نهاية الإقدام في علم الكلام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'نهاية الإقدام (ابهام زدایی)' به 'نهاية الإقدام (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR03364J1.jpg | |||
| عنوان =نهایه الاقدام فی علم الکلام | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[مزیدی، احمد فرید]] (محقق) | [[مزیدی، احمد فرید]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
| ناشر = | |||
دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علي بيضون | |||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = 1425 ق | |||
== | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03364AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =03364 | |||
| کتابخوان همراه نور =03364 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|نهاية الإقدام (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''نهاية الإقدام في علم الكلام'''، تألیف [[شهرستانی، محمد بن عبدالکریم|ابوالفتح محمد بن عبدالكريم شهرستانى]]، كتابى كلامى در مورد بعضى از مسائل اصول دين؛ همچون توحيد نبوت و عصمت، در قرن ششم، به زبان عربى نگاشته شده است. این کتاب، از جمله آثاری است كه بسيارى از اهل علم، حواشى آثارشان را از اين كتاب أخذ كرده‌اند. | |||
تعليق، تخريج و توثيق اين كتاب به همراه ضبط نص و اصلاح آن توسط آقاى [[مزیدی، احمد فرید|احمد فريد مزيدى]] انجام گرفته است. اين كتاب قبل از اين در اروپا و سپس در مصر چاپ شده است. | |||
در ذیل این اثر دو کتاب به نام‌های «[[لباب المحصل في أصول‌الدين|لباب المحصل في أصول‌الدين]]» و «[[الإشاره إلی مذهب أهل‌الحق|الإشارة إلی مذهب أهل الحق]]» آمده که به صورت جداگانه معرفی شده است. | |||
== ساختار== | |||
كتاب حاضر با مقدمه‌اى از آقاى [[مزیدی، احمد فرید|احمد فريدى]] در جامعه الازهر قاهره آغاز گرديده<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/3 مقدمه کتاب؛ ص3]</ref>، سپس ترجمه‌اى از مؤلف<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/5 مقدمه کتاب؛ ص5]</ref> و بعد از آن اصل كتاب شروع شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/7 متن کتاب؛ ص7]</ref> | |||
سبک نگارش اين كتاب چنين است كه با آوردن اقوال مختلف و سپس رد يا تاييد آن قول، با استفاده از برهان به شرح و توضيح مطالب خويش پرداخته است. اين كتاب داراى 20 عنوان كه از آن به قاعده تعبير كرده است، تشكيل يافته است. | |||
==گزارش محتوا== | |||
از حسن و قبح عقلى و ابطال غرض و علت براى افعال الهى و معناى توفيق و شكر و أجل و رزق مطالبى را بيان داشته است. در مورد نفى غرض و علت براى خدا، مى‌گويد: اگر خدا بخواهد در افعال خود غرضى داشته باشد، بايستى عاملى روى خدا تأثير بگذارد كه آن فعل را انجام دهد، حال چه آن عامل براى خداوند نفعى داشته باشد و چه نداشته باشد، در هر صورت خدا نفع و ضررى قبول نمى‌كند و هيچ عاملى نمى‌تواند روى او تأثير بگذارد. | قاعده اول درباره حدوث عالم و بيان استحاله حوادثى كه اولى براى آنها نيست و همچنين استحاله وجود اجسامى كه تناهى مكانى ندارند، مى‌باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/9 همان؛ ص9]</ref> | ||
در ابواب بعدى اين كتاب مباحثى در توحيد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/56 مقدمه کتاب؛ ص56]</ref> و ابطال مذهب تعطيل<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/74 همان؛ ص74]</ref> و بحثى پيرامون احوال<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/79 همان؛ ص79]</ref> مطرح شده است. منظور از حال، طبق گفته مؤلف چيزى نيست كه برایش بتوان تعريف حقيقى ذكر كرد، بلكه ضابطه‌اى براى تقسيم دارد كه آن را به ما يعلل و ما لايعلل تقسيم مى‌كند، و منظور از ما يعلل احكامى است كه براى معانى كه قائم به ذات هستند و ما لايعلل، صفاتى هستند كه احكام براى آن معانى واقع نمى‌شوند. | |||
از مباحث فلسفى چون معدوم و اين كه آيا معدوم شئ است يا نه<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/89 همان؛ ص89]</ref> و در هيولا و رد بر كسانى كه هيولا را بدون صورت وجود اثبات كرده‌اند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/89 همان؛ ص89]</ref> و همچنين در علم و اراده ازلى الهى بحث شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/136 همان؛ ص136]</ref> از حقيقت كلام انسانى و نطق نفسانى سخن به ميان آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/180 همان؛ ص180]</ref> چون نویسنده اين كتاب از اهل تسنن مى‌باشد، طبق قاعده آنان از ادله عقلى و نقلى در مورد رؤيت خدا، بابى را آورده كه بيشتر اشاره به اثبات رؤيت روى داستان حضرت موسى(ع) است كه مى‌فرمود: "رب أرنى أنظر إليك".<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/206 همان؛ ص206]</ref> | |||
از حسن و قبح عقلى<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/208 متن کتاب؛ ص208]</ref> و ابطال غرض و علت براى افعال الهى<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/222 همان؛ ص222]</ref> و معناى توفيق و شكر و أجل و رزق مطالبى را بيان داشته است. در مورد نفى غرض و علت براى خدا، مى‌گويد: اگر خدا بخواهد در افعال خود غرضى داشته باشد، بايستى عاملى روى خدا تأثير بگذارد كه آن فعل را انجام دهد، حال چه آن عامل براى خداوند نفعى داشته باشد و چه نداشته باشد، در هر صورت خدا نفع و ضررى قبول نمى‌كند و هيچ عاملى نمى‌تواند روى او تأثير بگذارد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/222 همان؛ ص222]</ref> | |||
قاعده نوزدهم كتاب در اثبات نبوت و تحقيق معجزات و وجوب عصمت انبياء مى‌باشد و قاعده آخر خاص اثبات نبوت پيامبر اسلام مى‌باشد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/4971/1/233 همان؛ ص233]</ref> | |||
==پانویس == | |||
<references/> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۱۴
نهاية الإقدام في علم الكلام، تألیف ابوالفتح محمد بن عبدالكريم شهرستانى، كتابى كلامى در مورد بعضى از مسائل اصول دين؛ همچون توحيد نبوت و عصمت، در قرن ششم، به زبان عربى نگاشته شده است. این کتاب، از جمله آثاری است كه بسيارى از اهل علم، حواشى آثارشان را از اين كتاب أخذ كرده‌اند.
