ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۱۳

ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد

نام	ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد
نام‌های دیگر	اب‍ن اب‍ی‌ال‍دن‍ی‍ا، اب‍وب‍ک‍ر ع‍ب‍دال‍ل‍ه ب‍ن م‍ح‍م‍د اب‍وب‍ک‍ر ع‍ب‍دال‍ل‍ه ب‍ن م‍ح‍م‍د ع‍ب‍دال‍ل‍ه ب‍ن اب‍ی ال‍دن‍ی‍ا ق‍رش‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ل‍ه ب‍ن م‍ح‍م‍د
نام پدر	محمد
متولد	208ق
محل تولد	بغداد
رحلت	281 ‌‎ق
اساتید	محمد بن حسین بُرجُلانى ابویوسف احمد بن جمیل مروزى على بن جَعد جوهرى
برخی آثار	مكارم الأخلاق (ابن ابی الدنیا) مقتل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام مقتل الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع) الأولياء الجوع القبور
کد مؤلف	AUTHORCODE00608AUTHORCODE

ابن ابى‌الدنيا، ابوبكر، عبدالله بن محمد بن عُبَيد بن سُفيان بن قيس قُرشى (208 - 281ق)، از جمله روات و محدثان است.

اساتید

وى حديث را از راویان بسيارى همچون محمد بن حسین بُرجُلانى، ابویوسف احمد بن جمیل مروزى و على بن جَعد جوهرى فراگرفت. ذهبى ضمن اشاره به اينكه نخستين استاد او، سعيد بن سليمان سعدویه واسطى بوده، گروه بى‌شمارى از آنان را نام برده است. كسانى چون حارث بن ابى اسامه، محمد بن خلف وكيع، محمد بن خلف بن مرزبان، عبيدالله بن عبدالرحمان السكرى و عمر بن سعد قراطيسى، از وى حديث نقل كرده‌اند.

ابن ابى‌الدنيا، در روزگار خود واعظ و سخنور مشهورى بود و زندگى منزهى داشت و از احترام ویژه‌اى برخوردار بود. آثار بازمانده از او كه تلفيقى از شعر و ادب و حديث است، نشانگر آن است كه وى به تهذيب اخلاق، عشق مى‌ورزيده است؛ ازاين‌رو، در بين آثار او کتاب‌هایى در نكوهش تنگ‌چشمى، ستمكارى، هوس‌رانى، رشك‌ورزى، ناسزاگویى و پرستش سراى ناپايدار اختصاص يافته است. طوسى و اردبيلى، او را «عامى‌مذهب» معرفى كرده‌اند و بغدادى او را شافعى‌مذهب خوانده است. وى به‌رغم اينكه پدرانش از موالى بنى امیه بودند، در اواخر عمر به سبب شهرت و آوازه نیکو، معلم چند تن از فرزندان خلفاى عباسى شد. وى در جمادى‌الاول 281، در بغداد درگذشت. يوسف بن يعقوب قاضى بن اسماعيل بصرى، بر جنازه او نماز گزارد، آن‌گاه در شونيزيه به خاک سپرده شد. اسماعيل بن اسحاق قاضى، درباره او گفته است: «دانش بسيارى همراه با او مرد».

ابن ابى الدنيا، تأليفات بسيار داشته و ابن جوزى شمار دست‌نوشته‌هاى او را بيش از 100 دانسته است. سبط بن جوزى بيش از 130 اثر او را شخصاً مى‌شناخته است. ابن كثير، بنا بر روايتى، تعداد تأليفات منسوب به وى را نزدیک به 300 اثر نوشته است.

با بررسى فهارس نسخ خطى موجود در مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، 55 کتاب و رساله منسوب به ابن ابى الدنيا شناخته شده است كه 14 اثر از این تعداد تاكنون چاپ و نشر يافته و بقيه به‌صورت دست‌نویس در کتابخانه‌هاى كشورهاى مختلف موجود است.

