بیهقی، علی بن زید: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ق' به 'ق') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'بیهقی (ابهام زدایی)' به 'بیهقی (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class= | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR01041.jpg|بندانگشتی|بیهقی، علی بن زید]] | [[پرونده:NUR01041.jpg|بندانگشتی|بیهقی، علی بن زید]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type= | ! نام!! data-type="authorName" |بیهقی، علی بن زید | ||
|- | |- | ||
| | |نامهای دیگر | ||
|data-type= | | data-type="authorOtherNames" | ابن فندق، ابوالحسن | ||
بیهقی، ابوالحسن علی بن زید | بیهقی، ابوالحسن علی بن زید | ||
بیهقی، | بیهقی، ظهیر‌الدین ابوالحسن علی | ||
فرید | فرید | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
|data-type= | | data-type="authorfatherName" |زید | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
|data-type= | | data-type="authorbirthDate" |حدود 490ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
|data-type= | | data-type="authorBirthPlace" |بیهق | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
|data-type= | | data-type="authorDeathDate" |565 ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|data-type= | | data-type="authorTeachers" |احمد بن محمد ميدانى | ||
ابوجعفر مقرى | |||
امام محمد فزارى | |||
امام حسن بن‌يعقوب بن احمد قارى | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
|data-type= | | data-type="authorWritings" |[[تاریخ بیهق]] | ||
[[تاريخ بيهق (تعريب)]] | |||
[[ | |||
[[ | [[معارج نهج‌البلاغة]] | ||
[[ | [[تاریخ حکماء الاسلام]] | ||
|- class="articleCode" | |||
|-class= | |||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
|data-type= | | data-type="authorCode" |AUTHORCODE01041AUTHORCODE | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|بیهقی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''ظهير‌الدين، ابوالحسن على بن ابى القاسم زيد''' (ح490-565ق)، مشهور'''ابن فندق''' و'''فريد خراسان'''، عالم، تاريخ‌نگار، اديب، منجّم، متكلّم، فقيه و شاعر سدۀ ششم. | |||
== ولادت == | |||
ابن خلّکان و ابن فوطی نام او را شرف‌الدین ضبط کرده‌اند. | |||
تاريخ تولد او به درستى روشن نيست ولى به احتمال زياد در حدود 490ق باشد. یاقوت حموی به نقل از مشارب التجارب و غوارب الغرائب بیهقی، زادروز او را ۲۷ شعبان ۴۹۹ یاد کرده است و نویسندگان بعدی به پیروی از یاقوت همین سال را آورده‌اند که درست نیست، زیرا به نوشته خود وی در تاریخ بیهق، در ۵۰۰ به هنگام کشته شدن فخرالملک، کودکی بوده که به مکتب می‌رفته و آن تاریخ را به یاد داشته است. | |||
از طرفی فصیح خوافی در ذیل رویدادهای ۵۴۴ او را ۵۴ ساله خوانده است. همچنین، بیهقی با محمد شهرستانی (متوفی ۵۴۸)، نویسنده الملل والنحل، هم روزگار بوده است. | |||
بيهقى از خاندان حاكميان و فندقيان شهر سيوار در الشتان بست بود كه نسب خودرا به خزيمة بن ثابت انصارى ذو الشهادتين از قبيلۀ أوس مى‌رساندند.نياكانش در دورۀ‌غزنويان و سلجوقيان مناصب مختلف مذهبى و ديوانى داشتند.بيهقى در كودكى به | بيهقى از خاندان حاكميان و فندقيان شهر سيوار در الشتان بست بود كه نسب خودرا به خزيمة بن ثابت انصارى ذو الشهادتين از قبيلۀ أوس مى‌رساندند. نياكانش در دورۀ‌غزنويان و سلجوقيان مناصب مختلف مذهبى و ديوانى داشتند. بيهقى در كودكى به همراه پدرش از سبزوار به قريۀ ششتمد كوچ كرد و در آنجا به خواندن کتاب‌هاى ادبى پرداخت. | ||
==مشايخ او== | ==مشايخ او== | ||
درنيشابور از استادانى چون احمد بن محمد ميدانى، ابوجعفر مقرى، امام محمد فزارى و امام حسن بن‌يعقوب بن احمد قارى كسب علم كرد. | درنيشابور از استادانى چون احمد بن محمد ميدانى، ابوجعفر مقرى، امام محمد فزارى و امام حسن بن‌يعقوب بن احمد قارى كسب علم كرد. | ||
در مرو به تحصيل فقه پرداخت و مجلس وعظ برگزار مى‌كرد.سپس به نيشابور بازگشت و آنگاه عازم زادگاه خود شد در 526 قاضى بيهق شد.در شوال همان‌سال به رى رفت و به حساب و جبر و مقابله نظر انداخت.همچنين پس از خواندن | در مرو به تحصيل فقه پرداخت و مجلس وعظ برگزار مى‌كرد.سپس به نيشابور بازگشت و آنگاه عازم زادگاه خود شد در 526 قاضى بيهق شد.در شوال همان‌سال به رى رفت و به حساب و جبر و مقابله نظر انداخت.همچنين پس از خواندن کتاب‌هایى در احكام‌نجوم در اين صناعت شهره گشت.در 529 به بيهق بازگشت و در 530 در سرخس رفته‌و حكمت را نزد قطب‌الدين محمد مروزى فرا گرفت، از آن پس به نيشابور و سپس به بيهق بازگشت. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
