۱۴۴٬۶۰۰
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ،' به '،'
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR80471J1.jpg | عنوان = ديوان بديع الزمان الهمذاني | عنوانهای دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = بدیع الزمان همدانی، احمد بن حسین (نويسنده) عبدالله، یسری عبدالغنی (سایر) |زبان | زبان = عربی |...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR80471J1.jpg | | تصویر =NUR80471J1.jpg | ||
| عنوان = ديوان | | عنوان = ديوان بديعالزمان الهمذاني | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآورندگان | | پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین]] (نويسنده) | ||
[[عبدالله، یسری عبدالغنی]] (سایر) | [[عبدالله، یسری عبدالغنی]] (سایر) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = /د9 3902 PJA | | کد کنگره = /د9 3902 PJA | ||
| موضوع = | | موضوع =بدیعالزمان همدانی. احمدبن حسین. 358 - 398 ق شعر عربی - قرن 4 | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = دار الکتب العلمية | | ناشر = دار الکتب العلمية | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''ديوان بديعالزمان الهمذاني'''، اثر [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|ابوالفضل احمد بن حسین بن یحیی بن سعید]]، معروف به [[بدیعالزمان الهمدانی]] (358-398ق)، مجموعهای از اشعار (دیوان) اوست که دربردارنده مدح، هجو، اخلاق و حکمت و... است. | '''ديوان بديعالزمان الهمذاني'''، اثر [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|ابوالفضل احمد بن حسین بن یحیی بن سعید]]، معروف به [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان الهمدانی]] (358-398ق)، مجموعهای از اشعار (دیوان) اوست که دربردارنده مدح، هجو، اخلاق و حکمت و... است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
این اثر از جهات مختلفی دارای اهمیت است: | این اثر از جهات مختلفی دارای اهمیت است: | ||
# دیوان با تکیه بر نسخ متعدد چاپی و خطی و با روش تحقیق و مقابله صورت گرفته است؛ تا نسخهای تصحیحشده و تا حد امکان عاری از خطا از اشعار ارائه شود. این امر دسترسی پژوهشگران را به متن قابل اعتماد اشعار فراهم میکند. | # دیوان با تکیه بر نسخ متعدد چاپی و خطی و با روش تحقیق و مقابله صورت گرفته است؛ تا نسخهای تصحیحشده و تا حد امکان عاری از خطا از اشعار ارائه شود. این امر دسترسی پژوهشگران را به متن قابل اعتماد اشعار فراهم میکند. | ||
# علاوه بر این، در این کتاب برای اولین بار اشعار پراکنده بدیعالزمان همدانی، که پیشتر در منابع گوناگون بهصورت پراکنده ذکر شده بود، نیز گردآوری شده است. | # علاوه بر این، در این کتاب برای اولین بار اشعار پراکنده [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان همدانی]]، که پیشتر در منابع گوناگون بهصورت پراکنده ذکر شده بود، نیز گردآوری شده است. | ||
# این مجموعه، فرصت مطالعه اشعار بدیعالزمان را که شهرت اصلی او مدیون نثر و سبک خاص وی در مقامات است، فراهم میآورد و جنبه کمترشناختهشده هنری او، یعنی شاعری را آشکار میسازد<ref>ر.ک: همان، ص4-6</ref>. | # این مجموعه، فرصت مطالعه اشعار [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان]] را که شهرت اصلی او مدیون نثر و سبک خاص وی در مقامات است، فراهم میآورد و جنبه کمترشناختهشده هنری او، یعنی شاعری را آشکار میسازد<ref>ر.ک: همان، ص4-6</ref>. | ||
==سبک اشعار== | ==سبک اشعار== | ||
دیوان، شامل اشعاری در بحور عروضی مختلف، مانند: کامل، بسیط، | دیوان، شامل اشعاری در بحور عروضی مختلف، مانند: کامل، بسیط، وافر، طویل، رجز، سریع، متقارب، خفیف و مسرح است که این تنوع نشان از تسلط بدیعالزمان بر اوزان شعری دارد<ref>ر.ک: فهرست، ص147-156</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
