السيرة الفلسفية: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ش' به 'ش') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان‌های دیگر = شرح احوال و آثار و افکار رازي | | عنوان‌های دیگر = شرح احوال و آثار و افکار رازي | ||
السيره الفلسفيه. فارسی - | السيره الفلسفيه. فارسی - عربی | ||
| تصویر = NUR01813J1.jpg | | تصویر = NUR01813J1.jpg | ||
| پدیدآوران = [[اقبال آشتیانی، عباس]] (مترجم) | | پدیدآوران = [[اقبال آشتیانی، عباس]] (مترجم) | ||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
[[کراوس، پل]] (مصحح) | [[کراوس، پل]] (مصحح) | ||
[[رازی، محمد بن زکریا]] ( | [[رازی، محمد بن زکریا]] (نویسنده) | ||
[[محقق، مهدی]] (محقق) | [[محقق، مهدی]] (محقق) | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
فیلسوفان اسلامی - سرگذشت‌نامه و | فیلسوفان اسلامی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی | ||
فیلسوفان اسلامی - نگرشها | فیلسوفان اسلامی - نگرشها | ||
| زبان = | | زبان = | ||
فارسی | فارسی عربی | ||
| تعداد جلد = | | تعداد جلد = | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01813 | ||
| کد کنگره = BBR 204 /آ3 1371 | | کد کنگره = BBR 204 /آ3 1371 | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE01813AUTOMATIONCODE | ||
| کتابخوان همراه نور =01813 | |||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''السيرة الفلسفية'''، كتابى است به زبان عربى كه در قرن سوم هجرى توسط [[رازی، محمد بن زکریا|زكرياى رازى]] نوشته شده است. اين كتاب همراه با تصحيح و مقدمه پول كراوس و ترجمه فارسی آن توسط [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال]] و با انضمام «شرح احوال و آثار و افكار»، اثر [[محقق، مهدی |دكتر مهدى محقق]]، به چاپ رسيده است. | |||
كتاب به سفارش آقاى [[حکمت، علی‌اصغر|على‌اصغر حكمت]]، رئيس كميسيون ملى يونسكو، به مناسبت جشن هزار و يك‌صدمين سال تولد [[رازی، محمد بن زکریا|محمد بن زكرياى رازى]] چاپ شده تا در هنگام انعقاد جشن، در دسترس جويندگان دانش قرار گیرد.<ref>متن كتاب، پيشگفتار چاپ اول، ص15</ref> | |||
كتاب به سفارش آقاى [[حکمت، علی‌اصغر|على‌اصغر حكمت]]، رئيس كميسيون ملى يونسكو، به مناسبت جشن هزار و يك‌صدمين سال تولد [[رازی، محمد بن زکریا|محمد بن زكرياى رازى]] چاپ شده تا در هنگام انعقاد جشن، در دسترس جويندگان دانش قرار | |||
==ساختار== | |||
كتاب با دو پيشگفتار تحت عنوان «پيشگفتار چاپ دوم» و «پيشگفتار چاپ اول» و يك ضميمه تحت عنوان «احوال و آثار و افكار رازى» (هر سه به قلم دكتر محقق) و يك مقدمه از پول كراوس آغاز شده است، سپس متن كتاب «السيرة الفلسفية» و آن‌گاه ترجمه آن آمده است. | كتاب با دو پيشگفتار تحت عنوان «پيشگفتار چاپ دوم» و «پيشگفتار چاپ اول» و يك ضميمه تحت عنوان «احوال و آثار و افكار رازى» (هر سه به قلم دكتر محقق) و يك مقدمه از پول كراوس آغاز شده است، سپس متن كتاب «السيرة الفلسفية» و آن‌گاه ترجمه آن آمده است. | ||
== گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا== | ||
