الكافي (ط. دارالحديث): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ الکافي (ط. دارالحدیث) را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به الکافی (ط. دارالحدیث) منتقل کرد)
    جز (جایگزینی متن - 'الکافی (ابهام‌ زدایی)' به 'الکافی (ابهام‌‌زدایی)')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
     
    (۶۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR03635J1.jpg|بندانگشتی|الکافي]]
    | تصویر =NUR03635J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =الکافی
    |+ |
    | پدیدآوران =  
    |-
    [[درایتی، محمدحسین]] (اهتمام)
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|الکافي
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[درایتی، محمدحسین]] (اهتمام)


    [[مرکز بحوث دار الحدیث. قسم احیاء التراث]] (محقق)
    [[مرکز بحوث دار الحدیث. قسم احیاء التراث]] (محقق)


    [[کلینی، محمد بن یعقوب]] (نويسنده)
    [[کلینی، محمد بن یعقوب]] (نویسنده)
    |-
    | زبان =عربی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏129‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏8‎‏ک‎‏2‎‏ ‎‏1387
    |data-type='language'|عربی
    | موضوع =
    |-
    احادیث شیعه - قرن 4ق.
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏129‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏8‎‏ک‎‏2‎‏ ‎‏1387
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|احادیث شیعه - قرن 4ق.


    کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. الکافی - نقد و تفسیر
    کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. الکافی - نقد و تفسیر
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر
    |data-type='publisher'|موسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر
    | مکان نشر =قم - ایران
    |-
    | سال نشر = 1387 ش یا 1430 ق  
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|قم - ایران
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1387 هـ.ش یا 1430 هـ.ق  
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|3635
    |}
    </div>


    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03635AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    | شابک =978-964-493-340-0
    | تعداد جلد =15
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =03635
    | کتابخوان همراه نور =03635
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پیش از =
    }}
    {{کاربردهای دیگر|الکافی (ابهام‌‌زدایی)}}
    '''الکافی (ط: دارالحدیث)'''، اثر [[محمد بن یعقوب کلینى]] (رى، 258ق، بغداد 328ق)، از مهم‌ترین و معتبرترین کتاب‌هاى حدیثى شیعه است که در مدت 20 سال به درخواست بعضى از شاگردانش گردآورى شده است.
    این نسخه، با تحقیق بخش احیاى تراث مرکز بحوث دارالحدیث، توسط مؤسسه دارالحدیث چاپ و منتشر گردیده است.


    == معرفى اجمالى ==


    ==ساختار==
    کتاب، دربردارنده‌ى بیش از شانزده هزار حدیث از پیامبر اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) مى‌باشد و به سه بخش مجزا تقسیم شده است:


    «الكافي (ط: دارالحديث)»، اثر محمد بن يعقوب كلينى (رى، 258ق، بغداد 328ق)، از مهم‌ترين و معتبرترين كتاب‌هاى حديثى شيعه است كه در مدت 20 سال به درخواست بعضى از شاگردانش گردآورى شده است.
    #اصول کافى (شامل روایات اعتقادى)
    #فروع کافى (حاوى روایات فقهى)
    #روضه کافى (شامل روایات گوناگون).


    اين نسخه، با تحقيق بخش احياى تراث مركز بحوث دارالحديث، توسط مؤسسه دارالحديث چاپ و منتشر گرديده است.
    کافى، مشتمل بر 35 کتاب است و هر کتاب به ابواب مختلفى تقسیم شده و در هر باب، روایات متعددى آمده است. فقط کتاب العقل و الجهل، داراى یک باب است، ولى برخى از این کتب بیش از دویست باب دارند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/5281/1/7 ر.ک: متن کتاب، ج3، ص7]</ref>


    == ساختار ==
    تعداد روایات ذکرشده در هر باب نیز بسیار متغیر است. گاه در یک باب بیشتر از یک روایت ذکر نشده، ولى در برخى از باب‌ها، ده‌ها روایت آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34938/3/273 ر.ک: مدنى بجستانى، سید محمود، ص273]</ref>


    مؤلف، مجموع روایات کافى را از 34 نفر از مشایخ خود نقل کرده است؛ لکن از مجموع روایات، 15284 حدیث را فقط از هشت نفر نقل کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34780/2/10 ر.ک: ایازى، ص10]</ref>


