نجم رازی، عبدالله بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۴۵

نجم رازی، عبدالله بن محمد

نام	نجم رازی، عبدالله بن محمد
نام‌های دیگر	دای‍ه‌، ن‍ج‍م‌ال‍دی‍ن‌ رازی‌، ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د رازی‌، ن‍ج‍م‌ال‍دی‍ن‌ ن‍ج‍م‌ال‍دی‍ن‌ دای‍ه‌ ن‍ج‍م‌ال‍دی‍ن‌ رازی ‌ ن‍ج‍م‌ دای‍ه‌ ن‍ج‍م‌ رازی‌، اب‍وب‍ک‍ر
نام پدر	محمد
متولد	573ق
محل تولد	شهر رى
رحلت	654 ق
اساتید	عبدالمعز هروى منصور بن فراوى ابوجنّاب احمد بن عمر خیوقى مؤید طوسی
برخی آثار	مرصاد العباد منارات السائرین إلی حضرة الله جل جلاله و مقامات الطائرین مرموزات اسدی در مزمورات داودی نجم کبری مرصاد العباد رساله عشق و عقل اشعار نجم‌الدین رازی
کد مؤلف	AUTHORCODE03415AUTHORCODE

نجم‌الدین عبدالله بن محمد اسدى رازی (۵۷۳ ـ ۶۵۴ق)،، معروف به نجم‌الدین دایه، از عارفان بزرگ قرن هفتم هجرى، از اصحاب و مریدان شیخ نجم‌الدین کبری

ولادت

نجم‌الدین ابوبکر عبدالله بن محمد بن شاهاوَرْ بن أنوشروان بن أَبِی‌النجیب اسدى رازی زادگاهش شهر رى به سال 573ق است.

تحصیلات

وى از مریدان شیخ نجم‌الدین کبرى بود.

پس از بروز فتنه‌ى مغول، از خوارزم به دیار روم رفت و در قونیه با صدرالدین قونوى و جلال‌الدین بلخى ملاقات کرد و هنگام نماز، مقتدا و امام ایشان شد و در هر دو رکعت بعد از حمد، سوره‌ى «قل یا ایها الکافرون» خواند، چون از نماز فارغ شد، ملاى روم به صدرالدین گفت: سوره را یک بار براى شما خواند و یک بار هم براى ما.

مدّت سیر و سفر نجم‌الدین، نامعلوم است. مردى که روز نخست، بعد از تحقیق و تفحص با عزم و ارده‌ى راسخ به اقامت دائم در روم وارد آن دیار شده بود، کى و چرا آن سرزمین را ترک گفت به مطابق نوشته‌اش در مقدّمه‌ى مرموزات، در آن سه سال، متاع دین و معرفت را در آن دیار خریدارى نیافت و به «ارزنجان» واقع در 35 فرسنگى غرب از روم رفت. مسلمانان ارزنجان هم «رو نیاورده سوى قبله‌ى او» دل آزرده‌اش کردند و او ناچار شد، از همان راه به پایتخت ممالک اسلامى بغداد رود. آن جا که سالیان درازى از واپسین دوران عمر را گذرانید و هم در آن جا آرمید (سال 654 ق) و در بیرون شهر بغداد در کنار مزار شیخ سرى سقطى و جنید بغدادى پیکر او را به خاک سپردند. آثار نجم‌الدین، روشنگر این حقیقت است که او مردى زیرک و موقع شناس بود و استعداد این را داشت که جامعه‌اى متناسب با محیط و پیکر اندیشه‌هاى خود بیاراید. او که ابتدا رساله‌ى عقل و عشق و نظائر آن را در ایران نوشته بود، بعدها مطالب آن‌ها را به صورت مرصادالعباد براى برخوردارى مریدان و شاگردان خود نوشت و در فصل دوم از باب اول آن تصریح کرد که پارسى زبانان را آن چه به زبان تازى است، فایده‌اى نیست. وقتى که آهنگ اقامت در روم داشت، همان کتاب فارسى را تحفه‌ى کى‌قباد دوم داشت. زیرا در آن دیار، عربى را نمى‌فهمیدند و زبان مفهوم و مرغوب پارسى بود. آن زمان که به ارزنجان رسید، خلاصه‌ى همه‌ى مطالب را باز به پارسى به نام مرموزات به داوود پسر بهرام شاه هدیه کرد. در سال‌هاى آخر عمر، همان مطالب، را براى سومین یا چهارمین بار به صورت کتاب؛ ولى به عربى به نام «منارات السائرین» بازنوشته است و این کار، بى‌تردید در بغداد انجام گرفته است.

