النبات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'واژه نامهها' به 'واژهنامهها') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'النبات (ابهام زدایی)' به 'النبات (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR12528J1.jpg | |||
| عنوان =النبات | |||
| | | عنوان‌های دیگر =کتاب النبات | ||
| پدیدآوران = | |||
[[دینوری، احمد بن داود]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[اصفهانی، محمدمهدی]] ( | [[اصفهانی، محمدمهدی]] (مقدمه‌نويس) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =QK 96 /د9ن2 | ||
| موضوع = | |||
گیاه‌شناسی - نامها | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
گیاهان | گیاهان | ||
واژه‌نامه‌های چند زبانه | |||
| ناشر = | |||
|ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ایران، مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1387 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12528AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12528 | |||
| کتابخوان همراه نور =12528 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|النبات (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''النبات'''، كتابى ادبى - طبى است به زبان عربى، تأليف [[دینوری، احمد بن داود|ابوحنيفه دينورى]]. اين كتاب، بيشتر از لحاظ ذكر نكات ادبى و لغوى مورد توجه محققان پس از خود قرار گرفته است. | '''النبات'''، كتابى ادبى - طبى است به زبان عربى، تأليف [[دینوری، احمد بن داود|ابوحنيفه دينورى]]. اين كتاب، بيشتر از لحاظ ذكر نكات ادبى و لغوى مورد توجه محققان پس از خود قرار گرفته است. | ||
ابوعبيد | [[بکری، عبدالله بن عبدالعزیز|ابوعبيد بكرى]]، در كتاب «[[معجم ما استعجم من أسماء البلاد و المواضع|معجم ما استعجم]]»، ابومنظور در «[[لسان العرب]]» و ابن سيده در «المخصص» از جمله كسانى هستند كه از اين كتاب استفاده كرده‌اند و مطالب آن را نقل نموه‌اند. | ||
كتاب، در قرن سوم هجرى تأليف شده است. | كتاب، در قرن سوم هجرى تأليف شده است. | ||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
همه اجزاى كتاب، امروزه به دست ما نرسيده است، چون بيشتر اجزاى آن، در گذر روزگار از ميان رفته است. [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|عبدالقادر بغدادى]]، مى‌گويد: «كتاب النبات، شش مجلد بزرگ بوده است.<ref>ر.ک: خزانة الادب، ج 1، ص11</ref>. از ميان اين شش مجلد، تنها مجلد ثالث و نيمى از مجلد پنجم آن به دست ما رسيده است؛ ازاين‌رو، نه از انگيزه مؤلف براى نگارش اين اثر باخبریم و نه از ساختار كتاب و نه از سال تأليف آن. | |||
همه اجزاى كتاب، امروزه به دست ما نرسيده است، چون بيشتر اجزاى آن، در گذر روزگار از ميان رفته است. [[بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر|عبدالقادر بغدادى]]، مى‌گويد: «كتاب النبات، شش مجلد بزرگ بوده است. | |||
با اين حال، جزء سيزدهم، مشتمل بر 13 باب و جزء پنجم، داراى يك باب است. | با اين حال، جزء سيزدهم، مشتمل بر 13 باب و جزء پنجم، داراى يك باب است. | ||
| خط ۵۷: | خط ۴۴: | ||
مؤلف، در اين اثر، به ذكر شواهد شعرى، حكايات و نكات ادبى و لغوى مى‌پردازد و در اين باره به منابع بسيار و اقوال فراوانى استناد مى‌كند. | مؤلف، در اين اثر، به ذكر شواهد شعرى، حكايات و نكات ادبى و لغوى مى‌پردازد و در اين باره به منابع بسيار و اقوال فراوانى استناد مى‌كند. | ||
== گزارش محتوا == | ==گزارش محتوا== | ||
اگر چه محتواى كتاب، در نگاه اول، لغت و ادبيات است، اما كتابى با اين قدمت، براى محققین طب سنتى و پژوهش‌گرانى كه جست‌وجو در ريشه لغات مى‌كنند و نيز جويندگان اطلاعات گسترده در مورد گياهان، مسواك، درختان، رنگ‌ها، قارچ‌ها، بوها و... منبع باارزشى است. | |||
اگر چه محتواى كتاب، در نگاه اول، لغت و ادبيات است، اما كتابى با اين قدمت، براى | |||
ارزش اين اثر، در ذكر نكات لغوى و طبى در كنار هم است؛ ازاين‌رو، هم براى ادب‌دوستان جذاب است و هم به كار دوست‌داران طب مى‌آيد. | ارزش اين اثر، در ذكر نكات لغوى و طبى در كنار هم است؛ ازاين‌رو، هم براى ادب‌دوستان جذاب است و هم به كار دوست‌داران طب مى‌آيد. | ||
