آذرنوش، آذرتاش: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۰۰

آذرنوش، آذرتاش

نام	آذرنوش، آذرتاش
نام‌های دیگر
نام پدر	محمد آذرنوش
متولد	1316 ش
محل تولد	قم
رحلت	15 مهرماه 1400ش
اساتید
برخی آثار	تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی
کد مؤلف	AUTHORCODE01206AUTHORCODE

آذرتاش آذرنوش (1316-1400ش)، نویسنده و محقق در زبان و ادبیات عرب، مشاور عالی در بخش ادبیان عرب، عضو شورای عالی علمی، عضو هیئت‌های مشاوران عالی دانشنامه فرهنگ مردم ایران و تاریخ جامعه ایران، مؤلف و ویراستار، در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، از چهره‌های ماندگار ادبیات عرب

ولادت

ایشان فرزند محمد آذرنوش، در 29 بهمن 1316ش، در قم زاده شد.

تحصیلات

وی تحصيلات دوره ابتدايى را در تهران آغاز كرد. در نه سالگى همراه پدر كه رياست حسابدارى راه آهن ایران، ناحيه جنوب را به عهده گرفته بود، به اهواز رفت و تا سال 1329 كه دوره ابتدايى را به پایان رسانيد، در آن شهر زيست. دوره متوسطه را در تهران و در دبيرستان رازى آغاز كرد. در سال 1335، برای آنكه بتواند در رشته ادبى ادامه تحصيل دهد، به دبيرستان دارالفنون انتقال يافت. طى یک سالى كه در آن دبيرستان بود، در انجمن‌هاى ادبى شركت مى‌جست و گاه شعر مى‌سرود و در مجلات آن زمان منتشر مى‌ساخت. نيز به همراهى چند تن از دوستان خوش‌قريحه خود انجمنى به نام انجمن شعرا تشكيل داد كه بى‌گمان در پرورش ذوق ادبى و تعيين سرنوشت او و دوستانش بى‌تأثير نبود. در سال 1336، در رشته ادبيات عرب كه به تازگى در دانشكده معقول و منقول دانشگاه تهران تشكيل شده بود، نام‌نویسى كرد. در پایان سال تحصيلى 36 - 37، در مسابقه‌اى كه دانشكده معقول برای تخصيص بورس تحصيلى دولت عراق به دو دانشجوى ایرانى برگزار كرده بود، شركت جست و بى‌درنگ به آن كشور سفر كرد و در دانشكده ادبيات، رشته ادبيات عرب نام نوشت. دو سال بعد، انقلاب عراق و پريشانى احوال، ادامه تحصيل را برای او غير ممكن ساخت و او ناچار به تهران بازگشت و در سال 1339 از دانشكده معقول فارغ‌التحصيل شد. چون در آن هنگام برای ادامه تحصيل در رشته ادبيات عرب در ایران جايى نبود، او عازم كشور فرانسه شد و از آنجا كه زبان عربى و فرانسه را در حد معمول آموخته بود، به آسانى توانست دوره دكترى را بگذراند و از نخستين رساله دكترى خود كه «تحقيق و ترجمه بخشى از کتاب طبقات الشعراى ابن معتز» بود دفاع كند، اما چون هنوز خود را نيازمند دانش بيشترى مى‌ديد، دوباره در رشته ادبيات عرب برای نگاشتن رساله ديگرى نام‌نویسى كرد و چون پيش از آن دوره، کتابدارى را نيز خوانده بود، در کتابخانه ملى پاريس، بخش عربى نيز به كار مشغول شد. این شغل به او اجازه داد كه به وجود دو نسخه از کتاب «خريدة القصر» عمادالدين اصفهانى، بخش مغرب و اندلس، پى ببرد و به راهنمايى شارل پلا به‌عنوان رساله دومین دكترا، به تصحيح آن اقدام نمايد. او پس از حصول بر دومین دكتراى خود، به ایران بازگشت و پس از چند ماه كار در «بنياد فرهنگ ایران» و پژوهش در باب واژه‌هاى فارسی معرب و نيز ترجمه کتاب «فتوح البلدان» بلاذرى، در دانشكده معقول و منقول كه آن هنگام به «الهيات و معارف اسلامى» تغيير نام داده بود، استخدام شد. وى نخستين گروه عربى دانشكده خود را سروسامان بخشيد و سپس به معاونت دانشكده برگزيده شد، اما كار ادارى هيچ‌گاه مانع پژوهش‌هاى او نگرديد و در همان احوال، چندين مقاله و کتاب را قلم زد. در سال 1356، از معاونت دانشكده استعفا داد و به كشور انگلستان شتافت تا در دانشگاه كمبريج به تحقيق و آموختن زبان آرامى بپردازد. او از سال 1364، مديريت بخش ادبيات عرب را در مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى به عهده گرفت و طى ده سال توانست علاوه بر تأليفات شخصى خود، بيش از 200 مقاله را كه برخى تا حد کتاب كوچكى گسترده است، بنگارد و صدها مقاله را نيز ویرايش كند. او تا هنگام وفات علاوه بر كار استادى در دانشكده ادبيات و گاه در دانشگاه امام صادق و تربيت مدرس و مديريت بخش عربى در دائرةالمعارف، سردبير مجله مقالات و بررسى‌ها و نيز مدير بخش عربى در انشكده الهيات را نیز بود،