    كتاب، دربردارنده‌ى بيش از شانزده هزار حديث از پيامبر اسلام(ص) و ائمه معصومين(ع) مى‌باشد و به سه بخش مجزا تقسيم شده است:
    روش کلینى در ترتیب احادیث هر باب این است که حدیث درست‌تر و روشن‌تر را در اول باب قرار داده و سپس به همین ترتیب، احادیث مبهم و مجمل را ذکر کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14207/1/10 ر.ک: مصطفوى، سید جواد، مقدمه، ص10]</ref>


    1. اصول كافى (شامل روايات اعتقادى)؛ 2. فروع كافى (حاوى روايات فقهى)؛ 3. روضه كافى (شامل روايات گوناگون).
    ==گزارش محتوا==
    براى آشنایى با محتوا و ویژگى‌هاى کتاب شریف کافى، توجه به نکات زیر مفید است:


    كافى، مشتمل بر 35 كتاب است و هر كتاب به ابواب مختلفى تقسيم شده و در هر باب، روايات متعددى آمده است. فقط كتاب العقل و الجهل، داراى يك باب است، ولى برخى از اين كتب بيش از دويست باب دارند (ر.ك: متن كتاب، ج3، ص7).
    #از جمله منابعى که [[کلینی، محمد بن یعقوب|کلینى]] در تدوین کافى از آن‌ها بهره برده است، کتاب‌هایى بوده است که مستقیماً توسط خود امامان شیعه به اصحاب، املاء مى‌شده و به اصول اربعمائه مشهورند. کلینى، به جهت نزدیکى زمانى با نویسندگان اصول اربعمائه، توانسته روایاتى را با واسطه‌هاى کمتر نقل کند. ازهمین‌رو بخشى از روایات کافى با سه واسطه از معصوم(ع) نقل شده است.
    #کافى، داراى عناوینى کوتاه و گویاست؛ عناوینى که محتواى روایات باب را به‌صورت کلى نشان مى‌دهد.
    #در کافى، روایات بدون دخل و تصرف نقل شده و توضیحات مصنف با روایت‌ها مشتبه نمى‌شود.
    #ابواب کافى، از نظم دقیق و منطقى برخوردار است؛ به این معنا که از عقل و جهل و سپس علم و آنگاه توحید شروع مى‌کند. در واقع برخى از مباحث معرفت‌شناسى را در مرحله نخست قرار داده و سپس به مباحث توحید و امامت مى‌رسد، آنگاه روایات اخلاقى را نقل کرده تا به فروع و احکام مى‌رسد و در پایان جُنگى متنوع از احادیث را جمع کرده است.
    #در کافى، تمام سند حدیث ذکر شده است؛ برخلاف [[تهذیب الاحکام|تهذیب]] و [[استبصار]] و [[من‌لایحضره‌الفقیه]].<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14639/2/239 ر.ک: قنبرى، محمد، ج1، ص239]</ref>
    #در کافى، نص حدیث ذکر شده و از نقل به معنا، پرهیز گردیده؛ ازاین‌رو [[کلینی، محمد بن یعقوب|مرحوم کلینى]] را اضبط محدثان دانسته‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14639/2/394 ر.ک: همان، ص394]</ref>
    #احادیث متعارض، در کافى ذکر نشده و به ذکر روایات مطابق با نظر مؤلف اکتفا گردیده است. این ویژگى موجب شده که روایات انتخابى مرحوم کلینى، فتواى او تلقى گردد.
    #:ازاین‌رو کتاب وى، کمتر احادیث اختلافى را در خود جمع کرده است. این نکته گرچه از محسنات کافى بوده است، اما به سهم خود از عوامل نقد کتاب نیز بشمار مى‌آید؛ زیرا در این شیوه، پاره‌اى از روایات فقهى از دید فقیهان به‌دور خواهد ماند؛ روایاتى که ممکن است از نظر دیگر محدثان و فقیهان شیعه، نسبت به روایات کافى ترجیح داشته باشند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14639/2/395 ر.ک: همان، ص395]</ref>
    #در کافى، در برخى موارد، تقطیع متن بدون اینکه بدان تصریح شود، صورت گرفته است (محدثان گاه حدیثى را که مشتمل بر موضوعات مختلفى بوده است به چند بخش تقسیم کرده و هر بخش را به تناسب در موضوع و باب خاص خود نقل مى‌کردند. مرحوم کلینى نیز در برخى موارد، جهت رعایت اختصار از این شیوه استفاده کرده است).
    #شرح و بیان برخى از احادیث توسط [[کلینی، محمد بن یعقوب|مرحوم کلینى]]: توضیحات کلینى در مقولات مختلف فلسفى، کلامى، تاریخى، تفسیر الفاظ و آراى فقهى به چشم مى‌خورد. کلینى، گاه در احادیث فقهى نیز توضیحاتى را در زمینه‌هاى زیر آورده است: توضیح متن روایت، ارائه رأى فقهى خود در آغاز باب، توجه به آراى اصحاب، اختلاف نقل‌هاى حدیث، رفع تعارض.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14639/2/396 ر.ک: همان، ص396]</ref>
    #ذکر آیات قرآن: بعضى ادعا کرده‌اند که تمامى آیات الاحکام در این کتاب آمده است.
    #عدم روایت از غیر معصوم، جز در موارد نادر.
    #ذکر کامل سند تا معصوم، جز در موارد اندک.
    #ذکر طرق مختلف براى یک روایت.
    #امانت در گزارش سند.
    #استفاده از شیوه‌هاى مختلف براى اختصار سند، مانند: تعلیق بر اسناد قبل، شبه تعلیق، تحویل در سند، اختصار در اسامى روات، به کار بردن عبارات جمعى، مانند: «عدة من أصحابنا» و.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14639/2/398 ر.ک: همان، ص398-406]</ref>


