المناهي و عقوبات المعاصي

المناهي و عقوبات المعاصي
پدیدآوران	کاتب نیشابوری، محمد بن اسحاق (نويسنده) مزیدی، احمد فرید (محقق)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1437ق - 2016م
چاپ	1
شابک	‎978-2-7451-7477-2
موضوع	احادیث خاص (المناهي) - حلال و حرام - احادیث - محرمات (اسلام) - احادیث
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	2ک92م 145 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المناهي و عقوبات المعاصي، از آثار حافظ و محدّث قرن چهارم هجری قمری، ابویعقوب محمد بن اسحاق بن یزید کاتب نیشابوری (متوفای حدود 340ق)، است که مجموعه‌ای از روایات را همراه با اسناد آن می‌آورد و گناهان گوناگون و جزای آن را مطرح می‌کند. نویسنده هیچ توضیح، تحلیل و استنتاجی درباره احادیث مطرح‌شده، ارائه نمی‌کند و حتی به جمع‌بندی و نتیجه‌گیری نیز نمی‌پردازد. پژوهشگر معاصر مصری، احمد فرید مزیدی، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده است.

هدف و روش

• کاتب نیشابوری، هیچ مقدمه‌ای (روشی یا محتوایی) ندارد و فقط به نقل روایات می‌پردازد و توضیحی را درباره اهداف و چگونگی‌های گردآوری این کتاب، ارائه نمی‌کند.
• احمد فرید مزیدی نیز راه آسان‌تر را در پیش گرفته و فقط به توضیحاتی درباره شخصیت نگارنده، بسنده کرده و به بیان روش کاتب نیشابوری در این کتاب و تحلیل یا نقد آن نپرداخته است.

ساختار و محتوا

• نویسنده در این اثر، تعداد 1278 روایت آورده است.
• برخی از مباحث مهمّ مطرح‌شده در کتاب حاضر عبارت است از: دروغ بستن بر پیامبر(ص)، عواملی که باعث می‌شود جزای گناهان در دنیا زود فرابرسد، روایاتی که گناهان کبیره را تفسیر می‌کند، کشتن ناحقّ، گردآوری مال حرام و انفاق کردن آن، نهی از خوردن ظالمانه اموال یتیمان، غصب، سرقت و خیانت، نهی از ستمگری در باب مهریه زنان، پرهیز از کم‌فروشی و گران‌فروشی، دروغ در خرید و فروش، اجتناب از غیبت و تهمت و نهی از تکفیر مسلمانان.

نمونه مباحث

• با سند نقل کرده است از رسول خدا(ص) که گفت: «صاحب المكس في النار»؛ یعنی العَشّار.

ترجمه: باج‌گیر در آتش جهنم است؛ یعنی «عَشّار» (ده‌یک‌بگیر و مأمور وصول عشریه). یادآوری: «مکس»، باج و خراجی است که مأموران حکومت در هنگام دادوستد به‌زور از مردم می‌گیرند و این روایات ناظر به حکومت جور است و یا کسانی که در هر حکومتی ظلم می‌کنند و درهرحال، معیار جهنمی شدن در این مورد، ستمگری و اجحاف در حقّ مردم است.

• کاتب نیشابوری، ذیل عنوان «باب ما نهی عن الشعر و ما جاء في ذلك»، دو روایت با سند یا یک روایت با دو سند در مذمت حفظ شعر یا شعرگویی آورده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.