رستم‌نامه نقالان: تفاوت میان نسخه‌ها

داستان‏هاي فارسي - قرن 11ق.

شعر فارسي - قرن 11ق.

'''رستم‌نامه نقالان''' تألیف مؤلفی ناشناخته، با تصحیح و تحقیق دکتر محمدجعفر یاحقی (متولد 1326ش) و دکتر فاطمه ماه‌وان، این متن با هیچ‌یک از رستم‌نامه‌های موجود نسبتی ندارد، هرچند شباهت‌های چندی میان برخی از حوادث دیده می‌شود که این مشابهت منحصر به رستم‌نامه‌ها نیست و در بسیاری از متون داستانی و طومارهای نقالی نیز چنین شباهت‌هایی دیده می‌شود.

موضوع این رستم‌نامه عبارت است از سرگذشت خاندان رستم از زمان گرشاسب و بعد هم سام تا زادن رستم و قضایای مربوط به او بر اساس شاهنامه و بسیار حوادث دیگر که عمدتاً مربوط است به وقایع خاندان و فرزندان و فرزندزادگان رستم و رویدادهایی که بر برزو و جهانگیر و آذرگشسپ گذشته و با داستان‌های زیادی در حوزۀ باورهای عامیانه مانند دیوان و پریان و خانان چین و ارتباط این داستان‌ها با روایت سامی مانند شدادیان و عادیان و روایت‌های مربوط به عوج بن عنق. عمدۀ وقایع بر محور روابط عاشقانه و دلبستگی به دختر این یا آن پادشاه و هنرنمایی‌های پهلوانان و حوادثی که بر آنان گذشته می‌گذرد. بسیاری از این روایت‌ها چه در منظومه‌های دیگر نظیر گرشاسپ‌نامه، سام‌نامه، شهریارنامه، برزونامه، فرامرزنامه، زرین‌قبانامه و چه در روایت‌های شفاهی و متون نقالی مانند طومار هفت لشکر، طومار جامع نقالان، طومار جامع نقالی شاهنامه و بالاخره شاهنامه نقالان به روایت مرشد عباس زریری به گونه های دیگر دیده می‌شود، هرچند که استخوان‌بندی کلی مطالب در همۀ این روایت‌ها چندان از هم دور نیست.

مظاهر عامیانگی در این متن بسیار است و همه چیز از تعلق آن به فضای فرهنگ عامه و ادبیات شفاهی حکایت می‌کند؛ از قبیل گویش محلی، ضرب‌المثل، زمینه‌های شفاهی متن، گزاره‌های قالبی، املای کلمات، اساطیر و موجودات افسانه‌ای و .... . اما نباید اینگونه پنداشت که چون متن عامیانه است، از لوازم و پرداخت‌های لازم ادبی پاک به دور است. برعکس به نظر می‌رسد که نقال یا راوی متن از ذوق ادبی نسبتاً بالایی برخوردار بوده و هرجا که لازم آمده، از این ذوق به‌خوبی استفاده کرده است. نثر این داستان بسیار ساده و خودمانی و در واقع متعلق به دورۀ ساده‌نویسی زبان است؛ هرچند هنوز در آن برخی ترکیبات و تعبیرات عربی ساده که متعلق به زبان اهل علم و عالمان درس‌خواندۀ روزگار گذشته است، دیده می‌شود.

[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]