وفات

سرانجام در 15 مهرماه 1400ش در سن 83 سالگی درگذشت. ^[۱]

آثار

ايشان آثار فراوانى را تأليف يا ترجمه يا تحقيق نموده كه بخشى از آنها عبارت است از:

فتوح البلدان بلاذرى؛
النحو التجريبى؛
خريدة القصر عمادالدين اصفهانى؛
ترجمه تاريخ ادبيات عرب بلاشر؛
ترجمه تاريخ ادبيات عرب عبدالجليل؛
مقدمه بر الشعر و الشعراء ابن قتيبه؛
فرهنگ مصطلحات (مجمع اللغات)؛
آموزش زبان عربى 1؛
آموزش زبان عربى 2؛
راهنماى آموزشى زبان عربى 1؛
ترجمه موسيقى الكبير فارابى؛
اطلس تاريخ الاسلام، حسین مونس؛
تاريخ زبان و فرهنگ عربى؛
فرهنگ معاصر عربى - فارسی بر اساس فرهنگ عربى - انگليسى هانس‌ور؛
تاريخ ترجمه از عربى به فارسی از آغاز تا عصر صفوى؛
راه‌هاى نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عربى جاهلى؛
چندين مقاله در دائرةالمعارف بزرگ اسلامى.

پانویس

↑ آذرتاش آذرنوش درگذشت، خبرگزاری ایسنا، ۱۵ مهر ۱۴۰۰

منابع مقاله

پایگاه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
مقالات آذرتاش آذرنوش در پایگاه مجلات نورمگز
پایگاه دانشگاه تهران

وابسته‌ها

تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی

حافظ (زندگی و اندیشه)

فرهنگ معاصر عربی - فارسی (بر اساس فرهنگ عربی - انگلیسی هانس‌ور)

تاریخ زبان و فرهنگ عربی

مجمع اللغات فرهنگ مصطلحات به چهار زبان: عربی - فارسی - فرانسه - انگلیسی

اطلس تاريخ اسلام

فتوح البلدان: بخش مربوط به ایران

مقدمه کتاب الشعر و الشعرای ابن قتيبه در آيين نقد ادبی

راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عربی جاهلی (همراه با واژه‌های فارسی در شعر عربی جاهلی)

آموزش زبان عربی

تاریخ ادبیات عرب

چالش میان فارسی و عربی سده‌های نخست

فرهنگ معاصر عربی - فارسی

[1] آذرتاش آذرنوش درگذشت، خبرگزاری ایسنا، ۱۵ مهر ۱۴۰۰

[۱]