آثار

برخى از عناوین نسخ خطى آثار وى اينهاست:

الاولیاء؛
التوكل على الله عز و جل؛
حسن الظن بالله؛
الحلم و ذم الفحش؛
ذم الملاهى؛
الشكر؛
الصمت و آداب اللسان؛
العقل و فضله؛
الفرج بعد الشدة؛
قضاء الحوائج و بعض الاصطناع؛
مجانى الدعوة؛
رسائل ابن ابى الدنيا في الزهد و الرقائق و الورع؛
مقتل امیرالمؤمنين؛
المنتقى من کتاب الرهبان؛
من عاش بعد الموت؛
اليقين؛
نوادر الرسائل (حلم معاویه)؛
ترجمه مقتل امام امیرالمؤمنين، على بن ابى‌طالب(ع)^[۱].

پانویس

↑ بخش کتابشناسی، ج2، ص650

منابع مقاله

بخش کتابشناسی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374

وابسته‌ها

مجابو الدعوة

مكارم الأخلاق (ابن ابی‌الدنیا)

مكارم الأخلاق (ابن ابی الدنیا)

مقتل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام

مقتل الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)

مقتل الإمام أميرالمؤمنين عليه‌السلام

الورع (ابن ابی‌الدنیا)

ترجمه مقتل الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)

رسائل ابن أبي‌الدنيا في الزهد و الرقائق و الورع

العزلة و الإنفراد

العزلة و الإنفراد (ابن ابی‌الدنیا)

حسن السمت في الصمت

محاسبة النفس (ابن ابی‌الدنیا)

محاسبة النفس و الإزراء عليها

الإشراف علی مناقب الأشراف

الإشراف في منازل الأشراف

الفرج بعد الشدة (ابن ابی‌الدنیا)

الوجل و التوثق بالعمل

المحتضرين

المنامات (ابن ابی‌الدنیا)

الإعتبار و أعقاب السرور و الأحزان

الصمت و آداب اللسان، مع ترجمة ضافية لإبن أبي‌الدنيا

صفة الجنة (ابن ابی‌الدنیا)