کتاب با مقدمهای از محقق اثر، یسری عبدالغنی | کتاب با مقدمهای از محقق اثر، [[عبدالله، یسری عبدالغنی|یسری عبدالغنی عبدالله]]، آغاز میشود. در این مقدمه، ضمن معرفی اجمالی [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان]] و آثار او، به انگیزه و روش تحقیق در این دیوان پرداخته شده است. محقق، توضیح میدهد که چگونه اشعار پراکنده [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان]] را از منابع مختلف جمعآوری و با مقابله نسخهها، به تصحیح و تنظیم آنها پرداخته است<ref>ر.ک: مقدمه، ص3-6</ref>. | ||
پس از این مقدمه، بخشهایی پژوهشی با عناوین «العصر»، «حالة الشعر في عصر الهمذاني و أسبابها»، «النثر الفني في عصر الهمذاني» و «سيرة الرجل» آمده است. در این بخشها، محقق به شرح اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فکری عصر عباسی دوم میپردازد و تأثیر آن بر ادبیات و بهویژه شعر و نثر را بررسی میکند. همچنین، زندگینامه کاملی از بدیعالزمان، شامل: اساتید، ویژگیهای فردی و ادبی و جزئیات مرگ او را ارائه مینماید. بخش مهم دیگر، معرفی مفصل «بديع الزمان و المقامات» است که در آن به چگونگی پیدایش قالب ادبی مقامات و نقش بدیعالزمان بهعنوان بنیانگذار آن پرداخته شده و ساختار و محتوای مقامات او تشریح گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص7-22</ref>. | پس از این مقدمه، بخشهایی پژوهشی با عناوین «العصر»، «حالة الشعر في عصر الهمذاني و أسبابها»، «النثر الفني في عصر الهمذاني» و «سيرة الرجل» آمده است. در این بخشها، محقق به شرح اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فکری عصر عباسی دوم میپردازد و تأثیر آن بر ادبیات و بهویژه شعر و نثر را بررسی میکند. همچنین، زندگینامه کاملی از بدیعالزمان، شامل: اساتید، ویژگیهای فردی و ادبی و جزئیات مرگ او را ارائه مینماید. بخش مهم دیگر، معرفی مفصل «بديع الزمان و المقامات» است که در آن به چگونگی پیدایش قالب ادبی مقامات و نقش بدیعالزمان بهعنوان بنیانگذار آن پرداخته شده و ساختار و محتوای مقامات او تشریح گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص7-22</ref>. | ||
بدنه اصلی کتاب، دیوان اشعار بدیعالزمان است که بر اساس حروف رویّ کلمات قافیه تنظیم شده است. در ذیل (پاورقی) هر شعر، عنوان، ابیات و در مواردی اطلاعاتی در خصوص بحر عروضی، شرح کلمات دشوار، تعریف اعلام و... آن ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص29 و 30</ref>. | بدنه اصلی کتاب، دیوان اشعار [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان]] است که بر اساس حروف رویّ کلمات قافیه تنظیم شده است. در ذیل (پاورقی) هر شعر، عنوان، ابیات و در مواردی اطلاعاتی در خصوص بحر عروضی، شرح کلمات دشوار، تعریف اعلام و... آن ذکر شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص29 و 30</ref>. | ||
مهمترین موضوعات و اغراض شعری که در این دیوان دیده میشوند، عبارتند از: | مهمترین موضوعات و اغراض شعری که در این دیوان دیده میشوند، عبارتند از: | ||
