علي إمام البررة: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'سید محمدمهدی موسوی خرسان' به 'سید محمدمهدی موسوی خرسان ')
    جز (جایگزینی متن - 'خرسان، محمدمهدي' به 'خرسان، سید محمدمهدی')
     
    (۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR15058J1.jpg|بندانگشتی|علي إمام البررة]]
    | تصویر =NUR15058J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =علي إمام البررة
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|علي إمام البررة
    [[خویی، ابوالقاسم]] (نویسنده)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[خویی، ابوالقاسم]] (نويسنده)


    [[خرسان، محمدمهدی]] (محقق)
    [[خرسان، سید محمدمهدی]] (شارح)
    |-
    |زبان
    |data-type='language'|عربي
    |-
    |کد کنگره
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏37‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ع‎‏7‎‏
    |-
    |موضوع
    |data-type='subject'|علي بن ابي طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت؛
    احاديث؛
    فضايل؛
    نقد و تفسير.
    |-
    |ناشر
    |data-type='publisher'|دار الهادي
    |-
    |مکان نشر
    |data-type='publishPlace'|لبنان - بيروت
    |-
    ||سال نشر
    |ata-type='publishYear'|مجلد1: 1424ق, 


    مجلد2: 1424ق, 
    [[حسینی بهشتی، علیرضا]] (نویسنده)


    مجلد3: 1424ق, 
    | زبان =عربی
    |-class='articleCode'
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏37‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ع‎‏7‎‏
    | موضوع =علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت


    |کد اتوماسیون  
    علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - احاديث
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE……AUTOMATIONCODE
     
    |}
    علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضايل
    </div>
     
    ==معرفی اجمالی==
    علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نقد و تفسير
    '''علي إمام البررة''' اثر [[خویی، ابوالقاسم|سید ابوالقاسم موسوی خویی]] ، ارجوزه‌ای است در مدح و بیان فضایل حضرت علی(ع) که به زبان عربی نوشته شده و با شرح‌ و حاشیه‌ [[خرسان، محمدمهدی|سید محمدمهدی موسوی خرسان]] ، عرضه شده است.
     
    | ناشر =دار الهادي
    | مکان نشر =لبنان - بيروت
    | سال نشر = مجلد1: 2003م , 1424ق ,
     
    مجلد2: 2003م , 1424ق ,
     
    مجلد3: 2003م , 1424ق ,
     
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE15058AUTOMATIONCODE
    | چاپ =
    | تعداد جلد =3
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =15058
    | کتابخوان همراه نور =15058
    | کد پدیدآور =13
    | پس از =
    | پیش از =
    }}
    '''علي إمام البررة''' اثر [[خویی، ابوالقاسم|سید ابوالقاسم موسوی خویی]]، ارجوزه‌ای است در مدح و بیان فضایل [[امام على(ع)|حضرت علی(ع)]] که به زبان عربی نوشته شده و با شرح‌ و حاشیه‌ [[خرسان، سید محمدمهدی|سید محمدمهدی موسوی خرسان]]، عرضه شده است.


    ===زمان نگارش===
    این ارجوزه از آخرین آثار مکتوب نویسنده است که سرودن آن در‌ سال‌ 1410ق پایان یافته و از همان زمان، کار علمی بر روی ارجوزه آغاز شده و تا‌ چند‌ ساعت قبل از رحلت مؤلف، ادامه داشته است<ref>موسوی گرمارودی، سید مرتضی، ص166</ref>.
    این ارجوزه از آخرین آثار مکتوب نویسنده است که سرودن آن در‌ سال‌ 1410ق پایان یافته و از همان زمان، کار علمی بر روی ارجوزه آغاز شده و تا‌ چند‌ ساعت قبل از رحلت مؤلف، ادامه داشته است<ref>موسوی گرمارودی، سید مرتضی، ص166</ref>.


    خط ۵۳: خط ۴۵:
    کتاب با دو مقدمه از شارح و آیت‌الله سید علی بهشتی آغاز و مطالب در سه جلد، تنظیم شده است.
    کتاب با دو مقدمه از شارح و آیت‌الله سید علی بهشتی آغاز و مطالب در سه جلد، تنظیم شده است.


