شرح الفصیح لثعلب: تفاوت میان نسخهها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR125457J1.jpg | عنوان = شرح الفصیح لثعلب | عنوانهای دیگر = الفصیح. شرح | پدیدآورندگان | پدیدآوران = مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد (نويسنده) ثعلب، احمد بن یحیی (نویسنده) عاید، سلیمان بن ابراهیم ( محقق) |زبان | زبان =...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد]] (نويسنده) | [[مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد]] (نويسنده) | ||
[[ثعلب، احمد بن یحیی ]] (نویسنده) | [[ثعلب، احمد بن یحیی]] (نویسنده) | ||
[[عاید، سلیمان بن ابراهیم]] ( محقق) | [[عاید، سلیمان بن ابراهیم]] (محقق) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =PJ 6172/ث17622ف | ||
| موضوع =ثعلب، احمد بن یحیی، 200 - 291ق. الفصیح - نقد و تفسیر - زبان عربی - اصطلاحها و تعبیرها - زبان عربی - | | موضوع =ثعلب، احمد بن یحیی، 200 - 291ق. الفصیح - نقد و تفسیر - زبان عربی - اصطلاحها و تعبیرها - زبان عربی - اشتباههای کاربردی - زبان عربی - صرف و نحو | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = [بی نا] | | ناشر = [بی نا] | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''شرح الفصيح لثعلب'''، از آثار قرن پنجم هجری قمری، [[ابوعلی احمد بن محمد بن حسین مرزوقی اصفهانی]] (متوفای 421ق)، توضیحاتی ادبی (لغوی، صرفی و نحوی) درباره مباحث کتاب [[اختيار فصيح الكلام]]، تألیف نحوی بزرگ کوفی قرن سوم هجری قمری، [[ابوالعباس احمد بن یحیی شیبانی]]، مشهور به [[ثعلب]] (200-291ق) است که چگونگی تلفظ صحیح و فصیح و برتر برخی از واژگان و عبارات و مثلهای زبان عربی را بیان میکند. مصحح و استاد دانشگاه امّالقری مکه، [[سلیمان بن ابراهیم عاید]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[ابوعلی مرزوقی اصفهانی]] و [[ابوالعباس ثعلب]] را با اختصار معرفی کرده است. | '''شرح الفصيح لثعلب'''، از آثار شاعر، واژهشناس و نحوی قرن پنجم هجری قمری، [[مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد|ابوعلی احمد بن محمد بن حسین مرزوقی اصفهانی]] (متوفای 421ق)، توضیحاتی ادبی (لغوی، صرفی و نحوی) درباره مباحث کتاب [[اختيار فصيح الكلام]]، تألیف نحوی بزرگ کوفی قرن سوم هجری قمری، [[ثعلب، احمد بن یحیی|ابوالعباس احمد بن یحیی شیبانی]]، مشهور به [[ثعلب، احمد بن یحیی|ثعلب]] (200-291ق) است که چگونگی تلفظ صحیح و فصیح و برتر برخی از واژگان و عبارات و مثلهای زبان عربی را بیان میکند. مصحح و استاد دانشگاه امّالقری مکه، [[عاید، سلیمان بن ابراهیم|سلیمان بن ابراهیم عاید]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد|ابوعلی مرزوقی اصفهانی]] و [[ثعلب، احمد بن یحیی|ابوالعباس ثعلب]] را با اختصار معرفی کرده است. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* [[ابوعلی مرزوقی اصفهانی]]، این شرح را در پاسخ به درخواست شخصی، فراهم کرده که از او خواسته مطالبی را درباره کتاب [[الفصيح]] املا کند، با این شروط که در شرح میانهروی داشته باشد و از افراط و تفریط بپرهیزد و فقط به توضیح ابواب و فصول آن بپردازد و مباحث حاشیهای را نیاورد<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص3-4</ref>. | * [[مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد|ابوعلی مرزوقی اصفهانی]]، این شرح را در پاسخ به درخواست شخصی، فراهم کرده که از او خواسته مطالبی را درباره کتاب [[الفصيح]] املا کند، با این شروط که در شرح میانهروی داشته باشد و از افراط و تفریط بپرهیزد و فقط به توضیح ابواب و فصول آن بپردازد و مباحث حاشیهای را نیاورد<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص3-4</ref>. | ||
* آیا شارح به شروط مذکور عمل کرده است؟ [[سلیمان بن ابراهیم عاید]]، با تأکید بر آنکه این اثر، «شرح بدون مزیت» نیست، بلکه شرح نامیدنش از منزلت علمی آن میکاهد، افزوده است: این کتاب، تألیف یا تصنیفی است که بر محور کتاب [[الفصيح]] شکل گرفته است و [[مرزوقی]] ملتزم به الفاظ آن نمانده و برخی را توضیح داده و برخی را رها کرده و همچنین همواره نظم آن را مراعات نکرده و حتی در نقل عبارات [[الفصيح]] نیز تصرفاتی کرده، بهصورتیکه جداسازی متن آن کتاب از شرح، دشوار است...<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص34</ref>. | * آیا شارح به شروط مذکور عمل کرده است؟ [[عاید، سلیمان بن ابراهیم|سلیمان بن ابراهیم عاید]]، با تأکید بر آنکه این اثر، «شرح بدون مزیت» نیست، بلکه شرح نامیدنش از منزلت علمی آن میکاهد، افزوده است: این کتاب، تألیف یا تصنیفی است که بر محور کتاب [[الفصيح]] شکل گرفته است و [[مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد|مرزوقی]] ملتزم به الفاظ آن نمانده و برخی را توضیح داده و برخی را رها کرده و همچنین همواره نظم آن را مراعات نکرده و حتی در نقل عبارات [[الفصيح]] نیز تصرفاتی کرده، بهصورتیکه جداسازی متن آن کتاب از شرح، دشوار است...<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص34</ref>. | ||
