النهاية (ابهام‌زدایی)

النهاية، عنوانی برای هر یک از کتاب‌های ذیل است:

• النهاية في مجرد الفقه و الفتاوي، تألیف ابوجعفر محمد بن حسن بن على بن حسن طوسى، معروف به شيخ الطائفة، شيخ طوسى (متوفای 460 ق).

• النهاية و نكتها، نام ديگر كتاب: حل مشكلات النهایة و شرح نكت النهایة تألیف جعفر بن حسن بن يحيى بن حسن بن سعيد هذلى حلى، معروف به محقق حلى، محقق اوّل (متوفای 676 ق).

• النهاية في غريب الحديث و الأثر، تأليف مبارک بن محمد بن عبدالواحد شيبانى، معروف به ابن‌ اثير جزرى، متوفى به سال 606ق مى‌باشد كه از لغت‌نامه‌هاى عربى به‌شمار مى‌رود و در باب غريب حديث تألیف شده است. وى در اين كتاب، احاديث غريبى را كه در متون و منابع دينى پراكنده‌است، گرد آورده و به شرح و توضيح آنها از جهت لغوى پرداخته‌است.

• البدایة و النهایة، نوشته عمادالدین ابوالفداء اسماعیل بن عمر بن کثیر قرشی دمشقی، مشهور به ابن کثیر (774-701ق) است که با تحقیق عبدالله بن عبدالمحسن ترکی در 21 جلد چاپ شده است.

• البداية و النهاية (دارالفکر)، مهم‌ترین و معروف‌ترین اثر ابن کثیر دمشقی (701774ق)، در تاریخ عمومى و اسلام از آغاز تا عصر مؤلف و از گسترده‌ترین منابع تاریخ اسلام است. به نظر می‌رسد که قصد مؤلف، نگاشتن اثری با هدف تاریخ‌نگاری نبوده است و آن‌گونه که ترکیب موضوع اثر و روش مؤلف در گزینش اخبار مندرج در آن نشان می‌دهد، بیان دیدگاه و نگرش اسلامى درباره آغاز و انجام آفرینش و خلقت انسان موردنظر بوده است.

• البداية و النهاية (دارالکتب العلمیه)، از تاريخنامه‌هاى عمومى، اثر عمادالدین ابوالفداء اسماعیل بن عمر بن کثیر قرشی دمشقی، مشهور به ابن کثیر (701-774ق)، مفسر،محدث و مورخ شافعى مذهب شامى است.

• نظرة في كتاب البداية و النهاية للحافظ ابن كثير الدمشقي،اثر علامه شيخ عبدالحسين امينی متوفای سال 1390ق تأليف قرن 14 هجری به زبان عربی می‌باشد كه با تحقيق و آماده‌سازی احمد كناني و با انگيزه: پاسخ به شبهات طرح شده عليه مذهب شيعه در كتاب «البداية والنهاية» به چاپ رسيده است.

• غاية النهاية في طبقات القراء، از آثار مقرى، محدث و فقيه شافعى، شمس‌الدين ابوالخير محمد بن محمد بن محمد بن يوسف جزرى (دمشق 751-823ق) است كه در آن، حدود چهار هزار نفر از قاريان و مقريان را به ترتيب حروف الفبا معرفى كرده است.

• الهداية إلی بلوغ النهاية،اثر ابومحمد مکی بن ابی‎‌طالب حموش، کتابی است 13 جلدی به زبان عربی با موضوع علوم قرآن و تفسیر.

• نهاية النهاية في شرح الكفاية، به زبان عربى، اثر آيت‌الله ميرزا على ايروانى نجفى است.

مولّف، با تبحّر و تسلّط علمى، علاوه بر شرح عبارات مشكل، اشكالات عميق و سودمندى بر كفايه آخوند وارد ساخته است.