    مجموعه حاضر، شامل 166 بیت در بیان فضایل و مناقب و دلایل امامت امیرمؤمنان(ع) است. ناظم‌ پس‌ از حمد و ستایش خدای تعالی به‌ ترتیب‌ فضایل‌ و مناقب‌ و دلایل‌ امامت آن حضرت(ع)‌ را‌ در قالب أورجوزه در بحر مسدس سروده است. در این ابیات، قوافی و ردیف به خوبی مراعات‌ شده‌ است‌<ref>پیامبر و اهل بیت(ص)، ص175</ref>.
    مجموعه حاضر، شامل 166 بیت در بیان فضایل و مناقب و دلایل امامت امیرمؤمنان(ع) است. ناظم‌ پس‌ از حمد و ستایش خدای تعالی به‌ ترتیب‌ فضایل‌ و مناقب‌ و دلایل‌ امامت آن حضرت(ع)‌ را‌ در قالب أورجوزه در بحر مسدس سروده است. در این ابیات، قوافی و ردیف به خوبی مراعات‌ شده‌ است‌<ref>پیامبر و اهل‌بیت(ص)، ص175</ref>.


    این ارجوزه دوره‌ای کامل از‌ حوادث‌ مختلف‌ زندگانی علی(ع) را در خود جای داده و در‌ آن‌ به احادیث مختلف نبوی اشاره شده است. شارح پس از اینکه به احادیث مربوط به هر‌ یک‌ از‌ مصرع‌ها و ابیات ارجوزه اشاره نموده، به تشریح وقایعی که آن‌ احادیث بدان مناسبت‌ها صادر شده پرداخته و مصادر احادیث را از کتب مختلف شیعه و سنی استخراج نموده است<ref>سلیمانی آشتیانی، مهدی، ص297</ref>.
    این ارجوزه دوره‌ای کامل از‌ حوادث‌ مختلف‌ زندگانی علی(ع) را در خود جای داده و در‌ آن‌ به احادیث مختلف نبوی اشاره شده است. شارح پس از اینکه به احادیث مربوط به هر‌ یک‌ از‌ مصرع‌ها و ابیات ارجوزه اشاره نموده، به تشریح وقایعی که آن‌ احادیث بدان مناسبت‌ها صادر شده پرداخته و مصادر احادیث را از کتب مختلف شیعه و سنی استخراج نموده است<ref>سلیمانی آشتیانی، مهدی، ص297</ref>.


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    این ارجوزه، از نوع رجز سالم مسدس می‌باشد بر‌ وزن‌ (مستفعلن مستفعلن مستفعلن) که نمونه بسیار‌ مشهور‌ آن، الفیه‌ ابن‌مالک‌ در‌ نحو است. به احتمال بسیار، مرحوم خویی در‌ انتخاب‌ وزن ارجوزه، نظر به الفیه ابن‌مالک‌ داشته‌ است‌ و حتی‌ در‌ صلوات بر پیامبر(ص) به بیت او نظر داشته است. ابن‌مالک می‌گوید:
    این ارجوزه، از نوع رجز سالم مسدس می‌باشد بر‌ وزن‌ (مستفعلن مستفعلن مستفعلن) که نمونه بسیار‌ مشهور‌ آن، الفیه‌ ابن‌ مالک‌ در‌ نحو است. به احتمال بسیار، مرحوم خویی در‌ انتخاب‌ وزن ارجوزه، نظر به الفیه ابن‌ مالک‌ داشته‌ است‌ و حتی‌ در‌ صلوات بر پیامبر(ص) به بیت او نظر داشته است. ابن‌ مالک می‌گوید:
     
    {{شعر}}
    {{ب|''مصلّیا علی النبی المصطفی''|2=''و آله المستکملین الشرفا''}}
    {{پایان شعر}}


    مصلّیا علی النبی المصطفی*** و آله المستکملین الشرفا


    و مرحوم‌ خویی‌ می‌گوید‌:
    و مرحوم‌ خویی‌ می‌گوید‌:


