى‌باشد كه به چهار بحث وقت اختصاصى، وقت فضيلت، وقت اشتراك و وقت اجزاء پرداخته شده است. از ديگر مسائلى كه در مورد وقت نمازها مطرح شده، عدم امكان جلو انداختن نماز از وقت اختصاصى و عدم صحت اعتماد به ظن و گمان درباره دخول وقت مى‌باشد. قبله، مكان نمازگزار، ستر عورت، اذان و اقامه، مقارنات نماز، قنوت و تعقيبات نماز ديگرى مباحثى هستند كه در جلد دوم و در مبحث صلاة مطرح شده‌اند. | ||
جلد سوم: در تتمه كتاب صلاة است و درباره نماز آيات و اسباب آن از قبيل كسوف خورشيد و خسوف ماه مى‌باشد. گفته شده وجوب نماز آيات از واضحاتى است كه امكان خدشه در آن وجود ندارد. روايتى از بريد بن معاويه و چند روايت ديگر نيز به صراحت بر آن دلالت دارند. مطلب ديگر | جلد سوم: در تتمه كتاب صلاة است و درباره نماز آيات و اسباب آن از قبيل كسوف خورشيد و خسوف ماه مى‌باشد. گفته شده وجوب نماز آيات از واضحاتى است كه امكان خدشه در آن وجود ندارد. روايتى از بريد بن معاويه و چند روايت ديگر نيز به صراحت بر آن دلالت دارند. مطلب ديگر کیفیت نماز آيات است كه ماتن به اشتراك اين نماز با نمازهاى يوميّه در احكام شك تأكيد نموده است. | ||
مبطلات نماز، شك‌هاى نماز، نماز احتياط، سهويات، قضاى نماز، نماز جماعت و نماز مسافر آخرين فصولى هستند كه در باب صلاة مورد بحث و بررسى فقهاى عظام قرار گرفته‌اند. | مبطلات نماز، شك‌هاى نماز، نماز احتياط، سهويات، قضاى نماز، نماز جماعت و نماز مسافر آخرين فصولى هستند كه در باب صلاة مورد بحث و بررسى فقهاى عظام قرار گرفته‌اند. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۷: | ||
در مبطلات روزه هم به ده چيز اشاره شده كه عبارتند از: خوردن، آشاميدن، جماع، دروغ بستن بر خدا، پيغمبر(ص) و ائمه عليهم‌السلام، فرو بردن تمام سر در آب، رساندن غبار غليظ به حلق، قى كردن عمدى، استمناء، حقنه با چيز مايع بدون ضرورت و بقاى عمدى بر جنابت تا طلوع فجر. در مورد فطره نيز احكامى بيان شده كه يكى از آنها وجوب فطره بر هر انسان بالغ مى‌باشد. | در مبطلات روزه هم به ده چيز اشاره شده كه عبارتند از: خوردن، آشاميدن، جماع، دروغ بستن بر خدا، پيغمبر(ص) و ائمه عليهم‌السلام، فرو بردن تمام سر در آب، رساندن غبار غليظ به حلق، قى كردن عمدى، استمناء، حقنه با چيز مايع بدون ضرورت و بقاى عمدى بر جنابت تا طلوع فجر. در مورد فطره نيز احكامى بيان شده كه يكى از آنها وجوب فطره بر هر انسان بالغ مى‌باشد. | ||
جلد چهارم: در جلد چهارم | جلد چهارم: در جلد چهارم اولین مطلب مربوط به زكات است كه در غالب كتاب‌هاى فقهى در سه قسمت بحث مى‌شود. ماتن و شارح نيز به تبع همان‌ها سه فصل براى زكات مطرح كرده‌اند كه اولین آنها وجوب زكات است. فصل بعدى امورى است كه بدانها زكات تعلق مى‌گیرد و سومين فصل در مستحقين زكات مى‌باشد. عقل، بلوغ، آزادى، امكان تصرف در مال، رسيدن به نصاب، شرايط وجوب زكات مى‌باشند. | ||
چيزهایى كه زكاتشان واجب است البته در صورت رسيدن به حد نصاب عبارتند از: طلا، نقره، گوسفند، شتر، گاو، گندم، جو، كشمش و خرما. در مورد كسانى هم كه مستحق زكاتند، هشت طايفه مورد اشاره مى‌باشد كه عبارتند از: فقرا، مساكين، عاملين زكات، مؤلفه قلوبهم؛ يعنى غير مسلمانانى كه براى نرم شدن قلبشان نسبت به اسلام هزينه لازم است، بندگانى كه تحت ظلم و ستم اربابان هستند، ورشكسته‌اى كه قادر به پرداخت بدهى‌هایش نمى‌باشد و قرض گرفتنش براى كار حرامى نبوده است، مطلق كارهاى خير و در راه ماندگان.