المطر و الرعد و البرق و الريح

ذم البغي

صفة النار

كلام الليالي و الأيام

من عاش بعد الموت

ذکر الموت

ذم المسكر و معه ذم البغي

موسوعة رسائل ابن أبي‌الدنيا

[1] بخش کتابشناسی، ج2، ص650

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+<div class="wikiInfo">
-[[پرونده:NUR00608.jpg|بندانگشتی|ابن ابی الدنیا، عبد الله بن محمد]]
+[[پرونده:NUR00608.jpg|بندانگشتی|ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد]]
 {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
 |-
-! نام!! data-type='authorName'|ابن ابی الدنیا، عبد الله بن محمد
+! نام!! data-type="authorName" |ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد
 |-
-|نام های دیگر
+|نام‌های دیگر
-|data-type='authorOtherNames'| اب‍ن‌ اب‍ی‌ ال‍دن‍ی‍ا، اب‍وب‍ک‍ر ع‍ب‍د ال‍ل‍ه‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د
+| data-type="authorOtherNames" | اب‍ن اب‍ی‌ال‍دن‍ی‍ا، اب‍وب‍ک‍ر ع‍ب‍دال‍ل‍ه ب‍ن م‍ح‍م‍د
-اب‍وب‍ک‍ر ع‍ب‍د ال‍ل‍ه‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د
+اب‍وب‍ک‍ر ع‍ب‍دال‍ل‍ه ب‍ن م‍ح‍م‍د
-ع‍ب‍د ال‍ل‍ه‌ ب‍ن‌ اب‍ی‌ ال‍دن‍ی‍ا
+ع‍ب‍دال‍ل‍ه ب‍ن اب‍ی ال‍دن‍ی‍ا
-ق‍رش‍ی‌، ع‍ب‍د ال‍ل‍ه‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د
+ق‍رش‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ل‍ه ب‍ن م‍ح‍م‍د
 |-
 |نام پدر
-|data-type='authorfatherName'|
+| data-type="authorfatherName" |محمد
 |-
 |متولد
-|data-type='authorbirthDate'|
+| data-type="authorbirthDate" |208ق
 |-
 |محل تولد
-|data-type='authorBirthPlace'|
+| data-type="authorBirthPlace" |بغداد
 |-
 |رحلت
-|data-type='authorDeathDate'|281 هـ.ق
+| data-type="authorDeathDate" |281 ‌‎ق
 |-
 |اساتید
-|data-type='authorTeachers'|
+| data-type="authorTeachers" |محمد بن حسین بُرجُلانى
+ابویوسف احمد بن جمیل مروزى
+على بن جَعد جوهرى
 |-
 |برخی آثار
-|data-type='authorWritings'|
+| data-type="authorWritings" |[[مكارم الأخلاق (ابن ابی الدنیا)]]
-|-class='articleCode'
-|کد مولف
+[[مقتل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام]]
-|data-type='authorCode'|AUTHORCODE608AUTHORCODE
+[[مقتل الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)]]
+[[الأولياء]]
+[[الجوع]]
+[[القبور]]
+|- class="articleCode"
+|کد مؤلف
+| data-type="authorCode" |AUTHORCODE00608AUTHORCODE
 |}
 </div>
+'''ابن ابى‌الدنيا، ابوبكر، عبدالله بن محمد بن عُبَيد بن سُفيان بن قيس قُرشى''' (208 - 281ق)، از جمله روات و محدثان است.
+== اساتید ==
+وى حديث را از راویان بسيارى همچون محمد بن حسین بُرجُلانى، ابویوسف احمد بن جمیل مروزى و على بن جَعد جوهرى فراگرفت. [[ذهبى]] ضمن اشاره به اينكه نخستين استاد او، سعيد بن سليمان سعدویه واسطى بوده، گروه بى‌شمارى از آنان را نام برده است. كسانى چون حارث بن ابى اسامه، محمد بن خلف وكيع، محمد بن خلف بن مرزبان، عبيدالله بن عبدالرحمان السكرى و عمر بن سعد قراطيسى، از وى حديث نقل كرده‌اند.