    تعداد روايات ذكرشده در هر باب نيز بسيار متغير است. گاه در يك باب بيشتر از يك روايت ذكر نشده، ولى در برخى از باب‌ها، ده‌ها روايت آمده است (ر.ك: مدنى بجستانى، سيد محمود، ص273).
    ==وضعیت کتاب==


    مؤلف، مجموع روايات كافى را از 34 نفر از مشايخ خود نقل كرده است؛ لكن از مجموع روايات، 15284 حديث را فقط از هشت نفر نقل كرده است .ك: ايازى، ص10).
    این نسخه از کتاب، در مؤسسه دارالحدیث، از روى نسخه‌هاى متعدد تحقیق و تصحیح گردیده است. هدف‌هایى که در این تصحیح، دنبال شده است عبارتند از:


    روش كلينى در ترتيب احاديث هر باب اين است كه حديث درست‌تر و روشن‌تر را در اول باب قرار داده و سپس به همين ترتيب، احاديث مبهم و مجمل را ذكر كرده است (ر.ك: مصطفوى، سيد جواد، مقدمه، ص10).
    - عرضه صحیح‌ترین و مستندترین متن الکافی و نزدیک‌ترین آن به «ما صدر عن قلم الکلینی»؛


    == گزارش محتوا ==
    - تحقیق همه‌جانبه در اسناد الکافی و رفع اشکالات مربوط به تصحیف و تحریف در اسناد و حل مشکلات ساختارى اسناد الکافی؛


    - مشابه‌یابى و جستجوى احادیث الکافی در سایر مصادر مهم روایى و اشاره به چگونگى متن و سند آنها؛


    براى آشنايى با محتوا و ويژگى‌هاى كتاب شريف كافى، توجه به نكات زير مفيد است:
    - رفع اجمال و ابهام از برخى از کلمات، جملات و احادیث الکافی.


    1. از جمله منابعى كه كلينى در تدوين كافى از آن‌ها بهره برده است، كتاب‌هايى بوده است كه مستقيماً توسط خود امامان شيعه به اصحاب، املاء مى‌شده و به اصول اربعمائه مشهورند. كلينى، به جهت نزديكى زمانى با نويسندگان اصول اربعمائه، توانسته رواياتى را با واسطه‌هاى كمتر نقل كند. ازهمين‌رو بخشى از روايات كافى با سه واسطه از معصوم(ع) نقل شده است.
    این پژوهش مجموعا در ده مرحله شکل گرفته است: شناسایى نسخه‌هاى خطى و اولویت‌بندى آنها؛ مقابله با هشت تا دوازده نسخه خطى؛ تخریجات (مشابه‌یابى و جستجوى احادیث الکافی در سایر مصادر روایى مهم شیعه و مقابله با آنها؛ تصحیح و تحقیق اسناد الکافی؛ تصحیح و استوارسازى متن روایات الکافی؛ ترجمه لغات، شرح‌هاى توضیحى و رفع اجمال از متن؛ تنزیل هامش (یک‌سان‌سازى پانوشت‌ها)؛ اعراب‌گذارى کامل روایات الکافی؛ ویرایش و نشانه‌گذارى روایات الکافی و کنترل نهایى.<ref>ر.ک: فاطمى موحد، سیدحسن، وبگاه ایکنا</ref>


