ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج‌البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - 'سيد رضى' به 'سيد رضى ')
    جز (جایگزینی متن - 'شرح نهج‌البلاغه (ابهام‌ زدایی)' به 'شرح نهج‌البلاغه (ابهام‌‌زدایی)')
     
    (۵۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR03520J1.jpg|بندانگشتی|ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج البلاغه]]
    | تصویر =NUR03520J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج‌البلاغه
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =نهج‌البلاغه. فارسی - عربی
    |-
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج البلاغه
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|نهج البلاغه. فارسی - عربی
    |-
    |پدیدآورندگان  
    |پدیدآورندگان  
    |data-type='authors'|[[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول]] (نويسنده)
    | پدیدآوران =  
    [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول]] (نویسنده)


    [[شریف الرضی، محمد بن حسین]] (گردآورنده)
    [[شریف الرضی، محمد بن حسین]] (گردآورنده)
    خط ۱۸: خط ۱۳:
    [[آشتیانی، محمدرضا]] (مترجم و شارح)
    [[آشتیانی، محمدرضا]] (مترجم و شارح)


    [[امامی، محمدجعفر]] (مترجم و شارح)
    [[امامي، محمدجعفر]] (مترجم و شارح)
    |-
    |زبان  
    |زبان  
    |data-type='language'|فارسی
    | زبان =فارسی
     
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏041‎‏ ‎‏1300‎‏الف
    عربی
    | موضوع =
    |-
    علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‌ها
    |کد کنگره  
    علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‌ها
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏041‎‏ ‎‏1300‎‏الف
    علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‎ها
     
    علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‎ها
     
    علی بن ابیطالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار
    |-
    |ناشر  
    |ناشر  
    |data-type='publisher'|هدف
    | ناشر =  
    |-
    هدف
    |مکان نشر  
    | مکان نشر =قم - ایران
    |data-type='publishPlace'|قم - ایران
    | سال نشر =
    |-
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03520AUTOMATIONCODE
    |سال نشر
    | چاپ =
    |data-type='publishYear'|
    | شابک =
    |-class='articleCode'
    | تعداد جلد =1
    |کد اتوماسیون
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =03520
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE3520AUTOMATIONCODE
    | کتابخوان همراه نور =03520
    |}
    | کد پدیدآور =
    </div>
    | پس از =
     
    | پیش از =
    }}
    {{کاربردهای دیگر|شرح نهج‌البلاغه (ابهام‌‌زدایی)}}


    == معرفى اجمالى ==


    '''ترجمه گويا و شرح فشرده‌اى بر نهج‌البلاغه'''، تألیف [[مکارم شیرازی، ناصر|ناصر مكارم شيرازى]] به زبان فارسى ترجمه روان از كتاب نهج‌البلاغه مى‌باشد كه در سه جلد آورده شده است.


    كتاب «ترجمه گويا و شرح فشرده‌اى بر نهج‌البلاغه»، تألیف [[مکارم شیرازی، ناصر|ناصر مكارم شيرازى]] به زبان فارسى ترجمه روان از كتاب نهج‌البلاغه مى‌باشد كه در سه جلد آورده شده است.
    كتاب، يكى از ترجمه خوب و روان درباره نهج‌البلاغه مى‌باشد كه در سال‌هاى نزدیک انجام گرفته است. ايشان اين كتاب را با كمك آقايان [[آشتیانی، محمدرضا|محمدرضا آشتيانى]] و [[امامي، محمدجعفر|محمد جعفر امامى]] تهيه و تدوين نموده‌اند.


    كتاب، يكى از ترجمه خوب و روان درباره نهج‌البلاغه مى‌باشد كه در سال‌هاى نزديك انجام گرفته است. ايشان اين كتاب را با كمك آقايان محمدرضا آشتيانى و محمد جعفر امامى تهيه و تدوين نموده‌اند.
    == ساختار ==
     
    كتاب در سه مجلد آمده كه جلد اول شامل مقدمه، باب المختار من خطب [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] و اوامره، توضيح‌ها، معنى لغات و مدارک نهج‌البلاغه مى‌باشد.
    == ساختار كتاب ==
     
     
    كتاب در سه مجلد آمده كه جلد اول شامل مقدمه، باب المختار من خطب [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] و اوامره، توضيح‌ها، معنى لغات و مدارك نهج‌البلاغه مى‌باشد.


