تاريخ العلماء النحويين من البصریین و الکوفیین و غیرهم: تفاوت میان نسخهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ العلماء النحويين من البصريين و الكوفيين و غيرهم'''، از آثار ادیب، نحوی و قاضی قرن پنجم هجری قمری، [[ابوالمحاسن مفضل بن محمد بن مِسعَر تنوخی معرّی]] (متوفای 442 یا 443ق)، است که زندگی و شخصیت علمی و آثار تعداد 95 دانشور نحوی (بصری و کوفی و...) را معرفی میکند. نویسنده و پژوهشگر مصری معاصر و استاد کتابداری در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه اسلامی محمد بن سعود، [[عبدالفتاح محمد حلو]] (1937-1994م)، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و مقدمهای ارزنده بر آن افزوده و [[ابوالمحاسن تنوخی معرّی]] و اثر حاضر را شناسانده است. | '''تاريخ العلماء النحويين من البصريين و الكوفيين و غيرهم'''، از آثار ادیب، نحوی و قاضی قرن پنجم هجری قمری، [[تنوخی، مفضل بن محمد|ابوالمحاسن مفضل بن محمد بن مِسعَر تنوخی معرّی]] (متوفای 442 یا 443ق)، است که زندگی و شخصیت علمی و آثار تعداد 95 دانشور نحوی (بصری و کوفی و...) را معرفی میکند. نویسنده و پژوهشگر مصری معاصر و استاد کتابداری در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه اسلامی محمد بن سعود، [[حلو، عبدالفتاح محمد|عبدالفتاح محمد حلو]] (1937-1994م)، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و مقدمهای ارزنده بر آن افزوده و [[تنوخی، مفضل بن محمد|ابوالمحاسن تنوخی معرّی]] و اثر حاضر را شناسانده است. | ||
==نام کتاب== | ==نام کتاب== | ||
* [[عبدالفتاح محمد حلو]]، برای اثر حاضر، افزون بر «تاريخ العلماء النحويين من البصريين و الكوفيين و غيرهم» که در نسخه خطی آمده، چند نام دیگر نیز ذکر کرده است: «تاريخ النحاة»، «تاريخ النحويين»، «أخبار النحويين»، «أخبار النحاة» و «طبقات النحاة»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص11-12</ref>. | * [[حلو، عبدالفتاح محمد|عبدالفتاح محمد حلو]]، برای اثر حاضر، افزون بر «تاريخ العلماء النحويين من البصريين و الكوفيين و غيرهم» که در نسخه خطی آمده، چند نام دیگر نیز ذکر کرده است: «تاريخ النحاة»، «تاريخ النحويين»، «أخبار النحويين»، «أخبار النحاة» و «طبقات النحاة»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص11-12</ref>. | ||
==هدف و روش== | ==هدف و روش== | ||
* نگارنده، 2 امر ذیل را از انگیزههای نگارش اثر حاضر دانسته است: | * نگارنده، 2 امر ذیل را از انگیزههای نگارش اثر حاضر دانسته است: | ||
# فقر تاریخینگری بهگونهای که حتی برخی از مدعیان دانش، از مراتب و طبقات اندیشمندان خبری ندارند و از جمله شنیدم که شخصی میگفت: [[مبرد]] نحو را از [[سیبویه]] آموخته است (منظور نویسنده این است: کسی که اطلاعات تاریخی داشته باشد مبرد (۲۱۰-۲۸۵ق) را شاگرد سیبویه (140-180ق) نمیشمارد)! | # فقر تاریخینگری بهگونهای که حتی برخی از مدعیان دانش، از مراتب و طبقات اندیشمندان خبری ندارند و از جمله شنیدم که شخصی میگفت: [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] نحو را از [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] آموخته است (منظور نویسنده این است: کسی که اطلاعات تاریخی داشته باشد [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] (۲۱۰-۲۸۵ق) را شاگرد [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] (140-180ق) نمیشمارد)! | ||
# آگاهی بر تاریخ گذشتگان و یادآوری فعالیتهای فاضلان، باعث دلداری و تسلیت و آرامش داغدیدگان و دوستان میشود<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص19</ref>. | # آگاهی بر تاریخ گذشتگان و یادآوری فعالیتهای فاضلان، باعث دلداری و تسلیت و آرامش داغدیدگان و دوستان میشود<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص19</ref>. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
==نمونه مباحث== | ==نمونه مباحث== | ||
