۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'سیدم' به 'سید م'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'سیدم' به 'سید م') |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''خلاصة الأشعار و زبدة الأفکار'''، نوشته میرتقیالدین محمد بن شرفالدین علی حسینی کاشانی معروف به | '''خلاصة الأشعار و زبدة الأفکار'''، نوشته [[تقیالدین کاشی، محمد بن علی|میرتقیالدین محمد بن شرفالدین علی حسینی کاشانی]] معروف به «[[تقیالدین کاشی، محمد بن علی|میرتذکره]]» و متخلص به «ذکری»(956 تا حدود 1022)<ref>ر.ک: ایرانی، نفیسه، اصل شیراز، ص9</ref>است. او از شاعران و نویسندگان دورۀ صفوی است که دورۀ شش جلدی «تذکرة خلاصة الأشعار و زبدة الأفکار» را در بازۀ زمانی نزدیک به 40 سال (از 977 تا 1016 ق) گردآورده است.<ref>ر.ک: ادیب برومند، عبدالعلی، اصل کاشان، ص 22</ref>. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
==شیوۀ نگارش== | ==شیوۀ نگارش== | ||
حجم شعرهای برگزیده در این اثر یا اهمیت شعر شاعر را نشان میدهد و یا صرفا به کیفیت والای ادبی او ربطی ندارد و کاشی، شاعر و شعر او را با توجه به جایگاه او در میان همعصرانش و یا با عنایت به منزلت اجتماعی او در خلاصةالأشعار آورده است؛ برای نمونه، کسی مانند «میرمعصوم نامی بکری» بسیار ناشناخته است اما نویسنده، او را بیش از حد و قدرش ستایش میکند.<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>از این رو، در ذکر احوال شاعران هم گاهی جنبه بیطرفی را رعایت نکرده و شاعر درجه چندم را در طراز شاعری فحل و توانمند قرار داده است.<ref>ر.ک: ادیب برومند، عبدالعلی، اصل کاشان، ص25</ref>البته، تمایز خلاصةالأشعار با دیگر تذکرهها همین شناساندن شاعران گمنام است؛ عرشی یزدی، سپهری | حجم شعرهای برگزیده در این اثر یا اهمیت شعر شاعر را نشان میدهد و یا صرفا به کیفیت والای ادبی او ربطی ندارد و کاشی، شاعر و شعر او را با توجه به جایگاه او در میان همعصرانش و یا با عنایت به منزلت اجتماعی او در خلاصةالأشعار آورده است؛ برای نمونه، کسی مانند «میرمعصوم نامی بکری» بسیار ناشناخته است اما نویسنده، او را بیش از حد و قدرش ستایش میکند.<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>از این رو، در ذکر احوال شاعران هم گاهی جنبه بیطرفی را رعایت نکرده و شاعر درجه چندم را در طراز شاعری فحل و توانمند قرار داده است.<ref>ر.ک: ادیب برومند، عبدالعلی، اصل کاشان، ص25</ref>البته، تمایز خلاصةالأشعار با دیگر تذکرهها همین شناساندن شاعران گمنام است؛ عرشی یزدی، سپهری زوارهای، صافی بمی، نیازی کرمانی و... نمونههایی از این دستاند. | ||
همچنین این اثر، منبع خوبی برای تصحیح دیوانهای شاعران نامدار است به گونهای که گاه، شعری در این اثر از وحشی بافقی، فیضی دکنی و سنجر کاشانی هست که در بسیاری از دستنویسهای دیوانهای این شاعران یافت نمیشود.<ref>ر.ک: سید علی میرافضلی، اصل یزد و کرمان، ص12</ref>بیشتر شاعرانی که در بخش معاصران خلاصةالأشعار از آنان نام برده شده است، پیروان مکتب وقوع اند.<ref>ر.ک: بایرام حقیقی، رقیه، اصل تبریز و آذربایجان، ص78</ref>کاشی در نقل اشعار شاعران به قصیده و غزل و رباعی و ترجیعبند و ترکیببند بسنده کرده و از آوردن مثنویات چشمپوشیده است.<ref>ر.ک: ادیب برومند، عبدالعلی، اصل کاشان، ص24</ref> | همچنین این اثر، منبع خوبی برای تصحیح دیوانهای شاعران نامدار است به گونهای که گاه، شعری در این اثر از وحشی بافقی، فیضی دکنی و سنجر کاشانی هست که در بسیاری از دستنویسهای دیوانهای این شاعران یافت نمیشود.<ref>ر.ک: سید علی میرافضلی، اصل یزد و کرمان، ص12</ref>بیشتر شاعرانی که در بخش معاصران خلاصةالأشعار از آنان نام برده شده است، پیروان مکتب وقوع اند.<ref>ر.ک: بایرام حقیقی، رقیه، اصل تبریز و آذربایجان، ص78</ref>کاشی در نقل اشعار شاعران به قصیده و غزل و رباعی و ترجیعبند و ترکیببند بسنده کرده و از آوردن مثنویات چشمپوشیده است.<ref>ر.ک: ادیب برومند، عبدالعلی، اصل کاشان، ص24</ref> | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