==ساختار و محتوا== | ==ساختار و محتوا== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==نمونه مباحث== | ==نمونه مباحث== | ||
* مَثَل «الصيفَ ضَيَّعتِ اللبنَ»، درباره شخصی است که جاهلانه کوتاهی میکند و فرصتش از دست میرود و بعد که گرفتار شد، نالهاش بلند میشود....<ref>ر.ک: همان، ص303</ref>. این | * مَثَل «الصيفَ ضَيَّعتِ اللبنَ»، درباره شخصی است که جاهلانه کوتاهی میکند و فرصتش از دست میرود و بعد که گرفتار شد، نالهاش بلند میشود....<ref>ر.ک: همان، ص303</ref>. مضمون مثل عربی مذکور، نشانگر این مثل فارسی است: «وقتی جیکجیک مستونت بود، فکر زمستونت نبود؟». | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[الفصيح]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1403]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1403 توسط محمد خردمند]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1403 توسط محمد خردمند]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1403 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1403 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۱۹
| شرح الفصیح لثعلب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرزوقی اصفهانی، احمد بن محمد (نويسنده)
ثعلب، احمد بن یحیی (نویسنده) عاید، سلیمان بن ابراهیم (محقق) |
| عنوانهای دیگر | الفصیح. شرح |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | عربستان |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ثعلب، احمد بن یحیی، 200 - 291ق. الفصیح - نقد و تفسیر - زبان عربی - اصطلاحها و تعبیرها - زبان عربی - اشتباههای کاربردی - زبان عربی - صرف و نحو |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJ 6172/ث17622ف |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شرح الفصيح لثعلب، از آثار شاعر، واژهشناس و نحوی قرن پنجم هجری قمری، ابوعلی احمد بن محمد بن حسین مرزوقی اصفهانی (متوفای 421ق)، توضیحاتی ادبی (لغوی، صرفی و نحوی) درباره مباحث کتاب اختيار فصيح الكلام، تألیف نحوی بزرگ کوفی قرن سوم هجری قمری، ابوالعباس احمد بن یحیی شیبانی، مشهور به ثعلب (200-291ق) است که چگونگی تلفظ صحیح و فصیح و برتر برخی از واژگان و عبارات و مثلهای زبان عربی را بیان میکند. مصحح و استاد دانشگاه امّالقری مکه، سلیمان بن ابراهیم عاید، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوعلی مرزوقی اصفهانی و ابوالعباس ثعلب را با اختصار معرفی کرده است.
هدف و روش
- ابوعلی مرزوقی اصفهانی، این شرح را در پاسخ به درخواست شخصی، فراهم کرده که از او خواسته مطالبی را درباره کتاب الفصيح املا کند، با این شروط که در شرح میانهروی داشته باشد و از افراط و تفریط بپرهیزد و فقط به توضیح ابواب و فصول آن بپردازد و مباحث حاشیهای را نیاورد[۱].
- آیا شارح به شروط مذکور عمل کرده است؟ سلیمان بن ابراهیم عاید، با تأکید بر آنکه این اثر، «شرح بدون مزیت» نیست، بلکه شرح نامیدنش از منزلت علمی آن میکاهد، افزوده است: این کتاب، تألیف یا تصنیفی است که بر محور کتاب الفصيح شکل گرفته است و مرزوقی ملتزم به الفاظ آن نمانده و برخی را توضیح داده و برخی را رها کرده و همچنین همواره نظم آن را مراعات نکرده و حتی در نقل عبارات الفصيح نیز تصرفاتی کرده، بهصورتیکه جداسازی متن آن کتاب از شرح، دشوار است...[۲].
ساختار و محتوا
- این شرح، 31 باب دارد و درباره واژگان و عباراتی است که عموم مردم آن را به شکل فصیح تلفظ نمیکنند و یا صورت فصیحتر را نمیدانند. اولین باب، «فَعَلتُ» (افعال مفتوح العین) است[۳] و آخرین، ریشهیابی برخی از واژگان مانند «شفة» و به گفته شارح، آخرین باب خارج از موضوع کتاب است و عامه مردم اشتباهی در آن ندارند[۴].
نمونه مباحث
- مَثَل «الصيفَ ضَيَّعتِ اللبنَ»، درباره شخصی است که جاهلانه کوتاهی میکند و فرصتش از دست میرود و بعد که گرفتار شد، نالهاش بلند میشود....[۵]. مضمون مثل عربی مذکور، نشانگر این مثل فارسی است: «وقتی جیکجیک مستونت بود، فکر زمستونت نبود؟».
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.