    2. كافى، داراى عناوينى كوتاه و گوياست؛ عناوينى كه محتواى روايات باب را به‌صورت كلى نشان مى‌دهد.
    هر حدیث دو شماره دارد: یکى شماره حدیث که در هر باب از یک آغاز مى‌شود و دیگرى شماره مسلسل که تا پایان کتاب ادامه دارد. طبق این شماره، کافى داراى 15413 حدیث دارد.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/38171/135 فاطمى موحد، سیدحسن، ص135-137]</ref>


    3. در كافى، روايات بدون دخل و تصرف نقل شده و توضيحات مصنف با روايت‌ها مشتبه نمى‌شود.
    تاکنون بیش از بیست شرح و سى حاشیه و نیز ترجمه‌هاى متعدد بر کتاب کافى نوشته شده است. مشهورترین شروح کافى عبارتند از: [[شرح اصول کافى]]، تألیف [[صدرالمتألهین شیرازى]]؛ [[شرح کافی الاصول و الروضة (ملا صالح مازندرانی)|شرح اصول کافى]]، تألیف [[ملا صالح مازندرانى]]؛ [[مرآة العقول]]، تألیف [[علامه ملا محمدباقر مجلسى]].


    4. ابواب كافى، از نظم دقيق و منطقى برخوردار است؛ به اين معنا كه از عقل و جهل و سپس علم و آنگاه توحيد شروع مى‌كند. در واقع برخى از مباحث معرفت‌شناسى را در مرحله نخست قرار داده و سپس به مباحث توحيد و امامت مى‌رسد، آنگاه روايات اخلاقى را نقل كرده تا به فروع و احكام مى‌رسد و در پايان جُنگى متنوع از احاديث را جمع كرده است.
    ==پانویس==
    <references/>


    5. در كافى، تمام سند حديث ذكر شده است؛ برخلاف تهذيب و استبصار و من‌لايحضره‌الفقيه (ر.ك: قنبرى، محمد، ج1، ص239).
    ==منابع مقاله==
    #مقدمه و متن کتاب.
    #[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34938 مدنى بجستانى، سید محمود، فرهنگ کتب حدیثى شیعه، ج1، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1385].
    #[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/34780 ایازى، سید محمدعلى، کافى‌پژوهى (گزارش پایان‌نامه‌هاى مرتبط با کلینى و الکافی)، قم، دارالحدیث، 1387].
    #[[:noormags:712533|فاطمى موحد، سیدحسن، «گامى سترگ در کافى‌پژوهى»، مجله فقه اهل‌بیت، زمستان 1388، شماره 60، ص133-165]].
    #[http://www.iqna.ir/fa/print/1394691 فاطمى موحد، سیدحسن، نگاهى بر کتاب «الکافی» در 15 جلد، خبرگزارى بین‌المللى قرآن (ایکنا)]،
    #[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14639 قنبرى، محمد، شناخت‌نامه کلینى و الکافی (مباحث فقه الحدیثى)، ج1، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1387].
    #[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14207 مصطفوى، سید جواد، «اصول کافى / ترجمه مصطفوى»، تهران، کتاب‌فروشى علمیه اسلامیه، چاپ اول].


    6. در كافى، نص حديث ذكر شده و از نقل به معنا، پرهيز گرديده؛ ازاين‌رو مرحوم كلينى را اضبط محدثان دانسته‌اند (ر.ك: همان، ص394).
    {{کتب اربعه}}
    {{جوامع روایی شیعه}}
    {{کتاب سال حوزه}}
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    7. احاديث متعارض، در كافى ذكر نشده و به ذكر روايات مطابق با نظر مؤلف اكتفا گرديده است. اين ويژگى موجب شده كه روايات انتخابى مرحوم كلينى، فتواى او تلقى گردد.