@@ خط ۹: / خط ۹: @@
 |-
 |نام پدر
-| data-type="authorfatherName" |
+| data-type="authorfatherName" |محمد آذرنوش
 |-
 |متولد
-| data-type="authorbirthDate" |1316 هـ.ش
+| data-type="authorbirthDate" |1316 ش
 |-
 |محل تولد
@@ خط ۱۸: / خط ۱۸: @@
 |-
 |رحلت
-| data-type="authorDeathDate" |
+| data-type="authorDeathDate" |15 مهرماه 1400ش
 |-
 |اساتید
@@ خط ۲۴: / خط ۲۴: @@
 |-
 |برخی آثار
-| data-type="authorWritings" |[[فتوح البلدان؛ بخش مربوط به ايران]]
+| data-type="authorWritings" |[[تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی]]
-[[آموزش زبان عربی]]
-[[‏تاریخ زبان و فرهنگ عربی]]
 |- class="articleCode"
 |کد مؤلف
-| data-type="authorCode" |AUTHORCODE1206AUTHORCODE
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE01206AUTHORCODE
 |}
 </div>
+'''آذرتاش آذرنوش''' (1316-1400ش)، نویسنده و محقق در زبان و ادبیات عرب، مشاور عالی در بخش ادبیان عرب، عضو شورای عالی علمی، عضو هیئت‌های مشاوران عالی دانشنامه فرهنگ مردم ایران و تاریخ جامعه ایران، مؤلف و ویراستار، در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، از چهره‌های ماندگار ادبیات عرب
-'''آذرتاش آذرنوش'''، فرزند محمد آذرنوش، مدیر بخش ادبیات عرب در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و استاد دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران.
+==ولادت ==
+ایشان فرزند محمد آذرنوش، در 29 بهمن 1316ش، در قم زاده شد.
-==تولد==
-ایشان در 29 بهمن 1316ش، در قم زاده شد
 ==تحصیلات==
+وی تحصيلات دوره ابتدايى را در تهران آغاز كرد. در نه سالگى همراه پدر كه رياست حسابدارى راه آهن ایران، ناحيه جنوب را به عهده گرفته بود، به اهواز رفت و تا سال 1329 كه دوره ابتدايى را به پایان رسانيد، در آن شهر زيست. دوره متوسطه را در تهران و در دبيرستان رازى آغاز كرد. در سال 1335، برای آنكه بتواند در رشته ادبى ادامه تحصيل دهد، به دبيرستان دارالفنون انتقال يافت. طى یک سالى كه در آن دبيرستان بود، در انجمن‌هاى ادبى شركت مى‌جست و گاه شعر مى‌سرود و در مجلات آن زمان منتشر مى‌ساخت. نيز به همراهى چند تن از دوستان خوش‌قريحه خود انجمنى به نام انجمن شعرا تشكيل داد كه بى‌گمان در پرورش ذوق ادبى و تعيين سرنوشت او و دوستانش بى‌تأثير نبود.
-وی تحصيلات دوره ابتدايى را در تهران آغاز كرد. در نه سالگى همراه پدر كه رياست حسابدارى راه آهن ايران، ناحيه جنوب را به عهده گرفته بود، به اهواز رفت و تا سال 1329 كه دوره ابتدايى را به پايان رسانيد، در آن شهر زيست. دوره متوسطه را در تهران و در دبيرستان رازى آغاز كرد. در سال 1335، براى آنكه بتواند در رشته ادبى ادامه تحصيل دهد، به دبيرستان دارالفنون انتقال يافت. طى يك سالى كه در آن دبيرستان بود، در انجمن‌هاى ادبى شركت مى‌جست و گاه شعر مى‌سرود و در مجلات آن زمان منتشر مى‌ساخت. نيز به همراهى چند تن از دوستان خوش‌قريحه خود انجمنى به نام انجمن شعرا تشكيل داد كه بى‌گمان در پرورش ذوق ادبى و تعيين سرنوشت او و دوستانش بى‌تأثير نبود.
+در سال 1336، در رشته ادبيات عرب كه به تازگى در دانشكده معقول و منقول دانشگاه تهران تشكيل شده بود، نام‌نویسى كرد. در پایان سال تحصيلى 36 - 37، در مسابقه‌اى كه دانشكده معقول برای تخصيص بورس تحصيلى دولت عراق به دو دانشجوى ایرانى برگزار كرده بود، شركت جست و بى‌درنگ به آن كشور سفر كرد و در دانشكده ادبيات، رشته ادبيات عرب نام نوشت. دو سال بعد، انقلاب عراق و پريشانى احوال، ادامه تحصيل را برای او غير ممكن ساخت و او ناچار به تهران بازگشت و در سال 1339 از دانشكده معقول فارغ‌التحصيل شد.
