مباحث في التفسير الموضوعي: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '،ن' به '، ن') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'تفسیر موضوعی (ابهام زدایی)' به 'تفسیر موضوعی (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10498J1.jpg | |||
| عنوان =مباحث فی التفسیر الموضوعی | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[مسلم، مصطفی]] (نویسنده) | |||
| | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 91/5 /م5م2 | |||
| | | موضوع = | ||
تفاسیر (سوره کهف) | |||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
تفسیر - فن | تفسیر - فن | ||
| خط ۲۵: | خط ۱۴: | ||
تفسیر موضوعی - تحقیق | تفسیر موضوعی - تحقیق | ||
قرآن - | قرآن - قصهها - تحقیق | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | دار القلم | ||
| مکان نشر =دمشق - سوریه | |||
| سال نشر = 1426 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10498AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =4 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10498 | |||
| کتابخوان همراه نور =10498 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر| تفسیر موضوعی (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''مباحث في التفسير الموضوعى''' نوشته دكتر [[مسلم، مصطفی|مصطفى مسلم]] كتابى است كه به بيان مطالبى دربارۀ يكى از روشهاى تفسير قرآن به نام تفسير موضوعى مى‌پردازد.تفسير موضوعى روشى است براى تبيين يك موضوع با ملاحظۀ آيات هم موضوع و هم مضمون و نه هماهنگ با ترتيب و تنظيم موجود در قرآن.در اين روش، مفسر آيات مختلف دربارۀ يك موضوع را در كنار يكديگر قرار مى‌دهد و با جمع‌بندى و تحليل آنها ديدگاه قرآن را در آن باره تبيين مى‌كند. | |||
نویسنده در اين كتاب ابتدا به تعريف، خاستگاه، تحولات، گونه‌ها و اهميت اين نوع از تفسير مى‌پردازد.وى خاستگاه اين نوع از تفسير را در تفسير قرآن به قرآن كه از زمان خود پيامبر اكرم(ص) رايج شده است مى‌داند، هرچند اصطلاح«تفسير موضوعى» تفسيرى است كه در قرن چهاردهم هجرى رواج يافته است. | |||
==گونه‌ها و انواع تفسير موضوعى== | |||
گونۀ اول:مفسر لفظى از الفاظ قرآن را انتخاب نموده سپس آياتى را كه اين واژه يا مشتقاتش در آنها وجود دارد جمع‌آورى نموده و سپس از خلال استعمال اين الفاظ در قرآن كريم به مدلول آنها دست يابد.آثارى كه در غريب القرآن و اشباه و نظائر نوشته شده‌اند از اين قبيل‌اند. | گونۀ اول:مفسر لفظى از الفاظ قرآن را انتخاب نموده سپس آياتى را كه اين واژه يا مشتقاتش در آنها وجود دارد جمع‌آورى نموده و سپس از خلال استعمال اين الفاظ در قرآن كريم به مدلول آنها دست يابد.آثارى كه در غريب القرآن و اشباه و نظائر نوشته شده‌اند از اين قبيل‌اند. | ||