رازى در اين كتاب نه تنها از روش و سيرت علمى خود دفاع كرده، بلكه نشان داده است كه روش عادلانه و سيرت فاضلانه دانشمندان و فيلسوفان در برابر اربابان قدرت و خداوندان مال و مكنت چگونه بايد باشد و رساله سيرت فلسفى، پاسخى گوياست به كسانى كه بزرگان و دانشمندان بزرگ را فقط به‌خاطر آنكه از امكانات مادى اميران و حاكمان استفاده كرده و كتاب يا رساله‌اى را به نام آنان كرده‌اند، تشنيع مى‌كنند.<ref>متن كتاب، پيشگفتار چاپ دوم، ص11</ref> | رازى در اين كتاب نه تنها از روش و سيرت علمى خود دفاع كرده، بلكه نشان داده است كه روش عادلانه و سيرت فاضلانه دانشمندان و فيلسوفان در برابر اربابان قدرت و خداوندان مال و مكنت چگونه بايد باشد و رساله سيرت فلسفى، پاسخى گوياست به كسانى كه بزرگان و دانشمندان بزرگ را فقط به‌خاطر آنكه از امكانات مادى اميران و حاكمان استفاده كرده و كتاب يا رساله‌اى را به نام آنان كرده‌اند، تشنيع مى‌كنند.<ref>متن كتاب، پيشگفتار چاپ دوم، ص11</ref> | ||
رازى خود مى‌كوشد كه روش و سيرت زندگى شخصى و علمى خود را همگون با روش و زندگى سقراط قرار دهد، ولى نه آن سقراطى كه در هاله‌اى از برساخته‌هاى جاهلان قرار گرفته كه او از دنيا دورى كرده و غذاى لذيذ نخورده و نوشيدنى گوارا ننوشيده و جفت اختيار نكرده، بلكه جامه خشن پوشيده و خمى را مسكن و مأواى خود ساخته است، بلكه آن سقراطى كه شاگرد بزرگ او افلاطون در | رازى خود مى‌كوشد كه روش و سيرت زندگى شخصى و علمى خود را همگون با روش و زندگى سقراط قرار دهد، ولى نه آن سقراطى كه در هاله‌اى از برساخته‌هاى جاهلان قرار گرفته كه او از دنيا دورى كرده و غذاى لذيذ نخورده و نوشيدنى گوارا ننوشيده و جفت اختيار نكرده، بلكه جامه خشن پوشيده و خمى را مسكن و مأواى خود ساخته است، بلكه آن سقراطى كه شاگرد بزرگ او افلاطون در كتاب‌هایى نظير «احتجاج سقراط بر اهل آتن و فادن» از او ترسيم كرده كه گفته است كه آدمى نبايد زندگى و سلامتى همراه با جهل و سيرت زشت و گناه‌كارى را بر مرگ ترجيح دهد؛ زيرا ميان اين‌گونه زندگى و زندگى حيوانى و بهيمى، هيچ فرق نيست و اگر آدمى نااميد شد از اينكه در بازمانده عمر خود بتواند خود را بر سيرت فاضله و بر پايه فلسفه پايدار بدارد، بلكه بايد بر سيرت حيوانى زندگى كند و در نتيجه پست‌تر و فرومايه‌تر از حيوان‌ها بشود، چه بهتر كه مرگ را براى خود برگزيند؛ زيرا زندگى چنين آدمى زندگى انسانى به شمار نمى‌آيد، همچنان‌كه سقراط هنگامى كه دانست در آينده جز بر انديشه‌هاى دروغين و سيرت زشت نمى‌تواند زندگى كند، مرگ را بر زندگى برگزيد.<ref>همان، ص12</ref> | ||
موضوع كتاب، چنان‌كه ظاهر عنوان آن مى‌نمايد، تنها شرح آراى اخلاقى [[رازی، محمد بن زکریا|محمد بن زكرياى رازى]] نيست، بلكه اهميت خاص آن از اين بابت است كه رازى در آن از شخص خود گفتگو مى‌كند و از سيره خويش و پسنديده بودن آن مدافعه مى‌نمايد؛ چه اين دانشمند حكيم پس از رسيدن به مراحل شيخوخيت، كسانى را ديده است كه منكر مقام فلسفى او بوده و سيره اخلاقى او را مورد سرزنش و انتقاد قرار مى‌داده‌اند.<ref>متن كتاب، مقدمه پول كراوس، ص62</ref> | موضوع كتاب، چنان‌كه ظاهر عنوان آن مى‌نمايد، تنها شرح آراى اخلاقى [[رازی، محمد بن زکریا|محمد بن زكرياى رازى]] نيست، بلكه اهميت خاص آن از اين بابت است كه رازى در آن از شخص خود گفتگو مى‌كند و از سيره خويش و پسنديده بودن آن مدافعه مى‌نمايد؛ چه اين دانشمند حكيم پس از رسيدن به مراحل شيخوخيت، كسانى را ديده است كه منكر مقام فلسفى او بوده و سيره اخلاقى او را مورد سرزنش و انتقاد قرار مى‌داده‌اند.<ref>متن كتاب، مقدمه پول كراوس، ص62</ref> | ||
| خط ۶۳: | خط ۵۶: | ||