| نهایه الاقدام فی علم الکلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (نویسنده) مزیدی، احمد فرید (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تعليق، تخريج و توثيق اين كتاب به همراه ضبط نص و اصلاح آن توسط آقاى احمد فريد مزيدى انجام گرفته است. اين كتاب قبل از اين در اروپا و سپس در مصر چاپ شده است.
در ذیل این اثر دو کتاب به نام‌های «لباب المحصل في أصول‌الدين» و «الإشارة إلی مذهب أهل الحق» آمده که به صورت جداگانه معرفی شده است.
ساختار
كتاب حاضر با مقدمه‌اى از آقاى احمد فريدى در جامعه الازهر قاهره آغاز گرديده[۱]، سپس ترجمه‌اى از مؤلف[۲] و بعد از آن اصل كتاب شروع شده است.[۳]
سبک نگارش اين كتاب چنين است كه با آوردن اقوال مختلف و سپس رد يا تاييد آن قول، با استفاده از برهان به شرح و توضيح مطالب خويش پرداخته است. اين كتاب داراى 20 عنوان كه از آن به قاعده تعبير كرده است، تشكيل يافته است.
گزارش محتوا
قاعده اول درباره حدوث عالم و بيان استحاله حوادثى كه اولى براى آنها نيست و همچنين استحاله وجود اجسامى كه تناهى مكانى ندارند، مى‌باشد.[۴]
در ابواب بعدى اين كتاب مباحثى در توحيد[۵] و ابطال مذهب تعطيل[۶] و بحثى پيرامون احوال[۷] مطرح شده است. منظور از حال، طبق گفته مؤلف چيزى نيست كه برایش بتوان تعريف حقيقى ذكر كرد، بلكه ضابطه‌اى براى تقسيم دارد كه آن را به ما يعلل و ما لايعلل تقسيم مى‌كند، و منظور از ما يعلل احكامى است كه براى معانى كه قائم به ذات هستند و ما لايعلل، صفاتى هستند كه احكام براى آن معانى واقع نمى‌شوند.
از مباحث فلسفى چون معدوم و اين كه آيا معدوم شئ است يا نه[۸] و در هيولا و رد بر كسانى كه هيولا را بدون صورت وجود اثبات كرده‌اند[۹] و همچنين در علم و اراده ازلى الهى بحث شده است.[۱۰] از حقيقت كلام انسانى و نطق نفسانى سخن به ميان آمده است.[۱۱] چون نویسنده اين كتاب از اهل تسنن مى‌باشد، طبق قاعده آنان از ادله عقلى و نقلى در مورد رؤيت خدا، بابى را آورده كه بيشتر اشاره به اثبات رؤيت روى داستان حضرت موسى(ع) است كه مى‌فرمود: "رب أرنى أنظر إليك".[۱۲]
از حسن و قبح عقلى[۱۳] و ابطال غرض و علت براى افعال الهى[۱۴] و معناى توفيق و شكر و أجل و رزق مطالبى را بيان داشته است. در مورد نفى غرض و علت براى خدا، مى‌گويد: اگر خدا بخواهد در افعال خود غرضى داشته باشد، بايستى عاملى روى خدا تأثير بگذارد كه آن فعل را انجام دهد، حال چه آن عامل براى خداوند نفعى داشته باشد و چه نداشته باشد، در هر صورت خدا نفع و ضررى قبول نمى‌كند و هيچ عاملى نمى‌تواند روى او تأثير بگذارد.[۱۵]
قاعده نوزدهم كتاب در اثبات نبوت و تحقيق معجزات و وجوب عصمت انبياء مى‌باشد و قاعده آخر خاص اثبات نبوت پيامبر اسلام مى‌باشد.[۱۶]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.