    ازاين‌رو كتاب وى، كمتر احاديث اختلافى را در خود جمع كرده است. اين نكته گرچه از محسنات كافى بوده است، اما به سهم خود از عوامل نقد كتاب نيز بشمار مى‌آيد؛ زيرا در اين شيوه، پاره‌اى از روايات فقهى از ديد فقيهان به‌دور خواهد ماند؛ رواياتى كه ممكن است از نظر ديگر محدثان و فقيهان شيعه، نسبت به روايات كافى ترجيح داشته باشند (ر.ك: همان، ص395).
    [[شرح اصول الکافی]]


    8. در كافى، در برخى موارد، تقطيع متن بدون اينكه بدان تصريح شود، صورت گرفته است (محدثان گاه حديثى را كه مشتمل بر موضوعات مختلفى بوده است به چند بخش تقسيم كرده و هر بخش را به تناسب در موضوع و باب خاص خود نقل مى‌كردند. مرحوم كلينى نيز در برخى موارد، جهت رعايت اختصار از اين شيوه استفاده كرده است).
    [[الوافی]]
     
    9. شرح و بيان برخى از احاديث توسط مرحوم كلينى: توضيحات كلينى در مقولات مختلف فلسفى، كلامى، تاريخى، تفسير الفاظ و آراى فقهى به چشم مى‌خورد. كلينى، گاه در احاديث فقهى نيز توضيحاتى را در زمينه‌هاى زير آورده است: توضيح متن روايت، ارائه رأى فقهى خود در آغاز باب، توجه به آراى اصحاب، اختلاف نقل‌هاى حديث، رفع تعارض (ر.ك: همان، ص396).
     
    10. ذكر آيات قرآن: بعضى ادعا كرده‌اند كه تمامى آيات الاحكام در اين كتاب آمده است.
     
    11. عدم روايت از غير معصوم، جز در موارد نادر.
     
    12. ذكر كامل سند تا معصوم، جز در موارد اندك.
     
    13. ذكر طرق مختلف براى يك روايت.
     
    14. امانت در گزارش سند.
     
    15. استفاده از شيوه‌هاى مختلف براى اختصار سند، مانند: تعليق بر اسناد قبل، شبه تعليق، تحويل در سند، اختصار در اسامى روات، به كار بردن عبارات جمعى، مانند: «عدة من أصحابنا» و... (ر.ك: همان، ص398-406).
     
    == وضعيت كتاب ==
     
     
    اين نسخه از كتاب، در مؤسسه دارالحديث، از روى نسخه‌هاى متعدد تحقيق و تصحيح گرديده است. هدف‌هايى كه در اين تصحيح، دنبال شده است عبارتند از:
     
    - عرضه صحيح‌ترين و مستندترين متن الكافي و نزديك‌ترين آن به «ما صدر عن قلم الكليني»؛
     
    - تحقيق همه‌جانبه در اسناد الكافي و رفع اشكالات مربوط به تصحيف و تحريف در اسناد و حل مشكلات ساختارى اسناد الكافي؛
     
    - مشابه‌يابى و جستجوى احاديث الكافي در ساير مصادر مهم روايى و اشاره به چگونگى متن و سند آنها؛
     
    - رفع اجمال و ابهام از برخى از كلمات، جملات و احاديث الكافي.
     
    اين پژوهش مجموعا در ده مرحله شكل گرفته است: شناسايى نسخه‌هاى خطى و اولويت‌بندى آنها؛ مقابله با هشت تا دوازده نسخه خطى؛ تخريجات (مشابه‌يابى و جستجوى احاديث الكافي در ساير مصادر روايى مهم شيعه و مقابله با آنها؛ تصحيح و تحقيق اسناد الكافي؛ تصحيح و استوارسازى متن روايات الكافي؛ ترجمه لغات، شرح‌هاى توضيحى و رفع اجمال از متن؛ تنزيل هامش (يك‌سان‌سازى پانوشت‌ها)؛ اعراب‌گذارى كامل روايات الكافي؛ ويرايش و نشانه‌گذارى روايات الكافي و كنترل نهايى (ر.ك: فاطمى موحد، سيد حسن، وبگاه ايكنا).
     
    هر حديث دو شماره دارد: يكى شماره حديث كه در هر باب از يك آغاز مى‌شود و ديگرى شماره مسلسل كه تا پايان كتاب ادامه دارد. طبق اين شماره، كافى داراى 15413 حديث دارد (فاطمى موحد، سيد حسن، ص135-137).
     
    تاكنون بيش از بيست شرح و سى حاشيه و نيز ترجمه‌هاى متعدد بر كتاب كافى نوشته شده است. مشهورترين شروح كافى عبارتند از: شرح اصول كافى، تأليف صدرالمتألهين شيرازى؛ شرح اصول كافى، تأليف ملا صالح مازندرانى؛ مرآة العقول، تأليف علامه ملا محمدباقر مجلسى.
     
    == منابع مقاله ==
     
     
    1. مقدمه و متن كتاب.
     