    مصلیّا علی النّبی المؤتمن*** و آله المطهّرین مِن‌ دَرَن‌»<ref>موسوی گرمارودی، سید مرتضی، ص166</ref>.
    {{شعر}}
    {{ب|''مصلیّا علی النّبی المؤتمن''|2=''و آله المطهّرین مِن‌ دَرَن‌''»<ref>موسوی گرمارودی، سید مرتضی، ص166</ref>}}
    {{پایان شعر}}


    شارح در مقدمه خود، به تشریح اقدامات انجام شده پیرامون شرح این ارجوزه پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که:
    شارح در مقدمه خود، به تشریح اقدامات انجام شده پیرامون شرح این ارجوزه پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که:


    آیت‌الله خویی چند نسخه از این ارجوزه را میان فضلا تقسیم کرده که حواشی بر آن نوشته‌اند، اما شرح آن، در‌ سطح مطلوب نبوده و رضایت او را جلب نکرده،‌ ‌از این‌رو، نسخه‌ای را نزد جناب آقای خرسان فرستاده و از ایشان خواسته‌اند بر اساس منابع مورد قبول تمام فرقه‌های مسلمان، مستندهای ارجوزه نقل شود تا حجت بر همگان تمام گردد... شارح نیز عرضه داشت که نقل نام مصادر بدون توضیح مطلب، همه خوانندگان را سود‌ نمی‌بخشد‌ و بیت‌هایی‌ مانند این دو بیت را مثال آورده است که:
    [[خویی، ابوالقاسم|آیت‌الله خویی]] چند نسخه از این ارجوزه را میان فضلا تقسیم کرده که حواشی بر آن نوشته‌اند، اما شرح آن، در‌ سطح مطلوب نبوده و رضایت او را جلب نکرده،‌ ‌از این‌رو، نسخه‌ای را نزد جناب آقای خرسان فرستاده و از ایشان خواسته‌اند بر اساس منابع مورد قبول تمام فرقه‌های مسلمان، مستندهای ارجوزه نقل شود تا حجت بر همگان تمام گردد... شارح نیز عرضه داشت که نقل نام مصادر بدون توضیح مطلب، همه خوانندگان را سود‌ نمی‌بخشد‌ و بیت‌هایی‌ مانند این دو بیت را مثال آورده است که:


    نبیّنا للکون کان‌ غایه***من مبدأ یسری إلی النهایه
    {{شعر}}
    {{ب|''نبیّنا للکون کان‌ غایه''|2=''من مبدأ یسری إلی النهایه''}}
    {{پایان شعر}}
    و


    و
    {{شعر}}
    {{ب|''سیئة بغضک ما أفظعها''|2=''و لیس یُجدی الحسنات معها''}}
    {{پایان شعر}}