    جلد دوم كتاب، شامل تتمه الخطب، توضيح‌ها، ترجمه لغات نهج‌البلاغه و فهرست‌ها مى‌باشد.
    جلد دوم كتاب، شامل تتمه الخطب، توضيح‌ها، ترجمه لغات نهج‌البلاغه و فهرست‌ها مى‌باشد.


    جلد سوم كتاب نيز شامل، باب المختار من كتب مولانا اميرالمؤمنين (ع)...، باب المختار من حكم اميرالمؤمنين (ع)، بخش توضيح‌هاى نهج‌البلاغه، معنى لغات و فهرست موضوعى نهج‌البلاغه مى‌باشد.
    جلد سوم كتاب نيز شامل، باب المختار من كتب مولانا اميرالمؤمنين(ع)...، باب المختار من حكم [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]]، بخش توضيح‌هاى نهج‌البلاغه، معنى لغات و فهرست موضوعى نهج‌البلاغه مى‌باشد.


    شيوه بيان مطالب كتاب اين گونه است كه مؤلف بعد از بيان عبارت كمى از متن عربى، ترجمه و توضيح مختصر بعضى از لغات را داخل پرانتز آورده است و اين روال تا پايان ادامه پيدا كرده است.
    شيوه بيان مطالب كتاب اين گونه است كه مؤلف بعد از بيان عبارت كمى از متن عربى، ترجمه و توضيح مختصر بعضى از لغات را داخل پرانتز آورده است و اين روال تا پايان ادامه پيدا كرده است.


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
    مقدمه مؤلف، درباره نهج‌البلاغه و محتواى آن مى‌باشد و چند سؤال مهم درباره نهج‌البلاغه بخشى از مقدمه كتاب است كه در آن به سؤالاتى همانند؛ چگونه خطبه‌ها و كلمات حفظ شده و عين الفاظ و سخنان امام عليه‌السلام براى ما نقل گرديده است...؟ يا [[شریف الرضی، محمد بن حسین|شريف رضى]] اين مطالب را از چه كتاب‌هایى نقل كرده و چگونه است كه آن كتاب‌ها در اختيار ما نيست و سومين سؤال ايراداتى است كه درباره اين كتاب گرفته‌اند؟<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=9&viewTyp ر.ک: مقدمه، ص9]</ref>


    در جواب اين سؤالات ايشان مى‌گويند، پاسخ مفصل سه سؤال بالا را نویسنده محترم «مصادر نهج‌البلاغه و اسانيده» در جزء اول اين كتاب به طور مفصل داده است.


    مقدمه مؤلف، درباره نهج‌البلاغه و محتواى آن مى‌باشد و چند سؤال مهم درباره نهج‌البلاغه بخشى از مقدمه كتاب است كه در آن به سوالاتى همانند؛ چگونه خطبه‌ها و كلمات حفظ شده و عين الفاظ و سخنان امام عليه‌السلام براى ما نقل گرديده است...؟ يا شريف رضى اين مطالب را از چه كتاب‌هايى نقل كرده و چگونه است كه آن كتاب‌ها در اختيار ما نيست و سومين سؤال ايراداتى است كه درباره اين كتاب گرفته‌اند؟
    در بخش بعدى اين مقدمه شرح حال [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] امده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=33&viewTy ر.ک: همان، ص33]</ref> و بخشى به عنوان مقدمه [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] «چرا نهج‌البلاغه را جمع‌آورى كردم»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=39&viewTy ر.ک: همان، ص39]</ref>.


    در جواب اين سوالات ايشان مى‌گويند، پاسخ مفصل سه سؤال بالا را نويسنده محترم «مصادر نهج‌البلاغه و اسانيده» در جزء اول اين كتاب به طور مفصل داده است.
    باب اول كتاب، خطب نهج‌البلاغه است كه مؤلف به صورت اين كه مقدارى از خطبه را نقل كرده و بعد ترجمه آن را آورده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=46&viewTy ر.ک: متن کتاب، ص46]</ref>؛ همانند:


    در بخش بعدى اين مقدمه شرح حال [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]  امده است و بخشى به عنوان مقدمه [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]  «چرا نهج‌البلاغه را جمع‌آورى كردم».
    «خلق الملائكۀ ثمّ فتق ما بين السّموات العلا، فملأهنّ أطوارا من ملائكته، منهم سجود لا يركعون، و ركوع لا ينتصبون، و صافّون‌لا يتزايلون، و مسبّحون لا يسأمون، لا يغشاهم نوم العيون، و لا سهو العقول، و لا فترۀ الأبدان، و لا غفلۀ النّسيان. و منهم أمناء على وحيه، و ألسنۀ إلى رسله،...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=50&viewTy ر.ک: همان، ص 50]</ref>