    2. مدنى بجستانى، سيد محمود، فرهنگ كتب حديثى شيعه، ج1، تهران، مؤسسه انتشارات امير كبير، شركت چاپ و نشر بين‌الملل، 1385.
     
    3. ايازى، سيد محمدعلى، كافى‌پژوهى (گزارش پايان‌نامه‌هاى مرتبط با كلينى و الكافي)، قم، دارالحديث، 1387.
     
    4. فاطمى موحد، سيد حسن، «گامى سترگ در كافى‌پژوهى»، مجله فقه اهل بيت، زمستان 1388، شماره 60، ص133-165، درج در پايگاه مجلات تخصصى نور، به آدرس اينترنتى:
     
    http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/712533 .
     
    5. فاطمى موحد، سيد حسن، نگاهى بر كتاب «الكافي» در 15 جلد، خبرگزارى بين‌المللى قرآن (ايكنا)، به آدرس اينترنتى:
     
    http://www.iqna.ir/fa/print/1394691 .
     
    5. قنبرى، محمد، شناخت‌نامه كلينى و الكافي (مباحث فقه الحديثى)، ج1، قم، دارالحديث، چاپ اول، 1387.
     
    6. مصطفوى، سيد جواد، «اصول كافى / ترجمه مصطفوى»، تهران، كتاب‌فروشى علميه اسلاميه، چاپ اول.
     
     
    == وابسته‌ها ==
    [[شرح اصول الکافی ]]
     
    [[الوافي]]


    [[متن و ترجمه کتاب نفیس فروع کافی]]
    [[متن و ترجمه کتاب نفیس فروع کافی]]
    خط ۱۵۳: خط ۱۱۶:
    [[الروضة من الکافی]]
    [[الروضة من الکافی]]


    [[الروضة من الكافى، یا، گلستان آل محمد]]
    [[الروضة من الكافي، یا گلستان آل محمد]]


    [[درخشان پرتوی از اصول کافی ]]
    [[درخشان پرتوی از اصول کافی]]


    [[گزیده کافی]]
    [[گزیده کافی]]


    [[أصول کافي]]
    [[شرح گزیده روایات کافی]]
     
    [[اصول كافى]]


    [[مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول]]
    [[مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول]]
    خط ۱۷۱: خط ۱۳۲:
    [[الکافی]]
    [[الکافی]]


    [[شرح فروع الکافي]]
    [[شرح فروع الکافی]]
     
    [[البضاعة المزجاة (شرح كتاب الروضة من الكافي)]]
     
    [[توضيح الأسناد المشكلة في الكتب الأربعة]]


    [[البضاعة المزجاة (شرح کتاب الروضة من الکافي)]]


    [[توضیح الأسناد المشکلة في الکتب الأربعة]]
    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14599 مطالعه کتاب الکافي در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:حدیث]]
    [[رده:حدیث]]
    [[رده:متون احادیث]]
    [[رده: متون احادیث]]
    [[رده:احادیث شیعه]]
    [[رده:احادیث شیعه]]
     
    [[رده:کتاب سال حوزه]]
     

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۰۴

    الکافی
    الكافي (ط. دارالحديث)
    پدیدآوراندرایتی، محمدحسین (اهتمام)

    مرکز بحوث دار الحدیث. قسم احیاء التراث (محقق)

    کلینی، محمد بن یعقوب (نویسنده)
    ناشرمؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر
    مکان نشرقم - ایران
    سال نشر1387 ش یا 1430 ق
    چاپ1
    شابک978-964-493-340-0
    موضوعاحادیث شیعه - قرن 4ق. کلینی، محمد بن یعقوب، - 329ق. الکافی - نقد و تفسیر
    زبانعربی
    تعداد جلد15
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏129‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏8‎‏ک‎‏2‎‏ ‎‏1387
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    الکافی (ط: دارالحدیث)، اثر محمد بن یعقوب کلینى (رى، 258ق، بغداد 328ق)، از مهم‌ترین و معتبرترین کتاب‌هاى حدیثى شیعه است که در مدت 20 سال به درخواست بعضى از شاگردانش گردآورى شده است. این نسخه، با تحقیق بخش احیاى تراث مرکز بحوث دارالحدیث، توسط مؤسسه دارالحدیث چاپ و منتشر گردیده است.


    ساختار

    کتاب، دربردارنده‌ى بیش از شانزده هزار حدیث از پیامبر اسلام(ص) و ائمه معصومین(ع) مى‌باشد و به سه بخش مجزا تقسیم شده است:

    1. اصول کافى (شامل روایات اعتقادى)
    2. فروع کافى (حاوى روایات فقهى)
    3. روضه کافى (شامل روایات گوناگون).