گونه دوم:موضوعى معيّن از خلال سوره‌ها توسط مفسر انتخاب مى‌شود، سپس آيات مرتبط با آن موضوع گردآورى شده و پس از جمع‌آورى آيات و تسلط يافتن به تفسير آنها مفسر توان استنباط عناصر موضوع را از خلال آيات كريمه دارا خواهد شد.از اين‌رو بين عناصر موضوع نظم و نسق ايجاد مى‌كند و از پرداختن به امور جزئى نظير بحث قرائات، وجوه اعراب و نكات | گونه دوم:موضوعى معيّن از خلال سوره‌ها توسط مفسر انتخاب مى‌شود، سپس آيات مرتبط با آن موضوع گردآورى شده و پس از جمع‌آورى آيات و تسلط يافتن به تفسير آنها مفسر توان استنباط عناصر موضوع را از خلال آيات كريمه دارا خواهد شد.از اين‌رو بين عناصر موضوع نظم و نسق ايجاد مى‌كند و از پرداختن به امور جزئى نظير بحث قرائات، وجوه اعراب و نكات بلاغى، جز به مقدارى كه بر موضوع مورد نظر پرتوى بيفكند، | ||
دورى مى‌گزيند.اين همان نوع از تفسير موضوعى است كه نزد اهل فن مشهور است | دورى مى‌گزيند.اين همان نوع از تفسير موضوعى است كه نزد اهل فن مشهور است | ||
گونه سوم:شبيه گونه دوم است جز از اين جهت كه دائرة آن محدودتر است چراكه در آن از هدف اساسى تنها يك سوره بحث مى‌شود و همان هدف محور تفسير موضوعى قرار مى‌گيرد. | گونه سوم:شبيه گونه دوم است جز از اين جهت كه دائرة آن محدودتر است چراكه در آن از هدف اساسى تنها يك سوره بحث مى‌شود و همان هدف محور تفسير موضوعى قرار مى‌گيرد. | ||
روشهاى بحث در تفسير موضوعى، ارتباط تفسير موضوعى با ساير انواع تفسير، ارتباط علم مناسبات بين آيات و سور با تفسير موضوعى، تعريف لغوى و اصطلاحى علم مناسبات و اهميت آن و نيز ديدگاه عالمان در اين‌باره، مهمترين آثارى كه در زمينۀ اين علم نگاشته شده است، انواع مناسبات موجود در يك سوره، انواع مناسبات موجود بين سوره‌ها و بين دو سورۀ كنار هم نظير مناسبت بين ابتداء سوره و خاتمۀ سورۀ قبل از آن و مناسبت مضمون هرسوره با ماقبل خود در ادامه | روشهاى بحث در تفسير موضوعى، ارتباط تفسير موضوعى با ساير انواع تفسير، ارتباط علم مناسبات بين آيات و سور با تفسير موضوعى، تعريف لغوى و اصطلاحى علم مناسبات و اهميت آن و نيز ديدگاه عالمان در اين‌باره، مهمترين آثارى كه در زمينۀ اين علم نگاشته شده است، انواع مناسبات موجود در يك سوره، انواع مناسبات موجود بين سوره‌ها و بين دو سورۀ كنار هم نظير مناسبت بين ابتداء سوره و خاتمۀ سورۀ قبل از آن و مناسبت مضمون هرسوره با ماقبل خود در ادامه نویسنده بصورت تطبيقى به تفسير موضوعى دو موضوع ذيل مى‌پردازد: | ||
«الألوهية من خلال آيات القرآن الكريم» و «القيم في ضوء سورة الكهف» موضوع اول را با روش دوم از روشهاى تفسير موضوعى و موضوع دوم را با روش سوم، مورد تفسير قرار مى‌دهد. | «الألوهية من خلال آيات القرآن الكريم» و «القيم في ضوء سورة الكهف» موضوع اول را با روش دوم از روشهاى تفسير موضوعى و موضوع دوم را با روش سوم، مورد تفسير قرار مى‌دهد. | ||
==ساختار | ==ساختار== | ||
كتاب مشتمل بر يك مقدمه از مؤلف و پنج بخش ذيل و يك خاتمه مى‌باشد: | كتاب مشتمل بر يك مقدمه از مؤلف و پنج بخش ذيل و يك خاتمه مى‌باشد: | ||
| خط ۷۱: | خط ۵۴: | ||
نبذة تاريخية عن نشوء علم التفسير و تطوره و مكانة التفسير الموضوعي. تعريف التفسير الموضوعى، نشأة التفسير الموضوعى، الوان التفسير الموضوعي و اهمية التفسير الموضوعي. | نبذة تاريخية عن نشوء علم التفسير و تطوره و مكانة التفسير الموضوعي. تعريف التفسير الموضوعى، نشأة التفسير الموضوعى، الوان التفسير الموضوعي و اهمية التفسير الموضوعي. | ||