اساتید

عبدالمعز هروى
منصور بن فراوى
ابوجنّاب احمد بن عمر خیوقى
مؤید طوسی
مسمار بن عویس
ابورشید محمد بن ابی بکر غزّال
ابوبکر عبداللّه بن ابراهیم بن عبدالملک شحادى^[۱]

وفات

پیکر او در بیرون شهر بغداد (شونیزیه نام مقبره‌ای است در سمت مغرب بغداد که جمع زیادی از صلحا در این مکان دفن شده‌اند.) در کنار مزار شیخ سَریّ سَقَطی و جنید بغدادی (نهاوندی) به خاک سپرده شد

آثار

مرصاد العباد من المبدء الى معاد، که مهم‌ترین تألیف او به شمار مى‌رود و جلال‌الدین بلخى و حافظ شیرازى از آن برخوردارى یافته‌اند.
بحر الحقایق و المعانى فى تفسر سبع‌المثانى.
منارات السائرین الى الله مقامات الطائرین بالله، که همان مطالب مرصاد العباد به زبان عربى است.
مرموزات اسدى.
رسال الطّیور.
رساله‌ى عقل و عشق.
سراج القلوب، رساله‌ى کوچکى است به فارسى به شیوه‌ى سؤال و جواب شامل سى و سه سؤال فقهى و جواب آنها.
حسرت الملوک و تحفه الحبیب.

پانویس

↑ صادفی، محسن، ص330

منابع مقاله

صادقی، محسن، بزرگان ری، ج1، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث،، چاپ اول، قم، 1382

وابسته‌ها

مرصاد العباد

منارات السائرین إلی حضرة الله جل جلاله و مقامات الطائرین

مرموزات اسدی در مزمورات داودی

مرموزات اسدی در مزمورات داودی (انتشارات سخن)

نجم کبری

مرصاد العباد

رساله عشق و عقل

رساله عشق و عقل (تفضلی)

اشعار نجم‌الدین رازی

اشعار شیخ نجم‌الدین رازی

مرصاد العباد من المبداء الي المعاد (نشر سنائي)

ارکان عرفان (مجموعه چهار رساله مشهور)