    سیئة بغضک ما أفظعها*** و لیس یُجدی الحسنات معها


    و نیز موارد دیگر که‌ موضوع‌ آن‌ احادیث مختلف است، مانند حدیث ثقلین و منزلت که پیامبر(ص) بارها‌ بیان‌ می‌داشت تا مردم فراموش نکنند و ضایع نسازند. هم‌چنین مواردی را یادآور شده‌اند که می‌توان شعر استاد‌ را‌ به‌ عبارت فصیح‌تر بیان کرد. مرحوم خویی نیز این امر را پسندیده و به رعایت آن در این شرح، سفارش فرموده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص167- 168</ref>.
    و نیز موارد دیگر که‌ موضوع‌ آن‌ احادیث مختلف است، مانند حدیث ثقلین و منزلت که پیامبر(ص) بارها‌ بیان‌ می‌داشت تا مردم فراموش نکنند و ضایع نسازند. هم‌چنین مواردی را یادآور شده‌اند که می‌توان شعر استاد‌ را‌ به‌ عبارت فصیح‌تر بیان کرد. مرحوم خویی نیز این امر را پسندیده و به رعایت آن در این شرح، سفارش فرموده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص167- 168</ref>.
    خط ۹۲: خط ۹۳:
    #بیت 30: علی(ع) وزیر و حجت پیامبر بر امت.
    #بیت 30: علی(ع) وزیر و حجت پیامبر بر امت.
    #بیت 31: حدیث «أنا و علیّ من شجرة واحدة».
    #بیت 31: حدیث «أنا و علیّ من شجرة واحدة».
    #بیت 32 و 33: خلقت نوری‌ پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع).
    #بیت 32 و 33: خلقت نوری‌ پیامبر(ص) و [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]].
    #بیت 34 پیامبر(ص) و علی(ع) برگزیده خدا از میان خلایق.
    #بیت 34 پیامبر(ص) و علی(ع) برگزیده خدا از میان خلایق.
    #بیت 35 علی(ع) قسمت‌کننده بهشت و دوزخ.
    #بیت 35 علی(ع) قسمت‌کننده بهشت و دوزخ.
    خط ۱۱۷: خط ۱۱۸:
    #بیت 79: برترین آفریده بعد‌ از‌ پیامبر(ص).
    #بیت 79: برترین آفریده بعد‌ از‌ پیامبر(ص).
    #بیت 80 تا 83: حدیث ثقلین.
    #بیت 80 تا 83: حدیث ثقلین.
    #بیت 84 و 85: اهل بیت(ع) حجت‌های ‌‌خدا‌ و ارکان هدایت.
    #بیت 84 و 85: اهل‌بیت(ع) حجت‌های ‌خدا‌ و ارکان هدایت.
    #بیت 86 تا 90: حدیث سفینه.
    #بیت 86 تا 90: حدیث سفینه.
    #بیت 91: علی(ع) محور حق.
    #بیت 91: علی(ع) محور حق.
    خط ۱۲۵: خط ۱۲۶:
    #بیت 96: علی(ع) نخستین مسلمان و «لافتی إلاّ علیّ».
    #بیت 96: علی(ع) نخستین مسلمان و «لافتی إلاّ علیّ».
    #بیت 97: ‌مباهله.
    #بیت 97: ‌مباهله.
    #بیت 98: امیرالمؤمنین(ع) در خندق.
    #بیت 98: [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] در خندق.
    #بیت 99 تا 101: حدیث سدّ الابواب.
    #بیت 99 تا 101: حدیث سدّ الابواب.
    #بیت 102 و 103: حدیث «علیّ منّی و أنا منه».
    #بیت 102 و 103: حدیث «علیّ منّی و أنا منه».
    خط ۱۳۶: خط ۱۳۷:
    #بین 112: حدیث سطل و آب.
    #بین 112: حدیث سطل و آب.
    #بیت 113: حدیث ردّ الشّمس.
    #بیت 113: حدیث ردّ الشّمس.
    #بیت 114 تا 120: امیرالمؤمنین(ع) در جنگ بدر، احد، خندق و دیگر غزوات مانند حنین و فتح مکه و... .
    #بیت 114 تا 120: [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] در جنگ بدر، احد، خندق و دیگر غزوات مانند حنین و فتح مکه و....
    #بیت 121: علم امیرالمؤمنین(ع).
    #بیت 121: علم [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]].
    #بیت 122 تا 130: رویداد لیلة المبیت.
    #بیت 122 تا 130: رویداد لیلة المبیت.
    #بیت 131 و 132: حدیث خلفای اثنا عشر.
    #بیت 131 و 132: حدیث خلفای اثنا عشر.
    #بیت 133 تا 139: کثرت فضایل امیرالمؤمنین(ع).
    #بیت 133 تا 139: کثرت فضایل [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]].
    #بیت 140 تا 144: ‌علی(ع) وصی پیامبر(ص).
    #بیت 140 تا 144: ‌علی(ع) وصی پیامبر(ص).
    #بیت 145 تا 153: پیامدهای انکار نصوص امامت توسط امت.
    #بیت 145 تا 153: پیامدهای انکار نصوص امامت توسط امت.
    #بیت 154 تا 159: پایان‌ ارجوزه.
    #بیت 154 تا 159: پایان‌ ارجوزه.
    #بیت 160 تا 166: تاریخ اتمام ارجوزه<ref>ر.ک: همان، ص169- 172</ref>.
    #بیت 160 تا 166: تاریخ اتمام ارجوزه<ref>ر.ک: همان، ص169- 172</ref>
    {{پایان}}
    {{پایان}}


    خط ۱۵۴: خط ۱۵۵:
    پاورقی‌ها توسط شارح نوشته شده و در آن‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص131</ref>، به بررسی اسناد روایات متن از حیث صحت و ضعف پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص136</ref>.
    پاورقی‌ها توسط شارح نوشته شده و در آن‌ها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ج1، ص131</ref>، به بررسی اسناد روایات متن از حیث صحت و ضعف پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص136</ref>.


