پرش به محتوا

میراث حوزه اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'قاسمي، رحيم' به 'قاسمی، رحیم'
جز (جایگزینی متن - 'عليها السلام' به 'عليهاالسلام')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'قاسمي، رحيم' به 'قاسمی، رحیم')
 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۸: خط ۸:
[[مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان]] (...)
[[مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان]] (...)


[[قاسمي، رحيم]] (گردآورنده)
[[قاسمی، رحیم]] (گردآورنده)


[[هادی‌ زاده، مجید]] (گردآورنده)
[[هادی‌ زاده، مجید]] (گردآورنده)
خط ۶۹: خط ۶۹:
}}  
}}  


'''میراث حوزه اصفهان''' مجموعه رساله‌های کوتاه عربی و فارسی در موضوعات مختلف فقهی، تفسیری، عرفانی و... است که توسط [[سید احمد سجادی]]، [[قاسمي، رحيم|رحیم قاسمی]]، [[هادی‌ زاده، مجید|مجید هادی زاده]]، [[نورمحمدي، محمدجواد|محمدجواد نورمحمدی]]، [[نريماني، محمود|محمود نریمانی]] فراهم شده است.
'''میراث حوزه اصفهان''' مجموعه رساله‌های کوتاه عربی و فارسی در موضوعات مختلف فقهی، تفسیری، عرفانی و... است که توسط [[سید احمد سجادی]]، [[قاسمی، رحیم|رحیم قاسمی]]، [[هادی‌ زاده، مجید|مجید هادی زاده]]، [[نورمحمدي، محمدجواد|محمدجواد نورمحمدی]]، [[نريماني، محمود|محمود نریمانی]] فراهم شده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۷۷: خط ۷۷:
===جلد اول===
===جلد اول===
#'''إجالة الفكر في فضاء مسألة القضاء و القدر'''، اثر شیخ بهاء‎الدین فاضل اصفهانى (متوفی ۱۱۳۷ق)؛ در این رساله عربی به بحث از مسئله جبر و اختیار پرداخته شده و به‌تفصیل، دلایل عقیده شیعه و اشاعره مورد بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص24</ref>.
#'''إجالة الفكر في فضاء مسألة القضاء و القدر'''، اثر شیخ بهاء‎الدین فاضل اصفهانى (متوفی ۱۱۳۷ق)؛ در این رساله عربی به بحث از مسئله جبر و اختیار پرداخته شده و به‌تفصیل، دلایل عقیده شیعه و اشاعره مورد بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص24</ref>.
#'''رسائل '''تجسّم الأعمال'''، '''وحدت وجود'''، '''أجل محتوم''' و '''سهو النّبى از آثار محمد بن حسین مازندرانی معروف به [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|ملا اسماعیل خواجویى]] (متوفى ۱۱۷۳ق)، چهار رساله در موضوعات کلامی - فلسفی است. از میان این چهار رساله تنها اولی به عربی نگارش شده است. محقق رساله اول محمدحسین بن محمدعلی و محقق سه رساله دیگر [[رجایی، سید مهدی|سید مهدی رجایی]] است'''<ref>ر.ک: همان، ص81</ref>.'''
#'''رسائل '''تجسّم الأعمال'''، '''وحدت وجود'''، '''أجل محتوم''' و '''سهو النّبى از آثار محمد بن حسین مازندرانی معروف به [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|ملا اسماعیل خواجویى]] (متوفى ۱۱۷۳ق)، چهار رساله در موضوعات کلامی - فلسفی است. از میان این چهار رساله تنها اولی به عربی نگارش شده است. محقق رساله اول محمدحسین بن محمدعلی و محقق سه رساله دیگر [[رجایی، مهدی|سید مهدی رجایی]] است'''<ref>ر.ک: همان، ص81</ref>.'''