# مدح (ستایش): بخش قابل توجهی از اشعار بدیعالزمان به ستایش افراد، بهویژه امیران و بزرگان عصر، اختصاص دارد. این امر متناسب با جایگاه شاعران در آن دوران و ارتباط آنها با دربارها و صاحبان قدرت بوده است؛ بهعنوان مثال، قصیدهای در حرف همزه (أ) با مطلع «سل الملك الكريم إلام تبني» در مدح ابوالحارث فریغونی امیر جوزجان آمده است<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>. همچنین قصیدهای در حرف لام (ل) با مطلع «سماءُ الدُجى ما هذهِ الحدقُ النُجُل»<ref>ر.ک: همان، ص118</ref> که در مدح ابوطیب سهل بن محمد سروده شده است<ref>ر.ک: همان، ص121</ref>. | # مدح (ستایش): بخش قابل توجهی از اشعار [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان]] به ستایش افراد، بهویژه امیران و بزرگان عصر، اختصاص دارد. این امر متناسب با جایگاه شاعران در آن دوران و ارتباط آنها با دربارها و صاحبان قدرت بوده است؛ بهعنوان مثال، قصیدهای در حرف همزه (أ) با مطلع «سل الملك الكريم إلام تبني» در مدح ابوالحارث فریغونی امیر جوزجان آمده است<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>. همچنین قصیدهای در حرف لام (ل) با مطلع «سماءُ الدُجى ما هذهِ الحدقُ النُجُل»<ref>ر.ک: همان، ص118</ref> که در مدح ابوطیب سهل بن محمد سروده شده است<ref>ر.ک: همان، ص121</ref>. | ||
# هجو (نکوهش/طعنه): بدیعالزمان در هجو نیز دست داشته است. این نوع شعر برای بیان انتقادات یا خصومتها بهکار میرفته است<ref>ر.ک: همان، ص31 و 82</ref>. | # هجو (نکوهش/طعنه): [[بدیعالزمان همدانی، احمد بن حسین|بدیعالزمان]] در هجو نیز دست داشته است. این نوع شعر برای بیان انتقادات یا خصومتها بهکار میرفته است<ref>ر.ک: همان، ص31 و 82</ref>. | ||
# حکمت: اشعار بدیعالزمان حاوی معانی حکمی عمیقی هستند. محقق، به «عمق في المعنی» (عمق در معنی) و «حسن الربط بين المعاني» (حسن پیوند میان معانی) در اشعار حکمی او اشاره میکند<ref>ر.ک: مقدمه، ص11</ref>. این نشان میدهد که اشعار او صرفاً سطحی نبوده و اندیشههایی را مطرح میکردهاند؛ مثلاً قصیدهای در حرف غین (غ) با مطلع «لئن أحرزك الداعي» که موضوع آن «و للموت أنواع!» (مرگ انواع مختلفی دارد!) است، میتواند نمونهای از این نوع اشعار باشد که تأملی در باب مرگ است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص100</ref>. | # حکمت: اشعار بدیعالزمان حاوی معانی حکمی عمیقی هستند. محقق، به «عمق في المعنی» (عمق در معنی) و «حسن الربط بين المعاني» (حسن پیوند میان معانی) در اشعار حکمی او اشاره میکند<ref>ر.ک: مقدمه، ص11</ref>. این نشان میدهد که اشعار او صرفاً سطحی نبوده و اندیشههایی را مطرح میکردهاند؛ مثلاً قصیدهای در حرف غین (غ) با مطلع «لئن أحرزك الداعي» که موضوع آن «و للموت أنواع!» (مرگ انواع مختلفی دارد!) است، میتواند نمونهای از این نوع اشعار باشد که تأملی در باب مرگ است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص100</ref>. | ||
# وصف (توصیف): توصیف طبیعت (وصف الطبيعة) و میدانهای نبرد (المعارك الحربية) نیز از دیگر موضوعات اشعار او بوده است. این نشاندهنده توجه او به جزئیات بصری و محیط اطراف است<ref>ر.ک: همان، ص53 و 60</ref>. | # وصف (توصیف): توصیف طبیعت (وصف الطبيعة) و میدانهای نبرد (المعارك الحربية) نیز از دیگر موضوعات اشعار او بوده است. این نشاندهنده توجه او به جزئیات بصری و محیط اطراف است<ref>ر.ک: همان، ص53 و 60</ref>. | ||
# سایر اغراض: | # سایر اغراض: انگیزههای شعری دیگری هم در سرودههای آن عصر رایج بوده و در دیوان او نیز نمونههایی از آن یافت میشود؛ مانند غزل (شعر عاشقانه)<ref>ر.ک: همان، ص126</ref> و عتاب (گلایه)<ref>ر.ک: همان، ص82</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:زبانشناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات عربی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 تیر 1404]] | |||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ خرداد 1404 توسط ابوالحسن اسماعیلی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ خرداد 1404 توسط ابوالحسن اسماعیلی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1404 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1404 توسط محسن عزیزی]] | ||