شرح القصائد السبع الطوال

شرح القصائد السبع الطوال
پدیدآوران	ابن انباری، محمد بن قاسم (نويسنده) هارون، عبد السلام محمد‎ (محقق)
عنوان‌های دیگر	الجاهليات
ناشر	دار المعارف
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1993م
چاپ	5
موضوع	شعر عربی -- پیش از اسلام -- تاریخ و نقد
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/الف2ش4 2225 PJA
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

شرح القصائد السبع الطوال الجاهليات، از آثار نحوى، لغت‌شناس، مفسر و قرائت‌شناس قرن چهارم هجری قمری، ابوبکر محمد بن قاسم انبارى (271- 328ق)، معروف به ابن انباری، توضیحاتی ادبی است که به بررسی و تحلیل و تفسیر الفاظ و پیام‌های 7 قصیده بزرگ دوره جاهلی، مشهور به معلّقات سبع می‌پردازد. ادیب، پژوهشگر و مصحح معاصر مصری، ع‍ب‍دال‍س‍لام‌ م‍ح‍م‍د ه‍ارون‌ (1326-1408ق)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزنده را بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابن انباری و همچنین ویژگی‌ها و روش اثر حاضر را شناسانده است.

هدف و روش

• محقق، تأکید کرده است که این هفت قصیده طولانی، که افتخار عرب در جاهلیت بود، به نام‌های «معلّقات سبع»، «مذهّبات»، «سُموط»، «مشهورات» و «مشهوره» نیز نامیده می‌شود و باقلانی در إعجاز القرآن آن را «سَبعیات» نامیده است.
• ع‍ب‍دال‍س‍لام‌ م‍ح‍م‍د ه‍ارون‌ نوشته است: این شرح در قله شروح قصیده‌های هفت‌گانه قرار دارد و ابن انباری توضیحاتی جامع ارائه داده و این قصیده‌ها را از ابعاد گوناگون (لغوی، نحوی، تاریخی و نسب‌شناسی) بررسی کرده و بسیاری از پیوندهای واژه‌شناختی و فنی بین اشعار و قرآن و روایات نبوی(ص) را نیز همراه با توثیق کامل و اسناد متقن آشکار ساخته است.
• متأسفانه شارح هیچ مقدمه‌ای برای شرحش فراهم نکرده و انگیزه، اهداف و چگونگی‌های تنظیم و نگارش این اثر را ناگفته گذارده است.

ساختار و محتوا

• در این شرح، تعداد 589 بیت به‌ترتیب ذیل توضیح داده شده است:

1. قصیده امرؤ‌القیس بن حجر (82 بیت).
2. قصیده طرفة بن عبد (103 بیت).
3. قصیده زهیر بن ابی‌سلمی (59 بیت).
4. قصیده عنترة بن شداد (79 بیت).
5. قصیده عمرو بن کلثوم (94 بیت).
6. قصیده حارث بن حلزه (84 بیت).
7. قصیده لبید بن ربیعه (88 بیت).

نمونه مباحث

• «ابوعقیل لبید بن ربیعة بن مالک بن جعفر بن کلاب بن ربیعة بن عامر بن صعصعة بن معاویة بن بکر بن هوازن بن منصور بن عکرمة بن خصفة بن قیس بن عیلان بن مضر بن نزار بن معدّ بن عدنان»... و لبید مُخَضرَم بود و در جاهلیت و اسلام شعر سرود.... از پیامبر(ص) روایت شده که شاعرانه‌ترین سروده عربی، شعر لبید است: «أَلا كلُّ شَيءٍ ماخَلا الله باطِلُ».

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.