#'''شرح خطبه شقشقیه''' اثر علامه [[کلباسی، محمد بن محمدابراهیم|میرزا ابوالمعالى کلباسى]] (متوفی ۱۳۱۵ق)؛ رساله‌ای است که با هدف گزارش خطبه معروف شقشقیه [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] نوشته شده است. این رساله عربی بر اساس دیدگاه‌های زبان‌شناسه‌گانه تنظیم شده و توضیحات لغوی و گاه دستوری بیشترین درون‌مایه آن را تشکیل می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص206-205</ref>.
#'''شرح خطبه شقشقیه''' اثر علامه [[کلباسی، محمد بن محمدابراهیم|میرزا ابوالمعالى کلباسى]] (متوفی ۱۳۱۵ق)؛ رساله‌ای است که با هدف گزارش خطبه معروف شقشقیه [[امام على(ع)|امام علی(ع)]] نوشته شده است. این رساله عربی بر اساس دیدگاه‌های زبان‌شناسه‌گانه تنظیم شده و توضیحات لغوی و گاه دستوری بیشترین درون‌مایه آن را تشکیل می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص206-205</ref>.
#'''دو رساله فقهى''' اثر [[شفتی بیدآبادی، سید محمدباقر|علامه سید محمدباقر موسوى شفتى]] (متوفی ۱۲۶۰ق)؛ مشتمل بر طرح چند سؤال و جواب فقهی است که به‌تفصیل به شیوه مستدل و مستند مورد بررسی قرار گرفته است. رساله به زبان فارسی- عربی نگارش و توسط [[سید مهدی شفتی]] تحقیق شده است. در رساله اول به این سؤال پاسخ داده شده است: شخصی زوجه خود را مطلقه نموده به طلاق رجعی، بعدازآن حق الرجوع خود را صلح نموده به او به نفقه ایام عده، بعدازآن در اثنای عده رجوع نموده، بعد از انقضای عده، آن زن به دیگری شوهر نموده؛ حال، این زن زوجه ثانی است یا اول؟ و در رساله دوم به این سؤال پاسخ داده شده: هرگاه زید زوجه خود را طلاق خلعی گفت آیا می‌تواند در اثنای عده، خواهر مطلقه مزبوره را عقد کند برای خود یا نه؟ درصورتی‌که تواند، آیا عکس می‌تواند بکند یعنی زوجه جدید را طلاق باین گوید و در عده او اخت او را که مطلقه اولی باشد عقد نماید یا نه؟ آیا در این باب، فرقی میان عقد دائمی و انقطاعی هست یا نه؟<ref>ر.ک: همان، ص281 و 297</ref>.
#'''دو رساله فقهى''' اثر [[شفتی بیدآبادی، سید محمدباقر|علامه سید محمدباقر موسوى شفتى]] (متوفی ۱۲۶۰ق)؛ مشتمل بر طرح چند سؤال و جواب فقهی است که به‌تفصیل به شیوه مستدل و مستند مورد بررسی قرار گرفته است. رساله به زبان فارسی- عربی نگارش و توسط [[سید مهدی شفتی]] تحقیق شده است. در رساله اول به این سؤال پاسخ داده شده است: شخصی زوجه خود را مطلقه نموده به طلاق رجعی، بعدازآن حق الرجوع خود را صلح نموده به او به نفقه ایام عده، بعدازآن در اثنای عده رجوع نموده، بعد از انقضای عده، آن زن به دیگری شوهر نموده؛ حال، این زن زوجه ثانی است یا اول؟ و در رساله دوم به این سؤال پاسخ داده شده: هرگاه زید زوجه خود را طلاق خلعی گفت آیا می‌تواند در اثنای عده، خواهر مطلقه مزبوره را عقد کند برای خود یا نه؟ درصورتی‌که تواند، آیا عکس می‌تواند بکند یعنی زوجه جدید را طلاق باین گوید و در عده او اخت او را که مطلقه اولی باشد عقد نماید یا نه؟ آیا در این باب، فرقی میان عقد دائمی و انقطاعی هست یا نه؟<ref>ر.ک: همان، ص281 و 297</ref>.