    کافى، مشتمل بر 35 کتاب است و هر کتاب به ابواب مختلفى تقسیم شده و در هر باب، روایات متعددى آمده است. فقط کتاب العقل و الجهل، داراى یک باب است، ولى برخى از این کتب بیش از دویست باب دارند.[۱]

    تعداد روایات ذکرشده در هر باب نیز بسیار متغیر است. گاه در یک باب بیشتر از یک روایت ذکر نشده، ولى در برخى از باب‌ها، ده‌ها روایت آمده است.[۲]

    مؤلف، مجموع روایات کافى را از 34 نفر از مشایخ خود نقل کرده است؛ لکن از مجموع روایات، 15284 حدیث را فقط از هشت نفر نقل کرده است.[۳]

    روش کلینى در ترتیب احادیث هر باب این است که حدیث درست‌تر و روشن‌تر را در اول باب قرار داده و سپس به همین ترتیب، احادیث مبهم و مجمل را ذکر کرده است.[۴]

    گزارش محتوا

    براى آشنایى با محتوا و ویژگى‌هاى کتاب شریف کافى، توجه به نکات زیر مفید است:

    1. از جمله منابعى که کلینى در تدوین کافى از آن‌ها بهره برده است، کتاب‌هایى بوده است که مستقیماً توسط خود امامان شیعه به اصحاب، املاء مى‌شده و به اصول اربعمائه مشهورند. کلینى، به جهت نزدیکى زمانى با نویسندگان اصول اربعمائه، توانسته روایاتى را با واسطه‌هاى کمتر نقل کند. ازهمین‌رو بخشى از روایات کافى با سه واسطه از معصوم(ع) نقل شده است.
    2. کافى، داراى عناوینى کوتاه و گویاست؛ عناوینى که محتواى روایات باب را به‌صورت کلى نشان مى‌دهد.
    3. در کافى، روایات بدون دخل و تصرف نقل شده و توضیحات مصنف با روایت‌ها مشتبه نمى‌شود.
    4. ابواب کافى، از نظم دقیق و منطقى برخوردار است؛ به این معنا که از عقل و جهل و سپس علم و آنگاه توحید شروع مى‌کند. در واقع برخى از مباحث معرفت‌شناسى را در مرحله نخست قرار داده و سپس به مباحث توحید و امامت مى‌رسد، آنگاه روایات اخلاقى را نقل کرده تا به فروع و احکام مى‌رسد و در پایان جُنگى متنوع از احادیث را جمع کرده است.
    5. در کافى، تمام سند حدیث ذکر شده است؛ برخلاف تهذیب و استبصار و من‌لایحضره‌الفقیه.[۵]
    6. در کافى، نص حدیث ذکر شده و از نقل به معنا، پرهیز گردیده؛ ازاین‌رو مرحوم کلینى را اضبط محدثان دانسته‌اند.[۶]
    7. احادیث متعارض، در کافى ذکر نشده و به ذکر روایات مطابق با نظر مؤلف اکتفا گردیده است. این ویژگى موجب شده که روایات انتخابى مرحوم کلینى، فتواى او تلقى گردد.
      ازاین‌رو کتاب وى، کمتر احادیث اختلافى را در خود جمع کرده است. این نکته گرچه از محسنات کافى بوده است، اما به سهم خود از عوامل نقد کتاب نیز بشمار مى‌آید؛ زیرا در این شیوه، پاره‌اى از روایات فقهى از دید فقیهان به‌دور خواهد ماند؛ روایاتى که ممکن است از نظر دیگر محدثان و فقیهان شیعه، نسبت به روایات کافى ترجیح داشته باشند.[۷]
    8. در کافى، در برخى موارد، تقطیع متن بدون اینکه بدان تصریح شود، صورت گرفته است (محدثان گاه حدیثى را که مشتمل بر موضوعات مختلفى بوده است به چند بخش تقسیم کرده و هر بخش را به تناسب در موضوع و باب خاص خود نقل مى‌کردند. مرحوم کلینى نیز در برخى موارد، جهت رعایت اختصار از این شیوه استفاده کرده است).
    9. شرح و بیان برخى از احادیث توسط مرحوم کلینى: توضیحات کلینى در مقولات مختلف فلسفى، کلامى، تاریخى، تفسیر الفاظ و آراى فقهى به چشم مى‌خورد. کلینى، گاه در احادیث فقهى نیز توضیحاتى را در زمینه‌هاى زیر آورده است: توضیح متن روایت، ارائه رأى فقهى خود در آغاز باب، توجه به آراى اصحاب، اختلاف نقل‌هاى حدیث، رفع تعارض.[۸]
    10. ذکر آیات قرآن: بعضى ادعا کرده‌اند که تمامى آیات الاحکام در این کتاب آمده است.
    11. عدم روایت از غیر معصوم، جز در موارد نادر.
    12. ذکر کامل سند تا معصوم، جز در موارد اندک.
    13. ذکر طرق مختلف براى یک روایت.
    14. امانت در گزارش سند.
    15. استفاده از شیوه‌هاى مختلف براى اختصار سند، مانند: تعلیق بر اسناد قبل، شبه تعلیق، تحویل در سند، اختصار در اسامى روات، به کار بردن عبارات جمعى، مانند: «عدة من أصحابنا» و.[۹]

