تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== منابع مقاله ==' به '==منابع مقاله==') |
|||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
[[نعجه، سهی]] (محقق) | [[نعجه، سهی]] (محقق) | ||
[[سیوطی، عبدالرحمن بن | [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =PJ 6063 /س9ت3 | | کد کنگره =PJ 6063 /س9ت3 | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11619 | ||
| کتابخوان همراه نور =11619 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب'''، تأليف [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلال‌الدين سيوطى]] (متوفى 911ق)، به زبان عربى، موسوعه ارزشمندى از شرح حال علماى نحو، لغت، ادب، بلاغت و تفسير مذكور در كتاب «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب]]»، نوشته [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام انصارى]] (متوفى 761ق) است.<ref>مقدمه، ص7</ref> | |||
'''تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب'''، تأليف [[سیوطی، عبدالرحمن بن | |||
اين اثر با تحقيق و تصحيح حسن الملخ و سهى نعجه در دو جلد منتشر شده است. | اين اثر با تحقيق و تصحيح حسن الملخ و سهى نعجه در دو جلد منتشر شده است. | ||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
كتاب، مشتمل بر مقدمه تحقيقى محققان، مقدمه مؤلف و متن اثر است. در مقدمه تحقيقى كتاب شرح حال و آثار [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام انصارى]] و به‌طور ويژه مباحث و تحقيقات پيرامون «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» و «تحفة الأديب» بيان شده است. در متن اثر عناوين اسامى نحويون به ترتيب حروف الفبا، البته نه بر اساس نام، بلكه بر مبناى شهرت فرد مرتّب شده است. شماره‌گذارى اسامى از سوى محقق كتاب انجام شده است. | كتاب، مشتمل بر مقدمه تحقيقى محققان، مقدمه مؤلف و متن اثر است. در مقدمه تحقيقى كتاب شرح حال و آثار [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام انصارى]] و به‌طور ويژه مباحث و تحقيقات پيرامون «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» و «تحفة الأديب» بيان شده است. در متن اثر عناوين اسامى نحويون به ترتيب حروف الفبا، البته نه بر اساس نام، بلكه بر مبناى شهرت فرد مرتّب شده است. شماره‌گذارى اسامى از سوى محقق كتاب انجام شده است. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
از آنجا كه كتاب «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]»، از مهم‌ترين ميراث نحو عربى است و نحويونى كه در آن ذكر شده، از برجسته‌ترين علماى نحو هستند؛ لذا [[سيوطى]] سعى كرده كه آنها را معرفى نمايد و معلومات ارزشمندى از زندگى نحويون، آثار، مجالس، مناظرات و آراء آنها را براى ما روشن نموده است. در بسيارى از معلوماتى كه ذكر كرده، با از بين رفتن منابع اصلى ديگر، تنها مصدر موجود مى‌باشد. در اين اثر، بزرگان نحو عربى از قرن دوم تا هشتم هجرى ذكر شده است. <ref>مقدمه، ص7</ref> | از آنجا كه كتاب «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]»، از مهم‌ترين ميراث نحو عربى است و نحويونى كه در آن ذكر شده، از برجسته‌ترين علماى نحو هستند؛ لذا [[سيوطى]] سعى كرده كه آنها را معرفى نمايد و معلومات ارزشمندى از زندگى نحويون، آثار، مجالس، مناظرات و آراء آنها را براى ما روشن نموده است. در بسيارى از معلوماتى كه ذكر كرده، با از بين رفتن منابع اصلى ديگر، تنها مصدر موجود مى‌باشد. در اين اثر، بزرگان نحو عربى از قرن دوم تا هشتم هجرى ذكر شده است.<ref>مقدمه، ص7</ref> | ||
آثار نحوى كه [[سيوطى]] مورد مطالعه قرار داده، دلالت بر آن دارد كه نحويون عصر او به كتب [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] مانند «قواعد الإعراب» و «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» توجه ويژه داشته‌اند. وى پنج كتاب درباره «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» نوشته كه اثر مورد بحث از آن جمله است. <ref>همان، ص15</ref> | آثار نحوى كه [[سيوطى]] مورد مطالعه قرار داده، دلالت بر آن دارد كه نحويون عصر او به كتب [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] مانند «قواعد الإعراب» و «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» توجه ويژه داشته‌اند. وى پنج كتاب درباره «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» نوشته كه اثر مورد بحث از آن جمله است.<ref>همان، ص15</ref> | ||