    باب اول كتاب، خطب نهج‌البلاغه است كه مؤلف به صورت اين كه مقدارى از خطبه را نقل كرده و بعد ترجمه آن را آورده است؛ همانند:
    آفرينش فرشتگان: پس آن گاه آسمان‌هاى بالا را از هم گشود، و مملو از فرشتگان مختلف ساخت، گروهى از آنان هميشه به سجده‌اند و ركوع ندارند، و يا به ركوعند و قيام نمى‌كنند، و يا در صفوفى كه هرگز از هم پراكنده نمى‌گردد، قرار دارند، و يا همواره تسبيح مى‌گويند و هرگز خسته نمى‌شوند، هيچ گاه خواب چشمان آن‌ها را نمى‌پوشاند،...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=51&viewTy ر.ک: همان، ص51]</ref>»


    «خلق الملائكۀ ثمّ فتق ما بين السّموات العلا، فملأهنّ أطوارا من ملائكته، منهم سجود لا يركعون، و ركوع لا ينتصبون، و صافّون‌لا يتزايلون، و مسبّحون لا يسأمون، لا يغشاهم نوم العيون، و لا سهو العقول، و لا فترۀ الأبدان، و لا غفلۀ النّسيان. و منهم أمناء على وحيه، و ألسنۀ إلى رسله،...
    مؤلف، در بخش بعدى مطالبى را درباره خطب نهج‌البلاغه آورده است و در اول بحث اين گونه بيان مى‌دارد كه «در اين بخش جمله‌هاى به ظاهر پيچيده نهج‌البلاغه كه نياز به توضيح دارد؛ به طور فشرده تشريح مى‌شود. قسمت‌هاى تاريخى كه مسير خطبه‌ها و بحث‌ها را روشن مى‌سازد، بيان مى‌گردد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=262&viewTy ر.ک: همان، ص262]</ref>.


    آفرينش فرشتگان: پس آن گاه آسمان‌هاى بالا را از هم گشود، و مملو از فرشتگان مختلف ساخت، گروهى از آنان هميشه به سجده‌اند و ركوع ندارند، و يا به ركوعند و قيام نمى‌كنند، و يا در صفوفى كه هرگز از هم پراكنده نمى‌گردد، قرار دارند، و يا همواره تسبيح مى‌گويند و هرگز خسته نمى‌شوند، هيچ گاه خواب چشمان آن‌ها را نمى‌پوشاند،...»
    در بخش‌هاى بعدى، معناى لغات مشكل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=417&viewTy ر.ک: همان، ص417]</ref> و مدارک نهج‌البلاغه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=453&viewTy ر.ک: همان، ص453]</ref> آمده است. در قسمت دوم بيان شده است كه «بر خلاف پندار بعضى نهج‌البلاغه كتابى نيست كه مدرک  آن تنها به [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] برسد، بلكه قبل از او و در عصر او محتويات نهج‌البلاغه را ديگران به طور پراكنده در كتاب‌هایشان نقل كرده‌اند، تنها كارى كه مرحوم [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] كرده اين است كه آن‌ها را با ذوق و سليقه سرشار خود گردآورى و گلچين كرده است...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?pageNumber=455&viewTy ر.ک: همان، ص455]</ref>».


    مؤلف، در بخش بعدى مطالبى را درباره خطب نهج‌البلاغه آورده است و در اول بحث اين گونه بيان مى‌دارد كه «در اين بخش جمله‌هاى به ظاهر پيچيده نهج‌البلاغه كه نياز به توضيح دارد؛ به طور فشرده تشريح مى‌شود. قسمت‌هاى تاريخى كه مسير خطبه‌ها و بحث‌ها را روشن مى‌سازد، بيان مى‌گردد.
    جلد دوم كتاب، درباره تتمۀ الخطب و توضيح لغات اين بخش و خطب مى‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=2&pageN ر.ک: همان، ج2، ص10]</ref>.