منارات السائلین و مقامات الطائرین

[1] صادفی، محسن، ص330

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
 [[پرونده:NUR03415.jpg|بندانگشتی|نجم رازی، عبدالله بن محمد]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|نجم رازی، عبدالله بن محمد
+! نام!! data-type="authorName" |نجم رازی، عبدالله بن محمد
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| دای‍ه‌، ن‍ج‍م‌ال‍دی‍ن‌
+| data-type="authorOtherNames" | دای‍ه‌، ن‍ج‍م‌ال‍دی‍ن‌
 رازی‌، ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د
@@ خط ۲۱: / خط ۲۱: @@
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |محمد
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |573ق
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |شهر رى
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|654 ق
+| data-type="authorDeathDate" |654 ق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |[[عبدالمعز هروى]]
+[[منصور بن فراوى]]
+[[ابوجنّاب احمد بن عمر خیوقى]]
+[[مؤید طوسی]]
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|[[ارکان عرفان: مجموعه چهار رساله مشهور؛ عقل و عشق]]
+| data-type="authorWritings" |[[مرصاد العباد]]
+[[منارات السائرین إلی حضرة الله جل جلاله و مقامات الطائرین]]
-[[رساله عشق و عقل: معیار الصدق فی مصداق العشق]]
+[[مرموزات اسدی در مزمورات داودی]]
-[[مرصاد العباد من المبداء الی المعاد]]
+[[نجم کبری]]
-[[‏منارات السائرین الی حضره الله جل جلاله و مقامات الطائرین]]
+[[مرصاد العباد]]
-|-class='articleCode'
+[[رساله عشق و عقل]]
+[[اشعار نجم‌الدین رازی]]
+|- class="articleCode"
 |کد مؤلف
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE3415AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE03415AUTHORCODE
 |}
 </div>
-==معرفی اجمالی مؤلّف==
+'''نجم‌الدین عبدالله بن محمد اسدى رازی''' (۵۷۳ ـ ۶۵۴ق)،، معروف به نجم‌الدین دایه، از عارفان بزرگ قرن هفتم هجرى، از اصحاب و مریدان شیخ نجم‌الدین کبری
+== ولادت ==
+نجم‌الدین ابوبکر عبدالله بن محمد بن شاهاوَرْ بن أنوشروان بن أَبِی‌النجیب اسدى رازی زادگاهش شهر رى به سال 573ق است.
+== تحصیلات ==
+وى از مریدان شیخ [[نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر|نجم‌الدین کبرى]] بود.
+پس از بروز فتنه‌ى مغول، از خوارزم به دیار روم رفت و در قونیه با [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدین قونوى]] و جلال‌الدین بلخى ملاقات کرد و هنگام نماز، مقتدا و امام ایشان شد و در هر دو رکعت بعد از حمد، سوره‌ى '''«قل یا ایها الکافرون»''' خواند، چون از نماز فارغ شد، ملاى روم به صدرالدین گفت: سوره را یک بار براى شما خواند و یک بار هم براى ما.
-'''شيخ نجم‌الدين ابوبكر عبدالله محمد بن شاهاور اسدى'''، از عارفان بزرگ قرن هفتم هجرى است. زادگاهش شهر رى به سال 573ق است. وى از مريدان شيخ نجم‌الدين كبرى بود و پس از بروز فتنه‌ى مغول، از خوارزم به ديار روم رفت و در قونيه با [[صدرالدین قونیوی، محمد بن اسحاق|صدرالدين قونوى]] و جلال‌الدين بلخى ملاقات كرد و هنگام نماز، مقتدا و امام ايشان شد و در هر دو ركعت بعد از حمد، سوره‌ى '''«قل يا ايها الكافرون»''' خواند، چون از نماز فارغ شد، ملاى روم به صدرالدين گفت: سوره را يك بار براى شما خواند و يك بار هم براى ما.
+مدّت سیر و سفر نجم‌الدین، نامعلوم است. مردى که روز نخست، بعد از تحقیق و تفحص با عزم و ارده‌ى راسخ به اقامت دائم در روم وارد آن دیار شده بود، کى و چرا آن سرزمین را ترک گفت به مطابق نوشته‌اش در مقدّمه‌ى مرموزات، در آن سه سال، متاع دین و معرفت را در آن دیار خریدارى نیافت و به «ارزنجان» واقع در 35 فرسنگى غرب از روم رفت. مسلمانان ارزنجان هم «رو نیاورده سوى قبله‌ى او» دل آزرده‌اش کردند و او ناچار شد، از همان راه به پایتخت ممالک اسلامى بغداد رود. آن جا که سالیان درازى از واپسین دوران عمر را گذرانید و هم در آن جا آرمید (سال 654 ق) و در بیرون شهر بغداد در کنار مزار شیخ سرى سقطى و جنید بغدادى پیکر او را به خاک سپردند. آثار نجم‌الدین، روشنگر این حقیقت است که او مردى زیرک و موقع شناس بود و استعداد این را داشت که جامعه‌اى متناسب با محیط و پیکر اندیشه‌هاى خود بیاراید. او که ابتدا رساله‌ى عقل و عشق و نظائر آن را در ایران نوشته بود، بعدها مطالب آن‌ها را به صورت مرصادالعباد براى برخوردارى مریدان و شاگردان خود نوشت و در فصل دوم از باب اول آن تصریح کرد که پارسى زبانان را آن چه به زبان تازى است، فایده‌اى نیست. وقتى که آهنگ اقامت در روم داشت، همان کتاب فارسى را تحفه‌ى کى‌قباد دوم داشت. زیرا در آن دیار، عربى را نمى‌فهمیدند و زبان مفهوم و مرغوب پارسى بود. آن زمان که به ارزنجان رسید، خلاصه‌ى همه‌ى مطالب را باز به پارسى به نام مرموزات به داوود پسر بهرام شاه هدیه کرد. در سال‌هاى آخر عمر، همان مطالب، را براى سومین یا چهارمین بار به صورت کتاب؛ ولى به عربى به نام «منارات السائرین» بازنوشته است و این کار، بى‌تردید در بغداد انجام گرفته است.