+ابن ابى‌الدنيا، در روزگار خود واعظ و سخنور مشهورى بود و زندگى منزهى داشت و از احترام ویژه‌اى برخوردار بود. آثار بازمانده از او كه تلفيقى از شعر و ادب و حديث است، نشانگر آن است كه وى به تهذيب اخلاق، عشق مى‌ورزيده است؛ ازاين‌رو، در بين آثار او کتاب‌هایى در نكوهش تنگ‌چشمى، ستمكارى، هوس‌رانى، رشك‌ورزى، ناسزاگویى و پرستش سراى ناپايدار اختصاص يافته است. طوسى و اردبيلى، او را «عامى‌مذهب» معرفى كرده‌اند و بغدادى او را شافعى‌مذهب خوانده است. وى به‌رغم اينكه پدرانش از موالى بنى امیه بودند، در اواخر عمر به سبب شهرت و آوازه نیکو، معلم چند تن از فرزندان خلفاى عباسى شد. وى در جمادى‌الاول 281، در بغداد درگذشت. يوسف بن يعقوب قاضى بن اسماعيل بصرى، بر جنازه او نماز گزارد، آن‌گاه در شونيزيه به خاک سپرده شد. اسماعيل بن اسحاق قاضى، درباره او گفته است: «دانش بسيارى همراه با او مرد».
+ابن ابى الدنيا، تأليفات بسيار داشته و [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] شمار دست‌نوشته‌هاى او را بيش از 100 دانسته است. سبط بن جوزى بيش از 130 اثر او را شخصاً مى‌شناخته است. [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]]، بنا بر روايتى، تعداد تأليفات منسوب به وى را نزدیک به 300 اثر نوشته است.
+با بررسى فهارس نسخ خطى موجود در مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، 55 کتاب و رساله منسوب به ابن ابى الدنيا شناخته شده است كه 14 اثر از این تعداد تاكنون چاپ و نشر يافته و بقيه به‌صورت دست‌نویس در کتابخانه‌هاى كشورهاى مختلف موجود است.
+==آثار==
+برخى از عناوین نسخ خطى آثار وى اينهاست:
+#الاولیاء؛
+#التوكل على الله عز و جل؛
+#حسن الظن بالله؛
+#الحلم و ذم الفحش؛
+#ذم الملاهى؛
+#الشكر؛
+#الصمت و آداب اللسان؛
+#العقل و فضله؛
+#الفرج بعد الشدة؛
+#قضاء الحوائج و بعض الاصطناع؛
+#مجانى الدعوة؛
+#رسائل ابن ابى الدنيا في الزهد و الرقائق و الورع؛
+#مقتل امیرالمؤمنين؛
+#المنتقى من کتاب الرهبان؛
+#من عاش بعد الموت؛
+#اليقين؛
+#نوادر الرسائل (حلم معاویه)؛
+#ترجمه مقتل امام امیرالمؤمنين، [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]]<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1340 بخش کتابشناسی، ج2، ص650]</ref>.
+==پانویس==
+<references/>
+==منابع مقاله==
+[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1340 بخش کتابشناسی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374]
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
+[[مجابو الدعوة]]
-«ابن ابى الدنيا، ابوبكر، عبد الله بن محمد بن عُبَيد بن سُفيان بن قيس قُرشى» (208 - 281ق)، از جمله روات و محدثان است.
+[[مكارم الأخلاق (ابن ابی‌الدنیا)]]
-وى حديث را از راويان بسيارى همچون محمد بن حسين بُرجُلانى، ابويوسف احمد بن جميل مروزى و على بن جَعد جوهرى فراگرفت. ذهبى ضمن اشاره به اينكه نخستين استاد او، سعيد بن سليمان سعدويه واسطى بوده، گروه بى‌شمارى از آنان را نام برده است. كسانى چون حارث بن ابى اسامه، محمد بن خلف وكيع، محمد بن خلف بن مرزبان، عبيد الله بن عبد الرحمان السكرى و عمر بن سعد قراطيسى، از وى حديث نقل كرده‌اند.
+[[مكارم الأخلاق (ابن ابی الدنیا)]]
-ابن ابى الدنيا، در روزگار خود واعظ و سخنور مشهورى بود و زندگى منزهى داشت و از احترام ويژه‌اى برخوردار بود. آثار بازمانده از او كه تلفيقى از شعر و ادب و حديث است، نشانگر آن است كه وى به تهذيب اخلاق، عشق مى‌ورزيده است؛ ازاين‌رو، در بين آثار او كتاب‌هايى در نكوهش تنگ‌چشمى، ستمكارى، هوس‌رانى، رشك‌ورزى، ناسزاگويى و پرستش سراى ناپايدار اختصاص يافته است. طوسى و اردبيلى، او را «عامى‌مذهب» معرفى كرده‌اند و بغدادى او را شافعى‌مذهب خوانده است. وى به‌رغم اينكه پدرانش از موالى بنى اميه بودند، در اواخر عمر به سبب شهرت و آوازه نيكو، معلم چند تن از فرزندان خلفاى عباسى شد. وى در جمادى‌الاول 281، در بغداد درگذشت. يوسف بن يعقوب قاضى بن اسماعيل بصرى، بر جنازه او نماز گزارد، آن‌گاه در شونيزيه به خاك سپرده شد. اسماعيل بن اسحاق قاضى، در باره او گفته است: «دانش بسيارى همراه با او مرد».