    در بخش‌هاى بعدى، معناى لغات مشكل و مدارك نهج‌البلاغه آمده است. در قسمت دوم بيان شده است كه «بر خلاف پندار بعضى نهج‌البلاغه كتابى نيست كه مدرك آن تنها به [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]  برسد، بلكه قبل از او و در عصر او محتويات نهج‌البلاغه را ديگران به طور پراكنده در كتاب‌هايشان نقل كرده‌اند، تنها كارى كه مرحوم [[شریف‌الرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]  كرده اين است كه آن‌ها را با ذوق و سليقه سرشار خود گردآورى و گلچين كرده است...».
    جلد سوم كتاب، درباره نامه‌هاى حضرت مى‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=3&pageN ر.ک: همان، ج3، ص2]</ref>؛ همانند:


    جلد دوم كتاب، درباره تتمۀ الخطب و توضيح لغات اين بخش و خطب مى‌باشد.
    «من كتاب له عليه‌السلام إليهم، بعد فتح البصره


    جلد سوم كتاب، درباره نامه‌هاى حضرت مى‌باشد؛ همانند:
    و جزاكم اللّه من أهل مصر عن أهل بيت نبيّكم أحسن ما يجزى العاملين بطاعته، و الشّاكرين لنعمته، فقد سمعتم و أطعتم، و دعيتم فأجبتم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=4&pageN ر.ک: همان، ص4]</ref>.


    «من كتاب له عليه السلام إليهم، بعد فتح البصره
    از نامه‌هاى امام(ع) به اهل كوفه پس از فتح بصره (437.) خداوند به شما اهل اين شهر از ناحيه اهل‌بيت پيامبرتان جزا و پاداش دهد، بهترين پاداشى كه به عاملان و مطيعان خود و سپاس‌گزاران نعمت‌هایش عطا مى‌كند، چرا كه شنيديد و اطاعت كرديد، دعوت شديد و اجابت نموديد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=5&pageN ر.ک: همان، ص5]</ref>»
     
    و جزاكم اللّه من أهل مصر عن أهل بيت نبيّكم أحسن ما يجزى العاملين بطاعته، و الشّاكرين لنعمته، فقد سمعتم و أطعتم، و دعيتم فأجبتم.
     
    از نامه‌هاى امام(ع) به اهل كوفه پس از فتح بصره (437.) خداوند به شما اهل اين شهر از ناحيه اهل بيت پيامبرتان جزا و پاداش دهد، بهترين پاداشى كه به عاملان و مطيعان خود و سپاس‌گزاران نعمت‌هايش عطا مى‌كند، چرا كه شنيديد و اطاعت كرديد، دعوت شديد و اجابت نموديد»


    بخش بعدى اين مجلد كلمات قصار مى‌باشد.
    بخش بعدى اين مجلد كلمات قصار مى‌باشد.


    «و قال عليه‌السلام: خالطوا النّاس مخالطۀ إن متّم معها بكوا عليكم، و إن عشتم حنّوا إليكم.  
    «و قال عليه‌السلام: خالطوا النّاس مخالطۀ إن متّم معها بكوا عليكم، و إن عشتم حنّوا إليكم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=214&pageN ر.ک: همان، ص214]</ref>.  


    با مردم آن چنان معاشرت كنيد كه اگر بميريد بر مرگ شما اشك ريزند و اگر زنده بمانيد به شما عشق ورزند.»
    با مردم آن چنان معاشرت كنيد كه اگر بميريد بر مرگ شما اشك ريزند و اگر زنده بمانيد به شما عشق ورزند.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=215&pageN ر.ک: همان، ص215]</ref>»


    بخش توضيح‌هاى نهج‌البلاغه مبحث بعدى كتاب مى‌باشد كه خود به چند دسته تقسيم مى‌باشد. دسته اول توضيحات نهج‌البلاغه قسمت وصايا و نامه‌ها را در بر مى‌گيرد. در اين بخش به توضيحات لغات و بعضى از عبارت وصايا و نامه پرداخته شده است؛ مثل: «محمد بن اسحاق»- متوفاى سال 151 از عمويش «عبدالرحمن بن يسار» نقل مى‌كند: هنگامى كه على(ع) به سوى «بصره» براى نبرد با «طلحه» و «زبير» حركت كرد، از «ربذه» اين نامه را وسيله «محمد بن جعفر بن ابى‌طالب و «محمد بن ابى‌بكر» براى اهل كوفه فرستاد....».
    بخش توضيح‌هاى نهج‌البلاغه مبحث بعدى كتاب مى‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=395&pageN ر.ک: همان، ص385]</ref> كه خود به چند دسته تقسيم مى‌باشد. دسته اول توضيحات نهج‌البلاغه قسمت وصايا و نامه‌ها را در بر مى‌گيرد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=395&pageN ر.ک: همان، ص395]</ref>. در اين بخش به توضيحات لغات و بعضى از عبارت وصايا و نامه پرداخته شده است؛ مثل: «محمد بن اسحاق»- متوفاى سال 151 از عمويش «عبدالرحمن بن يسار» نقل مى‌كند: هنگامى كه على(ع) به سوى «بصره» براى نبرد با «طلحه» و «زبير» حركت كرد، از «ربذه» اين نامه را وسيله «محمد بن جعفر بن ابى‌طالب و «محمد بن ابى‌بكر» براى اهل كوفه فرستاد....<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=395&pageN ر.ک: همان]</ref>». و در بخش بعدی توضیحات و پاورقیهای نهج‌البلاغه قسمت کلمات بیان شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=480&pageN ر.ک: همان، ص480]</ref>.


