آرتیمانی، رضی‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ''
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به '')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه
| عنوان = رضی‌الدین آرتیمانی
| عنوان =رضی‌الدین آرتیمانی
‌| تصویر = NUR00000.jpg
‌| تصویر =NUR00000.jpg
| اندازه تصویر =  
| اندازه تصویر =
| توضیح تصویر =  
| توضیح تصویر =
| نام کامل = میر محمد رضی‌الدین آرتیمانی؛
| نام کامل =میر محمد رضی‌الدین آرتیمانی؛
| نام‌های دیگر = میر رضی، میر محمد، میرزا محمد رضی آرتیمانی همدانی؛
| نام‌های دیگر =میر رضی، میر محمد، میرزا محمد رضی آرتیمانی همدانی؛
| لقب = رضی‌الدین؛
| لقب =رضی‌الدین؛
| تخلص = رضی؛
| تخلص =رضی؛
| نسب = آرتیمانی؛
| نسب =آرتیمانی؛
| نام پدر =  
| نام پدر =
| ولادت = (احتمال) 978 ق؛
| ولادت =978 ق؛
| محل تولد = آرتیمان‌ تویسركان؛
| محل تولد =آرتیمان‌ تویسركان؛
| کشور تولد = ایران؛
| کشور تولد =ایران؛
| محل زندگی = ایران؛
| محل زندگی =ایران؛
| رحلت = ۱۰۳۷ق‌‌؛
| رحلت =۱۰۳۷ق‌‌؛
| شهادت =  
| شهادت =
| مدفن = ‌ آرامگاه میررضی‌الدین آرتیمانی تویسرکان؛
| مدفن =‌ آرامگاه میررضی‌الدین آرتیمانی تویسرکان؛
| طول عمر = 59؛
| طول عمر =59؛
| نام همسر = بانویی از خاندان صفوی؛
| نام همسر =بانویی از خاندان صفوی؛
| فرزندان = میرزا ابراهیم ادهم؛
| فرزندان =میرزا ابراهیم ادهم؛
| خویشاوندان =  
| خویشاوندان =
| دین = اسلام؛
| دین =اسلام؛
| مذهب =‌ شیعه؛
| مذهب =‌ شیعه؛
| پیشه = شیخ‌الاسلام تویسرکان، شاعر، عارف (سرحلقۀ عارفان)، صوفی؛  
| پیشه =شیخ‌الاسلام تویسرکان، شاعر، عارف (سرحلقۀ عارفان)، صوفی؛  
| منصب = منشی دفتر شاه عباس اول؛  
| منصب =منشی دفتر شاه عباس اول؛  
| پس از =  
| پس از =
| پیش از =  
| پیش از =
| اساتید =  
| اساتید =
| مشایخ = میر مرشد بروجردی؛  
| مشایخ =میر مرشد بروجردی؛  
‌| معاصرین = میر مغیث محوی، مرشد بروجردی، رشکی، هلاک، شاه عباس اول، اعتمادالسلطنه؛
‌| معاصرین =میر مغیث محوی، مرشد بروجردی، رشکی، هلاک، شاه عباس اول، اعتمادالسلطنه؛
| شاگردان =  
| شاگردان =
| اجازه اجتهاد از =
| اجازه اجتهاد از =
| درجه علمی = شیخ‌الاسلام تویسرکان، شاعر، عارف (سرحلقۀ عارفان)، صوفی؛
| درجه علمی =شیخ‌الاسلام تویسرکان، شاعر، عارف (سرحلقۀ عارفان)، صوفی؛
| دانشگاه =  
| دانشگاه =
| حوزه =  
| حوزه =
| علایق پژوهشی =  
| علایق پژوهشی =
| سبک نوشتاری =  
| سبک نوشتاری =
| آثار = 1- ساقی‌نامه‌ به نام «خروش سینه» یا «سوگندنامه»؛
| آثار =1- ساقی‌نامه‌ به نام «خروش سینه» یا «سوگندنامه»؛
| وبگاه =  
| وبگاه =
| امضا =  
| امضا =
| کد مؤلف = AUTHORCODE14705AUTHORCODE
| کد مؤلف =AUTHORCODE14705AUTHORCODE
}}
}}
'''رَضیُ‌الدّینِ آرْتیمانی'''،  شاعر ایرانی سدۀ ۱۱ ق / ۱۷ م.
'''رَضیُ‌الدّینِ آرْتیمانی'''،شاعر ایرانی سدۀ ۱۱ ق / ۱۷ م، [[ادهم‌، میرزا ابراهیم‌|میرزا ابراهیم‌ ادهم]] فرزند ایشان است.
 