#'''نجعة المرتاد''' یا '''كبوات الجياد في حواشي ميدان نجاة العباد'''، اثر ابوالمجد شیخ محمدرضا نجفى (متوفی ‎۱۳۶۲ق)؛ شرح و به عبارت بهتر جرحی عالمانه بر رساله فقهی [[صاحب جواهر، محمدحسن|شیخ محمدحسن اصفهانی نجفی]] (متوفی 1266ق) صاحب «[[جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام|جواهر الکلام]]» است که در آن آراء برخی از اعاظم فقهای شیعه که بر نجاة العباد حاشیه‌ای نگاشته‌اند نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. این اثر به زبان عربی نگارش و با تحقیق [[قاسمي، رحيم|رحیم قاسمی]] منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص324-323</ref>.
#'''نجعة المرتاد''' یا '''كبوات الجياد في حواشي ميدان نجاة العباد'''، اثر ابوالمجد شیخ محمدرضا نجفى (متوفی ‎۱۳۶۲ق)؛ شرح و به عبارت بهتر جرحی عالمانه بر رساله فقهی [[صاحب جواهر، محمدحسن|شیخ محمدحسن اصفهانی نجفی]] (متوفی 1266ق) صاحب «[[جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام|جواهر الکلام]]» است که در آن آراء برخی از اعاظم فقهای شیعه که بر نجاة العباد حاشیه‌ای نگاشته‌اند نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. این اثر به زبان عربی نگارش و با تحقیق [[قاسمی، رحیم|رحیم قاسمی]] منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص324-323</ref>.


===جلد دوم===
===جلد دوم===
خط ۸۷: خط ۸۷:
#'''شرح خطبه متقین''' نوشته [[مجلسی، محمدتقی|علامه محمدتقی مجلسی]] (متوفی 1070ق)، شرحی عربی- فارسی بر خطبه متقین [[امام على(ع)|علی بن ابی‎طالب(ع)]] است که با تصحیح و تحقیق جویا جهانبخش منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص129</ref>.
#'''شرح خطبه متقین''' نوشته [[مجلسی، محمدتقی|علامه محمدتقی مجلسی]] (متوفی 1070ق)، شرحی عربی- فارسی بر خطبه متقین [[امام على(ع)|علی بن ابی‎طالب(ع)]] است که با تصحیح و تحقیق جویا جهانبخش منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص129</ref>.
#'''اجازات خاندان روضاتیان''' حاوی هفت اجازه از [[خوانساری، سید محمدباقر بن زین‌العابدین|مرحوم سید محمدباقر موسوی]] مشهور به [[خوانساری، سید محمدباقر بن زین‌العابدین|صاحب روضات الجنات]] (متوفی 1313ق) است که جهت برخی از شاگردانش صادر شده است. اجازات به قلم سید جعفر حسینی اشکوری تدوین و تصحیح شده است<ref>ر.ک: همان، ص240-239</ref>.
#'''اجازات خاندان روضاتیان''' حاوی هفت اجازه از [[خوانساری، سید محمدباقر بن زین‌العابدین|مرحوم سید محمدباقر موسوی]] مشهور به [[خوانساری، سید محمدباقر بن زین‌العابدین|صاحب روضات الجنات]] (متوفی 1313ق) است که جهت برخی از شاگردانش صادر شده است. اجازات به قلم سید جعفر حسینی اشکوری تدوین و تصحیح شده است<ref>ر.ک: همان، ص240-239</ref>.