[[سيوطى]] در اين اثر از 221 نحوى نام برده است؛ البته درباره تعدادى از نحويون تنها عنوان وجود دارد و معرفى نشده‌اند كه از آن جمله است: صفّار، [[سکاکی، یوسف بن ابیبکر|سكّاكى]] و ابن يعسون. به‌علاوه [[سيوطى]] از برخى از نحويون «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» حتى نام هم نبرده است كه از آن جمله است: ابوالاسود دئلى، الزيادى، ابن سعدان و ابن هشام خضراوى. | [[سيوطى]] در اين اثر از 221 نحوى نام برده است؛ البته درباره تعدادى از نحويون تنها عنوان وجود دارد و معرفى نشده‌اند كه از آن جمله است: صفّار، [[سکاکی، یوسف بن ابیبکر|سكّاكى]] و ابن يعسون. به‌علاوه [[سيوطى]] از برخى از نحويون «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغني اللبيب]]» حتى نام هم نبرده است كه از آن جمله است: ابوالاسود دئلى، الزيادى، ابن سعدان و ابن هشام خضراوى. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهارس آيات قرآنى، احاديث نبوى، اقوال، اشعار، مصرع‌ها، مصادر | فهارس آيات قرآنى، احاديث نبوى، اقوال، اشعار، مصرع‌ها، مصادر نویسنده، شرح حال‌ها به ترتيب مؤلف و حروف الفبا، مصادر و فهرست تفصيلى مطالب در انتهاى جلد دوم كتاب آمده است. در پاورقى‌ها منابع مختلفى براى مراجعه معرفى شده است. | ||
محققین اثر، بناى بر معرفى منابع مختلف درباره هر نحوى داشته‌اند و لذا تا حد امكان، منابع مختلفى با ذكر جلد و صفحه ارائه شده است. در مواردى هم كه | محققین اثر، بناى بر معرفى منابع مختلف درباره هر نحوى داشته‌اند و لذا تا حد امكان، منابع مختلفى با ذكر جلد و صفحه ارائه شده است. در مواردى هم كه نویسنده، شرح حال نحوى را ذكر نكرده محققین سعى كرده‌اند كه به ديگر منابع ارجاع دهند؛ به‌عنوان مثال، شرح حال طاهر بن احمد قزوينى به كتاب «الوافي» ارجاع داده شده است.<ref>جلد دوم، ص580</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[بغية الوعاة في طبقات اللغويين و النحاة]] | |||
[[البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك]] | [[البهجة المرضية علی ألفية ابن مالك]] | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۴: | ||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۲۲:۴۷
| تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ملخ، حسن (محقق)
نعجه، سهی (محقق) سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر (نویسنده) |
| ناشر | عالم الکتب الحديث |
| مکان نشر | عمان - اردن |
| سال نشر | 1429 ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | ابن هشام، عبدالله بن یوسف، 708 - 761ق. مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب - نقد و تفسیر زبان شناسان عرب |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | PJ 6063 /س9ت3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تحفة الأديب في نحاة مغني اللبيب، تأليف جلال‌الدين سيوطى (متوفى 911ق)، به زبان عربى، موسوعه ارزشمندى از شرح حال علماى نحو، لغت، ادب، بلاغت و تفسير مذكور در كتاب «مغني اللبيب عن كتب الأعاريب»، نوشته ابن هشام انصارى (متوفى 761ق) است.[۱]
اين اثر با تحقيق و تصحيح حسن الملخ و سهى نعجه در دو جلد منتشر شده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر مقدمه تحقيقى محققان، مقدمه مؤلف و متن اثر است. در مقدمه تحقيقى كتاب شرح حال و آثار ابن هشام انصارى و به‌طور ويژه مباحث و تحقيقات پيرامون «مغني اللبيب» و «تحفة الأديب» بيان شده است. در متن اثر عناوين اسامى نحويون به ترتيب حروف الفبا، البته نه بر اساس نام، بلكه بر مبناى شهرت فرد مرتّب شده است. شماره‌گذارى اسامى از سوى محقق كتاب انجام شده است.
