پرش به محتوا

باستان‌گرایی در هنر قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳۳: خط ۳۳:
باستان‌گرایی را علاقه به شناخت و احتمالاً احیای برخی یا تمامی ارزش‌های موجود در گذشته‌های درخشان تعریف کرده‌اند. آن‌گاه که از باستان‌گرایی در سپهر فرهنگی ایران سخن به میان می‌آید، غالباً مقصود از «گذشتۀ درخشان» مقطع قبل از اسلام است. امروزه باور غالب در میان اهل بینش چنین است که پدیدۀ باستان‌گرایی توسط طیف معدودی از روشنفکران سکولار و ملی‌گرا مقارن با انقلاب مشروطیت در ایران پدیدار شده است و پس از انتقال قدرت از قاجار به پهلوی، رضاشاه از آن با عنوان حربه‌ای در برابر مذهب بهره برد؛ پس باستان‌گرایی و باستان‌گرایان را برمی‌کشد و آن را سرلوحۀ سیاست‌های فرهنگی دولتش قرار می‌دهد.
باستان‌گرایی را علاقه به شناخت و احتمالاً احیای برخی یا تمامی ارزش‌های موجود در گذشته‌های درخشان تعریف کرده‌اند. آن‌گاه که از باستان‌گرایی در سپهر فرهنگی ایران سخن به میان می‌آید، غالباً مقصود از «گذشتۀ درخشان» مقطع قبل از اسلام است. امروزه باور غالب در میان اهل بینش چنین است که پدیدۀ باستان‌گرایی توسط طیف معدودی از روشنفکران سکولار و ملی‌گرا مقارن با انقلاب مشروطیت در ایران پدیدار شده است و پس از انتقال قدرت از قاجار به پهلوی، رضاشاه از آن با عنوان حربه‌ای در برابر مذهب بهره برد؛ پس باستان‌گرایی و باستان‌گرایان را برمی‌کشد و آن را سرلوحۀ سیاست‌های فرهنگی دولتش قرار می‌دهد.


جلوه‌ها و نمودهای عینی باستان‌گرایی را نیز در انتخاب نام خانوادگی پهلوی برای خاندان سلطنت، دعوت از باستان‌شناسان نام‌آور جهانی و توسعۀ علم باستان‌شناسی با تأکید بر مطالعۀ آثار قبل از اسلام، تغییر تقویم رسمی کشور از هجری قمری به شمسی، توجه ویژه به اندیشه‌های زرتشتی و زرتشتیان به عنوان فرزندان راستین ایران‌زمین می‌توان مشاهده کرد. پهلوی دوم نیز به پیروی از پدر با برپایی جشن‌های 2500 ساله و تغییر مجدد تقویم هجری شمسی به شاهنشاهی، انتخاب لقب آریامهر برای خویش و ... سویه‌های دیگری از آن را بازتاب می‌دهد.
جلوه‌ها و نمودهای عینی باستان‌گرایی را نیز در انتخاب نام خانوادگی پهلوی برای خاندان سلطنت، دعوت از باستان‌شناسان نام‌آور جهانی و توسعۀ علم باستان‌شناسی با تأکید بر مطالعۀ آثار قبل از اسلام، تغییر تقویم رسمی کشور از هجری قمری به شمسی، توجه ویژه به اندیشه‌های زرتشتی و زرتشتیان به عنوان فرزندان راستین ایران‌زمین می‌توان مشاهده کرد. پهلوی دوم نیز به پیروی از پدر با برپایی جشن‌های 2500 ساله و تغییر مجدد تقویم هجری شمسی به شاهنشاهی، انتخاب لقب آریامهر برای خویش و... سویه‌های دیگری از آن را بازتاب می‌دهد.


یافته‌های این کتاب که تکیه بر قراین فرهنگی و مصداق‌های هنری دارد، از اساس منظری متفاوت را در برابر خواننده می‌گشاید. این یافته‌ها نه‌تنها پیدایش باستان‌گرایی را حدود 150 سال عقب‌تر می‌برد، یعنی به حدود اوایل دورۀ قاجار می‌رساند، بلکه حوزۀ آن را نه سیاست که در ساحت هنر جستسجو و اثبات می‌کند.
یافته‌های این کتاب که تکیه بر قراین فرهنگی و مصداق‌های هنری دارد، از اساس منظری متفاوت را در برابر خواننده می‌گشاید. این یافته‌ها نه‌تنها پیدایش باستان‌گرایی را حدود 150 سال عقب‌تر می‌برد، یعنی به حدود اوایل دورۀ قاجار می‌رساند، بلکه حوزۀ آن را نه سیاست که در ساحت هنر جستسجو و اثبات می‌کند.