==نام، تخلص، لقب، نسب==
==نام، تخلص، لقب، نسب==
خط ۶۱: خط ۵۹:
==سفرها، منشی دفتر شاه عباس اول، تصوف==
==سفرها، منشی دفتر شاه عباس اول، تصوف==


رضی به همراه مرشد بروجردی که به قصد سیروسلوک عازم اصفهان و شیراز شده بود، مدتی به اصفهان رفت و در آنجا در زمرۀ منشیان دفتر شاه عباس اول (سل‍ ۹۹۶- ۱۰۳۸ ق / ۱۵۸۸- ۱۶۲۹ م) درآمد و مورد عنایت اعتمادالسلطنه (د ۱۰۳۷ ق / ۱۶۲۸ م) قرار گرفت.
رضی به همراه مرشد بروجردی که به قصد سیروسلوک عازم اصفهان و شیراز شده بود، مدتی به اصفهان رفت و در آنجا در زمرۀ منشیان دفتر شاه عباس اول (سل‍ ۹۹۶- ۱۰۳۸ ق /۱۵۸۸- ۱۶۲۹ م) درآمد و مورد عنایت اعتمادالسلطنه (د ۱۰۳۷ ق /۱۶۲۸ م) قرار گرفت.


سفر به اصفهان، زندگی رضی‌الدین آرتیمانی را متحول کرد؛ چراکه نه‌تنها در آنجا صاحب شغلی مناسب شد، بلکه در همان‌جا بود که با بانویی از خاندان صفوی ازدواج کرد و از وی صاحب پسری شد. رضی گویا قصد رفتن به هندوستان داشت، اما به سببی نامعلوم از این سفر چشم پوشید.
سفر به اصفهان، زندگی رضی‌الدین آرتیمانی را متحول کرد؛ چراکه نه‌تنها در آنجا صاحب شغلی مناسب شد، بلکه در همان‌جا بود که با بانویی از خاندان صفوی ازدواج کرد و از وی صاحب پسری شد. رضی گویا قصد رفتن به هندوستان داشت، اما به سببی نامعلوم از این سفر چشم پوشید.
خط ۷۳: خط ۷۱:
==وفات==
==وفات==


پس از مرگ رضی در ۱۰۳۷ ق / ۱۶۲۸ م، وی را در همان خانقاه به خاک سپردند و آن مزرعه هم به نام «میر رضی» شهرت یافت (آرامگاه او در «همینه «(محله‌ای در شهر) تویسرکان قرار دارد که به آرامگاه میررضی‌الدین آرتیمانی شهرت دارد).  
پس از مرگ رضی در ۱۰۳۷ ق /۱۶۲۸ م، وی را در همان خانقاه به خاک سپردند و آن مزرعه هم به نام «میر رضی» شهرت یافت (آرامگاه او در «همینه «(محله‌ای در شهر) تویسرکان قرار دارد که به آرامگاه میررضی‌الدین آرتیمانی شهرت دارد).  




خط ۷۹: خط ۷۷:


رضی‌الدین به‌ویژه در سرودن غزل و قصیده و رباعی تبحری خاص داشت و در بیان مضامین عارفانه استاد بود؛ سادگی و روانی از ویژگیهای شعری او ست.
رضی‌الدین به‌ویژه در سرودن غزل و قصیده و رباعی تبحری خاص داشت و در بیان مضامین عارفانه استاد بود؛ سادگی و روانی از ویژگیهای شعری او ست.
قصاید رضی‌الدین نیز حال‌وهوای عارفانه دارند؛ در برخی از قصایدش، به مدح حضرت علی (ع) پرداخته و بدین‌سان، ارادت خود را به آن حضرت بازنموده است. غزلیات وی که بیشترِ حجم دیوان او را در بر گرفته، ساده و روان‌اند؛ وی در بهره‌گرفتن از صنایع بیانی و بدیعی چون تشبیه و تلمیح و جز آن، در اشعارش افراط نکرده، و فهم آنها بسیار آسان است. به گفتۀ اته، رضی‌الدین آرتیمانی نیز همانند دیگر شاعران غزل‌سرای هم‌عصر خود، چندان دربند وزن و قافیه نبود و در سروده‌های خود احساسات بی‌شائبه را جلوه‌گر می‌ساخت.
قصاید رضی‌الدین نیز حال‌وهوای عارفانه دارند؛ در برخی از قصایدش، به مدح حضرت علی(ع) پرداخته و بدین‌سان، ارادت خود را به آن حضرت بازنموده است. غزلیات وی که بیشترِ حجم دیوان او را در بر گرفته، ساده و روان‌اند؛ وی در بهره‌گرفتن از صنایع بیانی و بدیعی چون تشبیه و تلمیح و جز آن، در اشعارش افراط نکرده، و فهم آنها بسیار آسان است. به گفتۀ اته، رضی‌الدین آرتیمانی نیز همانند دیگر شاعران غزل‌سرای هم‌عصر خود، چندان دربند وزن و قافیه نبود و در سروده‌های خود احساسات بی‌شائبه را جلوه‌گر می‌ساخت.