در اين كتاب، از سيرت سقراط حكيم، دو تقرير، مذكور است: يكى آنكه مخالفان رازى، سقراط را به آن مى‌شناخته و به ديگران مى‌شناسانده‌اند؛ ديگرى سيرتى كه رازى از حكيم مزبور به دست داده است.<ref>همان، ص65</ref> | در اين كتاب، از سيرت سقراط حكيم، دو تقرير، مذكور است: يكى آنكه مخالفان رازى، سقراط را به آن مى‌شناخته و به ديگران مى‌شناسانده‌اند؛ ديگرى سيرتى كه رازى از حكيم مزبور به دست داده است.<ref>همان، ص65</ref> | ||
خصوم رازى، سقراط را مردى ناسك و | خصوم رازى، سقراط را مردى ناسك و گوشير و دشمن انتظامات اجتماعى و مخالف تولید مثل و بقاى نسل معرفى مى‌كرده‌اند؛ درصورتى‌كه پيش رازى، سقراط مردى است وطن‌پرست و تا حدى شریک در امور اجتماعى هم‌وطنان خود و برخلاف تهمت مخالفان، دشمن بقاى نسل نبوده و خود نيز به تولید مثل پرداخته است.<ref>همان</ref> | ||
رازى سعى مى‌كند كه اين دو تقرير متضاد از سيرت سقراط را با هم وفق دهد و بگويد كه سقراط، دو دوره زندگانى داشته و اگر در دوره اول چنان مى‌زيسته است كه مخالفان گويند، برخلاف، در دوره دوم، آن سيره را داشته كه رازى مداح و پيرو آن است.<ref>همان</ref> | رازى سعى مى‌كند كه اين دو تقرير متضاد از سيرت سقراط را با هم وفق دهد و بگويد كه سقراط، دو دوره زندگانى داشته و اگر در دوره اول چنان مى‌زيسته است كه مخالفان گويند، برخلاف، در دوره دوم، آن سيره را داشته كه رازى مداح و پيرو آن است.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۶۹: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
تصحيح كتاب، توسط پول كراوس صورت گرفته است. | تصحيح كتاب، توسط پول كراوس صورت گرفته است. | ||
| خط ۸۴: | خط ۷۵: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[السیرة الفلسفیة و پاره‌ایی از دو اثر دیگر (به همراه مدخل ابوبکر رازی از دانشنامه فلسفۀ استنفورد به قلم پیتر آدامسون)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۰: | ||
[[رده:عصر صاحب‌نظران فلسفه اسلامی]] | [[رده:عصر صاحب‌نظران فلسفه اسلامی]] | ||
[[رده:عصر صاحب‌نظران فلسفه قرن چهارم]] | [[رده:عصر صاحب‌نظران فلسفه قرن چهارم]] | ||
[[رده: فیلسوفان، آ–ی]] | [[رده: کتابهای فیلسوفان، آ–ی]] | ||
[[رده:رازی، محمد بن زکریا، 251-313ق]] | [[رده:رازی، محمد بن زکریا، 251-313ق]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۴۲
| السیره الفلسفیه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اقبال آشتیانی، عباس (مترجم)
کراوس، پل (مصحح) رازی، محمد بن زکریا (نویسنده) محقق، مهدی (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | شرح احوال و آثار و افکار رازي السيره الفلسفيه. فارسی - عربی |
| ناشر | سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1371 ش |
| چاپ | 2 |
| موضوع | رازی، محمد بن زکریا، ۲۵۱ - ۳۱۳ق. - فلسفه
فلسفه اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 فیلسوفان اسلامی - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی فیلسوفان اسلامی - نگرشها |
| زبان | فارسی عربی |
| کد کنگره | BBR 204 /آ3 1371 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
السيرة الفلسفية، كتابى است به زبان عربى كه در قرن سوم هجرى توسط زكرياى رازى نوشته شده است. اين كتاب همراه با تصحيح و مقدمه پول كراوس و ترجمه فارسی آن توسط عباس اقبال و با انضمام «شرح احوال و آثار و افكار»، اثر دكتر مهدى محقق، به چاپ رسيده است.