    == ويژگى‌هاى كتاب ==
    == ويژگى‌هاى كتاب ==
     
    # ترجمه خطبه‌ها و ساير گفته‌هاى [[امام على(ع)|اميرمؤمنان(ع)]] به طرزى جالب و روان دور از تعقيد و پيچيدگى منعكس شده است، نه آن چنان محدود و مقيد كه به صورت ترجمه كلمه به كلمه در آيد و نه آن چنان آزاد كه محتواى كلام امام(ع) را منعكس نسازد.
     
    # جمله‌هایى كه از نظر ادبى، تاريخى، فلسفى، و كلامى، نياز به توضيح داشته (تا آن جا كه وضع كتاب ايجاب مى‌كرده)، در بخش دوم كه بخش توضيحات است با علامت (.) و تحت شماره، توضيح داده شده است و پاسخ بسيارى از سؤالات در اين بخش آمده است.
    1- ترجمه خطبه‌ها و ساير گفته‌هاى اميرمؤمنان (ع) به طرزى جالب و روان دور از تعقيد و پيچيدگى منعكس شده است، نه آن چنان محدود و مقيد كه به صورت ترجمه كلمه به كلمه در آيد و نه آن چنان آزاد كه محتواى كلام امام(ع) را منعكس نسازد.
    # شأن ورود؛ يعنى موقعيت‌ها و شرايطى كه خطبه‌ها در آن صادر شده و همچنين مدارک خطبه‌ها تا آن جا كه امروز در دسترس ماست در همين بخش، و در ضمن ترجمه، مشخص شده است تا به معنى خطبه‌ها و كلمات امام(ع) آشنايى بيشتر حاصل گردد.
     
    # تفسير كليه لغات مشكل در بخش سوم با شماره‌هاى پى در پى بدون علامت (.) آمده است تا آن‌ها كه مى‌خواهند به مفاهيم لغات و كلمات و جمله‌ها آشنا گردند، از اين طريق به مقصود خود برسند.
    2- جمله‌هايى كه از نظر ادبى، تاريخى، فلسفى، و كلامى، نياز به توضيح داشته (تا آن جا كه وضع كتاب ايجاب مى‌كرده)، در بخش دوم كه بخش توضيحات است با علامت (.) و تحت شماره، توضيح داده شده است و پاسخ بسيارى از سؤالات در اين بخش آمده است.
     
    3- شأن ورود؛ يعنى موقعيت‌ها و شرايطى كه خطبه‌ها در آن صادر شده و همچنين مدارك خطبه‌ها تا آن جا كه امروز در دسترس ماست در همين بخش، و در ضمن ترجمه، مشخص شده است تا به معنى خطبه‌ها و كلمات امام(ع) آشنايى بيشتر حاصل گردد.
     
    4- تفسير كليه لغات مشكل در بخش سوم با شماره‌هاى پى در پى بدون علامت (.) آمده است تا آن‌ها كه مى‌خواهند به مفاهيم لغات و كلمات و جمله‌ها آشنا گردند، از اين طريق به مقصود خود برسند.


    == وضعيت كتاب ==
    == وضعيت كتاب ==
     
    اين كتاب كه با زحمات و تلاش‌هاى پى‌گير و مداوم دانشمندان محترم «آقاى محمدرضا آشتيانى و آقاى [[امامي، محمدجعفر|محمدجعفر امامى]]» و زير نظر آقاى [[مکارم شیرازی، ناصر|مكارم]] تهيه شده است.
     
    اين كتاب كه با زحمات و تلاش‌هاى پى‌گير و مداوم دانشمندان محترم «آقاى محمد رضا آشتيانى و آقاى محمدجعفر امامى» و زير نظر آقاى مكارم تهيه شده است.