#'''مکارم الآثار: زندگینامه شیخ الرئیس''' اثر [[حبیب‌آبادی، محمدعلی|محمدعلی معلم حبیب‌آبادی]] (متوفی 1396ق)، رساله‌ای است فارسی پیرامون زندگی شیخ الرئیس [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلی سینا]] (متوفی 428ق) با استفاده از نامه دانشوران ناصری و بیست کتاب دیگر. در پایان رساله نیز مقاله کوتاه دیگری از نویسنده با موضوع '''تحقیق در تاریخ تولد شیخ الرئیس ابوعلی بن سینا''' ارائه شده که می‌تواند مکمل رساله باشد. مقدمه و تصحیح هر دو رساله به قلم [[هادی‌ زاده، مجید|مجید هادی‌زاده]] است<ref>ر.ک: همان، ص 288-285</ref>.
#'''مکارم الآثار: زندگی‌نامه شیخ الرئیس''' اثر [[حبیب‌آبادی، محمدعلی|محمدعلی معلم حبیب‌آبادی]] (متوفی 1396ق)، رساله‌ای است فارسی پیرامون زندگی شیخ الرئیس [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلی سینا]] (متوفی 428ق) با استفاده از نامه دانشوران ناصری و بیست کتاب دیگر. در پایان رساله نیز مقاله کوتاه دیگری از نویسنده با موضوع '''تحقیق در تاریخ تولد شیخ الرئیس ابوعلی بن سینا''' ارائه شده که می‌تواند مکمل رساله باشد. مقدمه و تصحیح هر دو رساله به قلم [[هادی‌ زاده، مجید|مجید هادی‌زاده]] است<ref>ر.ک: همان، ص 288-285</ref>.
#'''گل گلشن''' منتخبی است از منظومه [[گلشن راز]] [[شبستری، محمود|شیخ محمود شبستری]] (متوفی حدود 720ق) به قلم مجدالدین نجفی اصفهانی (متوفی 1403ق) که با تحقیق جویا جهانبخش منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص391</ref>.
#'''گل گلشن''' منتخبی است از منظومه [[گلشن راز]] [[شبستری، محمود|شیخ محمود شبستری]] (متوفی حدود 720ق) به قلم مجدالدین نجفی اصفهانی (متوفی 1403ق) که با تحقیق جویا جهانبخش منتشر شده است<ref>ر.ک: همان، ص391</ref>.


خط ۱۲۹: خط ۱۲۹:
#'''رساله اربعین حدیث''' نوشته محمد نصیر اصفهانی؛ یکی از متون ارزنده حدیثی شیعه در قرن یازدهم است. این اثر هم‎زمان با [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالانوار]] [[مجلسی، محمدباقر|مجلسی]] نوشته شده است و جزء آثار بدیع حدیثی به شمار می‌رود. از مؤلف اطلاعات فراوانی نداریم. تصحیح و تحقیق اثر را گروه پژوهشی حضرت آمنه(س) به انجام رسانده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج7، ص21</ref>.
#'''رساله اربعین حدیث''' نوشته محمد نصیر اصفهانی؛ یکی از متون ارزنده حدیثی شیعه در قرن یازدهم است. این اثر هم‎زمان با [[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحارالانوار]] [[مجلسی، محمدباقر|مجلسی]] نوشته شده است و جزء آثار بدیع حدیثی به شمار می‌رود. از مؤلف اطلاعات فراوانی نداریم. تصحیح و تحقیق اثر را گروه پژوهشی حضرت آمنه(س) به انجام رسانده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج7، ص21</ref>.
#'''رساله بیست فصل در تقویم''' نوشته محمد نصیر بن عبدالله اصفهانی؛ نویسنده این اثر را به زبان فارسی در تاریخ 1182ق نگاشته و در آن به چگونگی و توضیح مطالب و اصطلاحات تقویم‎های آن عصر پرداخته است. تحقیق این اثر به قلم محمد همایونی است<ref>ر.ک: همان، ص22-21</ref>.