كتاب به سفارش آقاى على‌اصغر حكمت، رئيس كميسيون ملى يونسكو، به مناسبت جشن هزار و يك‌صدمين سال تولد محمد بن زكرياى رازى چاپ شده تا در هنگام انعقاد جشن، در دسترس جويندگان دانش قرار گیرد.[۱]
ساختار
كتاب با دو پيشگفتار تحت عنوان «پيشگفتار چاپ دوم» و «پيشگفتار چاپ اول» و يك ضميمه تحت عنوان «احوال و آثار و افكار رازى» (هر سه به قلم دكتر محقق) و يك مقدمه از پول كراوس آغاز شده است، سپس متن كتاب «السيرة الفلسفية» و آن‌گاه ترجمه آن آمده است.
گزارش محتوا
رازى در اين كتاب نه تنها از روش و سيرت علمى خود دفاع كرده، بلكه نشان داده است كه روش عادلانه و سيرت فاضلانه دانشمندان و فيلسوفان در برابر اربابان قدرت و خداوندان مال و مكنت چگونه بايد باشد و رساله سيرت فلسفى، پاسخى گوياست به كسانى كه بزرگان و دانشمندان بزرگ را فقط به‌خاطر آنكه از امكانات مادى اميران و حاكمان استفاده كرده و كتاب يا رساله‌اى را به نام آنان كرده‌اند، تشنيع مى‌كنند.[۲]
رازى خود مى‌كوشد كه روش و سيرت زندگى شخصى و علمى خود را همگون با روش و زندگى سقراط قرار دهد، ولى نه آن سقراطى كه در هاله‌اى از برساخته‌هاى جاهلان قرار گرفته كه او از دنيا دورى كرده و غذاى لذيذ نخورده و نوشيدنى گوارا ننوشيده و جفت اختيار نكرده، بلكه جامه خشن پوشيده و خمى را مسكن و مأواى خود ساخته است، بلكه آن سقراطى كه شاگرد بزرگ او افلاطون در كتاب‌هایى نظير «احتجاج سقراط بر اهل آتن و فادن» از او ترسيم كرده كه گفته است كه آدمى نبايد زندگى و سلامتى همراه با جهل و سيرت زشت و گناه‌كارى را بر مرگ ترجيح دهد؛ زيرا ميان اين‌گونه زندگى و زندگى حيوانى و بهيمى، هيچ فرق نيست و اگر آدمى نااميد شد از اينكه در بازمانده عمر خود بتواند خود را بر سيرت فاضله و بر پايه فلسفه پايدار بدارد، بلكه بايد بر سيرت حيوانى زندگى كند و در نتيجه پست‌تر و فرومايه‌تر از حيوان‌ها بشود، چه بهتر كه مرگ را براى خود برگزيند؛ زيرا زندگى چنين آدمى زندگى انسانى به شمار نمى‌آيد، همچنان‌كه سقراط هنگامى كه دانست در آينده جز بر انديشه‌هاى دروغين و سيرت زشت نمى‌تواند زندگى كند، مرگ را بر زندگى برگزيد.[۳]
موضوع كتاب، چنان‌كه ظاهر عنوان آن مى‌نمايد، تنها شرح آراى اخلاقى محمد بن زكرياى رازى نيست، بلكه اهميت خاص آن از اين بابت است كه رازى در آن از شخص خود گفتگو مى‌كند و از سيره خويش و پسنديده بودن آن مدافعه مى‌نمايد؛ چه اين دانشمند حكيم پس از رسيدن به مراحل شيخوخيت، كسانى را ديده است كه منكر مقام فلسفى او بوده و سيره اخلاقى او را مورد سرزنش و انتقاد قرار مى‌داده‌اند.[۴]
رازى در اين رساله با ايمان كامل به مقام بلند خود، اعتراضات مخالفان را رد مى‌كند و عدم انحراف خود را از سيره اخلاقى كه اتخاذ كرده بوده و خدماتى را كه به‌وسيله دانش خويش به مردم نموده، يادآور مى‌شود و چون وى طبيبى بوده است دور از مشرب متزهدان و پيرو سيره اطباى قديم يونانى و طالب احراز مقامى نظير ايشان، كاملا اهميت درجه خدمت‌گزارى خود را به ابناى جنس خود درمى‌يافته است.[۵]