    كتاب داراى پاورقى و توضيحات در انتهاى هر بخش مى‌باشد. و بخش پايانى كتاب فهرست موضوعى كتاب قرار دارد كه عين عبارت مورد نظر از نهج‌البلاغه به همراه آدرس آن ذكر شده است؛ همانند:
    كتاب داراى پاورقى و توضيحات در انتهاى هر بخش مى‌باشد. و بخش پايانى كتاب فهرست موضوعى كتاب قرار دارد كه عين عبارت مورد نظر از نهج‌البلاغه به همراه آدرس آن ذكر شده است؛ همانند:


    الاستسقاء (طلب باران)  
    الاستسقاء (طلب باران)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/3520/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D9%81%D8%B4%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%BA%D9%87?volumeNumber=3&pageN ر.ک: همان، ج3، ص616]</ref>


    اللهم قد انصاحت جبالنا. خطبه 61 2 115 اللهم انا خرجنا اليك من تحت الاستار 117 2 143 اللهم اسقنا ذلل السحاب حكمت 387 3 472  
    اللهم قد انصاحت جبالنا. خطبه 61 2 115 اللهم انا خرجنا اليك من تحت الاستار 117 2 143 اللهم اسقنا ذلل السحاب حكمت 387 3 472  


    == منابع ==
    ==پانویس==
    <references />
     
    == منابع مقاله ==


    مقدمه و متن كتاب
    مقدمه و متن كتاب


    ==پانویس ==
    <references />


    {{نهج‌البلاغه}}
    {{نهج‌البلاغه}}


    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    == پیوندها ==


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]]
    [[رده:سرگذشت‌‌نامه‌های فردی]]
    [[رده:سرگذشت‌نامه‌های فردی]]
    [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]]
    [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]]
    [[رده:حالات فردی]]
    [[رده:حالات فردی]]
    [[رده:علی بن ابی‌طالب(ع)]]
    [[رده:امام علی(ع)]]
    [[رده:فروردین(1401)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۱۲

    ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج‌البلاغه
    ترجمه گویا و شرح فشرده‌ای بر نهج‌البلاغه
    پدیدآورانعلی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول (نویسنده)

    شریف الرضی، محمد بن حسین (گردآورنده)

    مکارم شیرازی، ناصر (زير نظر)

    آشتیانی، محمدرضا (مترجم و شارح)

    امامي، محمدجعفر (مترجم و شارح)
    عنوان‌های دیگرنهج‌البلاغه. فارسی - عربی
    ناشرهدف
    مکان نشرقم - ایران
    موضوععلی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‌ها

    علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‌ها

    علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏041‎‏ ‎‏1300‎‏الف
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf
    برای دیگر کاربردها، شرح نهج‌البلاغه (ابهام‌‌زدایی) را ببینید.


    ترجمه گويا و شرح فشرده‌اى بر نهج‌البلاغه، تألیف ناصر مكارم شيرازى به زبان فارسى ترجمه روان از كتاب نهج‌البلاغه مى‌باشد كه در سه جلد آورده شده است.

    كتاب، يكى از ترجمه خوب و روان درباره نهج‌البلاغه مى‌باشد كه در سال‌هاى نزدیک انجام گرفته است. ايشان اين كتاب را با كمك آقايان محمدرضا آشتيانى و محمد جعفر امامى تهيه و تدوين نموده‌اند.

    ساختار

    كتاب در سه مجلد آمده كه جلد اول شامل مقدمه، باب المختار من خطب اميرالمؤمنين(ع) و اوامره، توضيح‌ها، معنى لغات و مدارک نهج‌البلاغه مى‌باشد.

    جلد دوم كتاب، شامل تتمه الخطب، توضيح‌ها، ترجمه لغات نهج‌البلاغه و فهرست‌ها مى‌باشد.

    جلد سوم كتاب نيز شامل، باب المختار من كتب مولانا اميرالمؤمنين(ع)...، باب المختار من حكم اميرالمؤمنين(ع)، بخش توضيح‌هاى نهج‌البلاغه، معنى لغات و فهرست موضوعى نهج‌البلاغه مى‌باشد.

    شيوه بيان مطالب كتاب اين گونه است كه مؤلف بعد از بيان عبارت كمى از متن عربى، ترجمه و توضيح مختصر بعضى از لغات را داخل پرانتز آورده است و اين روال تا پايان ادامه پيدا كرده است.

    گزارش محتوا

    مقدمه مؤلف، درباره نهج‌البلاغه و محتواى آن مى‌باشد و چند سؤال مهم درباره نهج‌البلاغه بخشى از مقدمه كتاب است كه در آن به سؤالاتى همانند؛ چگونه خطبه‌ها و كلمات حفظ شده و عين الفاظ و سخنان امام عليه‌السلام براى ما نقل گرديده است...؟ يا شريف رضى اين مطالب را از چه كتاب‌هایى نقل كرده و چگونه است كه آن كتاب‌ها در اختيار ما نيست و سومين سؤال ايراداتى است كه درباره اين كتاب گرفته‌اند؟[۱]

    در جواب اين سؤالات ايشان مى‌گويند، پاسخ مفصل سه سؤال بالا را نویسنده محترم «مصادر نهج‌البلاغه و اسانيده» در جزء اول اين كتاب به طور مفصل داده است.