| خط ۷۰: | خط ۵۵: | ||
عناوين ابواب كتاب چنين است: | عناوين ابواب كتاب چنين است: | ||
باب آفات الحرث و | باب آفات الحرث و النحل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=19&viewType=html ر.ک: متن کتاب، جزء سوم، ص19]</ref>؛ | ||
باب الرعى و | باب الرعى و المراعى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=19&viewType=html ر.ک: همان، ص19]</ref>؛ | ||
باب صفة الجراد و | باب صفة الجراد و الجنادب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=69&viewType=html ر.ک: همان، ص69]</ref>؛ | ||
باب وصف الكمأة و ما كان في | باب وصف الكمأة و ما كان في طريقها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=87&viewType=html ر.ک: همان، ص87]</ref>؛ | ||
باب الصمغ و اللثا و | باب الصمغ و اللثا و المغافير<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=102&viewType=html ر.ک: همان، ص102]</ref>؛ | ||
باب | باب الدباغ<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=120&viewType=html ر.ک: همان، ص120]</ref>؛ | ||
باب | باب الزناد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=138&viewType=html ر.ک: همان، ص138]</ref>؛ | ||
باب في الوان النيران و الارمدة و | باب في الوان النيران و الارمدة و الادخنة<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=169&viewType=html ر.ک: همان، ص169]</ref>؛ | ||
باب ما | باب ما يصبغ<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=181&viewType=html ر.ک: همان، ص181]</ref>؛ | ||
باب الرواغ الطيبة و | باب الرواغ الطيبة و المنتنة<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=200&viewType=html ر.ک: همان، ص200]</ref>؛ | ||
باب | باب المساويك<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=239&viewType=html ر.ک: همان، ص239]</ref>؛ | ||
باب | باب الحبال<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=247&viewType=html ر.ک: همان، ص247]</ref>؛ | ||
باب العسل و | باب العسل و النحل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=273&viewType=html ر.ک: همان، ص273]</ref>؛ | ||
باب القسى و السهام. | باب القسى و السهام<ref>[https://noorlib.ir/book/view/12528/%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA?pageNumber=312&viewType=html ر.ک: همان، ص312]</ref>. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
اين اثر، به تحقيق و شرح مشرق‌شناس آلمانى [[برنارد لوين]] تصحيح و تحقيق شده است. | |||
اين اثر، به تحقيق و شرح مشرق‌شناس آلمانى برنارد لوين تصحيح و تحقيق شده است. | |||
وى، براى تصحيح متن كتاب، از سه نسخه خطى بر جاى مانده اين اثر استفاده كرده است. | وى، براى تصحيح متن كتاب، از سه نسخه خطى بر جاى مانده اين اثر استفاده كرده است. | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۹۴: | ||
اين اثر، در سال 1394ق(1974م)، در 463 صفحه، توسط انتشارات فزاتر اشتاينر (آلمان)، چاپ و منتشر شده است. | اين اثر، در سال 1394ق(1974م)، در 463 صفحه، توسط انتشارات فزاتر اشتاينر (آلمان)، چاپ و منتشر شده است. | ||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[العسل و النحل و النباتات الذي تجرس منه]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:گیاه‌شناسی]] | |||
[[رده:اردیبهشت (1401)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۴
| النبات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دینوری، احمد بن داود (نویسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه‌نويس) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب النبات |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ایران، مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | گیاه‌شناسی - نامها
گیاهان واژه‌نامه‌های چند زبانه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | QK 96 /د9ن2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
النبات، كتابى ادبى - طبى است به زبان عربى، تأليف ابوحنيفه دينورى. اين كتاب، بيشتر از لحاظ ذكر نكات ادبى و لغوى مورد توجه محققان پس از خود قرار گرفته است.