-مدّت سير و سفر نجم‌الدين، نامعلوم است. مردى كه روز نخست، بعد از تحقيق و تفحص با عزم و ارده‌ى راسخ به اقامت دائم در روم وارد آن ديار شده بود، كى و چرا آن سرزمين را ترك گفت به مطابق نوشته‌اش در مقدّمه‌ى مرموزات، در آن سه سال، متاع دين و معرفت را در آن ديار خريدارى نيافت و به «ارزنجان» واقع در 35 فرسنگى غرب از روم رفت. مسلمانان ارزنجان هم «رو نياورده سوى قبله‌ى او» دل آزرده‌اش كردند و او ناچار شد، از همان راه به پايتخت ممالك اسلامى بغداد رود. آن جا كه ساليان درازى از واپسين دوران عمر را گذرانيد و هم در آن جا آرميد (سال 654 ق) و در بيرون شهر بغداد در كنار مزار شيخ سرى سقطى و جنيد بغدادى پيكر او را به خاک سپردند. آثار نجم‌الدين، روشنگر اين حقيقت است كه او مردى زيرك و موقع شناس بود و استعداد اين را داشت كه جامعه‌اى متناسب با محيط و پيكر انديشه‌هاى خود بيارايد. او كه ابتدا رساله‌ى عقل و عشق و نظائر آن را در ايران نوشته بود، بعدها مطالب آن‌ها را به صورت مرصادالعباد براى برخوردارى مريدان و شاگردان خود نوشت و در فصل دوم از باب اول آن تصريح كرد كه پارسى زبانان را آن چه به زبان تازى است، فايده‌اى نيست. وقتى كه آهنگ اقامت در روم داشت، همان كتاب فارسى را تحفه‌ى كى‌قباد دوم داشت. زيرا در آن ديار، عربى را نمى‌فهميدند و زبان مفهوم و مرغوب پارسى بود. آن زمان كه به ارزنجان رسيد، خلاصه‌ى همه‌ى مطالب را باز به پارسى به نام مرموزات به داوود پسر بهرام شاه هديه كرد. در سال‌هاى آخر عمر، همان مطالب، را براى سومين يا چهارمين بار به صورت كتاب؛ ولى به عربى به نام «منارات السائرين» بازنوشته است و اين كار، بى‌ترديد در بغداد انجام گرفته است.
+== اساتید ==
+# [[عبدالمعز هروى]]
+# [[منصور بن فراوى]]
+# [[ابوجنّاب احمد بن عمر خیوقى]]
+# [[مؤید طوسی]]
+# مسمار بن عویس
+# ابورشید محمد بن ابی بکر غزّال
+# ابوبکر عبداللّه بن ابراهیم بن عبدالملک شحادى<ref>صادفی، محسن، ص330</ref>
-==آثار نجم‌الدين به شرح زير است==
+== وفات ==
+پیکر او در بیرون شهر بغداد (شونیزیه نام مقبره‌ای است در سمت مغرب بغداد که جمع زیادی از صلحا در این مکان دفن شده‌اند.) در کنار مزار شیخ سَریّ سَقَطی و جنید بغدادی (نهاوندی) به خاک سپرده شد
+==آثار ==
+# مرصاد العباد من المبدء الى معاد، که مهم‌ترین تألیف او به شمار مى‌رود و جلال‌الدین بلخى و حافظ شیرازى از آن برخوردارى یافته‌اند.
+# بحر الحقایق و المعانى فى تفسر سبع‌المثانى.
+# منارات السائرین الى الله مقامات الطائرین بالله، که همان مطالب مرصاد العباد به زبان عربى است.
+# مرموزات اسدى.
+# رسال الطّیور.
+# رساله‌ى عقل و عشق.
+# سراج القلوب، رساله‌ى کوچکى است به فارسى به شیوه‌ى سؤال و جواب شامل سى و سه سؤال فقهى و جواب آنها.
+# حسرت الملوک و تحفه الحبیب.
-- مرصاد العباد من المبدء الى معاد، كه مهم‌ترين تأليف او به شمار مى‌رود و جلال‌الدين بلخى و حافظ شيرازى از آن برخوردارى يافته‌اند. 2- بحر الحقايق و المعانى فى تفسر سبع‌المثانى. 3- منارات السائرين الى الله مقامات الطائرين بالله، كه همان مطالب مرصاد العباد به زبان عربى است. 4- مرموزات اسدى. 5- رسال الطّيور. 6- رساله‌ى عقل و عشق. 7- سراج القلوب، رساله‌ى كوچكى است به فارسى به شيوه‌ى سوال و جواب شامل سى و سه سوال فقهى و جواب آنها. 8- حسرت الملوك و تحفه الحبيب.
+==پانویس ==
+<references />
+==منابع مقاله==
+صادقی، محسن، بزرگان ری، ج1، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث،، چاپ اول، قم، 1382
 ==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
 [[مرصاد العباد]]
@@ خط ۶۸: / خط ۱۰۸: @@
 [[مرموزات اسدی در مزمورات داودی]]
+[[مرموزات اسدی در مزمورات داودی (انتشارات سخن)]]
+[[نجم کبری]]
+[[مرصاد العباد]]
+[[رساله عشق و عقل]]
+[[رساله عشق و عقل (تفضلی)]]
+[[اشعار نجم‌الدین رازی]]
+[[اشعار شیخ نجم‌الدین رازی]]
 [[مرصاد العباد من المبداء الي المعاد (نشر سنائي)]]
@@ خط ۷۳: / خط ۱۲۷: @@
 [[ارکان عرفان (مجموعه چهار رساله مشهور)]]
-[[رساله عشق و عقل]]
+[[منارات السائلین و مقامات الطائرین]]
-[[منارات السائلین و مقامات الطائرین]]
-[[مرصاد العباد]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:آبان(1400)]]