خمس، تجارت، صلح، ضمان و قرض ديگر كتب مطرح شده در اين جلد مى‌باشند. | چيزهایى كه زكاتشان واجب است البته در صورت رسيدن به حد نصاب عبارتند از: طلا، نقره، گوسفند، شتر، گاو، گندم، جو، كشمش و خرما. در مورد كسانى هم كه مستحق زكاتند، هشت طايفه مورد اشاره مى‌باشد كه عبارتند از: فقرا، مساكين، عاملين زكات، مؤلفه قلوبهم؛ يعنى غير مسلمانانى كه براى نرم شدن قلبشان نسبت به اسلام هزينه لازم است، بندگانى كه تحت ظلم و ستم اربابان هستند، ورشكسته‌اى كه قادر به پرداخت بدهى‌هایش نمى‌باشد و قرض گرفتنش براى كار حرامى نبوده است، مطلق كارهاى خير و در راه ماندگان.خمس، تجارت، صلح، ضمان و قرض ديگر كتب مطرح شده در اين جلد مى‌باشند. | ||
جلد پنجم: | جلد پنجم: اولین مبحثى كه در اين جلد مطرح شده، حواله مى‌باشد كه به معنى نقل و انتقال دين مديون به ذمّه شخص ديگر است. حواله در شش جهت مورد بررسى مى‌باشد كه عبارتند از: تعريف حواله، صحت و عدم صحت حواله بر شخص برىء، اشتراط رضايت محيل و محال در حواله، عدم جواز مراجعه حواله شونده به حواله دهنده بعد از حواله، عقد لازم بودن حواله و قائم به طرفين بودن آن و اعتبار آنچه در ساير عقود معتبر است در عقد حواله. رهن، اجاره، شركت، مضاربه، وصيت ارث، نكاح، طلاق، ظهار و رضاع نيز ديگر كتب مطرح شده در اين جلد مى‌باشند. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۶۶: | خط ۷۲: | ||
[[رده: فقه مذاهب]] | [[رده: فقه مذاهب]] | ||
[[رده: فقه شیعه]] | [[رده: فقه شیعه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۳
| الدلایل فی شرح منتخب المسایل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طباطبایی قمی، تقی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | شرح منتخب المسائل منتخب المسائل. شرح |
| ناشر | محلاتی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1423 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | طباطبایی قمی، حسین، 1242؟ - 1325. منتخب المسایل - نقد و تفسیر |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 5 |
| کد کنگره | BP 183/5 /ط2 م8026 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الدلائل في شرح منتخب المسائل كتابى است پنج جلدى و در موضوع فقه استدلالى كه به زبان عربى و توسط آیت‌الله سيد تقى طباطبايى قمى تأليف گرديده است اين كتاب در واقع شرحى است بر كتاب منتخب المسائل ابوى مؤلف؛ يعنى آيت‌اللّه سيد حسين طباطبايى قمى.
ساختار
همان گونه كه اشاره شد كتاب در پنج جلد مى‌باشد و مطالب آن كه با احكام تقليد آغاز شده عبارتند از: كتاب طهاره، كتاب صلاة، كتاب صوم، كتاب زكات، كتاب خمس، كتاب تجارت، كتاب صلح، كتاب ضمان، كتاب قرض، كتاب حواله، كتاب رهن، كتاب اجاره، كتاب شركت، كتاب قراض، كتاب وصيت، كتاب ارث، كتاب نكاح، كتاب طلاق، كتاب ظهار و كتاب رضاع. ايشان دو فصل نيز تحت عنوان گناهان كبيره و بيان بعضى از نمازهاى مستحبى دارند و در آخر كتاب پاره‌اى از استفتائاتى كه از مؤلف شده به همراه جوابشان آمده است.
گزارش محتوا
جلد اول: در اين جلد مؤلف بعد از مقدمه كوتاهى كه نوشته وارد احكام تقليد شده است. اولین مسئله‌اى كه صاحب كتاب منتخب المسائل آورده، عبارت است از وجوب تقليد بر كسى كه بالغ شده ولى به حد اجتهاد نرسيده است حال اين شخص عامى محض باشد يا از اهل علم و فضل.