    ==پانویس ==
    ==پانویس==
    <references />
    <references/>


    ==منابع==
    ==منابع مقاله==
    #مقدمه و متن کتاب.
    #مقدمه و متن کتاب.
    #خویی، سید ابوالقاسم، مترجم: موسوی گرمارودی، سید مرتضی، «الجوزه در فضایل امیرالمؤمنین(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: سفینه، شماره 13، زمستان 1385، (30 صفحه- از 163 تا 192)، به آدرس:
    #[[:noormags:345582|خویی، سید ابوالقاسم، مترجم: موسوی گرمارودی، سید مرتضی، «الجوزه در فضایل امیرالمؤمنین(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: سفینه، شماره 13، زمستان 1385، (30 صفحه- از 163 تا 192)]].
    #:http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/345582
    #[[:noormags:31571|«پیامبر و اهل‌بیت(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب‌های اسلامی، شماره 18، پاییز 1383، (30 صفحه- از 149 تا 178)]].
    #«پیامبر و اهل بیت(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب‌های اسلامی، شماره 18، پاییز 1383، (30 صفحه- از 149 تا 178)، به آدرس:
    #[[:noormags:1172|سلیمانی آشتیانی، مهدی، «تازه‌های نشر»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: علوم حدیث، شماره 28، تابستان 1382، (13 صفحه- از 292 تا 304)]].
    #:http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/31571
    #سلیمانی آشتیانی، مهدی، «تازه های نشر»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: علوم حدیث، شماره 28، تابستان 1382، (13 صفحه- از 292 تا 304)، به آدرس:
    http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1172
       
       
    == وابسته‌ها ==
    {{امام علی علیه‌السلام}}
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
     
    [[الغدير في التراث الإسلامي]]
     
    [[الغدير و المعارضون]]
     
    [[الغدیر (ترجمه، ویرایش قدیم)]]
     
    [[الغدير (ترجمه، ویرایش جدید)]]
     
    [[الغدير في الكتاب و السنة و الأدب]]
     
    [[موسوعة الغدير في الكتاب و السنة و الأدب]]
     
    [[موسوعة الإمام اميرالمؤمنين علي بن ابی‌طالب عليه‌السلام]]
     
    [[المولود في بيت‌الله الحرام علي(ع) أم حكيم بن حزام]]
     
    [[نور الأمير(ع) في تثبيت خطبة الغدير]]
     
    [[غدیر به روایت اهل‌بیت(ع)]]
     
    [[غدیر‌شناسی برای نوجوانان و جوانان (پاسخ به 110 پرسش پیرامون غدیر)]]
     
    [[غدیریه؛ چگونه باید علی را بشناسیم؟]]
       
       
    ==پیوندها==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/21954 مطالعه کتاب علي إمام البررة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
       
       
    خط ۱۷۸: خط ۲۰۰:
    [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]]
    [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]]
       
       
    [[رده:سرگذشت‌‌نامه‌های فردی]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌های فردی]]


    [[رده:علی بن ابی طالب (ع)]]
    [[رده:امام علی(ع)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۳

    علي إمام البررة
    علي إمام البررة
    پدیدآورانخویی، ابوالقاسم (نویسنده)

    خرسان، سید محمدمهدی (شارح)

    حسینی بهشتی، علیرضا (نویسنده)
    ناشردار الهادي
    مکان نشرلبنان - بيروت
    سال نشرمجلد1: 2003م , 1424ق ,

    مجلد2: 2003م , 1424ق ,

    مجلد3: 2003م , 1424ق ,
    موضوععلي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت

    علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - احاديث

    علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضايل

    علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نقد و تفسير
    زبانعربی
    تعداد جلد3
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏37‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ع‎‏7‎‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    علي إمام البررة اثر سید ابوالقاسم موسوی خویی، ارجوزه‌ای است در مدح و بیان فضایل حضرت علی(ع) که به زبان عربی نوشته شده و با شرح‌ و حاشیه‌ سید محمدمهدی موسوی خرسان، عرضه شده است.