* [[قاضی ابوالمحاسن تنوخی معرّی]] نوشته است: سال 410ق، آغاز شده و من در بغداد هستم و در این شهر 3 نفر از پیشوایان نحوی حضور دارند که پیشتاز علم نحو هستند: | * [[تنوخی، مفضل بن محمد|قاضی ابوالمحاسن تنوخی معرّی]] نوشته است: سال 410ق، آغاز شده و من در بغداد هستم و در این شهر 3 نفر از پیشوایان نحوی حضور دارند که پیشتاز علم نحو هستند: | ||
# علی بن عیسی بن فرج بن صالح ربعی (328-420ق)، مصاحب ابوعلی حسن بن احمد فارسی. | # علی بن عیسی بن فرج بن صالح ربعی (328-420ق)، مصاحب ابوعلی حسن بن احمد فارسی. | ||
# ابوالقاسم علی بن عبیدالله دقیقی (345-415ق)، مصاحب ابوالحسن علی بن عیسی بن علی رمّانی. | # ابوالقاسم علی بن عبیدالله دقیقی (345-415ق)، مصاحب ابوالحسن علی بن عیسی بن علی رمّانی. | ||
نسخهٔ ۸ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۴۹
| تاريخ العلماء النحويين من البصریین و الکوفیین و غیرهم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | تنوخی، مفضل بن محمد (نويسنده) حلو، عبدالفتاح محمد (محقق) |
| سال نشر | 1401ق - 1981م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاريخ العلماء النحويين من البصريين و الكوفيين و غيرهم، از آثار ادیب، نحوی و قاضی قرن پنجم هجری قمری، ابوالمحاسن مفضل بن محمد بن مِسعَر تنوخی معرّی (متوفای 442 یا 443ق)، است که زندگی و شخصیت علمی و آثار تعداد 95 دانشور نحوی (بصری و کوفی و...) را معرفی میکند. نویسنده و پژوهشگر مصری معاصر و استاد کتابداری در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه اسلامی محمد بن سعود، عبدالفتاح محمد حلو (1937-1994م)، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و مقدمهای ارزنده بر آن افزوده و ابوالمحاسن تنوخی معرّی و اثر حاضر را شناسانده است.
نام کتاب
- عبدالفتاح محمد حلو، برای اثر حاضر، افزون بر «تاريخ العلماء النحويين من البصريين و الكوفيين و غيرهم» که در نسخه خطی آمده، چند نام دیگر نیز ذکر کرده است: «تاريخ النحاة»، «تاريخ النحويين»، «أخبار النحويين»، «أخبار النحاة» و «طبقات النحاة»[۱].
هدف و روش
- نگارنده، 2 امر ذیل را از انگیزههای نگارش اثر حاضر دانسته است:
- فقر تاریخینگری بهگونهای که حتی برخی از مدعیان دانش، از مراتب و طبقات اندیشمندان خبری ندارند و از جمله شنیدم که شخصی میگفت: مبرد نحو را از سیبویه آموخته است (منظور نویسنده این است: کسی که اطلاعات تاریخی داشته باشد مبرد (۲۱۰-۲۸۵ق) را شاگرد سیبویه (140-180ق) نمیشمارد)!
- آگاهی بر تاریخ گذشتگان و یادآوری فعالیتهای فاضلان، باعث دلداری و تسلیت و آرامش داغدیدگان و دوستان میشود[۲].
ساختار و محتوا
- این اثر به معرفی نحویان میپردازد و نویسنده ترتیب زمانی تاریخی را مراعات نکرده است. روش قهقرایی، یعنی از حال به گذشته را نیز کامل رعایت نکرده، هرچند کتابش را با شناسایی نحویان سهگانه زمان خودش گشوده[۳] و با «عبدالله بن عامر» (متوفای 118ق) بسته است[۴].
نمونه مباحث
- قاضی ابوالمحاسن تنوخی معرّی نوشته است: سال 410ق، آغاز شده و من در بغداد هستم و در این شهر 3 نفر از پیشوایان نحوی حضور دارند که پیشتاز علم نحو هستند:
- علی بن عیسی بن فرج بن صالح ربعی (328-420ق)، مصاحب ابوعلی حسن بن احمد فارسی.
- ابوالقاسم علی بن عبیدالله دقیقی (345-415ق)، مصاحب ابوالحسن علی بن عیسی بن علی رمّانی.
- ابوالفتح محمد بن اشرس نیشابوری (متوفای 421ق) – ملازم دارالخلافه - و من از هر سه استفاده کردهام... [۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.