مؤلف در ذيل اين مسئله وجوب آن را فطرى و از باب دفع ضرر محتمل قلمداد نموده است. در اين مسئله نيز فرقى بين انسان و حيوان وجود ندارد. اين شخص هم براى دفع چنين ضررى دو راه در پيش رو دارد كه يكى تقليد است و ديگرى احتياط.
ديگر مطلبى كه در جلد اول كتاب، مورد بحث و بررسى است طهارت مى‌باشد. احكام آب‌ها، احكام نجاسات، مطهرات، احكام تخلّى، وضو، غسل و تيمم مطالبى هستند كه در كتاب طهارت مورد بررسى واقع شده‌اند.
اولین مطلب مطرح شده در احكام آب‌ها کیفیت پاک كردن با آب مى‌باشد. ماتن گفته براى تطهير چيزى كه با بول نجس شده لازم است دو بار با آب قليل آب كشيده شود اين كلام مطابق نظر مشهور بوده و روايات معتبرى بر آن دلالت دارند؛ از جمله روايت محمد از يكى از صادقين (عليهما‌السلام) به اين مضمون كه: «چيزى كه با بول نجس شود دو بار شسته مى‌شود».
در باب نجاسات هم ده چيز به عنوان اعيان نجسه مورد بررسى مى‌باشند كه عبارتند از: بول و غائط، منى حيوانى كه جان دارد. مردار حيوان ذى نفس و اجزاى آن كه داراى حيات بوده‌اند. خون هر حيوانى كه خون جهنده دارد، سگ و خوك خشكى، شراب، آبجو و گاز. پانزده چيز هم به عنوان مطهرات مطرح مى‌باشند كه عبارتند از: آب مطلق، زمين، خورشيد، استحاله، ذهاب دو سوم عصير با جوشيدن به وسيله آتش، اسلام، تبعيت، زوال عين نجاست از بواطن انسان، غيبت، سنگ و كلوخ براى استنجا، استبرا از بول، جدا شدن غساله از مغسول، خروج مقدار متعارف از خون به هنگام ذبح حيوانات يا نحر آنها و استبراء حيوان نجاست‌خوار.
جلد دوم: در دومين جلد كتاب مبحث طلاق مطرح شده است كه تتمه آن نيز در جلد بعدى آمده است. اولین مبحث در صلاة مربوط به اقسام آن مى‌باشد. ماتن نماز را به دو قسم واجب و مستحب تقسيم كرده كه قسم واجب آن عبارت است از: نمازهاى يوميّه، نماز آيات، نماز طواف، نماز استيجارى، نماز نذرى و امثاله و نماز ميّت. در مورد نماز جمعه، عده‌اى گفته‌اند وجوبش مربوط به زمان حضور امام است اما طبق آنچه شارح بيان كرده به وجوبش در زمان غيبت نيز عده‌اى مانند كلينى و چند نفر از مشاهير قائل شده‌اند. در مقابل اينها عده ديگرى هستند كه آن را در زمان غيبت نامشروع مى‌دانند كه از اين عده به ابن ادريس، سيد مرتضى و... اشاره شده است. اقوال ديگرى نيز در مسئله هست كه مؤلف به آنها اشاره كرده است.
فصل بعدى در اوقات نماز مى‌باشد كه به چهار بحث وقت اختصاصى، وقت فضيلت، وقت اشتراك و وقت اجزاء پرداخته شده است. از ديگر مسائلى كه در مورد وقت نمازها مطرح شده، عدم امكان جلو انداختن نماز از وقت اختصاصى و عدم صحت اعتماد به ظن و گمان درباره دخول وقت مى‌باشد. قبله، مكان نمازگزار، ستر عورت، اذان و اقامه، مقارنات نماز، قنوت و تعقيبات نماز ديگرى مباحثى هستند كه در جلد دوم و در مبحث صلاة مطرح شده‌اند.
جلد سوم: در تتمه كتاب صلاة است و درباره نماز آيات و اسباب آن از قبيل كسوف خورشيد و خسوف ماه مى‌باشد. گفته شده وجوب نماز آيات از واضحاتى است كه امكان خدشه در آن وجود ندارد. روايتى از بريد بن معاويه و چند روايت ديگر نيز به صراحت بر آن دلالت دارند. مطلب ديگر کیفیت نماز آيات است كه ماتن به اشتراك اين نماز با نمازهاى يوميّه در احكام شك تأكيد نموده است.