    وضعیت کتاب

    این نسخه از کتاب، در مؤسسه دارالحدیث، از روى نسخه‌هاى متعدد تحقیق و تصحیح گردیده است. هدف‌هایى که در این تصحیح، دنبال شده است عبارتند از:

    - عرضه صحیح‌ترین و مستندترین متن الکافی و نزدیک‌ترین آن به «ما صدر عن قلم الکلینی»؛

    - تحقیق همه‌جانبه در اسناد الکافی و رفع اشکالات مربوط به تصحیف و تحریف در اسناد و حل مشکلات ساختارى اسناد الکافی؛

    - مشابه‌یابى و جستجوى احادیث الکافی در سایر مصادر مهم روایى و اشاره به چگونگى متن و سند آنها؛

    - رفع اجمال و ابهام از برخى از کلمات، جملات و احادیث الکافی.

    این پژوهش مجموعا در ده مرحله شکل گرفته است: شناسایى نسخه‌هاى خطى و اولویت‌بندى آنها؛ مقابله با هشت تا دوازده نسخه خطى؛ تخریجات (مشابه‌یابى و جستجوى احادیث الکافی در سایر مصادر روایى مهم شیعه و مقابله با آنها؛ تصحیح و تحقیق اسناد الکافی؛ تصحیح و استوارسازى متن روایات الکافی؛ ترجمه لغات، شرح‌هاى توضیحى و رفع اجمال از متن؛ تنزیل هامش (یک‌سان‌سازى پانوشت‌ها)؛ اعراب‌گذارى کامل روایات الکافی؛ ویرایش و نشانه‌گذارى روایات الکافی و کنترل نهایى.[۱۰]

    هر حدیث دو شماره دارد: یکى شماره حدیث که در هر باب از یک آغاز مى‌شود و دیگرى شماره مسلسل که تا پایان کتاب ادامه دارد. طبق این شماره، کافى داراى 15413 حدیث دارد.[۱۱]

    تاکنون بیش از بیست شرح و سى حاشیه و نیز ترجمه‌هاى متعدد بر کتاب کافى نوشته شده است. مشهورترین شروح کافى عبارتند از: شرح اصول کافى، تألیف صدرالمتألهین شیرازى؛ شرح اصول کافى، تألیف ملا صالح مازندرانى؛ مرآة العقول، تألیف علامه ملا محمدباقر مجلسى.

    پانویس

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. مدنى بجستانى، سید محمود، فرهنگ کتب حدیثى شیعه، ج1، تهران، مؤسسه انتشارات امیر کبیر، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1385.
    3. ایازى، سید محمدعلى، کافى‌پژوهى (گزارش پایان‌نامه‌هاى مرتبط با کلینى و الکافی)، قم، دارالحدیث، 1387.
    4. فاطمى موحد، سیدحسن، «گامى سترگ در کافى‌پژوهى»، مجله فقه اهل‌بیت، زمستان 1388، شماره 60، ص133-165.
    5. فاطمى موحد، سیدحسن، نگاهى بر کتاب «الکافی» در 15 جلد، خبرگزارى بین‌المللى قرآن (ایکنا)،
    6. قنبرى، محمد، شناخت‌نامه کلینى و الکافی (مباحث فقه الحدیثى)، ج1، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1387.
    7. مصطفوى، سید جواد، «اصول کافى / ترجمه مصطفوى»، تهران، کتاب‌فروشى علمیه اسلامیه، چاپ اول.

    وابسته‌ها