این بخش را | این بخش را سید محمد دبیرسیاقی و مهدی ملکمحمدی تصحیح و ویرایش کردهاند. در این اصل، شرح حال و نمونۀ شعر 25 تن از شاعران دارالسلطنۀ قزوین و 18 تن از شاعران دارالمرز -گیلان و مازندران-، که با کاشی همعصر بودهاند، گردآوری شده است. | ||
دبیرسیاقی نسخۀ مجلس شورای اسلامی (ش: 5506) را کاملترین دانسته و آن را برای ویرایش و تصحیح مبنا گرفته است. او از نسخه دیگر مجلس شورای اسلامی (َش: 4549) نیز بهرهبرده است. این نسخه، هرچند به خط کاشی است، اما شاعران اصل اول تا هفتم آن آشفته و درهم بوده و صفحهشمارش پریشان و نامرتب است و صفحههای افتاده دارد. تاریخ کتابت نیز ندارد.<ref>ر.ک: دبیرسیاقی، | دبیرسیاقی نسخۀ مجلس شورای اسلامی (ش: 5506) را کاملترین دانسته و آن را برای ویرایش و تصحیح مبنا گرفته است. او از نسخه دیگر مجلس شورای اسلامی (َش: 4549) نیز بهرهبرده است. این نسخه، هرچند به خط کاشی است، اما شاعران اصل اول تا هفتم آن آشفته و درهم بوده و صفحهشمارش پریشان و نامرتب است و صفحههای افتاده دارد. تاریخ کتابت نیز ندارد.<ref>ر.ک: دبیرسیاقی، سید محمد، اصل قزوین، گیلان، ص15</ref> | ||
اصل ششم «بخش گیلان و دارالمرز مازندران»، جداگانه با تصحیح و ویرایش امُالبین صادقی ارائه شده است. صادقی نسخۀ کتابخانه مجلس شورای ملی (ش: 334) را مبنا گرفته است. ادامۀ این نسخه در کتابخانه ادیب برومند یافت میشود. نسخههای دیگر نیز از کتابخانههای مجلس شورای ملی (ش: 4549)، ایندیاآفیس (ش: 668)، مجلس سنا (ش: 244)، دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به کار او آمدهاند.(ش: 59)<ref>ر.ک: ام البنین صادقی، اصل گیلان و دارالمرز مازندران، ص51-48</ref> | اصل ششم «بخش گیلان و دارالمرز مازندران»، جداگانه با تصحیح و ویرایش امُالبین صادقی ارائه شده است. صادقی نسخۀ کتابخانه مجلس شورای ملی (ش: 334) را مبنا گرفته است. ادامۀ این نسخه در کتابخانه ادیب برومند یافت میشود. نسخههای دیگر نیز از کتابخانههای مجلس شورای ملی (ش: 4549)، ایندیاآفیس (ش: 668)، مجلس سنا (ش: 244)، دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به کار او آمدهاند.(ش: 59)<ref>ر.ک: ام البنین صادقی، اصل گیلان و دارالمرز مازندران، ص51-48</ref> | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
[[پرونده:NUR35808J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[noorlib:35808|مطالعه و دانلود بخش شیراز]]]] | [[پرونده:NUR35808J1.jpg|150px|بندانگشتی|[[noorlib:35808|مطالعه و دانلود بخش شیراز]]]] | ||
این بخش با تصحیح نفیسه ایرانی(1364ش) ارائه شده است. کاشی در این بخش، بسیاری از اطلاعات خود را در بارۀ شاعران فارس از طریق منبعهای زیر به دست میآورده است: الف. شاعرانی که از فارس به کاشان سفر کرده بودند (ذیل غیرتی، ابوالقاسم کازرونی و حامد بهبهانی)؛ ب. شاعرانی که در سفرهای خود با آنان دیدار داشته است (ذیل صحیفی)؛ پ. جُنگها و تذکرهها (ذیل مکتبی)؛ و ت. گفتههای معتمدان (ذیل میرهیبتالله غریبی).<ref>ر.ک: ایرانی، نفیسه، اصل شیراز، ص10</ref> ایرانی برای تصحیح خلاصةالأشعار، دستنویس کتابخانه شخصی عبدالعلی ادیب برومند (نسخه ب) را -که کاملترین نسخه است- مبنا گرفته و از نسخههای دیگر برای ویرایش آن بهره برده است.<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>او برای ویرایش این نسخه از رسم الخط پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب فارسی پیروی کرده است؛ واژههایی مانند: گریهای- گریههای، زادهای-زادههای، پروانۀ- | این بخش با تصحیح نفیسه ایرانی(1364ش) ارائه شده است. کاشی در این بخش، بسیاری از اطلاعات خود را در بارۀ شاعران فارس از طریق منبعهای زیر به دست میآورده است: الف. شاعرانی که از فارس به کاشان سفر کرده بودند (ذیل غیرتی، ابوالقاسم کازرونی و حامد بهبهانی)؛ ب. شاعرانی که در سفرهای خود با آنان دیدار داشته است (ذیل صحیفی)؛ پ. جُنگها و تذکرهها (ذیل مکتبی)؛ و ت. گفتههای معتمدان (ذیل میرهیبتالله غریبی).<ref>ر.ک: ایرانی، نفیسه، اصل شیراز، ص10</ref> ایرانی برای تصحیح خلاصةالأشعار، دستنویس کتابخانه شخصی عبدالعلی ادیب برومند (نسخه ب) را -که کاملترین نسخه است- مبنا گرفته و از نسخههای دیگر برای ویرایش آن بهره برده است.