بخش دوم:مناهج البحث في التفسير | بخش دوم:مناهج البحث في التفسير الموضوعي، شامل عناوين:منهج البحث في تفسير موضوع من خلال القرآن، منهج البحث في التفسير الموضوعي لسورة واحدة، التفسير الموضوعى لسورة قرآنية و صلة التفسير الموضوعي بالانواع الاخرى من التفسير مى‌باشد. | ||
بخش سوم:علم المناسبات و التفسير | بخش سوم:علم المناسبات و التفسير الموضوعي، شامل مباحثى چون:تعريف علم المناسبات، أهمية علم المناسبات و موقف العلماء منه، ظهور علم المناسبات و اهم المؤلفات فيه و...مى‌باشد. | ||
بخش چهارم:مثال تطبيقى على موضوع من خلال القرآن الكريم «الالوهية من خلال الآيات القرآن الكريم». | بخش چهارم:مثال تطبيقى على موضوع من خلال القرآن الكريم «الالوهية من خلال الآيات القرآن الكريم». | ||
| خط ۸۲: | خط ۶۵: | ||
اين كتاب به قلم استاد دكتر مصطفى مسلم نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 373 صفحه در سال | اين كتاب به قلم استاد دكتر مصطفى مسلم نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 373 صفحه در سال 1426ق از سوى انتشارات «دار القلم» دمشق براى چهارمين بار به چاپ رسيده است. | ||
==منابع== | ==منابع مقاله== | ||
#[[خرمشاهی، بهاءالدین| | #[[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاءالدين خرمشاهى]]، دانشنامه قرآن، ج اول، ص 640 | ||
#متن كتاب | #متن كتاب | ||
{{الگو:علوم قرآنی}} | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:تفسیر]] | [[رده:تفسیر]] | ||
[[رده:علم تفسیر]] | [[رده:علم تفسیر]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۵۸
| مباحث فی التفسیر الموضوعی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مسلم، مصطفی (نویسنده) |
| ناشر | دار القلم |
| مکان نشر | دمشق - سوریه |
| سال نشر | 1426 ق |
| چاپ | 4 |
| موضوع | تفاسیر (سوره کهف)
تفسیر - فن تفسیر موضوعی - تحقیق قرآن - قصهها - تحقیق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 91/5 /م5م2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مباحث في التفسير الموضوعى نوشته دكتر مصطفى مسلم كتابى است كه به بيان مطالبى دربارۀ يكى از روشهاى تفسير قرآن به نام تفسير موضوعى مى‌پردازد.تفسير موضوعى روشى است براى تبيين يك موضوع با ملاحظۀ آيات هم موضوع و هم مضمون و نه هماهنگ با ترتيب و تنظيم موجود در قرآن.در اين روش، مفسر آيات مختلف دربارۀ يك موضوع را در كنار يكديگر قرار مى‌دهد و با جمع‌بندى و تحليل آنها ديدگاه قرآن را در آن باره تبيين مى‌كند.
نویسنده در اين كتاب ابتدا به تعريف، خاستگاه، تحولات، گونه‌ها و اهميت اين نوع از تفسير مى‌پردازد.وى خاستگاه اين نوع از تفسير را در تفسير قرآن به قرآن كه از زمان خود پيامبر اكرم(ص) رايج شده است مى‌داند، هرچند اصطلاح«تفسير موضوعى» تفسيرى است كه در قرن چهاردهم هجرى رواج يافته است.
گونه‌ها و انواع تفسير موضوعى
گونۀ اول:مفسر لفظى از الفاظ قرآن را انتخاب نموده سپس آياتى را كه اين واژه يا مشتقاتش در آنها وجود دارد جمع‌آورى نموده و سپس از خلال استعمال اين الفاظ در قرآن كريم به مدلول آنها دست يابد.آثارى كه در غريب القرآن و اشباه و نظائر نوشته شده‌اند از اين قبيل‌اند.