ابوعبيد بكرى، در كتاب «معجم ما استعجم»، ابومنظور در «لسان العرب» و ابن سيده در «المخصص» از جمله كسانى هستند كه از اين كتاب استفاده كرده‌اند و مطالب آن را نقل نموه‌اند.
كتاب، در قرن سوم هجرى تأليف شده است.
ساختار
همه اجزاى كتاب، امروزه به دست ما نرسيده است، چون بيشتر اجزاى آن، در گذر روزگار از ميان رفته است. عبدالقادر بغدادى، مى‌گويد: «كتاب النبات، شش مجلد بزرگ بوده است.[۱]. از ميان اين شش مجلد، تنها مجلد ثالث و نيمى از مجلد پنجم آن به دست ما رسيده است؛ ازاين‌رو، نه از انگيزه مؤلف براى نگارش اين اثر باخبریم و نه از ساختار كتاب و نه از سال تأليف آن.
با اين حال، جزء سيزدهم، مشتمل بر 13 باب و جزء پنجم، داراى يك باب است.
مؤلف، در اين اثر، به ذكر شواهد شعرى، حكايات و نكات ادبى و لغوى مى‌پردازد و در اين باره به منابع بسيار و اقوال فراوانى استناد مى‌كند.
گزارش محتوا
اگر چه محتواى كتاب، در نگاه اول، لغت و ادبيات است، اما كتابى با اين قدمت، براى محققین طب سنتى و پژوهش‌گرانى كه جست‌وجو در ريشه لغات مى‌كنند و نيز جويندگان اطلاعات گسترده در مورد گياهان، مسواك، درختان، رنگ‌ها، قارچ‌ها، بوها و... منبع باارزشى است.
ارزش اين اثر، در ذكر نكات لغوى و طبى در كنار هم است؛ ازاين‌رو، هم براى ادب‌دوستان جذاب است و هم به كار دوست‌داران طب مى‌آيد.
در عين حال به سبب ذكر اشعار و حكايات ادبى و تاريخى، مطالعه آن، سرگرم كننده است.
با اين حال، به خاطر عدم تدوين و تنظيم آن به‌صورت مرسوم، استفاده از آن تنها براى كسانى سودمند است كه در پى اطلاعات دقيق و جزئى‌اند و الا اين اثر، چندان به كار مبتديان نمى‌آيد.
عناوين ابواب كتاب چنين است:
باب آفات الحرث و النحل[۲]؛
باب الرعى و المراعى[۳]؛
باب صفة الجراد و الجنادب[۴]؛
باب وصف الكمأة و ما كان في طريقها[۵]؛
باب الصمغ و اللثا و المغافير[۶]؛
باب الدباغ[۷]؛
باب الزناد[۸]؛
باب في الوان النيران و الارمدة و الادخنة[۹]؛
باب ما يصبغ[۱۰]؛
باب الرواغ الطيبة و المنتنة[۱۱]؛
باب المساويك[۱۲]؛
باب الحبال[۱۳]؛
باب العسل و النحل[۱۴]؛
باب القسى و السهام[۱۵].
وضعيت كتاب
اين اثر، به تحقيق و شرح مشرق‌شناس آلمانى برنارد لوين تصحيح و تحقيق شده است.
وى، براى تصحيح متن كتاب، از سه نسخه خطى بر جاى مانده اين اثر استفاده كرده است.
محقق اين اثر، در مقدمه، به شيوه تصحيح اشاره كرده است؛ علاوه بر آن، تنظيم و تدوين فهارس براى استفاده آسان از مطالب كتاب، كار ديگر اوست. تدوين فهرست لغات، فهرست اشعار، فهرست ارجوزه‌ها، فهرست روات و فهرست شعرا كارى بوده كه او در اين رابطه انجام داده است.
پاورقى‌هاى اين اثر، به استخراج اشعار و مستنداتى كه در متن، نام آنها آمده و نيز ذكر كتبى كه از تكه تكه مطالب كتاب النبات، بهره‌مند شده‌اند، اختصاص يافته است.
اين اثر، در سال 1394ق(1974م)، در 463 صفحه، توسط انتشارات فزاتر اشتاينر (آلمان)، چاپ و منتشر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب