مفردة الحسن البصري

مفردة الحسن البصري
پدیدآوران	اهوازی، حسن بن علی (نويسنده) حمدان، عمر یوسف عبد الغنی (محقق) حمدان، تغرید محمد عبد الرحمن ( مصحح)
عنوان‌های دیگر	من نوادر مفردات القراءات
ناشر	المکتب الإسلامي
مکان نشر	اردن - عمان
سال نشر	1427ق - 2006م
چاپ	1
شابک	‎-
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ح5الف9 76/95 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

مفردة الحسن البصري، از آثار راوی، محدّث و استاد قاریان قرن پنجم هجری قمری، ابوعلی حسن بن ابراهیم اهوازی (362-446ق) است که قرائت متکلم، مفسر، محدّث، واعظ و فقیه قرن اول و اوایل قرن دوم هجری قمری، ابوسعید حسن بن ابی‌الحسن بصری، مشهور به حسن بصری (21-110ق) و موارد مخالفت‌های او را با ابوعمرو بن العلاء مازنی از آغاز تا پایان قرآن بیان می‌کند. پژوهشگر معاصر و استاد زبان و ادبیات عربی، عمر یوسف عبدالغنی حمدان، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی را بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوعلی اهوازی و حسن بصری را با اختصار معرفی کرده است. این کتاب با تدقیق و مراجعه تغرید محمد عبدالرحمن حمدان منتشر شده است.

• یادآوری: گفتنی است که محتوای این کتاب، «دیدگاه شخصی و قرائت‌های شاذّ و خاصّ یکی از تابعان، یعنی حسن بصری» را بیان می‌کند که صحابی نیست و خوانش ویژه او برخلاف «قرائت مشهور و معتبر و رایج در بین مسلمانان (روایت حفص از قرائت عاصم از امام علی(ع))» است.

هدف و روش

• ابوعلی اهوازی، تأکید کرده است که من فقط موارد اختصاصی قرائت حسن بصری را آورده‌ام و از بیان موارد بی‌اختلاف و یا مشترک بین او و ابوعمرو بن العلاء مازنی خودداری کردم.
• عمر یوسف عبدالغنی حمدان، این کتاب را بررسی و پژوهشی درباره قرائت قدیمی‌ترین قاریان چهارده‌گانه (حسن بصری) دانسته است که از نظر تاریخی و شناسایی دانش قرائت در عراق اهمیتی خاصّ دارد.

ساختار و محتوا

• در این اثر، چگونگی قرائت حسن بصری نسبت به برخی از واژگان آیات قرآنی، به‌ترتیب سوره‌ها آمده است و البته در مورد برخی از سوره‌ها مانند ناس، هیچ مطلبی ذکر نشده است.

نمونه مباحث

• حسن بصری در سوره حمد، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ» را می‌گفت، ولی در سایر سوره‌ها و حتی در آغاز جزءها نیز نمی‌گفت.
• در سوره یس آیه 30: «يا حَسْرَةً عَلَى الْعِبَادِ» را به‌صورت «يا حَسْرَةَ الْعِبَادِ»، یعنی بدون تنوین خوانده و «علی» را هم حذف کرده است.
• در سوره فلق آیه ،4 کلمه «النَفّاثات» را النُفّاثات (با ضمه نون) قرائت کرده است.

منابع مقاله

تقریظ، مقدمه و متن کتاب.