<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>او برای ویرایش این نسخه از رسم الخط پیشنهادی فرهنگستان زبان و ادب فارسی پیروی کرده است؛ واژههایی مانند: گریهای- گریههای، زادهای-زادههای، پروانۀ- پروانهای، کتابة- کتابت، جاهی- جایی، نداهی- ندایی، غلطیدن- غلتیدن، طپیدن- تپیدن و... اصلاح شدهاند. البته او رسم الخط همزه را کمتر تغییر داده است.<ref>ر.ک: همان، ص17-15</ref>پایانبخش کتاب، فهرستی از کسان، جایها و کتابها است.<ref>ر.ک: همان، ص479-443</ref> | ||
===اصل دهم: «بخش همدان و فراهان»=== | ===اصل دهم: «بخش همدان و فراهان»=== | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۰: | ||
# کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش اصفهان)، به تصحیح عبدالعلی ادیب برومند و محمدحسین نصیری کهنمویی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1386ش. | # کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش اصفهان)، به تصحیح عبدالعلی ادیب برومند و محمدحسین نصیری کهنمویی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1386ش. | ||
# کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش قم و ساوه)، به تصحیح علیاشرف صادقی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1392ش. | # کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش قم و ساوه)، به تصحیح علیاشرف صادقی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1392ش. | ||
# کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش قزوین و گیلان)، به تصحیح | # کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش قزوین و گیلان)، به تصحیح سید محمد دبیرسیاقی و مهدی ملکمحمدی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1396ش. | ||
# کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش گیلان و دارالمرز مازندران)، به تصحیح به تصحیح امالبنین صادقی، تهران، انتشارات سفیر اردهال، چاپ اول، 1392ش. | # کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش گیلان و دارالمرز مازندران)، به تصحیح به تصحیح امالبنین صادقی، تهران، انتشارات سفیر اردهال، چاپ اول، 1392ش. | ||
# کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش تبریز و آذربایجان و نواحی آن)، به تصحیح رقیه بایرام حقیقی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1395ش. | # کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش تبریز و آذربایجان و نواحی آن)، به تصحیح رقیه بایرام حقیقی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1395ش. | ||
# کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش یزد و کرمان و نواحی آن)، به تصحیح | # کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش یزد و کرمان و نواحی آن)، به تصحیح سید علی میرافضلی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1395ش. | ||
# کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش شیراز و نواحی آن)، به تصحیح نفیسه ایرانی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1392ش. | # کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش شیراز و نواحی آن)، به تصحیح نفیسه ایرانی، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1392ش. | ||
# کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش ری و استرآباد و نواحی آن)، به تصحیح مرتضی موسوی و رضوان مساح، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1399ش. | # کاشانی، میرتقیالدین، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار (بخش ری و استرآباد و نواحی آن)، به تصحیح مرتضی موسوی و رضوان مساح، تهران، میراث مکتوب، چاپ اول، 1399ش. | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۱: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[خلاصة الأشعار و زبدة الأفکار (بخش ری و استرآباد و نواحی آن بلاد)]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||