بيهقى در 565ق در بيهق درگذشت. | بيهقى در 565ق در بيهق درگذشت. | ||
==مذهب او== | ==مذهب او== | ||
منابع به روشنى به مذهب او اشاره نكرده‌اند گروهى او را شافعى و گروهى شيعه مى‌دانند. | منابع به روشنى به مذهب او اشاره نكرده‌اند گروهى او را شافعى و گروهى شيعه مى‌دانند. | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۵: | ||
==آثار او== | ==آثار او== | ||
بيهقى آثار زيادى در تاريخ، فقه، كلام، فلسفه، رياضيات، نجوم و انساب به زبانهاى فارسی و عربى دارد كه از آن جمله‌اند: مشارب التجارب و غوارب الغرائب كه ذيلى است بر تاريخ يمينى، تاريخ بيهق، جوامع احكام النجوم، تتمة صوان الحكمة يا تاريخ حكماءالاسلام، لباب الأنساب، معارج نهج‌البلاغة، غرر الامثال و درر الاقوال و... | |||
==منابع مقاله== | |||
[https://rch.ac.ir/article/Details/12832?%D8%A8%DB%8C%D9%87%D9%82%DB%8C%E2%80%8C-%D8%B8%D9%87%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «علی بن ابی‌القاسم بیهقی»،ج5، شماره2553.] | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[تاریخ بیهق]] | [[تاریخ بیهق]] | ||
[[تاريخ بيهق (تعريب)]] | [[تاريخ بيهق (تعريب)]] | ||
[[معارج نهج‌البلاغة]] | [[معارج نهج‌البلاغة]] | ||
[[ | [[معارج نهج‌البلاغة (تحقیق طیب)]] | ||
[[تاریخ حکماء الاسلام]] | [[تاریخ حکماء الاسلام]] | ||
[[لباب الأنساب والألقاب والأعقاب]] | |||
[[تتمه صوان الحکمة]] | [[تتمه صوان الحکمة]] | ||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:ادیبان]] | |||
[[رده:منجمان]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۲:۱۱
| نام | بیهقی، علی بن زید |
|---|---|
| نامهای دیگر | ابن فندق، ابوالحسن
بیهقی، ابوالحسن علی بن زید بیهقی، ظهیر‌الدین ابوالحسن علی فرید |
| نام پدر | زید |
| متولد | حدود 490ق |
| محل تولد | بیهق |
| رحلت | 565 ق |
| اساتید | احمد بن محمد ميدانى
ابوجعفر مقرى امام محمد فزارى امام حسن بن‌يعقوب بن احمد قارى |
| برخی آثار | تاریخ بیهق |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01041AUTHORCODE |
ظهير‌الدين، ابوالحسن على بن ابى القاسم زيد (ح490-565ق)، مشهورابن فندق وفريد خراسان، عالم، تاريخ‌نگار، اديب، منجّم، متكلّم، فقيه و شاعر سدۀ ششم.
ولادت
ابن خلّکان و ابن فوطی نام او را شرف‌الدین ضبط کرده‌اند.
تاريخ تولد او به درستى روشن نيست ولى به احتمال زياد در حدود 490ق باشد. یاقوت حموی به نقل از مشارب التجارب و غوارب الغرائب بیهقی، زادروز او را ۲۷ شعبان ۴۹۹ یاد کرده است و نویسندگان بعدی به پیروی از یاقوت همین سال را آورده‌اند که درست نیست، زیرا به نوشته خود وی در تاریخ بیهق، در ۵۰۰ به هنگام کشته شدن فخرالملک، کودکی بوده که به مکتب می‌رفته و آن تاریخ را به یاد داشته است.
از طرفی فصیح خوافی در ذیل رویدادهای ۵۴۴ او را ۵۴ ساله خوانده است. همچنین، بیهقی با محمد شهرستانی (متوفی ۵۴۸)، نویسنده الملل والنحل، هم روزگار بوده است.
بيهقى از خاندان حاكميان و فندقيان شهر سيوار در الشتان بست بود كه نسب خودرا به خزيمة بن ثابت انصارى ذو الشهادتين از قبيلۀ أوس مى‌رساندند. نياكانش در دورۀ‌غزنويان و سلجوقيان مناصب مختلف مذهبى و ديوانى داشتند. بيهقى در كودكى به همراه پدرش از سبزوار به قريۀ ششتمد كوچ كرد و در آنجا به خواندن کتاب‌هاى ادبى پرداخت.
مشايخ او
درنيشابور از استادانى چون احمد بن محمد ميدانى، ابوجعفر مقرى، امام محمد فزارى و امام حسن بن‌يعقوب بن احمد قارى كسب علم كرد.
در مرو به تحصيل فقه پرداخت و مجلس وعظ برگزار مى‌كرد.سپس به نيشابور بازگشت و آنگاه عازم زادگاه خود شد در 526 قاضى بيهق شد.در شوال همان‌سال به رى رفت و به حساب و جبر و مقابله نظر انداخت.همچنين پس از خواندن کتاب‌هایى در احكام‌نجوم در اين صناعت شهره گشت.در 529 به بيهق بازگشت و در 530 در سرخس رفته‌و حكمت را نزد قطب‌الدين محمد مروزى فرا گرفت، از آن پس به نيشابور و سپس به بيهق بازگشت.
وفات
بيهقى در 565ق در بيهق درگذشت.
مذهب او
منابع به روشنى به مذهب او اشاره نكرده‌اند گروهى او را شافعى و گروهى شيعه مى‌دانند.
آثار او
بيهقى آثار زيادى در تاريخ، فقه، كلام، فلسفه، رياضيات، نجوم و انساب به زبانهاى فارسی و عربى دارد كه از آن جمله‌اند: مشارب التجارب و غوارب الغرائب كه ذيلى است بر تاريخ يمينى، تاريخ بيهق، جوامع احكام النجوم، تتمة صوان الحكمة يا تاريخ حكماءالاسلام، لباب الأنساب، معارج نهج‌البلاغة، غرر الامثال و درر الاقوال و...