+چون در آن هنگام برای ادامه تحصيل در رشته ادبيات عرب در ایران جايى نبود، او عازم كشور فرانسه شد و از آنجا كه زبان عربى و فرانسه را در حد معمول آموخته بود، به آسانى توانست دوره دكترى را بگذراند و از نخستين رساله دكترى خود كه «تحقيق و ترجمه بخشى از کتاب طبقات الشعراى ابن معتز» بود دفاع كند، اما چون هنوز خود را نيازمند دانش بيشترى مى‌ديد، دوباره در رشته ادبيات عرب برای نگاشتن رساله ديگرى نام‌نویسى كرد و چون پيش از آن دوره، کتابدارى را نيز خوانده بود، در کتابخانه ملى پاريس، بخش عربى نيز به كار مشغول شد. این شغل به او اجازه داد كه به وجود دو نسخه از کتاب «خريدة القصر» عمادالدين اصفهانى، بخش مغرب و اندلس، پى ببرد و به راهنمايى شارل پلا به‌عنوان رساله دومین دكترا، به تصحيح آن اقدام نمايد.
-در سال 1336، در رشته ادبيات عرب كه به تازگى در دانشكده معقول و منقول دانشگاه تهران تشكيل شده بود، نام‌نويسى كرد. در پايان سال تحصيلى 36 - 37، در مسابقه‌اى كه دانشكده معقول براى تخصيص بورس تحصيلى دولت عراق به دو دانشجوى ايرانى برگزار كرده بود، شركت جست و بى‌درنگ به آن كشور سفر كرد و در دانشكده ادبيات، رشته ادبيات عرب نام نوشت. دو سال بعد، انقلاب عراق و پريشانى احوال، ادامه تحصيل را براى او غير ممكن ساخت و او ناچار به تهران بازگشت و در سال 1339 از دانشكده معقول فارغ‌التحصيل شد.
+او پس از حصول بر دومین دكتراى خود، به ایران بازگشت و پس از چند ماه كار در «بنياد فرهنگ ایران» و پژوهش در باب واژه‌هاى فارسی معرب و نيز ترجمه کتاب «فتوح البلدان» [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذرى]]، در دانشكده معقول و منقول كه آن هنگام به «الهيات و معارف اسلامى» تغيير نام داده بود، استخدام شد.
-چون در آن هنگام براى ادامه تحصيل در رشته ادبيات عرب در ايران جايى نبود، او عازم كشور فرانسه شد و از آنجا كه زبان عربى و فرانسه را در حد معمول آموخته بود، به آسانى توانست دوره دكترى را بگذراند و از نخستين رساله دكترى خود كه «تحقيق و ترجمه بخشى از کتاب طبقات الشعراى ابن معتز» بود دفاع كند، اما چون هنوز خود را نيازمند دانش بيشترى مى‌ديد، دوباره در رشته ادبيات عرب براى نگاشتن رساله ديگرى نام‌نويسى كرد و چون پيش از آن دوره، کتابدارى را نيز خوانده بود، در کتابخانه ملى پاريس، بخش عربى نيز به كار مشغول شد. اين شغل به او اجازه داد كه به وجود دو نسخه از کتاب «خريدة القصر» عماد الدين اصفهانى، بخش مغرب و اندلس، پى ببرد و به راهنمايى شارل پلا به‌عنوان رساله دومين دكترا، به تصحيح آن اقدام نمايد.
-او پس از حصول بر دومين دكتراى خود، به ايران بازگشت و پس از چند ماه كار در «بنياد فرهنگ ايران» و پژوهش در باب واژه‌هاى فارسى معرب و نيز ترجمه کتاب «فتوح البلدان» [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذرى]]، در دانشكده معقول و منقول كه آن هنگام به «الهيات و معارف اسلامى» تغيير نام داده بود، استخدام شد.
 وى نخستين گروه عربى دانشكده خود را سروسامان بخشيد و سپس به معاونت دانشكده برگزيده شد، اما كار ادارى هيچ‌گاه مانع پژوهش‌هاى او نگرديد و در همان احوال، چندين مقاله و کتاب را قلم زد.
 در سال 1356، از معاونت دانشكده استعفا داد و به كشور انگلستان شتافت تا در دانشگاه كمبريج به تحقيق و آموختن زبان آرامى بپردازد.
+او از سال 1364، مديريت بخش ادبيات عرب را در مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى به عهده گرفت و طى ده سال توانست علاوه بر تأليفات شخصى خود، بيش از 200 مقاله را كه برخى تا حد کتاب كوچكى گسترده است، بنگارد و صدها مقاله را نيز ویرايش كند.
-او از سال 1364، مديريت بخش ادبيات عرب را در مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى به عهده گرفت و طى ده سال توانست علاوه بر تأليفات شخصى خود، بيش از 200 مقاله را كه برخى تا حد کتاب كوچكى گسترده است، بنگارد و صدها مقاله را نيز ويرايش كند.
+او تا هنگام وفات علاوه بر كار استادى در دانشكده ادبيات و گاه در دانشگاه امام صادق و تربيت مدرس و مديريت بخش عربى در دائرةالمعارف، سردبير مجله مقالات و بررسى‌ها و نيز مدير بخش عربى در انشكده الهيات را نیز بود،