    در بخش بعدى اين مقدمه شرح حال سيد رضى امده است[۲] و بخشى به عنوان مقدمه سيد رضى «چرا نهج‌البلاغه را جمع‌آورى كردم»[۳].

    باب اول كتاب، خطب نهج‌البلاغه است كه مؤلف به صورت اين كه مقدارى از خطبه را نقل كرده و بعد ترجمه آن را آورده است[۴]؛ همانند:

    «خلق الملائكۀ ثمّ فتق ما بين السّموات العلا، فملأهنّ أطوارا من ملائكته، منهم سجود لا يركعون، و ركوع لا ينتصبون، و صافّون‌لا يتزايلون، و مسبّحون لا يسأمون، لا يغشاهم نوم العيون، و لا سهو العقول، و لا فترۀ الأبدان، و لا غفلۀ النّسيان. و منهم أمناء على وحيه، و ألسنۀ إلى رسله،...[۵]

    آفرينش فرشتگان: پس آن گاه آسمان‌هاى بالا را از هم گشود، و مملو از فرشتگان مختلف ساخت، گروهى از آنان هميشه به سجده‌اند و ركوع ندارند، و يا به ركوعند و قيام نمى‌كنند، و يا در صفوفى كه هرگز از هم پراكنده نمى‌گردد، قرار دارند، و يا همواره تسبيح مى‌گويند و هرگز خسته نمى‌شوند، هيچ گاه خواب چشمان آن‌ها را نمى‌پوشاند،...[۶]»

    مؤلف، در بخش بعدى مطالبى را درباره خطب نهج‌البلاغه آورده است و در اول بحث اين گونه بيان مى‌دارد كه «در اين بخش جمله‌هاى به ظاهر پيچيده نهج‌البلاغه كه نياز به توضيح دارد؛ به طور فشرده تشريح مى‌شود. قسمت‌هاى تاريخى كه مسير خطبه‌ها و بحث‌ها را روشن مى‌سازد، بيان مى‌گردد[۷].

    در بخش‌هاى بعدى، معناى لغات مشكل[۸] و مدارک نهج‌البلاغه[۹] آمده است. در قسمت دوم بيان شده است كه «بر خلاف پندار بعضى نهج‌البلاغه كتابى نيست كه مدرک آن تنها به سيد رضى برسد، بلكه قبل از او و در عصر او محتويات نهج‌البلاغه را ديگران به طور پراكنده در كتاب‌هایشان نقل كرده‌اند، تنها كارى كه مرحوم سيد رضى كرده اين است كه آن‌ها را با ذوق و سليقه سرشار خود گردآورى و گلچين كرده است...[۱۰]».

    جلد دوم كتاب، درباره تتمۀ الخطب و توضيح لغات اين بخش و خطب مى‌باشد[۱۱].

    جلد سوم كتاب، درباره نامه‌هاى حضرت مى‌باشد[۱۲]؛ همانند:

    «من كتاب له عليه‌السلام إليهم، بعد فتح البصره

    و جزاكم اللّه من أهل مصر عن أهل بيت نبيّكم أحسن ما يجزى العاملين بطاعته، و الشّاكرين لنعمته، فقد سمعتم و أطعتم، و دعيتم فأجبتم[۱۳].

    از نامه‌هاى امام(ع) به اهل كوفه پس از فتح بصره (437.) خداوند به شما اهل اين شهر از ناحيه اهل‌بيت پيامبرتان جزا و پاداش دهد، بهترين پاداشى كه به عاملان و مطيعان خود و سپاس‌گزاران نعمت‌هایش عطا مى‌كند، چرا كه شنيديد و اطاعت كرديد، دعوت شديد و اجابت نموديد[۱۴]»

    بخش بعدى اين مجلد كلمات قصار مى‌باشد.

    «و قال عليه‌السلام: خالطوا النّاس مخالطۀ إن متّم معها بكوا عليكم، و إن عشتم حنّوا إليكم[۱۵].