#'''رساله بیست فصل در تقویم''' نوشته محمد نصیر بن عبدالله اصفهانی؛ نویسنده این اثر را به زبان فارسی در تاریخ 1182ق نگاشته و در آن به چگونگی و توضیح مطالب و اصطلاحات تقویم‎های آن عصر پرداخته است. تحقیق این اثر به قلم محمد همایونی است<ref>ر.ک: همان، ص22-21</ref>.
#'''تعلیقات تهذيب الأحکام از کتاب طلاق تا دیات''' [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|ملا اسماعیل خواجویی]] (متوفی 1173ق)؛ این اثر یکی از رساله‌های کوتاه خواجویی و درواقع تعلیقات پراکنده‌ای بر نسخه‌ای از تهذیب الأحکام از بحث طلاق تا دیات [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] است. [[رجایی، سید مهدی|سید مهدی رجایی]] این رساله را تحقیق کرده است<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>.
#'''تعلیقات تهذيب الأحکام از کتاب طلاق تا دیات''' [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|ملا اسماعیل خواجویی]] (متوفی 1173ق)؛ این اثر یکی از رساله‌های کوتاه خواجویی و درواقع تعلیقات پراکنده‌ای بر نسخه‌ای از تهذیب الأحکام از بحث طلاق تا دیات [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] است. [[رجایی، مهدی|سید مهدی رجایی]] این رساله را تحقیق کرده است<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>.
#'''کتابشناسی بهاء‎الدین محمد حسینی نائینی مشهور به مختاری نائینی''' (متوفی بعد از 1131ق)؛ مشتمل بر معرفی 53 کتاب و رساله از مختاری نائینی و از مجموع این گنجینه علمی تعداد 105 نسخه در کتابخانه‌های کشور شناسایی و معرفی شده است. تحقیق کتاب به قلم [[نورمحمدي، محمدجواد|محمدجواد نورمحمدی]] انجام شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج7، ص333</ref>.
#'''کتابشناسی بهاء‎الدین محمد حسینی نائینی مشهور به مختاری نائینی''' (متوفی بعد از 1131ق)؛ مشتمل بر معرفی 53 کتاب و رساله از مختاری نائینی و از مجموع این گنجینه علمی تعداد 105 نسخه در کتابخانه‌های کشور شناسایی و معرفی شده است. تحقیق کتاب به قلم [[نورمحمدي، محمدجواد|محمدجواد نورمحمدی]] انجام شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج7، ص333</ref>.
#'''رساله یک ماه در اصفهان: گزارش سفر تاریخی علامه امینی'''؛ این اثر به فراخور این مجموعه با گزینش و تلخیص فراوان آمده و فقط به ذکر سفر [[امینی نجفی، عبدالحسین|علامه امینی]] و قسمتی از معرفی کتاب الغدیر و اشعار مربوط بسنده شده است. گزینش و تحقیق کتاب به قلم محمد بیدقی انجام گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص399</ref>.
#'''رساله یک ماه در اصفهان: گزارش سفر تاریخی علامه امینی'''؛ این اثر به فراخور این مجموعه با گزینش و تلخیص فراوان آمده و فقط به ذکر سفر [[امینی نجفی، عبدالحسین|علامه امینی]] و قسمتی از معرفی کتاب الغدیر و اشعار مربوط بسنده شده است. گزینش و تحقیق کتاب به قلم محمد بیدقی انجام گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص399</ref>.
خط ۱۴۷: خط ۱۴۷:


===جلد دهم===
===جلد دهم===
#'''رسالة في الحبوة''' اثر [[موسوی شفتی، سید اسدالله بن سید محمدباقر|علامه سید اسدالله شفتی]] (متوفی 1290ق) مشهور به حجت‌الاسلام ثانی؛ در شرح کلام محقق حلی در شرایع الاسلام پیرامون حبوة است. حبوة همان لوازم شخصی پدر است که به پسر بزرگ می‌رسد که در شمارش تعداد آن اختلاف است و قدر متیقن آنکه [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] بر آن ادعای اجماع کرده‌اند: لباس، انگشتر، شمشیر و مصحف است. نویسنده در این اثر به مواردی از ترکه پدر که به پسر بزرگ می‌رسد اشاره کرده و پیرامون آن به‌تفصیل سخن رانده است. تحقیق و تصحیح رساله به قلم [[سید مهدی شفتی]] است<ref>ر.ک: مقدمه، جلد 10، ص20</ref>.