گونه دوم:موضوعى معيّن از خلال سوره‌ها توسط مفسر انتخاب مى‌شود، سپس آيات مرتبط با آن موضوع گردآورى شده و پس از جمع‌آورى آيات و تسلط يافتن به تفسير آنها مفسر توان استنباط عناصر موضوع را از خلال آيات كريمه دارا خواهد شد.از اين‌رو بين عناصر موضوع نظم و نسق ايجاد مى‌كند و از پرداختن به امور جزئى نظير بحث قرائات، وجوه اعراب و نكات بلاغى، جز به مقدارى كه بر موضوع مورد نظر پرتوى بيفكند، دورى مى‌گزيند.اين همان نوع از تفسير موضوعى است كه نزد اهل فن مشهور است
گونه سوم:شبيه گونه دوم است جز از اين جهت كه دائرة آن محدودتر است چراكه در آن از هدف اساسى تنها يك سوره بحث مى‌شود و همان هدف محور تفسير موضوعى قرار مى‌گيرد.
روشهاى بحث در تفسير موضوعى، ارتباط تفسير موضوعى با ساير انواع تفسير، ارتباط علم مناسبات بين آيات و سور با تفسير موضوعى، تعريف لغوى و اصطلاحى علم مناسبات و اهميت آن و نيز ديدگاه عالمان در اين‌باره، مهمترين آثارى كه در زمينۀ اين علم نگاشته شده است، انواع مناسبات موجود در يك سوره، انواع مناسبات موجود بين سوره‌ها و بين دو سورۀ كنار هم نظير مناسبت بين ابتداء سوره و خاتمۀ سورۀ قبل از آن و مناسبت مضمون هرسوره با ماقبل خود در ادامه نویسنده بصورت تطبيقى به تفسير موضوعى دو موضوع ذيل مى‌پردازد:
«الألوهية من خلال آيات القرآن الكريم» و «القيم في ضوء سورة الكهف» موضوع اول را با روش دوم از روشهاى تفسير موضوعى و موضوع دوم را با روش سوم، مورد تفسير قرار مى‌دهد.
ساختار
كتاب مشتمل بر يك مقدمه از مؤلف و پنج بخش ذيل و يك خاتمه مى‌باشد:
بخش اول:التفسير الموضوعى(تعريفه-نشأته-تطوره-الوانه-أهميته). اين بخش شامل يك مقدمه و عناوين ذيل مى‌باشد:
نبذة تاريخية عن نشوء علم التفسير و تطوره و مكانة التفسير الموضوعي. تعريف التفسير الموضوعى، نشأة التفسير الموضوعى، الوان التفسير الموضوعي و اهمية التفسير الموضوعي.
بخش دوم:مناهج البحث في التفسير الموضوعي، شامل عناوين:منهج البحث في تفسير موضوع من خلال القرآن، منهج البحث في التفسير الموضوعي لسورة واحدة، التفسير الموضوعى لسورة قرآنية و صلة التفسير الموضوعي بالانواع الاخرى من التفسير مى‌باشد.
بخش سوم:علم المناسبات و التفسير الموضوعي، شامل مباحثى چون:تعريف علم المناسبات، أهمية علم المناسبات و موقف العلماء منه، ظهور علم المناسبات و اهم المؤلفات فيه و...مى‌باشد.
بخش چهارم:مثال تطبيقى على موضوع من خلال القرآن الكريم «الالوهية من خلال الآيات القرآن الكريم».
بخش پنجم:مثال تطبيقى:تفسير سورة تفسيرا موضوعيا «القيم في ضوء سورة الكهف». فهرست آيات، احاديث و آثار، اعلام، مراجع و مطالب كتاب در پايان كتاب ذكر شده است.
نسخه‌شناسى
اين كتاب به قلم استاد دكتر مصطفى مسلم نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 373 صفحه در سال 1426ق از سوى انتشارات «دار القلم» دمشق براى چهارمين بار به چاپ رسيده است.
منابع مقاله
- بهاءالدين خرمشاهى، دانشنامه قرآن، ج اول، ص 640
- متن كتاب