مبطلات نماز، شك‌هاى نماز، نماز احتياط، سهويات، قضاى نماز، نماز جماعت و نماز مسافر آخرين فصولى هستند كه در باب صلاة مورد بحث و بررسى فقهاى عظام قرار گرفته‌اند.
كتاب بعدى در جلد سوم، كتاب صوم است كه در چهار فصل بيان شده است با مباحثى از قبيل شرايط وجوب و صحت روزه، مبطلات روزه، آنچه موجب قضا مى‌شود، طريق ثبوت ماه رمضان، احكام كفارات و فطره. امور شش‌گانه‌اى شرايط وجوب صوم هستند كه عبارتند از: عقل، بلوغ، عدم مسافر بودن، سالم بودن، بى‌هوش نبودن و حائض و نفساء نبودن؛ اينها شرايط وجوب بودند لكن براى صحت آن نيز شرايطى بيان شده كه عبارتند از: تمام چيزهایى كه در وجوبش شرط بودند به غير از بلوغ، اسلام، ايمان، قابليت زمان براى روزه گرفتن، فراغ ذمّه از روزه واجب براى گرفتن روزه مستحبى، اذن مولا و زوج براى عبدو زوجه، اجتهاد يا تقليد در احكام روزه و نيت قربت.
شارح در مورد اجتهاد يا تقليد در احكام روزه مى‌گويد: اين بحث مربوط به مقام اثبات است و الاّ براى ثبوت وضو نيازى به اجتهاد يا تقليد نيست.
در مبطلات روزه هم به ده چيز اشاره شده كه عبارتند از: خوردن، آشاميدن، جماع، دروغ بستن بر خدا، پيغمبر(ص) و ائمه عليهم‌السلام، فرو بردن تمام سر در آب، رساندن غبار غليظ به حلق، قى كردن عمدى، استمناء، حقنه با چيز مايع بدون ضرورت و بقاى عمدى بر جنابت تا طلوع فجر. در مورد فطره نيز احكامى بيان شده كه يكى از آنها وجوب فطره بر هر انسان بالغ مى‌باشد.
جلد چهارم: در جلد چهارم اولین مطلب مربوط به زكات است كه در غالب كتاب‌هاى فقهى در سه قسمت بحث مى‌شود. ماتن و شارح نيز به تبع همان‌ها سه فصل براى زكات مطرح كرده‌اند كه اولین آنها وجوب زكات است. فصل بعدى امورى است كه بدانها زكات تعلق مى‌گیرد و سومين فصل در مستحقين زكات مى‌باشد. عقل، بلوغ، آزادى، امكان تصرف در مال، رسيدن به نصاب، شرايط وجوب زكات مى‌باشند.
چيزهایى كه زكاتشان واجب است البته در صورت رسيدن به حد نصاب عبارتند از: طلا، نقره، گوسفند، شتر، گاو، گندم، جو، كشمش و خرما. در مورد كسانى هم كه مستحق زكاتند، هشت طايفه مورد اشاره مى‌باشد كه عبارتند از: فقرا، مساكين، عاملين زكات، مؤلفه قلوبهم؛ يعنى غير مسلمانانى كه براى نرم شدن قلبشان نسبت به اسلام هزينه لازم است، بندگانى كه تحت ظلم و ستم اربابان هستند، ورشكسته‌اى كه قادر به پرداخت بدهى‌هایش نمى‌باشد و قرض گرفتنش براى كار حرامى نبوده است، مطلق كارهاى خير و در راه ماندگان.خمس، تجارت، صلح، ضمان و قرض ديگر كتب مطرح شده در اين جلد مى‌باشند.
جلد پنجم: اولین مبحثى كه در اين جلد مطرح شده، حواله مى‌باشد كه به معنى نقل و انتقال دين مديون به ذمّه شخص ديگر است. حواله در شش جهت مورد بررسى مى‌باشد كه عبارتند از: تعريف حواله، صحت و عدم صحت حواله بر شخص برىء، اشتراط رضايت محيل و محال در حواله، عدم جواز مراجعه حواله شونده به حواله دهنده بعد از حواله، عقد لازم بودن حواله و قائم به طرفين بودن آن و اعتبار آنچه در ساير عقود معتبر است در عقد حواله. رهن، اجاره، شركت، مضاربه، وصيت ارث، نكاح، طلاق، ظهار و رضاع نيز ديگر كتب مطرح شده در اين جلد مى‌باشند.