    این ارجوزه از آخرین آثار مکتوب نویسنده است که سرودن آن در‌ سال‌ 1410ق پایان یافته و از همان زمان، کار علمی بر روی ارجوزه آغاز شده و تا‌ چند‌ ساعت قبل از رحلت مؤلف، ادامه داشته است[۱].

    ساختار

    کتاب با دو مقدمه از شارح و آیت‌الله سید علی بهشتی آغاز و مطالب در سه جلد، تنظیم شده است.

    مجموعه حاضر، شامل 166 بیت در بیان فضایل و مناقب و دلایل امامت امیرمؤمنان(ع) است. ناظم‌ پس‌ از حمد و ستایش خدای تعالی به‌ ترتیب‌ فضایل‌ و مناقب‌ و دلایل‌ امامت آن حضرت(ع)‌ را‌ در قالب أورجوزه در بحر مسدس سروده است. در این ابیات، قوافی و ردیف به خوبی مراعات‌ شده‌ است‌[۲].

    این ارجوزه دوره‌ای کامل از‌ حوادث‌ مختلف‌ زندگانی علی(ع) را در خود جای داده و در‌ آن‌ به احادیث مختلف نبوی اشاره شده است. شارح پس از اینکه به احادیث مربوط به هر‌ یک‌ از‌ مصرع‌ها و ابیات ارجوزه اشاره نموده، به تشریح وقایعی که آن‌ احادیث بدان مناسبت‌ها صادر شده پرداخته و مصادر احادیث را از کتب مختلف شیعه و سنی استخراج نموده است[۳].

    گزارش محتوا

    این ارجوزه، از نوع رجز سالم مسدس می‌باشد بر‌ وزن‌ (مستفعلن مستفعلن مستفعلن) که نمونه بسیار‌ مشهور‌ آن، الفیه‌ ابن‌ مالک‌ در‌ نحو است. به احتمال بسیار، مرحوم خویی در‌ انتخاب‌ وزن ارجوزه، نظر به الفیه ابن‌ مالک‌ داشته‌ است‌ و حتی‌ در‌ صلوات بر پیامبر(ص) به بیت او نظر داشته است. ابن‌ مالک می‌گوید:

    مصلّیا علی النبی المصطفیو آله المستکملین الشرفا


    و مرحوم‌ خویی‌ می‌گوید‌:

    مصلیّا علی النّبی المؤتمنو آله المطهّرین مِن‌ دَرَن‌»[۴]

    شارح در مقدمه خود، به تشریح اقدامات انجام شده پیرامون شرح این ارجوزه پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که:

    آیت‌الله خویی چند نسخه از این ارجوزه را میان فضلا تقسیم کرده که حواشی بر آن نوشته‌اند، اما شرح آن، در‌ سطح مطلوب نبوده و رضایت او را جلب نکرده،‌ ‌از این‌رو، نسخه‌ای را نزد جناب آقای خرسان فرستاده و از ایشان خواسته‌اند بر اساس منابع مورد قبول تمام فرقه‌های مسلمان، مستندهای ارجوزه نقل شود تا حجت بر همگان تمام گردد... شارح نیز عرضه داشت که نقل نام مصادر بدون توضیح مطلب، همه خوانندگان را سود‌ نمی‌بخشد‌ و بیت‌هایی‌ مانند این دو بیت را مثال آورده است که:

    نبیّنا للکون کان‌ غایهمن مبدأ یسری إلی النهایه

    و

    سیئة بغضک ما أفظعهاو لیس یُجدی الحسنات معها


    و نیز موارد دیگر که‌ موضوع‌ آن‌ احادیث مختلف است، مانند حدیث ثقلین و منزلت که پیامبر(ص) بارها‌ بیان‌ می‌داشت تا مردم فراموش نکنند و ضایع نسازند. هم‌چنین مواردی را یادآور شده‌اند که می‌توان شعر استاد‌ را‌ به‌ عبارت فصیح‌تر بیان کرد. مرحوم خویی نیز این امر را پسندیده و به رعایت آن در این شرح، سفارش فرموده‌اند[۵].