==فرزندان==
==فرزندان==


پسر رضی‌الدین، میرزا ابراهیم ادهم ــ که او نیز دستی در شعر داشت ــ در عهد شاه‌جهان (سل‍ ۱۰۳۷- ۱۰۶۸ ق / ۱۶۲۸- ۱۶۵۸ م) به هند رفت و بااینکه به کمک داوود تقرب خان، نزد شاه تقرب یافت، به‌سبب ارتکاب اعمال ناشایست به زندان افتاد. وی در ۱۰۶۰ ق / ۱۶۵۰ م در هندوستان جان سپرد.
پسر رضی‌الدین، [[ادهم‌، میرزا ابراهیم‌|میرزا ابراهیم ادهم]] ـ که او نیز دستی در شعر داشت ـ در عهد شاه‌جهان (سل‍ ۱۰۳۷- ۱۰۶۸ ق /۱۶۲۸- ۱۶۵۸ م) به هند رفت و بااینکه به کمک داوود تقرب خان، نزد شاه تقرب یافت، به‌سبب ارتکاب اعمال ناشایست به زندان افتاد. وی در ۱۰۶۰ ق / ۱۶۵۰ م در هندوستان جان سپرد.
 
   
   
==آثار==
==آثار==
خط ۹۹: خط ۹۶:
3- ساقی‌نامه‌ای بی‌عنوان،
3- ساقی‌نامه‌ای بی‌عنوان،
   
   
این ساقی‌نامه که در مدح شاه عباس صفوی سروده شده است، بااینکه بیش از ۱۷۵ بیت ندارد، در مقایسه با دیگر ساقی‌نامه‌های عصرش، کوتاه‌تر، زیباتر و بی‌تکلف‌تر است. آغاز و انتهای این اثر، موشح به نام حضرت علی (ع) است.
این ساقی‌نامه که در مدح شاه عباس صفوی سروده شده است، بااینکه بیش از ۱۷۵ بیت ندارد، در مقایسه با دیگر ساقی‌نامه‌های عصرش، کوتاه‌تر، زیباتر و بی‌تکلف‌تر است. آغاز و انتهای این اثر، موشح به نام حضرت علی(ع) است.


دیوان رضی‌الدین و «ساقی‌نامۀ» وی که نسخه‌های گوناگونی در کتابخانه‌های سراسر جهان دارد، نخستین‌بار توسط محمدعلی امامی در ۱۳۴۶ ش همراه با مقدمه‌ای کوتاه منتشر شد. این دیوان در ۱۳۷۲ ش نیز به کوشش انتشارات دارالفکر، و بار دیگر در ۱۳۷۳ ش به کوشش احمد کرمی در تهران به چاپ رسیده استref>>رفوگران، مروارید، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی</ref>.
دیوان رضی‌الدین و «ساقی‌نامۀ» وی که نسخه‌های گوناگونی در کتابخانه‌های سراسر جهان دارد، نخستین‌بار توسط محمدعلی امامی در ۱۳۴۶ ش همراه با مقدمه‌ای کوتاه منتشر شد. این دیوان در ۱۳۷۲ ش نیز به کوشش انتشارات دارالفکر، و بار دیگر در ۱۳۷۳ ش به کوشش احمد کرمی در تهران به چاپ رسیده است<ref>رفوگران، مروارید، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی</ref>.
‌  
‌  
==پانویس==
==پانویس==