    با مردم آن چنان معاشرت كنيد كه اگر بميريد بر مرگ شما اشك ريزند و اگر زنده بمانيد به شما عشق ورزند.[۱۶]»

    بخش توضيح‌هاى نهج‌البلاغه مبحث بعدى كتاب مى‌باشد[۱۷] كه خود به چند دسته تقسيم مى‌باشد. دسته اول توضيحات نهج‌البلاغه قسمت وصايا و نامه‌ها را در بر مى‌گيرد[۱۸]. در اين بخش به توضيحات لغات و بعضى از عبارت وصايا و نامه پرداخته شده است؛ مثل: «محمد بن اسحاق»- متوفاى سال 151 از عمويش «عبدالرحمن بن يسار» نقل مى‌كند: هنگامى كه على(ع) به سوى «بصره» براى نبرد با «طلحه» و «زبير» حركت كرد، از «ربذه» اين نامه را وسيله «محمد بن جعفر بن ابى‌طالب و «محمد بن ابى‌بكر» براى اهل كوفه فرستاد....[۱۹]». و در بخش بعدی توضیحات و پاورقیهای نهج‌البلاغه قسمت کلمات بیان شده است[۲۰].

    ويژگى‌هاى كتاب

    1. ترجمه خطبه‌ها و ساير گفته‌هاى اميرمؤمنان(ع) به طرزى جالب و روان دور از تعقيد و پيچيدگى منعكس شده است، نه آن چنان محدود و مقيد كه به صورت ترجمه كلمه به كلمه در آيد و نه آن چنان آزاد كه محتواى كلام امام(ع) را منعكس نسازد.
    2. جمله‌هایى كه از نظر ادبى، تاريخى، فلسفى، و كلامى، نياز به توضيح داشته (تا آن جا كه وضع كتاب ايجاب مى‌كرده)، در بخش دوم كه بخش توضيحات است با علامت (.) و تحت شماره، توضيح داده شده است و پاسخ بسيارى از سؤالات در اين بخش آمده است.
    3. شأن ورود؛ يعنى موقعيت‌ها و شرايطى كه خطبه‌ها در آن صادر شده و همچنين مدارک خطبه‌ها تا آن جا كه امروز در دسترس ماست در همين بخش، و در ضمن ترجمه، مشخص شده است تا به معنى خطبه‌ها و كلمات امام(ع) آشنايى بيشتر حاصل گردد.
    4. تفسير كليه لغات مشكل در بخش سوم با شماره‌هاى پى در پى بدون علامت (.) آمده است تا آن‌ها كه مى‌خواهند به مفاهيم لغات و كلمات و جمله‌ها آشنا گردند، از اين طريق به مقصود خود برسند.

    وضعيت كتاب

    اين كتاب كه با زحمات و تلاش‌هاى پى‌گير و مداوم دانشمندان محترم «آقاى محمدرضا آشتيانى و آقاى محمدجعفر امامى» و زير نظر آقاى مكارم تهيه شده است.

    كتاب داراى پاورقى و توضيحات در انتهاى هر بخش مى‌باشد. و بخش پايانى كتاب فهرست موضوعى كتاب قرار دارد كه عين عبارت مورد نظر از نهج‌البلاغه به همراه آدرس آن ذكر شده است؛ همانند:

    الاستسقاء (طلب باران)[۲۱]

    اللهم قد انصاحت جبالنا. خطبه 61 2 115 اللهم انا خرجنا اليك من تحت الاستار 117 2 143 اللهم اسقنا ذلل السحاب حكمت 387 3 472

    پانویس

    1. ↑ ر.ک: مقدمه، ص9
    2. ↑ ر.ک: همان، ص33
    3. ↑ ر.ک: همان، ص39
    4. ↑ ر.ک: متن کتاب، ص46
    5. ↑ ر.ک: همان، ص 50
    6. ↑ ر.ک: همان، ص51
    7. ↑ ر.ک: همان، ص262
    8. ↑ ر.ک: همان، ص417
    9. ↑ ر.ک: همان، ص453
    10. ↑ ر.ک: همان، ص455
    11. ↑ ر.ک: همان، ج2، ص10
    12. ↑ ر.ک: همان، ج3، ص2
    13. ↑ ر.ک: همان، ص4
    14. ↑ ر.ک: همان، ص5
    15. ↑ ر.ک: همان، ص214
    16. ↑ ر.ک: همان، ص215
    17. ↑ ر.ک: همان، ص385
    18. ↑ ر.ک: همان، ص395
    19. ↑ ر.ک: همان
    20. ↑ ر.ک: همان، ص480
    21. ↑ ر.ک: همان، ج3، ص616

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب



    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=ترجمه_گویا_و_شرح_فشرده‌ای_بر_نهج‌البلاغه&oldid=752946»