    از جمله ویژگی‌های این اثر آن است که شارح، تا پیش از وفات نویسنده، مطالب را خدمت ایشان برده و راهنمایی‌های وی، استفاده کرده است[۶].

    برای‌ مزید بهره‌وری خوانندگان‌ و پژوهندگان‌ از متن ارجوزه و آشنایی با محتوای این‌ کتاب‌، به موضوعات مطرح شده در این ارجوزه، به همراه شماره ابیات، اشاره می‌شود:

    1. بیت 1 تا 7: مقدمه ارجوزه.
    2. بیت 8: برتری خاتم‌ النبیین(ص) بر تمام پیامبران و برتری‌ قرآن‌ بر تمام‌ کتاب‌های‌ آسمانی.
    3. بیت 9 و 10: برتری امت‌ اسلام بر تمام امت‌ها.
    4. بیت 11 و 12: پیامبر خاتم(ص)، علت ایجاد آفرینش و برترین آفریدگان.
    5. بیت 13: برتری معجزات پیامبر(ص) و شهرت‌ گسترده‌ آن و خاتمیت پیامبر‌ اسلام.
    6. بیت 14 تا 25: حدیث یوم الانذار (آغاز دعوت).
    7. بیت 26 و 27: حدیث «لایحبّ علیّا إلاّ مؤمن‌ و لا‌ یبغضه‌ إلاّ منافق».
    8. بیت 28 و 29: حدیث «یا‌ علیّ‌ ما‌ عرف‌ اللّه‌ إلاّ‌ أنا و أنت».
    9. بیت 30: علی(ع) وزیر و حجت پیامبر بر امت.
    10. بیت 31: حدیث «أنا و علیّ من شجرة واحدة».
    11. بیت 32 و 33: خلقت نوری‌ پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع).
    12. بیت 34 پیامبر(ص) و علی(ع) برگزیده خدا از میان خلایق.
    13. بیت 35 علی(ع) قسمت‌کننده بهشت و دوزخ.
    14. بیت 36 تا 38: سؤال از مردم در قیامت در مورد ولایت.
    15. بیت 39 و 40: علی(ع) و شیعه‌اش رستگارند.
    16. بیت 41: آزار علی(ع) آزار پیامبر(ع) است.
    17. بیت 42: علی(ع) فاروق امت وارث‌ و اجراکننده وصیت پیامبر(ص) است و حدیث‌ «علی‌ أقضی أمتی».
    18. بیت 43 و 44: علی(ع) یعسوب دین و امام پرهیزکاران که با دشمنی او، هیچ حسنه‌ای نفع نمی‌رساند.
    19. بیت 45: سب علی(ع) سب‌ پیامبر(ص)‌ است.
    20. بیت 46: علی(ع) همواره‌ همراه با قرآن.
    21. بیت 47: علی(ع) ساقی کوثر.
    22. بیت 48: لواء الحمد در روز قیامت در دستان اوست.
    23. بیت 49: علی(ع) امت را به بهشت رهنمون می‌شود.
    24. بیت 50 و 51: ‌علی(ع) میزان اعمال.
    25. بیت 52: علی(ع) مولود کعبه.
    26. بیت 53: رساندن سوره برائت به مشرکان.
    27. بیت 54: بت‌شکستن در خانه کعبه.
    28. بیت 55: پیامبر(ص) و علی(ع) پدران امت‌اند.
    29. بیت 56: علم کتاب‌، نزد‌ اوست.
    30. بیت 57: حدیث «أقضاکم علیّ».
    31. بیت 58 تا 72: حدیث غدیر.
    32. بیت 73 و 74: حدیث مؤاخاة (برادری با‌ پیامبر).
    33. بیت 75 تا 78: حدیث منزلت.
    34. بیت 79: برترین آفریده بعد‌ از‌ پیامبر(ص).
    35. بیت 80 تا 83: حدیث ثقلین.
    36. بیت 84 و 85: اهل‌بیت(ع) حجت‌های ‌خدا‌ و ارکان هدایت.
    37. بیت 86 تا 90: حدیث سفینه.
    38. بیت 91: علی(ع) محور حق.
    39. بیت 92: ‌آیه ولایت و بخشیدن انگشتری به سائل.
    40. بیت 93 و 94: آیه تطهیر و حدیث کسا.
    41. بیت 95: ‌خلقت پیامبر(ص) و علی(ع) از یک نور.
    42. بیت 96: علی(ع) نخستین مسلمان و «لافتی إلاّ علیّ».
    43. بیت 97: ‌مباهله.
    44. بیت 98: امیرالمؤمنین(ع) در خندق.
    45. بیت 99 تا 101: حدیث سدّ الابواب.
    46. بیت 102 و 103: حدیث «علیّ منّی و أنا منه».
    47. بیت 104: حدیث «مدینة العلم».
    48. بیت 105: ایذای علی(ع) ایذای‌ پیامبر(ص) است.
    49. بیت 106 و 107: تزویج علی(ع) با فاطمه(س).
    50. بیت 108 و 109: فاطمه(س) برترین بانوان جهان.
    51. بیت 101: امام حسن(ع) و امام حسین(ع) سرور‌ جوانان بهشت.
    52. بیت 111: حدیث «طائر مشوی» (مرغ بریان).
    53. بین 112: حدیث سطل و آب.
    54. بیت 113: حدیث ردّ الشّمس.
    55. بیت 114 تا 120: امیرالمؤمنین(ع) در جنگ بدر، احد، خندق و دیگر غزوات مانند حنین و فتح مکه و....
    56. بیت 121: علم امیرالمؤمنین(ع).
    57. بیت 122 تا 130: رویداد لیلة المبیت.
    58. بیت 131 و 132: حدیث خلفای اثنا عشر.
    59. بیت 133 تا 139: کثرت فضایل امیرالمؤمنین(ع).
    60. بیت 140 تا 144: ‌علی(ع) وصی پیامبر(ص).
    61. بیت 145 تا 153: پیامدهای انکار نصوص امامت توسط امت.
    62. بیت 154 تا 159: پایان‌ ارجوزه.
    63. بیت 160 تا 166: تاریخ اتمام ارجوزه[۷]