+==وفات ==
-او هم‌اكنون علاوه بر كار استادى در دانشكده ادبيات و گاه در دانشگاه امام صادق و تربيت مدرس و مديريت بخش عربى در دائرةالمعارف، سردبير مجله مقالات و بررسى‌ها و نيز مدير بخش عربى در انشكده الهيات نيز هست.
+سرانجام در 15 مهرماه 1400ش در سن 83 سالگی درگذشت. <ref>[https://www.isna.ir/news/1400071510080/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA آذرتاش آذرنوش درگذشت، خبرگزاری ایسنا، ۱۵ مهر ۱۴۰۰]</ref>
 ==آثار==
 ايشان آثار فراوانى را تأليف يا ترجمه يا تحقيق نموده كه بخشى از آنها عبارت است از:
+{{ستون-شروع|2}}
-# فتوح البلدان [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذرى]]؛
+# [[فتوح البلدان]] [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذرى]]؛
 # النحو التجريبى؛
-# خريدة القصر عماد الدين اصفهانى؛
+# خريدة القصر [[عمادالدين اصفهانى]]؛
 # ترجمه تاريخ ادبيات عرب [[بلاشر، رژیس|بلاشر]]؛
 # ترجمه تاريخ ادبيات عرب عبدالجليل؛
@@ خط ۷۳: / خط ۵۸: @@
 # راهنماى آموزشى زبان عربى 1؛
 # ترجمه موسيقى الكبير فارابى؛
-# اطلس تاريخ الاسلام، حسين مونس؛
+# اطلس تاريخ الاسلام، حسین مونس؛
 # تاريخ زبان و فرهنگ عربى؛
-# فرهنگ معاصر عربى - فارسى بر اساس فرهنگ عربى - انگليسى هانس‌ور؛
+# فرهنگ معاصر عربى - فارسی بر اساس فرهنگ عربى - انگليسى هانس‌ور؛
-# تاريخ ترجمه از عربى به فارسى از آغاز تا عصر صفوى؛
+# تاريخ ترجمه از عربى به فارسی از آغاز تا عصر صفوى؛
-# راه‌هاى نفوذ فارسى در فرهنگ و زبان عربى جاهلى؛
+# راه‌هاى نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عربى جاهلى؛
 # چندين مقاله در دائرةالمعارف بزرگ اسلامى.
+{{پایان}}
+==پانویس ==
+<references />
+==منابع مقاله==
+#پایگاه دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
+#[https://www.noormags.ir/view/fa/creator/71799 مقالات آذرتاش آذرنوش در پایگاه مجلات نورمگز]
+#[https://ut.ac.ir/fa/page/3562/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%AA%D8%A7%D8%B4-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4 پایگاه دانشگاه تهران]
+{{نویسندگان}}
+{{واژه‌پژوهی}}
 ==وابسته‌ها==
 {{وابسته‌ها}}
 [[تاریخ ترجمه از عربی به فارسی از آغاز تا عصر صفوی]]
+[[حافظ (زندگی و اندیشه)]]
+[[فرهنگ معاصر عربی - فارسی (بر اساس فرهنگ عربی - انگلیسی هانس‌ور)]]
-[[فرهنگ معاصر عربی - فارسی براساس فرهنگي عربی - انگليسي هانس ور]]
+[[تاریخ زبان و فرهنگ عربی]]
-[[مجمع اللغات فرهنگ مصطلحات به چهار زبان: عربی - فارسی - فرانسه - انگلیسی]] / نوع اثر: کتاب / نقش: ترجمه و تنظيم
+[[مجمع اللغات فرهنگ مصطلحات به چهار زبان: عربی - فارسی - فرانسه - انگلیسی]]
 [[اطلس تاريخ اسلام]]
-[[مقدمه کتاب الشعر و الشعرای ابن قتيبه در آيين نقد ادبی]]
+[[فتوح البلدان: بخش مربوط به ایران]]
-[[تاریخ زبان و فرهنگ عربی]]
-[[راههای نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عربی جاهلی (همراه با واژه‌های فارسی در شعر عربی جاهلی)]]
+[[مقدمه کتاب الشعر و الشعرای ابن قتيبه در آيين نقد ادبی]]
-[[فتوح البلدان؛ بخش مربوط به ايران]]
+[[راه‌های نفوذ فارسی در فرهنگ و زبان عربی جاهلی (همراه با واژه‌های فارسی در شعر عربی جاهلی)]]
 [[آموزش زبان عربی]]
 [[تاریخ ادبیات عرب]]
 [[چالش میان فارسی و عربی سده‌های نخست]]
 [[فرهنگ معاصر عربی - فارسی]]
-[[حافظ (زندگی و اندیشه)]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:ادیبان]]
+[[رده:مهر(1400)]]
+[[رده:درگذشتگان ۱۴۰۰]]
+[[رده:نویسندگان]]
+[[رده:مترجمان]]
+[[رده:استادان دانشگاه]]
+[[رده:واژه‌‌شناسان]]
+[[رده:برگزیدگان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]]