#'''رسالة في الحبوة''' اثر [[موسوی شفتی، سید اسدالله بن سید محمدباقر|علامه سید اسدالله شفتی]] (متوفی 1290ق) مشهور به حجت‌الاسلام ثانی؛ در شرح کلام محقق حلی در شرایع الاسلام پیرامون حبوة است. حبوة همان لوازم شخصی پدر است که به پسر بزرگ می‌رسد که در شمارش تعداد آن اختلاف است و قدر متیقن آنکه [[سید مرتضی، علی بن حسین|سید مرتضی]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] بر آن ادعای اجماع کرده‌اند: لباس، انگشتر، شمشیر و مصحف است. نویسنده در این اثر به مواردی از ترکه پدر که به پسر بزرگ می‌رسد اشاره کرده و پیرامون آن به‌تفصیل سخن رانده است. تحقیق و تصحیح رساله به قلم [[سید مهدی شفتی]] است<ref>ر.ک: مقدمه، جلد 10، ص20</ref>.
#'''منبع الخیرات''' اثر ملا محمدعلی آرانی کاشانی (متوفی 1244ق)؛ پیرامون اسرار نماز است و مؤلف با قلمی روان و تأثیرگذار به بررسی اجزاء، ارکان و افعال نماز پرداخته و به بیان اسرار معرفتی آن مبادرت ورزیده است. البته این رساله بی‌پایان مانده و مؤلف بزرگوار آن موفق به اتمام آن نگشته است. محمدجواد نور محمدی تحقیق و تصحیح رساله را انجام داده است<ref>ر.ک: همان، ص21-20؛ متن کتاب، ج10، ص69</ref>.
#'''منبع الخیرات''' اثر ملا محمدعلی آرانی کاشانی (متوفی 1244ق)؛ پیرامون اسرار نماز است و مؤلف با قلمی روان و تأثیرگذار به بررسی اجزاء، ارکان و افعال نماز پرداخته و به بیان اسرار معرفتی آن مبادرت ورزیده است. البته این رساله بی‌پایان مانده و مؤلف بزرگوار آن موفق به اتمام آن نگشته است. محمدجواد نور محمدی تحقیق و تصحیح رساله را انجام داده است<ref>ر.ک: همان، ص21-20؛ متن کتاب، ج10، ص69</ref>.
#'''حجلة العرائس''' تألیف ملا محمدباقر حسینی خاتون‌آبادی (متوفی 1127ق)؛ رساله‌ای است که به درخواست سلطان حسین صفوی پیرامون صیغه‌های عقد ازدواج دائم و موقت و کفاره افطار روزه ماه مبارک رمضان نوشته شده است. مقدمه این رساله با نثری بسیار زیبا آغاز شده است. [[نريماني، محمود|سید محمود نریمانی]] این اثر را تحقیق و تصحیح کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج10، ص21</ref>.
#'''حجلة العرائس''' تألیف ملا محمدباقر حسینی خاتون‌آبادی (متوفی 1127ق)؛ رساله‌ای است که به درخواست سلطان حسین صفوی پیرامون صیغه‌های عقد ازدواج دائم و موقت و کفاره افطار روزه ماه مبارک رمضان نوشته شده است. مقدمه این رساله با نثری بسیار زیبا آغاز شده است. [[نريماني، محمود|سید محمود نریمانی]] این اثر را تحقیق و تصحیح کرده است<ref>ر.ک: مقدمه، ج10، ص21</ref>.