شيوه نگارش كتاب بدين‌گونه است كه پس از عنوان، ابتدا نام كامل فرد ذكر و سپس مطالب يافت‌شده پيرامون وى با ذكر نام قائل آن ارائه و سپس تأليفات و كارهاى قلمى او نيز معرفى شده است.
گزارش محتوا
از آنجا كه كتاب «مغني اللبيب»، از مهم‌ترين ميراث نحو عربى است و نحويونى كه در آن ذكر شده، از برجسته‌ترين علماى نحو هستند؛ لذا سيوطى سعى كرده كه آنها را معرفى نمايد و معلومات ارزشمندى از زندگى نحويون، آثار، مجالس، مناظرات و آراء آنها را براى ما روشن نموده است. در بسيارى از معلوماتى كه ذكر كرده، با از بين رفتن منابع اصلى ديگر، تنها مصدر موجود مى‌باشد. در اين اثر، بزرگان نحو عربى از قرن دوم تا هشتم هجرى ذكر شده است.[۲]
آثار نحوى كه سيوطى مورد مطالعه قرار داده، دلالت بر آن دارد كه نحويون عصر او به كتب ابن هشام مانند «قواعد الإعراب» و «مغني اللبيب» توجه ويژه داشته‌اند. وى پنج كتاب درباره «مغني اللبيب» نوشته كه اثر مورد بحث از آن جمله است.[۳]
سيوطى در اين اثر از 221 نحوى نام برده است؛ البته درباره تعدادى از نحويون تنها عنوان وجود دارد و معرفى نشده‌اند كه از آن جمله است: صفّار، سكّاكى و ابن يعسون. به‌علاوه سيوطى از برخى از نحويون «مغني اللبيب» حتى نام هم نبرده است كه از آن جمله است: ابوالاسود دئلى، الزيادى، ابن سعدان و ابن هشام خضراوى.
ابن هشام در چهار جا به اشعار ابوالأسود دئلى استشهاد كرده، اما تصريح به نام او نكرده، لذا سيوطى نامى از او نبرده است. محقق كتاب، معتقد است كه بقيه اين افراد نيز از نحويون معروفند كه فراموش شدن شرح حالشان وجهى ندارد.[۴]
وضعيت كتاب
فهارس آيات قرآنى، احاديث نبوى، اقوال، اشعار، مصرع‌ها، مصادر نویسنده، شرح حال‌ها به ترتيب مؤلف و حروف الفبا، مصادر و فهرست تفصيلى مطالب در انتهاى جلد دوم كتاب آمده است. در پاورقى‌ها منابع مختلفى براى مراجعه معرفى شده است.
محققین اثر، بناى بر معرفى منابع مختلف درباره هر نحوى داشته‌اند و لذا تا حد امكان، منابع مختلفى با ذكر جلد و صفحه ارائه شده است. در مواردى هم كه نویسنده، شرح حال نحوى را ذكر نكرده محققین سعى كرده‌اند كه به ديگر منابع ارجاع دهند؛ به‌عنوان مثال، شرح حال طاهر بن احمد قزوينى به كتاب «الوافي» ارجاع داده شده است.[۵]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.