رازى در اين كتاب، سيره اخلاقى خود را تعقيب سيره سقراط حكيم معرفى كرده و او را امام و قدوه خود شمرده و آرزوى او تشبه به اين حكيم است.[۶]
در اين كتاب، از سيرت سقراط حكيم، دو تقرير، مذكور است: يكى آنكه مخالفان رازى، سقراط را به آن مى‌شناخته و به ديگران مى‌شناسانده‌اند؛ ديگرى سيرتى كه رازى از حكيم مزبور به دست داده است.[۷]
خصوم رازى، سقراط را مردى ناسك و گوشير و دشمن انتظامات اجتماعى و مخالف تولید مثل و بقاى نسل معرفى مى‌كرده‌اند؛ درصورتى‌كه پيش رازى، سقراط مردى است وطن‌پرست و تا حدى شریک در امور اجتماعى هم‌وطنان خود و برخلاف تهمت مخالفان، دشمن بقاى نسل نبوده و خود نيز به تولید مثل پرداخته است.[۸]
رازى سعى مى‌كند كه اين دو تقرير متضاد از سيرت سقراط را با هم وفق دهد و بگويد كه سقراط، دو دوره زندگانى داشته و اگر در دوره اول چنان مى‌زيسته است كه مخالفان گويند، برخلاف، در دوره دوم، آن سيره را داشته كه رازى مداح و پيرو آن است.[۹]
اگرچه قسمت اول و آخر كتاب در مدافعه از سيرت خود رازى است، ليكن قسمت وسط، متضمن شرح سيرتى است كه هر فيلسوفى بايد به آن متصف باشد. رازى در اين كتاب، در ضمن شش دستور، اصولى را كه هر فيلسوفى بايد رعايت كند، توضيح مى‌دهد و در ميان اين اصول، آنكه بيش از همه رازى به آن اهميت مى‌نهد، مسئله لذت و ألم است.
رازى در اين اثر، سيرت فلسفى لذت و ألم را از لحاظ اخلاقى تحت مطالعه آورده و مى‌گويد كه فيلسوف حقيقى كسى است كه از لذاتى كه مايه خسران عقل و اخلاق است، احتراز جويد و علم و عدل را كه سبب لذت واقعى بعد از مرگ است، بر لذايذ جسمانى ترجيح نهد، ليكن اختيار اين سيرت مستلزم آن نيست كه مرد شيوه مرتاضان هند را در سوختن جسد و افكندن خود بر آتش سوزان، يا سيره مانويه را در ترك جماع و گرسنه و تشنه و پليد نگاه‌داشتن خود، يا روش نصارى را در رهبانيت و انزواى در صوامع، يا طريقه جمعى از مسلمين را در اعتكاف در مساجد و ترك مكاسب و اقتصار بر كم‌خوراكى و درشت‌پوشاكى اختيار كند و از لذات فعلى چشم بپوشد، بلكه بايد به ديده عقل در لذايذ ببيند و آنها را پيشه كند كه به عواقبى مولم و تبعاتى وخيم نكشد.
مرتاض ناسك به عقيده رازى با نفس خود ظالم است و راهى مى‌رود كه با سيره و اخلاق اسلاف سازش ندارد؛ چه اسلاف گفته‌اند كه فلسفه تشبه به خداوند عز و جل است تا آنجا كه ممكن شود و آن نسبت به نفس، عادل و رحيم بودن است. فيلسوف واقعى بايد سيرتى برگزيند كه از زهد و ريا دور و از تعيش و تفنن برى باشد و در هيچ‌يك از دو ورطه افراط و تفريط نيفتد.
در بيان مسئله رياضت و تزهد، رازى داخل در بحث مسئله‌اى مى‌شود كه از قديم محل نزاع حكما بوده و آن مسئله رساندن ألم و درد است به موجودات ذى‌حس، از قبيل كشتن آنها به شكار يا استفاده از آنها در باركشى و سوارى و غيره.
وضعيت كتاب
تصحيح كتاب، توسط پول كراوس صورت گرفته است.
فهرست مطالب، در ابتداى كتاب و بعد از مقدمات مؤلف و فهرست منابع، قبل از مقدمه پول كراوس آمده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.