    ناظم ارجوزه در پایان تأکید کرده است که شاعر نیست و تنها علاقه به خاندان پیامبر(ص) او را به سرودن این ابیات وا داشته است[۸].

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهرست منابع مورد استفاده شارح، در انتهای جلد سوم آمده است.

    پاورقی‌ها توسط شارح نوشته شده و در آن‌ها علاوه بر ذکر منابع[۹]، به بررسی اسناد روایات متن از حیث صحت و ضعف پرداخته شده است[۱۰].

    پانویس

    1. ↑ موسوی گرمارودی، سید مرتضی، ص166
    2. ↑ پیامبر و اهل‌بیت(ص)، ص175
    3. ↑ سلیمانی آشتیانی، مهدی، ص297
    4. ↑ موسوی گرمارودی، سید مرتضی، ص166
    5. ↑ ر.ک: همان، ص167- 168
    6. ↑ ر.ک: همان
    7. ↑ ر.ک: همان، ص169- 172
    8. ↑ ر.ک: همان، ص166
    9. ↑ ر.ک: پاورقی، ج1، ص131
    10. ↑ ر.ک: همان، ص136

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. خویی، سید ابوالقاسم، مترجم: موسوی گرمارودی، سید مرتضی، «الجوزه در فضایل امیرالمؤمنین(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: سفینه، شماره 13، زمستان 1385، (30 صفحه- از 163 تا 192).
    3. «پیامبر و اهل‌بیت(ع)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب‌های اسلامی، شماره 18، پاییز 1383، (30 صفحه- از 149 تا 178).
    4. سلیمانی آشتیانی، مهدی، «تازه‌های نشر»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: علوم حدیث، شماره 28، تابستان 1382، (13 صفحه- از 292 تا 304).

    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=علي_إمام_البررة&oldid=704659»