+[[مقتل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام]]
-ابن ابى الدنيا، تأليفات بسيار داشته و ابن جوزى شمار دست‌نوشته‌هاى او را بيش از 100 دانسته است. سبط بن جوزى بيش از 130 اثر او را شخصاً مى‌شناخته است. ابن كثير، بنا بر روايتى، تعداد تأليفات منسوب به وى را نزديك به 300 اثر نوشته است.
+[[مقتل الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)]]
-با بررسى فهارس نسخ خطى موجود در مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، 55 كتاب و رساله منسوب به ابن ابى الدنيا شناخته شده است كه 14 اثر از اين تعداد تاكنون چاپ و نشر يافته و بقيه به‌صورت دست‌نويس در كتابخانه‌هاى كشورهاى مختلف موجود است.
+[[مقتل الإمام أميرالمؤمنين عليه‌السلام]]
-== تأليفات:==
+[[حلم معاویة]]
+[[الأولياء]]
-برخى از عناوين نسخ خطى آثار وى اينهاست:
+[[الجوع]]
-. الاولياء؛
+[[القبور]]
-. التوكل على الله عز و جل؛
+[[قصر الأمل]]
-. حسن الظن بالله؛
+[[الهواتف]]
-. الحلم و ذم الفحش؛
+[[العقل و فضله]]
-. ذم الملاهى؛
+[[الورع (ابن ابی‌الدنیا)]]
-. الشكر؛
+[[ترجمه مقتل الإمام أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب(ع)]]
-. الصمت و آداب اللسان؛
+[[رسائل ابن أبي‌الدنيا في الزهد و الرقائق و الورع]]
-. العقل و فضله؛
+[[العزلة و الإنفراد]]
-. الفرج بعد الشدة؛
+[[العزلة و الإنفراد (ابن ابی‌الدنیا)]]
-. قضاء الحوائج و بعض الاصطناع؛
+[[حسن السمت في الصمت]]
-. مجانى الدعوة؛
+[[محاسبة النفس (ابن ابی‌الدنیا)]]
-. رسائل ابن ابى الدنيا فى الزهد و الرقائق و الورع؛
+[[محاسبة النفس و الإزراء عليها]]
-. مقتل اميرالمؤمنين؛
+[[الإشراف علی مناقب الأشراف]]
-. المنتقى من كتاب الرهبان؛
+[[الإشراف في منازل الأشراف]]
-. من عاش بعد الموت؛
+[[الفرج بعد الشدة (ابن ابی‌الدنیا)]]
-. اليقين؛
+[[الوجل و التوثق بالعمل]]
-. نوادر الرسائل (حلم معاويه)؛
+[[المحتضرين]]
-. ترجمه مقتل امام اميرالمؤمنين، على بن ابى‌طالب (ع).
+[[المنامات (ابن ابی‌الدنیا)]]
-== منابع مقاله ==
+[[الإعتبار و أعقاب السرور و الأحزان]]
+[[الصمت و آداب اللسان، مع ترجمة ضافية لإبن أبي‌الدنيا]]
-دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد دوم، ص 650 - 651.
+[[صفة الجنة (ابن ابی‌الدنیا)]]
+[[المطر و الرعد و البرق و الريح]]
-== وابسته‌ها ==
+[[ذم البغي]]
-[[مقتل أمير المؤمنين علي بن أبي طالب عليه السلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
-[[حلم معاویة]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[صفة النار]]
-[[ترجمه مقتل الإمام امیرالمؤمنین علي بن أبي طالب علیه السلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[كلام الليالي و الأيام]]
-[[مقتل الإمام أمير المؤمنين علي بن أبي طالب عليه السلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[من عاش بعد الموت]]
-[[رسائل ابن أبي الدنيا في الزهد و الرقائق و الورع]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[ذکر الموت]]
-[[مقتل الامام امير المومنين علي بن ابي طالب (ع)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[ذم المسكر و معه ذم البغي]]
-[[الإشراف علی مناقب الأشراف]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده
+[[موسوعة رسائل ابن أبي‌الدنيا]]
 [[رده:زندگی‌نامه]]
+[[رده:محدثان]]